Культура межэтнического общения в современном обществе

Клишина М.В., к.ф.н., профессор, Чеботарева Ю.М., гр. Тур-14с

КЭУК, Караганда, Казахстан

 

Процессы, происходящие в современном мире в развитии межэтнических отношений, требуют специального внимания к проблеме формирования культуры межнационального общения в современном обществе. Значение этой проблемы возрастает сегодня вследствие усиления роли в повседневной жизни общества такого фактора как национальное самосознание. К сожалению, этот процесс нередко сопровождается такими негативными явлениями общественной жизни как возникновение очагов межэтнических конфликтов, проявление в явной форме националистических тенденций у представителей разных этнических групп. Такие очаги погасить далеко не просто, гораздо перспективнее не допускать такого рода явлений, и профилактикой здесь может и должна стать специальная работа по формированию культуры межэтнических отношений.

Культура межэтнического общения является культурой в сфере национальной политики. Это определенное системное качество, способ общественной жизни и деятельности национпьностей, форма обеспечения развития и преемственности национальных и интернационалистических идей, норм, убеждений и т. д. в их единстве и взаимосвязи. Понятие «культура межэтнического общения» применимо к характеристике культурного уровня социальных групп, слоев, классов, народов. Культура межэтнического общения во многом обусловлена общей культурой общения населения. По мере обновления общества ускоряется переход к сознательному и более тесному объединению людей разных национальностей. Сложившиеся в Казахстане и других дружественных странах новые отношения между людьми, классами, социальными группами и этносами создают условия, определяющие культуру межнационального, межэтнического общения населения как объективную необходимость [1].

Сегодня невозможно найти этнические общности, которые не испытали бы на себе воздействие как со стороны культур других этносов, так и со стороны более широкой социокультурной среды, существующей в отдельных регионах и в мире в целом. Это воздействие усиливается вследствие роста культурных обменов и прямых контактов между государственными институтами, социальными группами, общественными движениями и отдельными индивидами. Расширение взаимодействия культур и народов делает особенно актуальным вопрос о культуре межэтнического общения. Культурное многообразие современного человечества увеличивается, но в то же время составляющие его народы находят все больше средств, чтобы сохранять и развивать свою целостность и самобытный культурный облик. Эта тенденция к сохранению культурной самобытности подтверждает общую закономерность, состоящую в том, что человечество, становясь все более взаимосвязанным и единым, не утрачивает своего культурного разнообразия. В контексте этих тенденций общественного развития возрастает важность достижения лучшего понимания между народами, в связи с чем актуализируется потребность в определении уникальных культурных особенностей народов [2,с. 164].

Важно отметить, что, становясь участниками любого вида межнациональных контактов, люди взаимодействуют с представителями других культур, как правило, существенно отличающихся друг от друга. Отличия в языках, нормах общественного и семейного быта, обычного права зачастую делают эти контакты трудными и даже невозможными. Главное препятствие, мешающее успешному решению проблемы межэтнического взаимодействия, состоит в том, что человек воспринимает другие культуры через призму своей культуры, поэтому его наблюдения и заключения ограничены ее рамками.

Культура межэтнического общения - это особое качество общественных отношений, возникающих на основе развития и сближения национальных общностей и предполагающих фактическое равенство народов в экономическом, политическом, культурном, научно-техническом развитии, дружескую взаимопомощь между ними, учет национальных интересов и национальных особенностей друг друга, уважительное отношение к национальным языкам. Эти особенности обусловлены общностью экономической, социально-политической и культурно-духовной жизни дружественных наций, народностей, национальных и этнических групп, единством научного мировоззрения. Культура межэтнического общения - это определенные взаимосвязи и взаимоотношения, в процессе которых люди различных национальностей обмениваются опытом, ценностями, мыслями, чувствами, переживаниями. В процессе межэтнического общения проявляются не только личные качества, но и особенности психологии, традиций, культуры народов, представителями которых являются общающиеся.

