параграф. 2 - жартыжылдық

34. Көру арқылы қабылдау қамтиды: көру-ізденістік іс-әрекеті, сенсорлы эталондар (пішін, көлем, түс), заттар және заттық бейнелер, кеңістікті қабылдау, көру-моторлы координациялар.

35. Көру-ізденістік іс-әрекеті. Қабілеттерді дамыту:

1) көру өрісінде көру стимулын ұстап тұру;

2) берілген объектіні басқалардың арасынан көру арқылы оқшаулау.

36. Сенсорлы эталондар.

37. Біліктерді дамыту:

1) біртекті көлемді пішіндерді (шар, куб) салыстыру және топтастыру;

2) біртекті заттарды көлемі бойынша жазық заттарды қабаттастыру, көлемді заттарды салу және ішіне салу тәсілдерімен салыстыру;

3) қоршаған кеңістікте (затқа дейінгі қашықтықты арттырумен) негізгі түстерді тану және атау.

38. Біліктерді үйрету:

1) көлемі бойынша біртекті заттарды топтастыру;

2) берілген түсті негізгі түстерден (2 түстен таңдау) оқшаулау;

3) үлгінің айналасында заттарды түстері бойынша топтастыру (2-4 түстің арасынан таңдау).

39. Заттар және заттық бейнелер. Дағдыларды дамыту:

1) қоршаған кеңістікте, картинкаларда таныс заттарды табу;

2) затты және оның бейнесін салыстыру.

40. Кеңістікті қабылдау. Дағдыларды дамыту:

1) кеңістіктік (сызықтық) орналасу ретімен заттарды ажырату және көрсету;

2) олардың орналасу орнының өзгеруін анықтау.

41. Көру-моторлы координациялар. Берілген нүктеден тік сызықтарды жүргізу білігін үйрету.

42. Күтілетін нәтижелер:

1) үлгі бойынша көру-сипап-сезу зерттеу әрекетін орындайды;

2) заттардың пішінін, көлемін және түсін білдіретін сөздерді түсінеді;

3) берілген сенсорлы белгісі бойынша біртекті заттарды салыстыруды біледі;

4) сенсорлы белгілердің бірі бойынша үлгінің айналасындағы заттарды топтастыруды жүзеге асырады;

5) негізгі түстерден берілген түсті ажыратып оқшаулай алады;

6) заттық-практикалық іс-әрекетте заттардың сенсорлы қасиеттерін есепке алады;

7) бейнені затпен салыстыра біледі.

43. Сипап-сезу және және ұсақ моторика қамтиды: объектілерді сипап-сезу арқылы зерттеуге қолдың дайындығы, сипап-сезу арқылы зерттеу тәсілдері, заттық-практикалық іс-әрекет.

44. Объектілерді сипап-сезу арқылы зерттеуге қолдың дайындығы. Мыналарды орындауды оқыту:

1) жұдырықтарды бір-біріне соғу тәсілімен, алақанның арасынан бедерлі қабырғасы бар қарындашты сырғыту тәсілімен, қолдың өзіндік уқалауды (массаж) орындау;

2) қолдың білезігімен ішке және сыртқа қарай айналмалы қимылдарды орындау;

3) екі, үш саусақпен затты ұстау;

4) қолдың білезіктерін алақанның түзу жағдайында біріктіру;

5) саусақтар мен алақаннан ("жалауша") қарапайым пішіндерді құрастыру;

6) әрбір саусақты кезектесіп бүгу және жазу.

45. Сипап-сезу арқылы зерттеу тәсілдері. Балаларды оқыту:

1) біртекті заттарды пішін, көлемі бойынша, жазықтықтың сипап-сезу белгісі бойынша топтастыру;

2) заттардың жасалған материалын анықтау біліктілігі (қағаз, ағаш);

3) қарапайым ассиметриялық заттарды сипап-сезу арқылы зерттеу тәсілдері;

4) екі заттан ассиметриялық пішіндегі затқа ұқсас затты таңдау біліктілігі.

