Фагоцитоз қызметініңтөмендеусебептерінатаңыз.

Чеклистте бар 1-блок

11. Тікелей емес иммундық ферменттік талдау, анықтамасын, жүргізу кезеңдерін жазыңыз.?

Чеклистте бар 1-блок

12.Иммундық ферментті талдау әдісін жасауға көрсеткіштерді атаңыз.?

Иммунды ферменттік талдау (ИФТ). Бұл әдіс, РИТ-тің қағидасына сәйкес негізделген, тек бұл кезде радиоактивті бегілердің орнына ферментті (хрен пероксидазасы, сілтілі фосфатаза, глюкозидаза) қолданады. Осы ферменттің әсерінен, бояуы өзгерген субстраттың негізінде, серпіліске түскен белгіленген антидене немесе антигеннің саны анықталады. ИФТ сынама-жүйесінің антиденелері (поликлонды және әсіресе моноклонды) үшін аналитикалық нысана ретінде А, М, G, Е иммуноглобулиндері, гормондар (нәруыздық және стероидты табиғаты бар), тасымалдаушы және құрылымдық нәруыздар, липопротеиндер, гликопротеиндер және көптеген басқа да жоғары молекулалық биологиялық қосылыстар болып табыладыИммунды ферменттiк талдау (ИФТ). Бұл әдiс, РИТ-тiң қағидасына сәйкес негiзделген, тек бұл кезде радиоактивтi белгiлердiң орнына ферменттi (хрен пероксидазасы, сiлтiлi фосфатаза, глюкозидаза) қолданады. Осы ферменттiң әсерiнен, бояуы өзгерген субстраттың негiзiнде, серпiлiске түскен белгiленген антидене немесе антигеннiң саны анықталады. ИФТ сынама-жүйесiнiң антиденелерi (поликлонды және әсiресе моноклонды) үшiн аналитикалық нысана ретiнде А, М, G, E иммуноглобулиндерi, гормондар (нәруыздық және стероидты табиғаты бар), тасымалдаушы және құрылымдық нәруыздар, липопротеиндер, гликопротеиндер және көптеген басқа да жоғары молекулалық биологиялық қосылыстар болып табылады.Сезiмталдығы және арнайлығы бойынша РИТ және ИФТ ұқсас, себебi, осы көрсеткiштер белгiлердiң сапалығымен емес, антиденелер және антигендермен анықталады. Бiрақ РИТ-ға қарағанда ИФТ кеңiнен қолданады, себебi ИФТ үшiн реагенттер мәндi: - сақтау және тасымалдау кезiнде тұрақты; - РИТ-ға қарағанда қауiпсiз, өйткенi РИТ кезiндегi радионуклеидтердi қолданады. Ол үздiксiз сәулелендiредi, және оның радиациялық белсендiлiгi уақыт өте үздiксiз өзгередi, себебi нәруыздарды белгiлеу кезiнде радионулидтi йод жиi қолданылады, оның ыдырау кезеңi қысқа болады және реагенттердi айына бiр рет жаңартып отыру қажет; - нәтиженi субъективтi (микроскопия) арқылы емес, аспап арқылы бақылау (фотометрия). Басқа иммунологиялық әдiстермен салыстырғанда, ИФТ-ды қолдана отырып, техника жағынан оңай және тура талдауын көрсетедi. ИФТ-да нәтиженiң өндiрiлуi және өнiмдiлiгi жоғары – бiр уақытта 96 талдау жүргiзуге болады.  

13.Иммундық ферментті талдау әдісінің артықшылықтарын атаңыз?