Межэтническое общение становится средством осознания человеком своей причастности к родному этносу и формой этнокультурного обмена, при котором индивид возвеличивается, ощущая себя частицей не только своего народа, но и человечества в целом. Межэтническое общение дает возможность приобщиться к традициям, к культурам, к историческому опыту многих этносов, что формирует широкий взгляд на окружающий мир, этноязыковые процессы, человеческое и национальное достоинство и общечеловеческие ценности в целом.

В раскрытии сущности и характера межэтнического общения большое значение имеют социально-психологические исследования. Как люди, входящие в одну этническую общность, воспринимают человека из другой этнической общности, какие представления у них при этом актуализируются, какое отношение возникает и какие новые черты проявляются в их поведении при встрече с ним, - психологи должны получить ответы на эти вопросы.

При характеристике культуры межэтнических отношений можно выделить следующие компоненты: когнитивный, эмоционально-оценочный, мотивационно-потребностный и поведенческий.

Первый - когнитивный компонент - включает представления о межэтнических отношениях; о культуре межэтнического общения как сложной системе, включающей ряд содержательных элементов, соответствующих разным сторонам и формам самого общения между людьми различных национальностей; об истории и культуре своего народа, об особенностях других национальных культур (истории, языка, традиции, обычаев, психологии и др.) и проблемах их развития; общепринятых нормах и правилах поведения при взаимодействии людей разных национальностей; способности и умении общения в разнонациональных коллективах (учебных, трудовых и т.д.).

Второй - эмоционально-оценочный компонент - включает эмоционально-нравственные характеристики личности, проявляющиеся в чувствах, убеждениях, оценочных суждениях и т.д. по отношению к своему и другим этносам. Отрицательные - равнодушие, замкнутость, упрямство, обидчивость, подозрительность, грубость, ненависть, жестокость и др. Положительные - любовь, доброжелательность, чуткость, вежливость, сочувствие, интерес, терпимость, уступчивость.

Третий - мотивационно-потребностный компонент включает мотивации и потребности людей в освоении родной культуры и культуры народов-соседей, а также культуры межэтнических отношений.

Четвертый - поведенческий компонент - включает проявление действий и поступков по отношению к людям другой национальности, характеризующихся, как правило, доброжелательством, тактичностью, формализмом, безучастием, пренебрежительностью.

Культура межэтнического общения - это уважительное отношение человека к людям разных наций, к их культуре, традициям, языкам, истории, национальному достоинству, которая предполагает выполнение людьми правовых и морально-этических норм в многонациональной среде. В культуру межэтнического общения входит нравственная и эстетическая грамотность, помогающая личности понять психологическое состояние людей, вовлеченных в этно-конфликтную ситуацию, и определить пути рационального решения возникшей проблемы. Она также включает в себя знания о правах человека и народов, нациях и национальных отношениях, национальных культурах и их взаимовлиянии, национальных, общественных и общечеловеческих и межконфессиональных конфликтах и причинах их возникновения.

Сложившиеся между народами отношения обуславливают межэтническое общение, которое выступает как личностно-психологическая форма проявления национальных отношений. Здесь индивидуальные отношения представителей разных этносов друг к другу воссоздают на личностном уровне межэтнические отношения. При этом национальные отношения как бы пропускаются через личностно-психологические особенности людей, приобретают субъективную форму. Межэтническое общение обладает относительной самостоятельностью по отношению к породившим его национальным отношениям. В то же время «межэтническое общение в качестве своей детерминанты имеет сложившиеся национальные отношения» [3].

Поэтому необходимо рассматривать межэтническое общение как относительно самостоятельную, но не автономную, личностно-психологическую (субъективную) форму национальных отношений.

На межэтническое общение существенное воздействие оказывают такие факторы, как:

-этнодемографические особенности государства, региона, республики, провинции, области или округа;

-характер отношений народов (дружественный, нейтральный, конфликтный);

-наличие общего и особенного в исторической судьбе, культурах и языках народов;

-этнопсихологическая «совместимость» представителей тех или иных народов;

-религиозно-конфессиональная специфика страны, региона, района;

-возрастные особенности и индивидуально-психологические качества людей.

