Иммуноглобулиндерге сипаттама беріңіз.Қызметтерін атаңыз.Иммуноглобулиндердің химиялық құрылымын түсіндіріңіз.

Адамдаиммуноглобулиндердің 5 негізгікластары бар: G, М, А, D, Е. Бұлиммуноглобулиндеркластарыньщәрқайсысыөзіндікқұрылыстыболадыжәнебелгілібіржұмысатқарады. Олардыңбарлығыекітүрліполипептидтітізбектіжинақталғанагрегаттардантұрады, оныңбіртізбегі — «жеңіл», екіншісі «ауыр» депаталып, Н және L әріптер-мен белгіленеді (ағылшынның «һеаvу» мен light» сөздерінен). Н және L тізбектерібөлексинтезделінеді, ал ІgмолекуласыныңжасалуыГольджикомшіексіндежүзегеасады. Барлық иммуноглобулин кластарыішіндежеңілтізбектердщқұрлысыұқсасболады. Кластардыңайырмашылықгарыауыртізбектердіңқұрылысынабайланыстыболады. Иммуноглобулиндерқұрылысынмономерлі иммуноглобулин G, мысалындақарастыруғаболады. Иммуноглобулин G, молекуласы 4 полипептидтік: 2 ауыржәне 2 жеңілтізбектердентұрады. Әржеңілтізбекауыртізбеккедисульфидтікбайланыспен (8-8) қосылған. Осындайекібайланыспенекіауыртізбектебір-біріменқосылған. Молекула қурылысындаекібірдейбелсендіорталығы бар, бірақкеңістіктебөлініпкеткен. Осындайекіантигенбайланысты-руиіыорталықхар иммуноглобулин молекуласынабіруақыттаекібірдейантигеңдердібайланыстыруғақабілетбереді. Барлықиммуноглобулиндертүрлерініңжеңілтізбексгеріекідоменнентұрады, ал ауыртізбегі — төртнемесе бес доменнентұрады; ол иммуноглобулин класынабайланысты. Домен — бұл 110-120 амин қышқылынан тұратынтізбекаумақ. Барлықдомендерұқсасқұрьшымды, оларішкідисульфидтікбайланысарқылытұрақтанады. Ауыржәнежеңілтізбектердің N-ұштыцдомендерівариабелдідепаталадыжәне VVL, ҮL депбелгіленеді, олардыңаминқышқылдыққұрылымы иммуноглобулиндердіңәртүрліантигендікерекшелігінебайланыстыболады. Антигендікдетерминантаны (гаптенді) байланыстырушыбелсендіорталықтарыжеңілжәнеауыртізбектердіңвариабелдіаймақтарынантұрады (Унжәне У-домендері). Иммуноглобулин Смолекуласының құрылысыАнтигендерментікелейбайланысатын — ол V-доменңіңгипервариабельдіаймағының амин қышқьшдары. Белсендіорталыгындагыауыржәнежеңілтізбектерініңөзгермеліаймацтарыараларыныңтүрібелгілігаптендіктобынасайболады. Қалғандомендериммуноглобулиндеркласьшасайшектеулітұрақтықұрылымнантұрадыжәне С-домен депбелгіленеді. Жеңілтізбектегі С-домен С депбелгіленеді, Н-тізбектегі С-домендер СН1, СН2 жэне СН3 депбелгіленеді. Протеолитикалық (ерігіш) ферменттерәсерінен иммуноглобулин молекуласы 2ҒаЬ жэнеҒсфрагменттерінебөлінеді. Белсендіорталығы бар фрагментгеріҒаЬ-үзіндісі (ҒаЬ1 ҒаЬ2) депаталады. Ғаb-Ғragmentantigenbinding — антиген байланыстырушы фрагментініңқұрамына УН, СН, ҮЬ, СЬ домендерікіреді. Тұрақтыдомендердентұратын 2 ауыртізбек (СН2 жэне СН3) Ғс-фрагмешпдепаталады. ҒbжэнеҒсфрагментгердіңарасындағыаумақшарнирлідепаталады, себебіол антиген байланысукезінде, соныменқатар, рН өзгеруіжәнеҒаb-үзіндісініңиондық күшіортасындаҒс-узіндісіненөтетінөсінеқарағанда 90 градусқаайналады.

Иммуноглобулиндер молекуласының құрылымы Нью-Йоркте Джералд Эдельман және Оксфордта РОдни ПОртер жұмыстарының арқасында ашылды.1938ж. Д.Эдельман қан сарысуынан бөлінген иммуноглобулин молекулаларын 6-меркаптоэтанолмен өңдеді,нәтижесінде дисульфидтік байланыс бұзылады.Нәтижесінде төрт полипептидті тізбек пайда болды.Екеуінің молекулалық массасы 25 мың дальтон шамасында.Оларды L-тізбектер (lıght –жеңіл сөзінен),ал қалған екеуінің молекулалық массасы 50 мың дальтон болды. Оларды Н- тізбектер деп атады(heavy-ауыр сөзінен). Тізбектердің ешқайсысы антидененің негізгі қызметі- антигенді байланыстыру қызметіне - ие болған жоқ.Сол кезде Р.Портер Д.Эдельманнан тәуелсіз миеломды ауруы бар тышқандардан бөлінген иммуноглобулин молекуласын папаинмен өңдеді.Папаин аминқышқылды байланыстарды бұзатын ферменттерге жатады, яғни ол нәруыздық молекулаларды кеседі.Иммуноглобулин молекуласына папаин әсер еткен соң, ол әрқайсысы молекулалық массасы 50 мың дальтон шамасында тұратын үш фрагмент алды.Олардың ішінде екеуі антигенмен байланысты, соларды Fab-fragments antigen binding-антиген байланыстырушы фрагмент, ал біреуі- крситалданады,Fc- fragments crystallizable.Р.Портер мен Д.Эдельман қосылып иммуноглобулин молекуласының құылымының схемасын жасады.Фаб- және фс-фрагменттерінің арасындағы аймақ шарнирлі деп аталады,соған байланысты фаб- фрагменттер кеңістікте 90- градусқа айнала алады.

Иммуноглобулин молекуласы домендерден тұрады.Домен- бұл дисульфидтік байланыстармен біріктілерген 110-120 аминқышқылынан тұратын тізбектің аймағы.Ауыр және жеңіл тізбектердің н- ұшындағы домендерді вариабелді деп аталады және VH VL әріптерімен белгіленеді.