 Иммунды ферменттік талдау (ИФТ). Бұл әдіс, РИТ-тің қағидасына сәйкес негізделген, тек бұл кезде радиоактивті бегілердің орнына ферментті (хрен пероксидазасы, сілтілі фосфатаза, глюкозидаза) қолданады. Осы ферменттің әсерінен, бояуы өзгерген субстраттың негізінде, серпіліске түскен белгіленген антидене немесе антигеннің саны анықталады. ИФТ сынама-жүйесінің антиденелері (поликлонды және әсіресе моноклонды) үшін аналитикалық нысана ретінде А, М, G, Е иммуноглобулиндері, гормондар (нәруыздық және стероидты табиғаты бар), тасымалдаушы және құрылымдық нәруыздар, липопротеиндер, гликопротеиндер және көптеген басқа да жоғары молекулалық биологиялық қосылыстар болып табыладыИммунды ферменттiк талдау (ИФТ). Бұл әдiс, РИТ-тiң қағидасына сәйкес негiзделген, тек бұл кезде радиоактивтi белгiлердiң орнына ферменттi (хрен пероксидазасы, сiлтiлi фосфатаза, глюкозидаза) қолданады. Осы ферменттiң әсерiнен, бояуы өзгерген субстраттың негiзiнде, серпiлiске түскен белгiленген антидене немесе антигеннiң саны анықталады. ИФТ сынама-жүйесiнiң антиденелерi (поликлонды және әсiресе моноклонды) үшiн аналитикалық нысана ретiнде А, М, G, E иммуноглобулиндерi, гормондар (нәруыздық және стероидты табиғаты бар), тасымалдаушы және құрылымдық нәруыздар, липопротеиндер, гликопротеиндер және көптеген басқа да жоғары молекулалық биологиялық қосылыстар болып табылады.Сезiмталдығы және арнайлығы бойынша РИТ және ИФТ ұқсас, себебi, осы көрсеткiштер белгiлердiң сапалығымен емес, антиденелер және антигендермен анықталады. Бiрақ РИТ-ға қарағанда ИФТ кеңiнен қолданады, себебi ИФТ үшiн реагенттер мәндi: - сақтау және тасымалдау кезiнде тұрақты; - РИТ-ға қарағанда қауiпсiз, өйткенi РИТ кезiндегi радионуклеидтердi қолданады. Ол үздiксiз сәулелендiредi, және оның радиациялық белсендiлiгi уақыт өте үздiксiз өзгередi, себебi нәруыздарды белгiлеу кезiнде радионулидтi йод жиi қолданылады, оның ыдырау кезеңi қысқа болады және реагенттердi айына бiр рет жаңартып отыру қажет; - нәтиженi субъективтi (микроскопия) арқылы емес, аспап арқылы бақылау (фотометрия). Басқа иммунологиялық әдiстермен салыстырғанда, ИФТ-ды қолдана отырып, техника жағынан оңай және тура талдауын көрсетедi. ИФТ-да нәтиженiң өндiрiлуi және өнiмдiлiгi жоғары – бiр уақытта 96 талдау жүргiзуге болады. ИФТ негiзiнде екi биологиялық феномен жатыр – антиденелердiң жоғары арнайылығы (яғни, байланысқан антиген/эпитопты қатаң басқару қабiлетi бар) және химиялық серпiлiстiң ферменттермен көп мәрте күшейту. Әдiстi өңдеу үрдiсiнде ИФТ-дың гетерологиялық (қатты фазалық) және гомогендi варианттары құралған. Әдiстiң гомогендi варианты төменгi молекулалық заттарды анықтауға арналған, ол байланысу сипатына қарай, ферменттердiң белсендiлiк айырмашылығын табуға негiзделген. Гетерогендi вариантта антиген немесе антидененi қатты фазада иммобилизациялайды. Қатты фаза ретiнде жиi қолданылатын – пластик. Ол иммунологиялық серпiлiсте планшеттiң лункаларын, қағаз немесе полимерлi пластинка – стрипттердi қолданады. Жұқпалы аурулар диагностикасында қатты фазалық иммунды ферменттiк серпiлiстiң қолданылуын жөн көрген. Бүгiнгi күнде барлық қолданылатын иммунологиялық зерттеу әдiстерi дәрiгерлердiң тәжiрибелiк қызметiнде қызмет етедi: денi сау және науқас адамдарда иммунды статусын нәтижесiн анықтау үшiн;  науқастың иммундық жүйенiң зақымдалу деңгейiн анықтау үшiн;  келесi тексерулерге дейiн науқастың екiншiлiк иммундық тапшылық жағдайының себебiн анықтау үшiн;  иммунитеттi реттейтiн терапияны жүргiзу қажеттiлiгiн дәлелдеу үшiн;  иммунитеттi реттеу үрдiсi кезiнде зақымдалған иммунологиялық параметрлердiң қалпына келтiруiн бақылау үшiн;  жұқпалы аурулардың сатысын анықтау (жедел сатысын, вирустың белсендi репликация сатысын, созылмалы сатысына ауысуын, созылмалы жұқпалардың өршуiн, анық клиникалық симптоматикасы жоқ жасырын жұқпалы патологияны, бұрын жұқпамен ауырған нәтижесiнде қан сарысуындағы IgG деңгейiнiң динамикасымен, егуден кейiнгi иммунитет және т.б.) ПТС берiлген нәтижесi бойынша (биологиялық материалда қоздырғыштың ДНК немесе РНК-ның белгiлi бiр кесiндiсi арқылы бар екенi), ИФТ (биологиялық материалда антидене және антигеннiң болуы) үшiн;  аллергиялық жағдайлардың дамуында этиологиялық факторларды анықтау (НЗК сынамасы арқылы жұқпаны да, сол сияқты аллергендi) дұрыс диагноз қою мақсатында (жұқпалы, жұқпалы емес немесе аллергиялық патологиялық) және терапияда дұрыс емдеу тактикасын қолдану үшiн;  генетикалық бөтентектi тiндердi немесе мүшелердi трансплантацияға дайындау және кейiн тұрақталуын, қызметiн атқаруы бойынша иммунологиялық бақылау жүргiзу, иммундық депрессиялық терапияны тағайындау үшiн. Соған байланысты, қазiргi уақытта әртүрлi аурулар кезiнде иммунитеттiң жасушалық және гуморалды звеносының иммунологиялық көрсеткiштерiн, фагоцитоз, комплемент жүйелерiнiң қызметiн, цитокиндердiң деңгейiн, сонымен бiрге ИФТ, ПТС, ИФС, ТИФ, НЗК, РАСТ және басқа да әдiстердiң нәтижелерiн анықтау жүргiзiлуде. Мiндеттi түрде, иммунологиялық зерттеу әдiстердiң диапазоны кеңейедi және жаңарады.

