тарау. Екінші кіші топ (3-4 жастағы балалар)

 3-тарау. Екінші кіші топ (3-4 жастағы балалар)

 1-параграф. "Коммуникация" білім беру саласы

38. "Коммуникация" білім беру саласының базалық мазмұны - тіл дамыту, есту арқылы қабылдау мен айтуды қалыптастыруды дамыту арнайы түзеу оқу қызметінде іске асырылады.

 2-параграф. Тіл дамыту

39. Екінші оқу жылында, егер балаларды оқытуды 2 жастан бастаса,оларды кестеде жазылған сөздерді танып оқуға, педагогтар айтатын сөздер мен сөйлемшелерді естіп-көріп қабылдауға, нақты сөйлеу жағдайларда ұсынылатын тілдік материалдыөз бетінше шамамен жақын көрсетілген және жақын ұштасқан түрде айтуға үйретеді.Дактиль сөздерді меңгеруге дайындық жұмыстары жүргізіледі.

40. Егер балаларды оқыту 3 жастан басталса,онда бағдарламаның бірінші оқу жылыныңмазмұнынжоспарлау кезінде тіл дамыту жұмыстары жүзеге асырылады және 2-ші оқу жылындабалалардың есту, сөйлеу және интеллектуалды даму деңгейі ескеріледі.

41. Тақырыптық топтамалар бойынша сөздік іс-қимыл, қасиеттері, сапа, кеңістікте орналасқан заттардыңатауларыныңсанын ұлғайту есебіненкеңейеді (сын есім, үстеу, етістіктің түрлері).

 3-параграф. 1 - жартыжылдық

42. Қатынас:

1) заттың қимылын бақылау, заттарға деген өзінің қатынасын білдіру;

2) қатынас (коммуникация) процесін бақылау: мимика (бет қимылы), пантомимика, артикуляциялық аппаратының қозғалысы, көзқарас арқылы білдіру, заттық әрекет, дене қалпын өзгерту;

3) "сөйлейтін", "дыбысталатын" ойыншықтарға қызығушылығын ояту, мультфильмдер көрсету, әндер мен әуендерді тыңдау;

4) бірлескен әрекет ету барысында тілдесуге деген қызығушылық, ересектермен байланыс жасауға ынталандыру;

5) құрдастарымен қатынас жасауға ынталандыру, ойын барысында ауызша сөйлеу тілін қолдану;

6) айналадағылардың сөйлеу тілін мұқият тыңдау, сөйлеп тұрған адамның жүзіне тұра қарау;

7) сөйлесу барысында көрсетілетін жауап реакциялары:мақұлдап немесе қарсы бас изеу; қолмен тиісті қимыл жасау;дауыстық реакция, сөйлеу тіліне еліктеу, дауысты дыбыстарды айту, жекелеген дыбыстарды ұштастыру.

43. Қабылдау /сөйлеу тілін түсіну:

1) есту арқылы ауызша, ауызша-жазбаша түрде тапсырмаларды орындау;

2) енжар сөздік қорын зат есімдермен толықтыру, айналасындағы заттарды атау;

3) енжар сөздік қорын етістіктермен сын есімдермен толықтыру;

4) енжар сөздік қорын есімдіктермен толықтыру;

5) үстеудің, септеуліктердің, сын есімдердің мәнін түсіну;

6) уақытты және кеңістіктікті білдіретін сөздердің мәнін түсіну;

7) бүтін сөйлемшелердің мәнін түсіну;

8) сұрақтардың мағынасын түсіну, сұрақтарға жауап беру (қысқаша, толық жауаптар);

9) сұрақтарды түсіну және есту арқылы ауызша, ауызша-жазбаша түрде сұрақтарға жауап беру;

10) сабақта орындалған тапсырмаларды есту арқылы ажырату (балалардың есту мүмкіндіктерін, жеке дара ерекшеліктерін ескеру);

11) есту-көру және есту арқылы таныс сөздер мен қарапайым сөйлемдердіажырату (тапсырма, сұрақтар);

12) есту-көрутүйсігі арқылы тілдік қатынас құралдарын қабылдау;

13) тиісті кестеге сәйкес заттар немесе суреттерді ауызша айту арқылы тану; тек ауызша айту немесе кесте бойынша тану;

14) тек ауызша белгілері бойынша нысанды табу білігі;

15) жекеше және көпше түрдегі зат есімдерді сәйкестендіру, салыстыру.

