параграф. Есту арқылы қабылдау мен айтуды қалыптастыруды дамыту

 5-параграф. Есту арқылы қабылдау мен айтуды қалыптастыруды дамыту

52. Сөздік екпінді бөлу үшін әр түрлі жаттығулар өткізіледі, оны орындау барысында балалар буындарды айта отырып, шапалақ ұрады, ритмді қағады, дирижерлік етеді.

53. Есту қабілетінің елеулі төмендеуі бар балалардың ауызша сөйлеу тілі бір саздылығымен, ырғақсыздығымен ерекшеленеді, сондықтан оқудың екінші жылында сөйлеу тілінің ырғақ қатарымен жұмысты ең алдымен табиғи, сондай-ақ арнайы ұйымдастырылған жағдайды пайдалана отырып, еліктеу негізінде мақсатты түрде басталады.

 6-параграф. 1 - жартыжылдық

54. Тілдік емес дыбыстау:

1) екі буынды ырғақтарды дәл айту;

2) есту және естіп-көру негізінде 3-4 дыбыстаулардың санын анықтау;

3) есту арқылы таңдау бойынша музыкалық ойыншықтардың дыбыстауларын ажырату;

4) есту арқылы дыбысталу темпін ажырату;

5) ара қашықтығы тұрақты арттырылған тілдік емес дыбыстауға деген реакциясы (жалаң құлаққа);

6) баланың немесе педагогтің дауыспен, қимыл - қозғалысымен нені бейнелеп, көрсеткенін табу.

55. Тілдік дыбыстау:

1) дыбыс қатарынан дауысты дыбыстарды бөлу;

2) дыбыс қатарынан дауыссыз дыбыстарды бөлу;

3) есту арқылы тапсырмалар мен нұсқауларды орындау;

4) есту арқылы толық сөздерді тану;

5) есту арқылы сөз тіркестерін тану;

6) есту арқылы дыбысқа еліктеулерді, былдыр сөздерді тану;

7) қарама-қарсылық принципі бойынша дауысты дыбыстарды ажырату;

8) артикуляциялануы бойынша ұқсас дауысты дыбыстарды ажырату;

9) есту арқылыдыбысқа еліктеулерді, былдыр және толық сөздерді айыру (2-3 таңдау бойынша);

10) есту арқылы 2 таңдау бойынша қысқа сөз тіркестерін табу;

11) ашық буында артикуляциялануы бойынша ерекшеленетін дауыссыз дыбыстарды ажырату;

12) дыбыстың шығу орнынан ара қашықтығы тұрақты арттырылған тілдік сигналға деген реакциясы (жалаң құлаққа);

13) буынды бірқатардан бір буынды бөлу.

56. Ауызша сөйлеу тілін қалыптастыру:

1) буындар мен сөздер материалында дауысты дыбыстарды машықтандыру (автоматтандыру);

2) буындар мен сөздер материалында дауыссыз дыбыстарды машықтандыру (автоматтандыру);

3) дыбыстарды, буындарды және қысқа сөздерді артикуляциялау және қимыл-қоғалыспен қайталау;

4) буын, сөз, (сөздің бөлшегі) ұғымдарын меңгеру және осы түсініктерді пайдалану білігі;

5) әр түрлі темпен, түрлі қимылдардың сүйемелдеуімен буындарды айту.

6) буындар мен сөздер материалында дауысты дыбыстарды айыру (дифференциациялау);

7) еліктеу арқылы дауыс биіктігін өзгерту;

8) эмоциялық жай-күйлерді, адамдарға тән мінездерді, жануарлардың қылықтарын ұқсатырып көрсету;

9) әр түрлі сезімдерді тек дауыспен емес, ым-ишаратпен, дене қимылымен, табиғи ым-ишаралармен көрсету;

10) еліктеу арқылы қалыпты, жоғары, төмен дауыс биіктігімен дауысты дыбыстар мен буындарды айту;

11) І концентр бойынша дауысты, дауыссыз дыбыстарды айту;

12) фонетикалық ырғақтықтың көмегімен айту темпін өзгертіп қалыпты, тез және баяу қарқынмен буындарды айту;

13) екі сөзден тұратын сөз тіркестерін айту;

14) фонетикалық ырғақтықтың көмегімен буындарды бірге қосып айту;

15) сөздік екпінді сақтау;

16) көру арқылы екі, үшбуынды ашық буындардан тұратын сөздерге ырғақтық сипаттама беру білігі;

17) берілген дыбысқа сөздер таңдау білігі.

57. Күтілетін нәтижелер:

1) екі буынды ырғақтарды дәл айтады;

2) әртүрлі темпен, түрлі қимылдардың сүйемелдеуімен буындарды айтады;

3) сөздегі екпінді буынды сақтап айтады;

4) есту және естіп-көру арқылы тапсырмалар мен нұсқауларды орындайды;

5) дауыс биіктігін өзгертеді;

6) эмоционалдық жай-күйлерді, адамдарға тән мінездерді, жануарлардың қылықтарын ұқсатып көрсетеді;

7) әртүрлі сезімдерді көрсетеді;

8) қоршаған ортағы дыбыстарды таниды;

9) алаң құлақпен);

10) есту арқылы толық сөздерді, сөз тіркестерін таниды;

11) есту және естіп-көру негізінде шамамен 3дыбыстаудың санын анықтайды;

12) бір дем шығаруда 2-3 толық сөздерден тұратын сөз тіркестерін айтады;

13) есту арқылыдыбысқа еліктеулерді, былдыр және толық сөздерді ажыратады (2-3 таңдау бойынша);

14) есту арқылы 3-4-тен таңдау бойынша музыкалық ойыншықтардың дыбысталуын ажыратады (дыбыс күшейткіш құралмен және жалаң құлақпен);

15) есту арқылы 2-ден таңдау бойынша қысқа сөз тіркестерін ажыратады (дыбыс күшейткіш құралмен және жалаң құлақпен);

16) есту арқылы дыбысталу темпін ажыратады (дыбыс күшейткіш құралмен және жалаң құлақпен);

17) баланың немесе педагогтің дауыспен, қимыл - қозғалысымен нені бейнелеп, көрсеткенін табады.