14. Иммунитеттің Т-жүйесін бағалаудың зертханалық әдістерін атаңыз және түсіндіріңіз?.

Иммунологияның фундаменталдық зерттеулерінде биологиялық ғылыми саласында белігілі әдістерді қолданады. Ең негізгі жаңа әдістер молекулалық биология және молекулалық генетика әдістері болып табылады. Клиникалық иммунологияда қолданылатын әдістемелік база кең таралмаған. Қолданылатын әдістерді 6 категорияға бөлуге болады. Мағынасы бойынша, иммунологиялық әдістер деп, қай жағынан болса да міндетті түрде антиген-антидене серпілісін көрсететін әдістерді айтады:

· Фракциялау әдістері - иммунитеттің гуморалдық факторларын (молекуланың) немесе жасушалардың физикалық бөлінуі:

- электрофорез;

- ағымдықмикроцитофлюориметрия;

· Корпускулярлықантигендердіқолданатынәдістер (антигенніңтікелейагглютинациясы, гемагглютинация, латексагглютинация, нефелометрия);

· Гемолиз технологиясынқолданатынәдістер (комплементтібекітусынамалары, Йернеәдісі);

· Иммундықгистохимиялықәдістер (иммундықфлюоресценттік микроскопия, ферменттікбелгіменбелгіленгенантиденелерменбекітілгентіндернемесежасушаларпрепараттарыныңмикроскопиясы);

· Иммундықталдауәдістері (радиоиммундықталдау, иммундықферменттікталдау);

· Молекулалық биология әдістері (полимеразалықтізбектіксерпіліс; иммуңдыкблоттинг (нәруыздардыанықтау); Soulhern-блотт (ДНК анықтау); Nothern-блотт (РНК анықтау)).