Каждому историческому типу образа жизни соответствует адекватная ему культура межэтнического общения. Она отражает не только характер и убеждения индивидов, но и социальную зрелость общества, его идеологию, уровень интернационалистического сознания и общественной психологии. Несет она в себе и отпечаток группового сознания того социального коллектива, к которому принадлежит общающийся.

Современные ценности, формируемые в обществе, базируются на моральных принципах развития личности и способствуют поддержанию благожелательных и дружеских связей между различными народами и странами, утверждению в сознании каждого человека понимания огромной значимости общечеловеческих ценностей и идеалов в развитии общества.

Однако, современное общество испытывает проблемы становления национального самосознания, деструкции в ценностных ориентациях, страдает низким уровнем поведенческой культуры, невысоким уровнем сочувствия, сопереживания, неумением принять точку зрения другого человека, неумением вести диалоги с представителями разных наций.

В современной социально-культурной науке одним из важных вопросов является воспитание студенческой молодежи, живущей и развивающейся в поликультурном пространстве. Для осуществления социально-культурной работы по формированию у молодежи культуры межэтнического общения организуется целенаправленный процесс, включающий их в различные виды и формы социально-культурной деятельности, направленной на формирование патриотизма, гражданственности, толерантности и культуры межнациональных отношений, стимулирования активности по становлению гражданских качеств, социальной направленности личности, гражданской позиции и гражданской инициативы.

Несмотря на объявленную в 90-е годы деидеологизацию отечественного образования в нашей стране и в КЭУК, в частности, накоплен богатый опыт по формированию культуры межэтнического и межконфессионального общения, толерантности, межкультурного диалога. Метологичекой основой обретения этого опыта явились принципы диалогового общения (Бубер,Бахтин, Библер и др). В рамках деятельности общественно-политического совета, в рамках мастер-классов студенты получают навыки исследовательской деятельности, определении иерархии ценностей и ценностных предпочтений студенческой молодежи, накапливают опыт публичных выступлений, участвуя в проведении круглых столов, конференций, брифингов, дебатов, тренингов, фокус-групп.

Концепция межкультурного развития молодежи опирается на принцип этнической взаимосвязи между этносами, базирующегося на принятии общечеловеческих ценностей и основ культуры межнационального общения. Национальное сознание, национальное самосознание, культура межнационального общения являются базисными формами развития культуры межнациональных отношений.

Одним из ключевых понятий, характеризующих сущность культуры межнационального общения, является понятие «толерантности». В современном обществе принцип толерантности рассматривается как один из основолагающих постулатов конструктивного общения между людьми во всех сферах общественной жизни и выступает как норма гражданского общества.

При этом толерантность рассматривается как целостное проявление личности, выражающееся в позитивном взаимодействии членов общества, на основе сохранения индивидуальности каждого, взаимного уважения и равноправия сторон. Межэтническая толерантность понимается значительно шире, чем просто терпимое отношение к представителям разных этнических групп. В содержание этого понятия входят принципы общечеловеческой морали, проявляющиеся в уважении и обязательном соблюдении прав всех народов, в осознании единства и всеобщей взаимосвязи различных этнокультур, в широких знаниях о культуре своего народа и культурах различных народов, в особенности тех, с которыми осуществляется непосредственный контакт.

Культура межэтнического общения является основной составной частью в межкультурной коммуникации. Говорить о межкультурной коммуникации можно в том случае, если люди представляют разные культуры и осознают все, не принадлежащее к их культуре, как чужое. Отношения являются межкультурными, если их участники не прибегают к собственным традициям, обычаям, представлениям и способам поведения, а знакомятся с чужими правилами и нормами повседневного общения. При этом постоянно выявляются как характерные, так и незнакомые свойства, как тождество, так и инакомыслие, как привычное, так и новое в отношениях, представлениях и чувствах, возникающих у людей.

