тарау. Мектепалды даярлық сыныбы (6-7 жастағы балалар)

 6-тарау. Мектепалды даярлық сыныбы (6-7 жастағы балалар)

 1-параграф. "Таным" білім беру саласы

356. "Таным" білім беру саласының базалық мазмұны арнайы түзеу оқу қызметінде жүзеге асырылады - көру арқылы қабылдау (көрмейтін балалармен - сипап-сезу және ұсақ моторика), кеңістікте бағдарлай білу.

357. Мақсаты: танымдық іс-әрекеттің сенсорлы, перцептивті, психикалық және моторлы компоненттерін дамыту бірлігін қамтамасыз ету; балалардың туындайтын танымдық қажеттіліктерді өз бетімен шешу үшін жағдай жасау.

 2-тарау. Көру арқылы қабылдау

358. Мақсаты ретінде балалардың көру мүмкіндіктерін өмір сүру әрекетінде барынша пайдалануға мүмкіндік беретін біліктер мен дағдыларды қалыптастыру болып табылады.

359. Міндеттері:

1) көру әрекетінің бағдарлаушы-ізденістік, ақпараттық-танымдық, реттеуші және бақылаушы функцияларын дамыту;

2) көру ақпаратының негізінде қоршаған әлемнің объектілерімен зерттеу әрекетінің жүйесін дамыту;

3) танымдық және практикалық іс-әрекетте көру арқылы қабылдаудың меңгерген тәсілдерін қолдану білігін жетілдіру.

360. "Көру арқылы қабылдау" коррекциялық сабақтарының мазмұны бөлікшелерден тұратын оқыту бөлімдері бойынша ұйымдастырылған және күтілетін нәтижелер түріндегі коррекциялық оқытудың мақсаттарын қамтиды. Әрбір бөлікшенің ішінде бірізді ұйымдастырылған коррекциялық оқыту мақсаттары, педагогтарға өз жұмысын жоспарлауға, балалардың жетістіктерін бағалауға және коррекциялық әсер етудің тиімділігін бағалауға мүмкіндік береді.

361. Оқу бағдарламасының мазмұны келесі бөлімдерді қамтиды:

1) сенсорлы эталондар;

2) заттық ұғымдар;

3) сюжеттік бейнелер;

4) кеңістікті қабылдау;

5) көру-моторлы координацияар;

6) адам өміріндегі көру.

362. "Сенсорлы эталондар" бөлімі келесі бөлімшелерді қамтиды:

1) пішін;

2) көлем;

3) түс.

363. "Заттық ұғымдар" бөлімі келесі бөлімшелерді қамтиды:

1) заттар;

2) заттық бейнелер.

364. "Сюжеттік бейнелер" бөлімі келесі бөлімшелерді қамтиды:

1) сюжеттік картина;

2) сюжеттік картиналар сериясы.

365. "Кеңістікті қабылдау" бөлімі келесі бөлімшелерді қамтиды:

1) заттар арасындағы кеңістіктік қатынастар;

2) кеңістіктің тереңдігі.

366. "Көру-моторлы координациялар" бөлімі келесі бөлімшелерді қамтиды:

1) сызықтарды қадағалау;

2) графикалық іс-әрекет.

367. "Адам өміріндегі көру" бөлімі келесі бөлімшелерді қамтиды:

1) көруді сақтау;

2) коррекция құралдарын күту.

368. Оқыту мақсаттарының жүйесі. "Сенсорлы эталондар" бөлімі келесі күтілетін нәтижелерді қарастырады:

1) пішін: геометриялық фигуралар мен денелерді ажыратады және атайды, оларды көпшіліктен бөліп алады; белгілерді бұрмалау жағдайында геометриялық фигураларды таниды; күрделі геометриялық фигураларды талдай және қайта жаңғырта біледі;

2) көлем: көлемі бойынша заттарды салыстыру тәсілдерін біледі және қолдана алады; көлемі бойынша салыстыру, бөлу, жүйелеу барысында шағын және үлкен кеңістіктің объектілерінің тәуелділігін орната біледі;

3) түс: түстерді, олардың реңктерін біледі; қоршаған кеңістіктегі қозғалмайтын және қозғалатын заттардың түсін анықтайды; белгілі түстер бірізділігіндегі түстер қатарын жүйелей алады; негізгі түстерді араластыру арқылы құрамдас түстерді қалай алуды біледі; жұмсақ және суық түстер туралы түсініктері бар.