 

15. Иммунитеттің Т-жүйесін зертханалық бағалаудың 1-деңгейдегі сынамаларын атаңыз және түсінік беріңіз.?

Иммунологияның фундаменталдық зерттеулерінде биологиялық және молекулалық генетика әдістері болып табылады. Клиникалық иммунологияда қолданылатын әдістемелік база кең таралмаған. Қолданылатын әдістерді 6 категорияға бөлуге болады. Мағынасы бойынша, иммунологиялық әдістер деп, қай жағынан болса да міндетті түрде антиген-антидене серпілісін көрсететін

·     Корпускулярлық антигендерді қолданатын әдістер (антигеннің тікелей агглютинациясы, гемагглютинация, латексагглютинация, нефелометрия);

·     Гемолиз технологиясын қолданатын әдістер (комплементті бекіту сынамалары, Йерне әдісі);

·     Иммундық гистохимиялық әдістер (иммундық флюоресценттік микроскопия, ферменттік белгімен белгіленген антиденелермен бекітілген тіндер немесе жасушалар препараттарының микроскопиясы);

·     Иммундық талдау әдістері (радиоиммундық талдау, иммундық ферменттік талдау);

·     Молекулалық биология әдістері (полимеразалық тізбектік серпіліс; иммуңдык блоттинг (нәруыздарды анықтау); Soulhern-блотт (ДНК анықтау); Nothern-блотт (РНК анықтау)).

                                                                                                                             

А (%) ∙ лейкоциттердің жалпы мөлшері (10⁹/л)

----------------------------------------------------------

100 %,

мұндағы А – лейкоциттердің белгілі бір түрінің мөлшері, %.

Мысалы, лейкоциттердің жалпы мөлшерінің төмендеуі кезінде (2,0∙10⁹/л) лимфоциттердің пайыздық мөлшерінің көбеюі (лейкоцитарлық формуланы есептеу кезінде 60%) салыстырмалы лимфоцитозды білдіреді, себебі осы жасушалардың абсолюттік саны қалыпты тербеліске сәйкес (1,2∙10⁹/л) болып табылады. Лейкоциттердің әр түрлерінің пайыздық қатынасы лейкоцитарлык формула деп аталынады.

Қалыпты жағдайда ересек адамның лейкоциттік формуласының көрсеткіштері:

 

Таяқшатәріздінейтрофилдер

1-6%

Сегмент тәріздінейтрофилдер

45-70%

Эозинофилдер

0-5

Базофилдер

0-1%

Лимфоциттер

18-40

Моноциттер

2-9%

 

Лейкоциттікформуласыбойынша тек әртүрлілейкоциттердіңсалыстырмалыкөрсеткіштеріғанаанықталынады (пайыздымаңыздылығы). 1л қандағылейкоциттердіңбелгілібіртүрлерінің саны абсолюттік сан депаталады.

Абсолюттіксандышығаруүшін 1л қандағылейкоциттердіңжалпы саны жәнеәртүрлілейкоциттердіңпайыздықкөрсеткішіқолданылады.

16 Иммунитеттің Т-жүйесін зертханалық бағалаудың 2-деңгейдегі сынамаларын атаңыз және түсінік беріңіз?