Для межкультурной коммуникации необходима принадлежность отправителя и получателя сообщения к разным культурам. Для нее также необходимо осознание участниками коммуникации культурных отличий друг от друга. По своей сущности межкультурная коммуникация - это всегда межперсональная коммуникация в специальном контексте, когда один участник обнаруживает культурное отличие другого. Действительно, не вызывает сомнений, что коммуникация будет межкультурной, если она происходит между носителями разных культур, а различия между этими культурами приводят к каким-либо трудностям в общении. Эти трудности связаны с разницей в ожиданиях и предубеждениях, свойственных каждому человеку, и, естественно, отличающихся в разных культурах. У представителей разных культур по-разному идет дешифровка полученных сообщений. Все это становится значимым только в акте коммуникации и приводит к непониманию и напряженности, трудности и невозможности общения.

Таким образом, культура межэтнического общения выступает как система характерных для личности, наций и социальных групп или общества в целом идей и представлений, способов, форм и видов специфической культурной деятельности, осуществляемой в целях углубления процесса взаимодействия и взаимовлияния людей различных национальностей. Культура межэтнического общения - это определенные взаимосвязи и взаимоотношения, в процессе которых люди различных национальностей обмениваются опытом, ценностями, мыслями, чувствами, переживаниями. В процессе межэтнического общения проявляются не только личные качества, но и особенности психологии, традиций, культуры народов, представителями которых являются общающиеся.

Культура межэтнического общения является частью межкультурной коммуникации, которую следует рассматривать как совокупность разнообразных форм отношений и общения между индивидами и группами, принадлежащими к разным культурам. Целью межкультурной коммуникации является обогащать каждую национальную культуру, сохраняя ее неповторимый облик.

 

Библиографический указатель:

1.Р.Б.Абсатаров.,Т.С.Садыков

2.Грушевицкая Т.Г., Попков В.Д., Садохин А.П. Основы межкультурной коммуникации

3.Абсатаров Р.Б. Культура межнационального общения важнейшая черта интернационализации социалистического образа жизни. - М.: Наука, 1985.

4.ЗолотоваБ.Х.[http://superinf.ru/view_helpstud.php?id=3686http://superinf.ru/view_helpstud.php?id=3686]

ӘӨЖ 37.017 (574)

 

ЭТНИКААРАЛЫҚ КЕЛІСІМНІҢ ҚАЗАҚСТАНДЫҚ ТӘЖІРИБЕСІ

Маханова Б.Р., магистр, оқытушы, Ерғазы А., ӘЖ-11к тобының студенті

ҚҚЭУ, Қарағанды, Қазақстан

 

Қазақстанның діни конфессияларының бір-біріне деген өзара сыйластығы олардың маңызды ерекшелігі болып табылады.

Қазақ жерінен барлық әлемдік діндер жүріп өтті, дегенмен бұл жерде ешқашан фанатизм мен төзімсіздік болған емес.

Көпұлтты және көпконфессиялы Қазақстан халқына қашанда айрықша толеранттылық, өзара сыйластық пен өзара жәрдемдесудің айрықша рухы тән еді. Бұл рухани дәстүр бүгінгі күні де сақталған (Қазақстан Республикасының Президенті Н.Ә. Назарбаевтың басқаруымен бірінші Дүниежүзілік рухани келісім Конгрессінде сөйлеген сөзінен, 1992 ж., қазан).

Әлемде аталған тақырыпқа қатысты пікірталастар өте өткір күйінде қалуда, өйткені соңғы уақытта дүниежүзінде орын алып отырған оқиғалардың өзі сан түрлі этностық және конфессиялық дәстүрлер жағдайындағы тиімді мәдениеттер үнқатысуына қолдау көрсетуге негізделген қауіпсіздіктің жаңа парадигмаларын құру қажеттігін алға тартып отыр.

Біз қазіргі заманда, әсіресе, қыр көрсетулер мен қатерлер белең алған жаһандану тұсында тұрақтылықтың басты факторларының бірі саналатын төзімділіктің мән-мағынасы өсіп отырғанын мойындауға тиіспіз.

Сондықтан діндер арасындағы келісім мен этностық топтардың бейбіт қатар өмір сүруін қамтамасыз ету ұзақ мерзімді қауіпсіздіктің маңызды басымдығы болып табылады [1].

