Дәріс тезисы: Пародонт дерттерінің топтамасы.

ДӘРІС № 8

1.Тақырып: Соматикалық ауруларда жақ-бет аймағының зақымдалуларының клиникасы.

2.Мақсаты: 1.Соматикалық ауруларда жақ-бет аймағыныңзақымдалуларының клиникалық көріністерін білу.

 

3.Дәріс тезисы: Адам организміндегі жүйелер және органдар бір-бірімен тығыз байланысты,соңдықтан осы жүйе немесе органда патологиялық үрдістің дамуы организмнің барлық жүйелері және органдарыа әсер етеді .Бұны бірақта дәрігерлер өзінің тәжірибесінде осыларды есепке ала бермейді.Жақ-бет аймағының және ауыз қуысының аурулары көптеген соматикалық аурулардың дамуына және асқынуына әкелетді.Егер стоматолог қан,эндокринді жүйе.инфекциялық аурулардың ауыз қуысындағы клиникалық көрінісін болса,осы патологиялық үрдістердің әсерінен жақ-бет аймағында дамитын патологиялық үрдістердің гемостазға әсерін де білетін болады.

Стоматологиялық аурулардың ішінде кездесетін жедел және созылмалы одонтогенді қабыну ауруларының көріністеріжәне түрлері әр түрлі ,тіс түбірі аймағындағы ошақты үрдістен (периодонтит) ауыр дәрежелі остеомиелит,бірнеше кеңістік флегмонлнр кездеседі.Кейбір жағдайда стоматологиялық емханада ем жүргізілсе,кейбіреуі ауруханада қарқынды емдеуді талап етеді.Соңдықтан жалпы тәжірибелі дәрігер одонтогенді инфекциялардың көрінісін,.диагностикасын және шұғыл көмек ті ұйымдастыруды білуі қажет.

      Ауыз қуысының жиі кездесетін қабыну аурулары периодонтит.Созылмалы периодонтиттардың ішінде өте қауіптісі грануланген периодонтит және оның өршуі.Іріңді үрдіс периодонт маңындағы жақтың сүйек ми кеңістіктеріне көптеген жерлеріне ұзына бойына таралады.Созылмалы ошақтың ұзақ уақыт болуы,ондағы патогенді микрофлора өмір сүруінен одонтогенді хрониосепсис дамиды.Бұл жүректің,бауырдың,бүйректің созылмалы қабыну ауруларына әкеледі.Осындай ошақтар жүктіліктің ағымына кері әсерін тигізеді.түсікке,баланың дамының ауытқуына, инфекциялық қабыну ауруларына әкеледі.

Қан ауруларының а жақ-бет аймағындағы көріністері.Қан ауруларында науқастың шағымдары дене қызуының көтерілуіне .некрозды ангина гингивит,стоматит белгілері байқалады.Лимфогранулематоз кезінде лимфа бездерінің ұлғаюлары,дене қызуының көтерілуімен жүреді.Қан ауруларына мұрын .асқазан ішек жолдарыныан қанныың кетуі және жұлынған тіс ұяшықтарында некрозді үрдістердің дамуы,теріде – петехилар және көгерулер пайда болады.

Инсулинның толық немесе салыстырмалы жетіспешілігі мен жүретін қант диабеті, жиі кездесетін ауру. Анаболикалық гармон инсулин организмде инсулиннің жұмсалуын қамтамасыз етеді. Осымен бірге белок,       гликоген        , майлардың биосинтезіне қатынасады. Инсулиннің жетіспеушілігінен ет және май тіндеріне глюкозаның түсуі төмендейді. Осының әсерінен липолиз күшейіп, қанда бос май қышқылдары көбейеді. Бауырдың қызметі бұзылуына байланысты белоктық зат алмасу бұзылып, олар көп ыдырап, глюкоза амин қышқылдарынан түзіле бастайды, қандағы қант көлемі ұлғаяды. С.Г.Генестің айтуы бойынша қант диабетімен ауыратын науқастардың инфекцияға бейімділігі тек қандағы қанттың жоғары болуымен ғана емес, жалпы әлсіреумен, гиповитаминозбен, иммунобиологиялық және зат алмасудың бұзылумен байланыстырады. Айта кететін жағдай қант диабеті мен ауыратын науқастар туберкулезбен, терінің шиқан және көршиқандарымен жиі ауырады. Қандағы қанттың көп болуы, бактериялардың дамуына қолайлы жағдай жасайды. Бет жақ аймағы және басқа аймақтарда іріңді қабыну ауруларының дамуы қант диабетінің ағымын ауырлатады. Жедел қабыну процестері бірнеше сағат ішінде зат алмасудың бұзылуын күшейтіп, организмнің инсулинға мұқтаждығын жоғарлатады. Жедел іріңді қабыну ауруларында эндо- және экзогенді инсулиндердің бұзылыстарына мүмкіндіктер бар, бұл диабеттің декомпенсациясының дамуына және комаға әкеледі.

Гипертоникалық қосалқы аурулардың болуы алдағы операция алдыңдағы қорқыныш қан қысымның одан ары жоғарлауына әкеледі.Эмоцинальды күйзеліс гипертоникалық кризға және солқарыншалы жетіспеушілктің дамуына әкелуі мүмкін.операция кезінде ауырсыну қан қысымның жоғарлауына әкелуіне байланысты анезтезия седативті дәрілермен жүргізілуі тиіс.Жедел хирургиялық операция жасау керек болған жағдайда қан қысымы жоғары болғанда көк тамырға 0,5-1%дибазол 2,4%эуфиллин ертіңдісімен жіберіледі.