Иммунологияның фундаменталдық зерттеулерінде биологиялық және молекулалық генетика әдістері болып табылады. Клиникалық иммунологияда қолданылатын әдістемелік база кең таралмаған. Қолданылатын әдістерді 6 категорияға бөлуге болады. Мағынасы бойынша, иммунологиялық әдістер деп, қай жағынан болса да міндетті түрде антиген-антидене серпілісін көрсететін

·     Корпускулярлық антигендерді қолданатын әдістер (антигеннің тікелей агглютинациясы, гемагглютинация, латексагглютинация, нефелометрия);

·     Гемолиз технологиясын қолданатын әдістер (комплементті бекіту сынамалары, Йерне әдісі);

·     Иммундық гистохимиялық әдістер (иммундық флюоресценттік микроскопия, ферменттік белгімен белгіленген антиденелермен бекітілген тіндер немесе     жасушалар препараттарының микроскопиясы);

·     Иммундық талдау әдістері (радиоиммундық талдау, иммундық ферменттік талдау);

·     Молекулалық биология әдістері (полимеразалық тізбектік серпіліс; иммуңдык блоттинг (нәруыздарды анықтау); Soulhern-блотт (ДНК анықтау); Nothern-блотт (РНК анықтау)).

17. Иммунитеттің В-жүйесін бағалаудың зертханалық әдістерін атаңыз және түсіндіріңіз?

Ең негізгі жаңа әдістер молекулалық биологиялық және молекулалық генетикалық әдістер болып табылады. Қолданылатын әдістерді 6 категорияға бөлуге болады.Мағынасы бойынша, иммунологиялық әдістер деп қай жағынан болса да міндетті түрде антиген-антидене серпілісін көрсететін әдістерді атайды.

· Фракциялау әдістері –иммунитеттің гуморалдық факторларын немесе жасушалардың физикалық бөлінуі.-

-Электрофорез

-Ағымдық микроцитофлюориметрия

· Корпускулярлық антигендерді қолданатын әдістер (антигеннің тікелей агглютинациясы гемаглютинациясы латексаглютинациясы нефелометрия)

· Гемолиз технологиясын қолданатын әдістер(комплиментті бекіту сынамалары)

· Иммундық гистохимиялық әдістер(иммундық флюоресценттік микроскопия жасушалар препаратының микроскопиясы )

· Иммундық талдау әдістері(радиоиммундық талдау.иммундық ферменттік талдау)

· Молекулалық биологиялық әдістер(полимеразалық тізбектік серпіліс.иммундық блоттинг(наруздарды анықтау)Soulhern-блотт(ДНҚ анықтау) Northern блотт РНҚ анықтау. )

18. Иммунитеттің В-жүйесін зертханалық бағалаудың 1-деңгейдегі сынамаларын атаңыз және түсінік беріңіз.?

Иммунологиялық зерттеулерді екі кезеңмен өткізуді ұсынады.Бірінші - жобалау деңгейі арнайы кұралдарды қажет етпейтін, тек иммундық жүйенің «дөрекі» ақауларын анықтайтын жалпы тиімді әдістер енгізілген. Бұл кезеңге бірінші деңгейдегі сынамалар жатады:

· қанның формуласы бойынша лейкоциттердің, лимфоциттердің, нейтрофилдердің, моноциттердің және тромбоциттердің санын анықтау;

· лейкоциттердің жұту және бактерицидтік белсенділігін, сонымен қатар оттегіңің активті түрін түзу қабілетін анықтау;

· шеткі қаңда Т-лимфоцитгердің (СDЗ⁺), Т-хелперлердің (СD4⁺), Т- киллер/супрессорлардың (СD8⁺), В-лимфоциттердің (СD20⁺) салыстырмалы санын анықтау;

· негізгі сарысулық иммуноглобулиндердің (Іg М, ІgG, ІgА) мөлшерін анықтау.

Бірінші деңгейдегі сынамалар иммунологиялық зерттеулердің барлық жағдайларына қажет.

Екінші кезеңде адамның иммундық жүйесінің жағдайын тереңдетілген талдауын жүргізеді. Соның нәтижесінде жобалау сынамаларының көмегімен айқындалған ақаудың орналасу сипаттамасын анықтау және иммунитетті реттеу препараттарын (иммунокоррекция) қолданудағы сұрақтарды шешеді.