44. Айтылым:

1) тиісті 2-4 кестеден көрсету арқылы өтініш, тілектері, хабарлама, сұрақтары туралы (шамамен) ауызша жеткізу;

2) сөйлеу тілінде сын есімдер мен үстеуді пайдалану;

3) затты атағанда сөзнемесе қысқа сөз тіркестерібаспа әріптермен жазылған кестелермен бірге көрсетіп айту;

4) заттардың сапасын, қасиеттерін білдіретін сөздерді, іс-әрекеттерді атайды (сын есім, үстеу);

5) сөздерді шамамен жақын көрсетілген түрде фонетикалық ырғақ арқылы айту;

6) айналасындағылардың мимикасына (бет қимылы), пантомимикасына, артикуляциясына еліктеу;

7) сөздер мен сөз тіркестерін шамамен жақын көрсетілген түрде және шамамен жақын ұштасқан түрде айту;

8) тұрмыстық іс-әрекеттерді сөйлеу тілімен сүйемелдеу(ұштастыру);

9) сөздерді шамамен жақын ұштасқан түрде фонетикалық ырғақ арқылы айту;

10) "сөйлейтін" ойыншықтарға қызығушылығын ояту;

11) адамдардың, жануарлардың, заттардың, бейнелерінен тану, айту;

12) саусақтарға арналған жаттығулар орындау (дактилемалардың үйлесімі);

13) кестелердің көмегімен ауызша, ауызша-дактилді заттарды, іс-әрекеттерді атау.

45. Оқылым:

1) үлгі бойынша дактилемаларды еске түсіріп көрсету;

2) қол саусақтары, білезігіне арналған жаттығулар мен заттық әрекеттерді орындау (дактилге дайындау);

3) танып оқу (кестеде жазылған сөздерді танып, көрсету): Әртүрлі тақырыптық топтамалардан заттарды көрсету; іс-әрекет, сұрақтар;

4) қазақ әліппиіндегі әріптермен танысу;

5) заттарға немесе суреттерге қатысты табличкаларды іріктеп, сәйкестендіру, оқу (танып оқу);

6) кітаптағы иллюстрацияларды көрсету;

7) өз бетінше қарапайым фразалар мен сөздерді дактилдеу;

8) үлгі бойынша қима әліппиден сөздер құрастыру;

9) тек ауызша немесе жазбаша белгілері бойынша объектіні (затты) табу білігі (кестеге қарап).

46. Күтілетін нәтижелер:

1) үлгі бойынша сөздерді дактилдің көмегімен көрсетеді;

2) сөйлеу тілін қолдану арқылы ересектермен, құрдастарымен қатынас жасайды;

3) есту арқылы ауызша, ауызша-жазбаша түрде тапсырмаларды орындайды;

4) тиісті 2-4 кестеден көрсету арқылы өтініш, тілектері, хабарлама, сұрақтары туралы (шамамен) ауызша жеткізеді;

5) қазақ әліппиіндегі әріптерді таниды;

6) сөйлеу тілінде сын есімдер мен үстеуді пайдаланады;

7) сөздер мен сөйлемшелерді баспа әріптермен жазылған тиісті кестені көрсету арқылы айтады;

8) үндеуге әртүрлі тәсілдермен жауап береді;

9) айналасындағылардың мимикасына (бет қимылы), пантомимикасына, артикуляциясына еліктейді;

10) қойылған сұрақтардың мағынасын түсініп, сұрақтарға ауызша, ауызша-жазбаша түрде жауап береді;

11) маңызы бар 2-3 сөзден тұратын сөйлемшелердің мағынасын түсінеді;

12) өз бетінше қарапайым фразалар мен сөздерді дактилдейді;

13) тұрмыстық іс-әрекеттерді шынайы, эмоционалды көркемдеп айтады (хабарлама, сұрақ, түрткі);

14) үлгі бойынша қима әліппиден сөздер құрастырады;

15) айналасындағы объекті (затты) бейнесі бойынша таниды, айтады.