      Созылмалы коронарлы жетіспеушілікпен науқастарда операция алдында қан айналымның жедел жетіспеушілігінің алдын-алу қажет.

      Жүректің туа немесе жүре дамыған ақауларында стоматолоргиялық іс-әрекет алдыңда жүрек гликозидтары курспен тағайындалады.

      Өкпе эмпиземасы кезінде хирургиялық іс-әректтер алдында термопсис,теофедрин,эуфиллин тағайындалады.

      Бронхиальды астмамен ауыртаны науқастарда операцияны дайындықсыз жүргізуге болмайды.Бронходилататорлар қолданылады.

      Тиротоксикоз кезінде қалқанша безінің қызметі жоғарлап,тироксин белоктық зат алмасуға әсер етеді.Жүрек-қан,орталық нерв және бауырға кері әсерін тигізеді.Жеңіл дәрежелі тиротоксикозда шағын операцияларды дайындықсыз жү.ргізуге болады.Ауыр және орта дәрежелі тиротоксикозда дайындық микродозада йод дәрілерін 6-8 күн аралығында тағайындалады.

      Хирург стоматологтың тәжирбесінде бауырдың қызметтік бұзылыстары бар:созылмалы гепатит,циррозбен науқастар жиі кездесед.Шағын операциялар дайындықсыз жүргізіледі.Жоспарлы операция алдында міндетті түрде терапевтің кеңесі қажет.

      Жақ-бет аймағының қабыну аурулары науқаста қосалқы патологиялармен жүрек-қан амырыүтыныс және эндокринді бұзылыстарда өте ауыр жүреді.Интокчсикация белгілері басым,бірнеше клеткалық кеңістіктерге жайылады.

 

4.Көрнекті құралдар: презентация

 

5.Әдебиеттер:         

1.Ж.Б.Оразалин., Қ.Т. Төлеуов. Хирургиялық стоматология. Алматы. 2000.

2.Бернадский Ю.И. Основы хирургической стоматологии. Витебск, 2000.

3.А.А.Тимофееев. Руководство по челюстно-лицевой хирургии и хирургической стоматологии. Киев-2002.

Қосымша әдебиеттер:

1.Дунаевский Н.Н. и соавт. Хирургическая стоматология. – М., Медицина, 1979-472 с.

2.Евдокимов А.И. Руководство по хирургической стоматологии. – М., 1972.

3.Муковозов И.Н. Дифференциальная диагностика хирургических заболеваний челюстно-лицевой области. Л., 1982.

4.Рабухина Н.А., Аржанцев А.П. Стоматология и челюстно-лицевая хирургия. Атлас рентгенограмм. –М., - 2002. -302с.

5.Рабухина Н.А., Аржанцев А.П. Рентгендиагностика в стоматологии. – М. 1999. 452 с.

6.Робустова Т.Г. и др. Хирургическая стоматология. – М. 2202.

7.Соловьев М.М. Пропедевтика хирургической стоматологии. – М., Мед-Пресс. 2007

 

6.Бақылауға арналған сұрақтар:

1.Хрониосепсис белгілері?

2.Тіс түбірі маңында созылмалы қабыну ошағының болуы созылмсалы сепсиске әкеледі ме?

3.Шиқан және көршиқан қай ауруда жиі кездеседі?

4.Қабыну аурулары қант диабетінің ағымына қалай әсер етеді?

5.Лейкоздың ауыз қуысындағы белгісі?

6.Регинарлы лимфа түйіндерінің ұлғаюы және терінің қышуы қай ауруға тән?

7.Бауырдың созылмалы гепатиті және цирроз кезінде қан ұйығыштығы ?

8.Қан ауруларымен науқастарда операция алдында аңықталады?

9.Қант диабетімен қабыну ауруларында қай маманның кеңесі тағайындалады?

10.Бүйректің созылмалы жетіспеушілігінде неге шиқандар жиі кездеседеі?

 

ДӘРІС № 9

1.Тақырып: Пародонт ауруларын хирургиялық емдеу тәсілдерін кешенде емде қолдану.

2.Мақсаты: Пародонт ауруларының хирургиялық емдеу тәсілдерінің операциялық тәсілдерін және оларды жүргізуге көрсеткіштерді білу

  Гингивит – қызыл иектін қабынуы, жергілікті және жалпы факторларының

жағымсыз әсерінен дамиды, тіс иек байламының бүтінділігінің бұзылынсыз жүреді. Түрлері:

катаральды, гипертрофиялық, жаралық. Ауырлығына байланысты: женіл, орташа, ауыр.

Ағымына байланысты: жедел, созылмалы, өршіген, ремиссия. Жайылымына байланысты:

шектелген немесе ошақты, жайылған.

       Пародонтит – пародонт тінінің қабынуы, периодонттын және суйектін өршіген

деструкциясымен мінезделеді. Ауырлығына байланысты: женіл, орташа, ауыр. Ағымына

байланысты: жедел, созылмалы, өршіген /іріндеген/, ремиссия.Жайылымына байланысты

шектелген, жайылған.

       Пародонтоз – пародонтын дистрофикалық қабынуы. Ауырлығына байланысты,

жедел, орташа ауыр, ағымына байланысты созылмалы, ремиссия, жайылымына байланысты

жайылған.