Иммунологиялық зерттеудің осы кезеңін жүргізу үшін иммундық жүйенің жағдайын сипаттайтын in vivo (иммунизацияның тиімділігін бағалау; тері сынамаларының нәтижелері) және in vitro сынамаларын қолданады. Соңғы сынамада зерттеу материалы ретінде шеткі веноздық қанын, көк бауыр және лимфа түйіндерінің пунктатын, сонымен қатар шырышты қабаттардың сөлін, жағындысын және жуындысын қолданады

19. Иммунитеттің В-жүйесін зертханалық бағалаудың 2-деңгейдегі сынамаларын атаңыз және түсінік беріңіз?

 

сынамаларыЕкінші кезеңде адамның иммундық жүйесінің жағдайын тереңдетілген талдауын жүргізеді. Соның нәтижесінде жобалау сынамаларының көмегімен айқындалған ақаудың орналасу сипаттамасын анықтау және иммунитетті реттеу препараттарын (иммунокоррекция) қолданудағы сұрақтарды шешеді.

Иммунологиялық зерттеудің осы кезеңін жүргізу үшін иммундық жүйенің жағдайын сипаттайтын in vivo (иммунизацияның тиімділігін бағалау; тері сынамаларының нәтижелері) және in vitro сынамаларын қолданады. Соңғы сынамада зерттеу материалы ретінде шеткі веноздық қанын, көк бауыр және лимфа түйіндерінің пунктатын, сонымен қатар шырышты қабаттардың сөлін, жағындысын және жуындысын қолданады.

Екінші деңгейдегі сынамалар иммунитеттің кейбір звеноларының жағдайын бағалауға мүмкіндік береді Гуморалдық иммунитет жағдайын бағалауда қолданылатын анықтаулар:

· қан сарысуындағы, сонымен қатар шырышты қабаттардың сөлінде Іg А (1,2), Іg М, ІgG(1-4), Іg Е иммуноглобулиндерінің негізгі кластары және топшалары;

· комплементтің жалпы гемолиздік белсенділігін анықтау;

· айналымдағыиммундықкешенконцентрациясы.

 

20. Розетка түзу сынамасын түсіндіріңіз?.

Розеткатүзу әдiсi. Бұл әдiс ең алғаш рет иммунологтармен адамның Т- және В-лимфоциттерiн анықтау қажет антиденелердiң болмауы кезiнде қолданған. Розеткатүзу әдiсi Т-лимфоциттердiң бетiнде қой эритроциттерiне рецептор болып табылатын, СD2 нәруыздардың болуымен негiзделген. Адамның В-лимфоциттерiнiң бетiнде бұндай рецепторлар жоқ. Шеткi қандағы лимфоциттердi қой эритроциттерiмен қосып, инкубациялау арқылы «розетка» деп аталатын құрылымды алады: ортасында Т-лимфоцит, шетiнде – жасушаның бетiне жабысқан қой эритроциттерi болады. Осы сынамамен анықталған Т-лимфоциттердi тағы Е-РТЖ (Е-РОК) деп белгiлейдi (мұнда Е- қой эритроцитi, РТЖ – розеткатүзушi жасуша). В-лимфоциттердiң санын анықтау үшiн ұқсас әдiс қолданады. Бұл кезде антиденелермен жүктелген эритроцитпен В-лимфоциттiң Fc-рецепторымен байланысын қолданады (ЕА-розеткасы: эритроциттер, антидене). Сонымен қатар, ЕАС-розетктүзу әдiсiн қолданады (эритроциттер, антидене және комплемент). Бұл жағдайда антидене және комплементпен қосылған сиыр эритроциттерi В-лимфоциттiң Fc- және С3-рецепторларымен байланысып, розетка түзедi

 

21. Комплемент жүйесін зертханалық тексеру әдістерін атаңыз және түсінік беріңіз..?