Қазақстан халқының көп ұлттық құрамының қалыптасуы XVIғ. басталды. Бұл кезде Ресей өкіметінің қудалауынан қашқан орыстар, украиндықтар, татарлар және басқа ұлттардың өкілдері қазақ еріктілері деп аталатынға бірікті.

Соғыстан кейінгі он жылдықтағы Ұлы Отан соғысының оқиғалары Қазақстанның экономикалық, саяси, мәдени дамуын түбірімен өзгертті.Бұл оқиғалар республиканың демографиялық көрінісін түбегейлі түрде өзгертті. Ұлы Отан соғысына Қазақстан бір бүтін елдей қатысты. Майданға және қорғаныс өндірісіне республиканың әрбір төртінші азаматы жіберілді. Экономика әскери рельстерге аударылды. Тылдың қайта құру бөлімінде көшірілген өндірістерді қабылдау мен тарату жүзеге асырылды.

1939-1959 жылдар кезеңіндегі миграциялық үрдістердің нәтижесінде Қазақстан көп ұлтты мемлекетке айналды. 1959 ж. санақ деректері бойынша қазақ тұрғындарының саны 2 794 966 құрады, яғни 474 мыңға ғана өсті, немесе 20%, яғни сол кезде орыстардың саны 62%, татарлар 79%, өзбектер 32%, ұйғырлар 69%, белорусьтердің саны 3,4 есеге,басқа ұлт өкілдерінің саны - 2,6 есеге өсті. Республиканың ұлттық құрылымындағы қазақтардың үлес салмағы 8 пунктіге төмендеп, тек 30% ғана құрады. Бұл Қазақстандағы аталмыш деңгейдің төмендеуінің шырқау шегі болды, және алдағы жылдары бұл көрсеткіш тек ұлғая берді. Тұрғылықты халықтың құрамындағы орыстардың көрсеткіші 42,7%, украиндықтар – 8,2%, немістер – 7,1%, татарлар – 2,1%, өзбектер –1,5%, белорустар – 1,2%, ұйғырлар – 0,6%, кәрістер – 0,8%, әзірбайжандар– 0,4%, басқа ұлттар – 5,5% жетті.

Қазақстанның этникалық құрылымы республиканың тарихи даму ерекшеліктеріне байланысты үлкен айырмашылықтармен ерекшеленіп, қазіргі таңда Қазақстанда 130 дан астам ұлт өкілдері тұратын мемлекет болып табылады. Соның ішіндегі 11 ұлт сан жағынан басымдығымен ерекшеленеді [2].

Айта кету керек, басқа этностардың пайыздық үлесі төмендігімен және қазақ және орыс ұлттары басымдығымен ерекшеленетін аймақтар, мысалы, Солтүстік Қазақстан облысы, сонымен қатар керісінше үлес саламағында айырмашылық бар аймақтар да байқалады. Әсіресе Алматы облысында полиэтникалық көрініс ерекше орын алған. Ол жақта түрік, ұйғыр, дүнген, курд халықтарының пайыздық үлесі өте жоғары ауыл аймақтар болса, Қазақстанның кейбір аймақтарында ондай ұлт өкілдері тіпті кездеспейді.

Үлкен диаспоралар қатарына (орыс диаспораларын қоспағанда) саны 100 мыңнан асатын украин, өзбек, неміс, татар, ұйғыр, белорусь және кәрістер жатады.

Соңғы жылдары ұйғыр(42%) және өзбек (41%) диаспораларының саны өсіп, неміс (60,8%), украин(39%), белорусь (38,3%), татар(20,3%) диаспораларының саны азаюда.

Басқа этнос өкілдерінің арасында ұлтаралық некелердің саны Қазақстанда үнемі өсуде. Қазақстанда өмір сүретін екі ұлы этнос өкілдерінің қатынасында 9% қазақтар және 30% орыстар ұлтаралық некелерге тұрады.