1-кесте

Бөлімше

Оқыту мақсаттары

1.1 Пішін

0.1.1.1 шеңбер, сопақша, шаршы, тік төртбұрыш, үшбұрыш геометриялық фигураларды және шар, куб, цилиндр көлемді денелерді ажырату және атау

0.1.1.2 күрделенген жағдайларда геометриялық фигуралардың силуэттік және контурлы бейнелерін тану (контурдың жабылуы, толық емес, "күңгірт" бейне)

0.1.1.3 көпшіліктен әртүрлі кеңістіктік қалыптағы әртүрлі түстегі, көлемдегі геометриялық фигуралар мен денелерді оқшаулау

 0.1.1.4 заттар мен олардың бөліктерінің пішінін талдау

 0.1.1.4 күрделі геометриялық пішінді талдау, қарапайым пішіндерден күрделі пішінді құрастыру

 0.1.1.5 екі қасиеті бойынша геометриялық фигураларды және денелерді топтастыру

1.2 Көлем

 0.1.2.1 әртүрлі тәсілдермен ұзындығы, биіктігі, ені, тығыздығы бойынша заттарды салыстыру

 0.1.2.2 заттарға дейін арақашықтықты бірте-бірте арттырумен, көлемнің берілген параметрі бойынша үлкен кеңістіктің біртекті және әртекті объектілерін салыстыру

 0.1.2.3 қозғалатын объектілердің көлемін салыстыру

0.1.2.4 көпшілік бірдей және әртүрлі орналасқан заттардың көлемінің берілген параметрі бойынша заттарды оқшаулау

 0.1.2.5 заттардың көлемінің артуы және азаюы ретімен қатар құру

1.3 Түс

 0.1.3.1 спектрдің түстерін ажырату және атау, қоңыр, сұр, қара, ақ түстерді, түстер реңкін ажырату және атау

 0.1.3.2 қашықтықта орналасқан заттардың түсін ажырату

 0.1.3.3 қозғалатын объектілердің түсін ажырату

0.1.3.4 бірнеше реңктерден түстер реңкін оқшаулау

 0.1.3.5 кемпірқосақтың түстерінің бірізділігін білу

0.1.3.6 бір тондағы түстің артушы және азаюшы қанықтығы, үлгі, нұсқау бойынша түстер қатарын құру

 0.1.3.7 негізгі түстерді араластыру жолымен құрамдас түстерді алу

 0.1.3.8 спектрдің жұмсақ және суық түстерін білу

369. "Заттық ұғымдар" бөлімі келесі күтілетін нәтижелерді қарастырады:

1) заттар: заттарды зерттеуде жоспар-алгоритмді өз бетімен ұстанады; заттарды сипаттайды және оларды сипаттамасы бойынша табады; заттарды салыстыру, жалпылау, жіктеу дағдыларын меңгерген, жалпылаушы ұғымдарды қолданады;

2) заттық бейнелер: бейнелерді қарауда жоспар-алгоритмді өз бетімен ұстанады; күрделі жағдайларда және әртүрлі ракурста затты таниды, тану белгілерін айқындайды; күрделі кескіндегі заттың бейнесін талдайды, тұтасты заттық бейненің бөліктерінен құрастырады; затты және оның бейнесін салыстырады, ұқсастық және айырмашылық белгілерін ажыратады.

2-кесте

Бөлімше

Оқыту мақсаттары

 2.1 Заттар

 0.2.1.1 жоспар-алгоритм бойынша затты (модель) зерттеу және сипаттау

 0.2.1.2 қозғалыс тәртібінде және әртүрлі қашықтықта заттарды тану

 0.2.1.3 ұқсастық және айырмашылық белгілері бойынша заттарды салыстыру

 0.2.1.4 берілген белгі бойынша заттарды жалпылау және жіктеу

 2.2 Заттық бейнелер

 0.2.2.1 жоспар-алгоритм бойынша заттың бейнесін қарау және сипаттау

0.2.2.2 күрделенген жағдайда контурдың жабылуы, толық емес, "күңгірт", сызбалы бейне сияқты затты әртүрлі ракурста тану

 0.2.2.3 затты оның бөліктері бойынша тану, заттық бейненің бөліктерінен тұтасты құрастыру

0.2.2.4 заттардың шынайы, силуэттік және контурлы бейнелерін салыстыру

0.2.2.5 ұқсастық және айырмашылық белгілері бойынша шынайы заттардың және олардың бейнелерін салыстыру

370. "Сюжеттік бейнелер" бөлімі келесі күтілетін нәтижелерді қарастырады:

1) сюжеттік картина: жоспарды өз бетімен ұстанып, картинаны қарайды; информативті белгілерді ажырату және ұғыну негізінде себепті-салдарлы өзара байланыстарды құрады;

2) сюжеттік картиналар сериясы: сюжеттік картиналар сериясында оқиғалардың бірізділігін орнатады, өзіндік пайымдауын негіздейді.