46. Заттық-практикалық іс-әрекет. Балаларды оқыту:

1) алақанның айналмалы қимылдарымен пластикалық материалды жазу;

2) нүктелі мозаикамен әрекет етуді орындау: нүктені ішіне салу, шығару, жұмыс өрісін ерікті тәртіпте фишкалармен толтыру;

3) фланелеграфта 2 дайын бөліктен жапсырмаларды шығару;

4) бұрыштар мен қырларды қиылыстырмай, қағаз бетін бүгу;

5) қолмен бірге бау жіпті, басқа қолмен ұстап тұру арқылы үлкен тесікке кіргізе алуы.

47. Күтілетін нәтижелер:

1) қолдың білезігімен және алақанымен уқалаудың (массаж) қарапайым тәсілдерін орындайды;

2) заттарды екі, үш саусақтарымен ұстай алады;

3) тифлопедагогтың көмегімен заттарды сипап-сезу арқылы зерттей алады;

4) тифлопедагогтың жетекшілігімен жазықтықтың пішіні, көлемі, сипап-сезу белгісі бойынша біртекті заттарды топтастырады;

5) материалдарды саралайды (ағаш, қағаз);

6) заттық-практикалық іс-әрекетте заттардың сипап-сезу қасиеттеріне бағдарланады.

48. Кеңістікте бағытталу мыналарды қамтиды: дененің сызбасында бағытталу, өзіндік бағытталу, заттық-кеңістіктің қатынастарды модельдеу, қозғалыс техникасы, сақталған анализаторлардың көмегімен бағдарлау, Жабық және еркін кеңістіте бағдарлау, микрожазықтықта бағдарлау.

49. Дене сызбасында бағытталу. Өз денесінің бөліктерінің кеңістіктік орналасуында бағытталу дағдыларын бекіту (жоғары-төмен, алға-артқа).

50. Өзіне байланысты бағдарлау. Біліктерді оқыту:

1) өз денесінің бағыттарымен (жоғары-төмен, алдында-артында) қоршаған кеңістіктің объектілерін орналастыруды салыстыру;

2) үлгі және нұсқау бойынша өзінің айналасындағы жақын кеңістікте заттарды табу және орналастыру.

51. Заттық-кеңістіктік қатынастарды модельдеу. Үлгі, нұсқау бойынша 2,3-текшелерден, ойыншықтардан қарапайым кеңістіктік қатынастарды модельдеуге балаларды үйрету.

52. Қозғалыс техникасы. Балаларды оқыту:

1) ойыншық-сырғытқылармен қозғалуда дұрыс позаны сақтау;

2) таяныштан ұстап, баспалдақпен көтерілу және түсу білігі.

53. Сақталған анализаторлардың көмегімен бағдарлау. Дағдыларға үйрету:

1) бағдарлар ретінде әртүрлі түстегі, пішіндегі және көлемдегі заттарды қолдану арқылы кеңістікте қозғалу;

2) ойыншықтардың дыбыстары, олармен жасалатын әрекеттері бойынша ажырату;

3) дыбыстың қозғалмайтын көзінің бағытын жинақтау, оның бағытымен қозғалу.

54. Жабық және еркін кеңістікте бағдарлау.

1) топтың бөлмелерінде бағдарлау дағдыларын бекіту;

2) серуенге арналған кеңістікті толтыратын заттар туралы білімді қалыптастыру;

3) тікелей сезімдік қабылдау негізінде серуенге арналған бөлікте бағдарлауға үйрету.

55. Микрожазықтықта бағдарлау:

1) үстелде бағдарлау дағдыларын бекіту;

2) иллюстрацияларды қарауда кітапта бағдарлау дағдыларын қалыптастыру.

56. Күтілетін нәтижелер:

1) өз денесінің бөліктерінің кеңістіктік орналасуын анықтайды (жоғары-төмен, алға-артқа);

2) өз денесінің бағытталуымен қоршаған кеңістіктің объектілерінің орналасуын салыстыра біледі;

3) үлгі бойынша кубиктерден, ойыншықтардан қарапайым заттық-кеңістіктік қатынастарды модельде й алады;

4) бағдар ретінде әртүрлі түстегі, пішіндегі және көлемдегі заттарды қозғалыста қолдана алады;

5) дыбыстары бойынша ойыншықтарды таниды, дыбыстың қозғалмайтын көзінің бағытында қозғала алады;

6) серуенге арналған аумақта бағдарлай алады;

7) кітапта бағытталу дағдылары бар.