Бүгінгі таңда Қазақстан этникааралық келісімнің үлгісі ретінде танылып отыр. Этникааралық келісімнің қазақстандық үлгісінің ерекшеліктері түрлі этникалық топтардың тату-тәтті өмір сүру дәстүрін ұстанып, этникалық қарым-қатынаста қоғамның ара-жігі ажырамай, бірліктің басты құндылығына айналуында.

Ешнәрсе, әсіресе жаһандық ауқымда болып жатқан үрдістер маңызды себептерсіз жүзеге аспайды. Және де бүгінгі күні ұлттық даму проблемасы, этносаралық қарым-қатынас мәселелері, дін мәселесі өте өзекті болса, адамзатқа ұдайы өзінің белгілі бір даму сатысында бұрын-соңды шешілген проблемаларды қайта шешуге тура келетінін белгілейді.

Қазақстан халықтары Ассамблеясы ролі этникааралық және конфессияаралық келісімге жетудің институты ретінде анықталады. Қазақстан халықтары Ассамблеясы – ұлттық бірлікті, төзімділікті және конфессияаралық келісімді сақтау мен нығайту мақсатындағы халықтың азаматтық интеграциясының құралы.

Жаһандану – XXI ғасырда пайда болған анықтауыш түсініктердің бірі болып табылады. Жаһанданудың біздер үшін оңды жағы – ол әлем халықтарының мәдениетін, экономикасын, саяси және ақпараттық жүйелерін барынша жақындата, кіріктіре түседі. Теріс жағы – ұлттық ерекшеліктерді, ұлттық мәдениетті барынша бедерсіздендіреді.

Жаһандану үрдістері қазіргі таңда мәдениет аралық коммуникацияға түрлі географиялық, мәдени, әлеуметтік және кәсіби салаларға көптеген адамдардың енуіне әкелді.Қоғамдағы толеранттылықтың жоқтығының негізінде жатқан, қоғамдағы нормалар мен құндылықтардың әр түрлілігі қақтығыстар мен түсініксіздіктердің себебіне айналып отыр. Толеранттылық принциптерін сақтау негізінде діни, нәсілдік, ұлттық негіздегі қақтығыстар мен қайшылықтарды жоюға болады.

Қазіргі қоғамда бүкілқазақстандық бірліктің бірегей моделін қалыптастыруда Қазақстан халқы Ассамблеясыныңмаңызы өте зор.

Қазақстан халқы Ассамблеясы басты міндеті мемлекеттік ұлттық саясатты іске асыру, Қазақстан Республикасындағы қоғамдық-саяси тұрақтылықты қамтамасыз ету, мемлекеттік және азаматтық қоғам институттарының этносаралық қатынастар саласындағы өзара іс-қимылының тиімділігін арттыру болып табылады.

Ассамблеяның мақсаты қазақ халқының топтастырушы рөлiн арқау ете отырып, қазақстандық патриотизм, Қазақстан халқының азаматтық және рухани-мәдени ортақтығы негiзiнде қазақстандық азаматтық бiрегейлiктi және бәсекеге қабiлеттi ұлтты қалыптастыру процесiнде Қазақстан Республикасында этносаралық келiсiмдi қамтамасыз ету болып табылады.

Ассамблеяның негiзгi мiндеттерi:

1) этносаралық қатынастар саласында мемлекеттiк органдармен және азаматтық қоғам институттарымен тиiмдi өзара iс-қимылды қамтамасыз ету, қоғамда этносаралық келiсiмдi және толеранттықты одан әрi нығайту үшiн қолайлы жағдайлар жасау;

2) халық бiрлiгiн нығайту, қазақстандық қоғамның негiз қалаушы құндылықтары бойынша қоғамдық келiсiмдi қолдау және дамыту;

3) қоғамдағы экстремизмнiң және радикализмнiң көрiнiстерi мен адамның және азаматтың құқықтары мен бостандықтарына қысым жасауға бағытталған әрекеттерге қарсы тұруда мемлекеттiк органдарға жәрдемдесу;

4) азаматтардың демократиялық нормаларға сүйенетiн саяси-құқықтық мәдениетiн қалыптастыру;

5) Ассамблеяның мақсаты мен мiндеттерiне қол жеткiзу үшiн этномәдени және өзге де қоғамдық бiрлестiктердiң күш-жiгерiн бiрiктiрудi қамтамасыз ету;

6) Қазақстан халқының ұлттық мәдениетiн, тiлдерi мен дәстүрлерiн өркендету, сақтау және дамыту болып табылады [3].