3-кесте

Бөлімше

Оқыту мақсаттары

 3.1 Сюжеттік картина

 0.3.1.1 сюжеттік картинаны жоспар-алгоритм бойынша екі, үш композициялық жоспармен қарастыру

 0.3.1.2 сюжетті ашатын информативті белгілерді ажырату және түсіну

0.3.1.3 себепті-салдарлы өзара байланыстарды орнату

0.3.1.4 бір уақытты және әрекет орнын бейнелейтін, алайда оқиғаның сипатымен айрықшаланатын картиналардың айырмашылығын табу; әртүрлі уақыт бөліктеріндегі бір оқиғалар бейнеленген картиналардың айырмашылығын табу

 3.2 Сюжеттік картиналар сериясы

 0.3.2.1 сюжеттік картина сериясындағы оқиғалардың бірізділігін орнату

371. "Кеңістікті қабылдау" бөлімі келесі күтілетін нәтижелерді қарастырады:

1) кеңістіктік қатынастар: заттар арасындағы кеңістіктік қатынастарды сөйлеуде анықтайды және көрсетеді;

2) кеңістіктің тереңдігі: кеңістіктің тереңдігінің белгілерін түсінеді; шынайы кеңістікте және суреттегі заттардың арақашықтығын анықтайды.

4-кесте

Бөлімше

Оқыту мақсаттары

 4.1 Заттар арасындағы кеңістіктік қатынастар

 0.4.1.1 микро және макро кеңістіктегі заттар арасындағы кеңістіктік қатынастарды анықтау

 0.4.1.2 екі топтағы заттардың кеңістіктік орналасуын салыстыру

4.2 Кеңістіктің тереңдігі

 0.4.2.1 микро және макро кеңістіктің бір және әртүрлі бағыттарында орналасқан өзінен заттарға дейінгі арақашықтықты (алыс-жақын) саралау

 0.4.2.2 үшінші объектіге қатысты екі объектінің қашықтығын анықтау

0.4.2.3 кеңістік тереңдігінің бейнелеуші белгілерін түсіну

0.4.2.4 фланелеграфта кеңістіктің тереңдігін бейнелеуші құралдармен көрсету

372. "Көру-моторлы координациялар" бөлімі келесі күтілетін нәтижелерді қарастырады:

1) сызықтарды қадағалау: көру өрісінде көру стимулын ұстап тұрады; қолымен және көздерімен сызықтарды қадағалау дағдыларын меңгерген;

2) графикалық тапсырмалар: жұмыс аумағын талдайды, графикалық элементтерді бөліп көрсетеді; үлгі және нұсқау бойынша графикалық тапсырманы орындайды.

5-кесте

Бөлімше

Оқыту мақсаттары

5.1 Сызықтарды қадағалау

 0.5.1.1 көру бақылауымен әртүрлі бағыттағы әртүрлі сызықтарды көрсеткіш таяқшамен қадағалау

 0.5.1.2 көру бақылауымен сызықтар жүйесін көрсеткіш таяқшамен қадағалау

 0.5.1.3 фоннан заттардың контурын бөліп көрсету және оны көру бақылауымен таяқшамен қадағалау

5.2 Графикалық іс-әрекет

0.5.2.1 берілген бастаудан берілген соңына дейін, шекаралар арасында әртүрлі бағыттағы әртүрлі сызықтарды жүргізу

 0.5.2.2 графикалық бейненің көшірмесін жасау

0.5.2.3 қарапайым графикалық диктанттарды орындау

0.5.2.4 графикалық суретте заңдылықты табу және оны аналогия бойынша жалғастыру

373. "Адам өміріндегі көру" бөлімі келесі күтілетін нәтижелерді қарастырады:

1) көруді қорғау: көруді қорғау және көру гигиенасының негізгі ережелерін біледі; көрудің шаршауын төмендетуге арналған жаттығуларды орындай біледі;

2) коррекция құралдарын күтім жасау: көзілдірікті күтуге қойылатын гигиеналық талаптарды біледі және орындайды.

6-кесте

Бөлімше

Оқыту мақсаттары

 6.1 Көруді қорғау

 0.6.1.1 адам өміріндегі көрудің рөлін түсіну

 0.6.1.2 өзіндік көру мүмкіндіктері мен қарсы көрсетілімдерді білу

 0.6.1.3 көз гигиенасының ережесін білу

0.6.1.4 оптикалық коррекция құралдарын білу, олардың көру мүмкіндіктерін арттырудағы рөлін түсіну

 0.6.1.5 көздің шаршау белгілерін және оның алдын алу құралдарын білу, көру шаршауын төмендету бойынша жаттығу орындау

6.2 Коррекция құралдарына күтім жасау

0.6.2.1 көзілдірікті күту ережесін білу