Комплемент жүйесiнiң компоненттерiн және ингибиторларын анықтауы, негiзiнен осы жүйенiң генетикалық ақаулары кезiнде жүргiзедi. Бiрақ соңғы уақытта бұл сынамаларды иммундық кешен аурулардың ағымын және терапиясының тиiмдiлiгiн бағалауда кеңiнен қолданады. Бұрын комплемент жүйесiнiң жағдайын, көбiнесе, гемолитикалық жүйенi қолдану арқылы бағалады. Бұл кезде қан сарысуының концентарциясын қолданған, ол 50%-100% гемолитикалық жүйеде гемолиз тудырған. Ол тек комплемент жүйесiнiң белсендiлiгi туралы жалпы көрiнiс берген. Қазiргi кезде комплемент жүйесiнiң жеке факторларын моноклонды антидене көмегiмен ИФТ (иммунды ферменттiк талдау) арқылы анықтау тиiмдi болды. NК-жасушаның санын анықтау үшiн CD56+ және CD16+- жасушаларын цитофлюорометриялық анықтау қолданады.  Кейбiр жағадайда екi реттiк флюоресценттiк бояулар қолданады: бiр уақытта CD56 және 3, CD56 және 57, CD56 және 16 экспрессиясын және басқа да комбинацияларды анықтайды. Классикалық NK-жасушалардың CD56+CD57+ фенотипi болады. К-жасушалардың субфракциясы үлкен гранулярлы CD16+CD3- - лимфоциттер ретiнде идентификациялайды. CD56+CD16+-жасушалары бiр уақытта К-киллерлiк (антиденетәуелдi

жасушалық цитотоксиндік эффекторi) белсендiлiк қабiлетi бар, табиғи киллердiң фракциясы түрiнде қарастырады. Бiр уақытта CD3 және CD16/CD56 алып жүретiн жасушалар, арнайы емес киллерлiк белсендiлiгi бар (NKT-жасушалар) әр түрлi Т-лимфоциттер ретiнде қарастырады. Мембраналық фенотиптi анықтаумен қатар, 51Сг шығысымен тiркелген 4- сағаттық жасушалы-ортақтастыратын цитолиз сынамасында NK- жасушаларының функционалдық белсендiлiгiн анықтаған жөн. Келтiрiлген әдiстер қандағы лейкоциттер құрамының толық сандық сипаттамасын бередi, бiрақ ол көбiнесе жеткiлiксiз. Ағзаның қорғаныс қабiлетi лейкоциттердiң санына ғана емес, сонымен бiрге функционалдық жарамдылығына, микроорганизмге және олардың антигендерiне адекватты түрде жауап қайтаруымен байланысты. 

22Комплементті байланыстыру зертханалық әдісін түсіндіріңіз.

Комплемент байланыстыру реакциясы1901 жылы Борде және Жангу ғалымдармен ашылған. Антиген және антидене қосылу белгісі тек қана комплемент болғанда белгіленетін реакция Антиген-антидене-комплемент кешені жаратылу реакция көзге көрінбейтін реакция. Реакция бөлшектерінің қарым-қатынасуын анықтау үшін, қосымша индикаторлық жүйемен қолданады. Осы жүйенің көмегімен алғашқы жүйеде өткен қарым-қатынасудың қортындысын көруге болады. Осымен КБ реакциясына бірінші жүйеде комплементтің байланысқанын көрсететін екі жүйе қатысады:

· 1) бактериолитикалық (диагностикалық)

· 2) гемолитикалық (индикаторлық).

Реакцияның негізінде комплементті антиген – антидене кешенімен белсендету жатыр. Антиген және антидене бір біріне сәйкес келгенде олар иммундық кешен жаратады. Сол кезде антиденелер бөлшектері арқылы иммундық кешенге комплемент қосылып антиген-антидене кешенімен комплемент байланыстырылады.

Реакция кезеңдері

· 1 – құрамында антиген-антидене-комплемент қоспаның инкубациясы. Бактериолитикалық жүйені дайындағанда сынауықтарда 0,5 мл зерттелетін инактивирленген сары суды жане антигенді араластырады, бір белгіленген санда (титрде) комплемент қосады. Антиген-антидене (сары су)-комплемент (бактериолитикалық жүйе) қоспасын су моншасына (немесе термостатқа) 37-38 градуске 20-40 минутке орналастырады.