Жалпы алғанда негізінен Ассамблея жұмысының арқасында біздің елімізде этносаралық және конфессияаралық келісімнің бірегей моделі, әрбір азамат этникалық және діни ерекшелігіне қарамастан Конституцияда кепілдік берілген азаматтық құқықтары мен бостандықтарын толық пайдалана алатындай ерекше сенім, ынтымақ, өзара түсіністік ахуалы қалыптасты.

2014 жылы 18 –сәуірде өткен Ассамблеяның ХХІ сессиясында Қазақстан Республикасы Президенті, Ассамблея төрағасы Н.А. Назарбаев 2015 жылды «Қазақстан халқы ассамблеясы жылы» деп жариялады. Былтыр 2015 жылы Қазақстан халқы ассамблеясы өзінің 20 жылдық мерейтойын өткізді. Ассамблея 20 жыл ішінде қоғамдық келісімнің қазақстандық моделінің негізгі құраушы бөлігіне айналды. «Мәңгілік ел» - бұл өз Отанын сүю, қазақстандық патриотизмнің, күш жігердің жоғры дәрежесі, Отанға деген сенімділік, халыққа адалдық, азаматтық парыз. Біздің елімізде 130-дан астам ұлт өкілдері тұрады. Біздтатулықпен достықта және бір –бірімізбен сыйласып өмір сүрудеміз. Тәуелсіз көп ұлтты халықтың арасында бірлік пен ынтымақтың ұйытқысы болып Қазақстан халықтары ассамблеясы жұмысын жандандырып, олардың тілін, әдеп-ғұрпын насихаттауға мүмкіндік жасалуын қадағалап келеді.

Бүгінгі күні Қазақстанда әлемде теңдессіз саналатын татулық пен бірліктің, көпэтникалық қоғам татулығының бірегей үлгісі қалыптасқаны баршаға аян. Бұл үлгіге әлем елдерінің қызығушылық танытуы, оны зерттеп, зерделеуге мүдделілік білдіруі де соның айғағы. Ал мұндай үлгінің қазақ даласында қалыптасуына, сондай-ақ қоғамда тұрақтылықтың сақталуына Қазақстан халқы Ассамблеясы институтының қосқан үлесі де зор.

Кеңес Одағы ыдыраған кезеңде қалыптасқан тарихи жағдайларға оралсақ, біздің еліміз сол көпұлтты ел ретінде сақталып қалғанын аңғарамыз. Сақталып қана қойған жоқ, осыны дамытты. Ал Қазақстанның көпұлтты мемлекетке айналуына негізінен елдегі индустрияландыру, Сталин тұсындағы жүзеге асқан күштеп жер аударулар, тың игерулер үлкен рөл атқарды.

Мемлекетімізде істелініп жатқан ерлікті істеріміздің барлығы Нұрсұлтан Назарбаев есімімен байланысты. Елбасымыздың есімі Тәуелсіз Қазақстан атымен бірге өріліп үндесіп тұр. Елбасының жолдауында Қазақстан елінің өміршең стратегиялары қабылданды. Біздің еліміздегі халықтар достығы ұстанымдарына негізделген қарым-қатынастарымыз бүкіл әлем елдеріне үлгі болып табылады. «Діні басқа, тілі басқа, тілегі бір» бір шаңырақ астында жиналған ұлт-ұлыс өкілдерінің ынтымағы –ырысы, байлығы –берекесі болып, татулығы жарасқан біздің елде өмір сүріп жатқаны жүректерге сенім, көңілдерге қуаныш ұялатады.

Осылайша Қазақстан халықтары Ассамблеясы Қазақстанның бірегей саяси жаңашылдығының жемісі. Қазіргі таңда оның жұмысының жемісі көптеген елдер үшін пайдалы болып табылады. Бүгінгі күнде Қазақстанның Конституциясы мен Ассамблеясы тек замандастар ғана емес, сонымен қатар тұрақтылықтың, модернизация мен көркеюдің фундаментіне айналған екі ұлы құндылықтар. Сенім, дәстүр, төзімділік, - олар көпұлтты көркеюші мемлекеттің негізіне айналған принциптері болып табылады. Этникааралық саладағы мемлекет саясатының негізіне «Көпшіліктік бірлік» принципі алынады.

Қазіргі таңда өзгеұлт өкілдері Қазақстан халқы Ассамблеясының маңайына топтасып, өзінің салт-дәстүрі мен мәдениетін дамытуда. Алдағы уақытта төзімділік біздің халқымыздың күнделікті өмірінің дағдысына, дәстүріне айналуы керек. Сондай-ақ, біз төзімді қоғам арқылы ұлттық болмысымызды жойып алмауға ерекше мән берген жөн. Қайта керісінше толерантты қоғамды пайдаланып тілдік, ұлттық басымдылыққа жетудің жолдарын қарастырғанымыз абзал. Сонда біздің ұпаймыз түгел болатыны белгілі. Тәуелсіздікпен бірге есейіп келе жатқан Ассамблеяның қызметі еліміз үшін үлкен мән-мағынаға ие.

Қазақстанның оң бейнесі мен еліміздің ішкі саясатындағы оң ахуал – ел басшылығының бабаларымыздың көп ғасырлық тәжірибесіне негізделген, дана саясатының нәтижесі деп білуге болады. Қысқаша айтқанда оны «төзімділік саясаты» деп атауға болады. Оның негізі еліміздің Ата Заңында келтірілген: «1. Заң мен сот алдында жұрттың бәрi тең. 2. Тегiне, әлеуметтiк, лауазымдық және мүлiктiк жағдайына, жынысына, нәсiлiне, ұлтына, тiлiне, дiнге көзқарасына, нанымына, тұрғылықты жерiне байланысты немесе кез келген өзге жағдаяттар бойынша ешкiмдi ешқандай кемсiтуге болмайды».

Бүгінгі күні Қазақстандағы төзімділік, бейбітшілік пен амандықтың көзі болып табылатын, қазіргі заманның нақтылығына айналған басты құндылықтардың бірі, бүкіл қазақстандықтардың ауызбірлігінің негізі және ел басшылығының ішкі саяси бағыттағы саясатының негізгі құрамдас бөлігі. Сонымен қатар, еліміздегі төзімділік – Қазақстан Республикасының халықаралық кеңістіктегі оң имиджінің негізгі құрамдас бөлігі. Халықаралық қауымдастықта біздің елімізді мемлекеттегі ішкі саяси ахуалы аса қолайлы мемлекет деп біледі.

Бүгінде біз Қазақстанның халқы Қазақстандағы келісім мен толеранттылықтың бір аумағында бірге өмір сүруді қалайтындықтарына сенімді болуымыз қажет, өйткені француздың саяси ойшылы шарль Луи Монтескье айтқандай, - «ұлттың рухы» мен Отанға деген сүйіспеншілік қоғамның үйлесімді өмір сүруінің бірден-бір негізі болып табылады».

Қазақстандық қоғамның терең мәнін құрайтын түрлі этностар мен конфессиялар адамдардың рухани және мәдени құндылықтарын ұқыпты қабылдау, өзара түсіністік, төзімділік барлық этностар үшін жалпы мұраттар мен құндылықтарды қалыптастыра отырып, халықтың жалпы ділінде оң көрініс табады [4].

 

Библиографилық сілтеме:

 

1.Қазақстан Республикасының Президенті Нұрсұлтан Әбішұлы Назарбаев конфессияаралық қатынастар, толеранттылық және дін туралы // Дәйексөздер жинағы. – Астана, МДХО, 2014. – 43 б.