· 2 – индикаторлық кезең – қоспаға гемолитикалық жүйе салып, сондағы бос комплементті табу. Гемолитикалық жүйенің құрамы – қойдың эритроциттері және антиденелері бар гемолитикалық сары су. Сынауықтардың барлығына екінші гемолитикалық жүйенің компоненттерін салып қайтадан су моншасына 15-20 минутке қояды.

Реакцияның бірінші кезеңінде антиген-антидене кешен жаратылғанда ол комплементті байланыстырады. Осы жағдайда реакцияның екінші кезеңінде антиденелермен сенсибилизденген эритроциттердің гемолизі болмайды (оң реакция). Антиген және антидене бір біріне сәйкес келмесе (зерттелген үлгіде антиген немесе антидене болмаса) комплемент бос қалып екінші кезеңде эритроцит – антиэритроцитарлық дене кешеңіне қосылып, гемолиз жаратады (теріс реакция).

Комплемент байланыстыру реакциясының қолданылуы[өңдеу]

Комплемент байланыстыру реакцияның көмегімен сифилис (RV), маңқа, бруцеллез ауруларын зерттейді. Комплемент байланыстыру реакцияның негізінде екі көрініс жатыр – бактериолизис және гемолиз. ==Комплемент байланыстыру реакциясын қою үшін қажетті заттар

· Зерттелетін сары су.

· Сараптауға жататын қоздырғыштан алынатын антиген (биофабрикада дайындалады).

· Комплемент. Осы компонентті теңіз шошқа қанының сары суынан зертханада дайындайды немесе дайын түрінде биофабрикадан алады.

· Қойдың эритроциттері.

· Гемолитикалы сары су (гемолизин). Компонент биофабрикада үй қояндарға қойдың эритроциттерімен әсер ету жұмыстары арқылы алынады.

· Зерттелетін қоздырғышқа оң реакция беретін биофабрикаларда дайындалатын сары су.

· Дені сау ағзалардан алынған сары су.

· Негізгі компоненттердің көлемін арттыруға арналған физиологиялық ерітінді.

Реакция сынауықтарда өткізіледі. Су моншасымен жұмыс істегенде жұмыс температурасы 37-38° С болу керек.

23Иммунотурбодиметрия әдісісн түсіндіріңіз

Иммунотурбидиметрия

Иммунотурбидиметрия– комплемент жүйесінің С3 және С4 компоненттерін анықтауға арналған әдіс.

l С3 – комплемент жүйесінің белсенді компоненті, жедел қабыну кезеңінің ақуызы. КЖ компоненттерінің 70% құрайды. Мм 180 000 Да. Қалыпты деңгейі 0,9-1,8 г/л

l С4 – Мм 205 000 Да. Қалыпты деңгейі 0,1-0,4 г/л

Иммунотурбидиметрия әдісін қоюға көрсеткіштер:

l Комплементтің генетикалық тапшылығына күдік (аутоиммундық бұзылыстар, қайталанатын бактериялық инфекциялар);

l Аутоиммундық аурулары бар науқастарды динамикалық бақылау (комплемент компоненттері концентрациясының төмендеуі патологиялық процестің белсенділігін айқындайды);

l Ауруларды диагностикалау: жүйелі қызыл жегі, ревматоидтық васкулиттер, жеделше бактериялық эндокардит, ревматизмдік полимиалгия, цитомегаловирустық инфекция

 

24 С3 және С4 компоненттері көрсеткіштерінің жоғарылауымен байқалатын ауруларды атаңыз.

С3 және С4 компоненттері көрсеткіштерінің жоғарылауы:

С3

С4

Жедел кезеңді реакциялар

Ревматоидтық артрит

Ревматоидтық артрит, ревматизм

Бактериялық инфекция

Қант диабеті

Гломерулонефрит

Миокард инфаркті

Жүйелі қызыл жегі

Вирустық гепатит

Малярия

Жара колиті

Сепсис

Ісіктер

Жедел қабыну реакциялары

Бактериялық инфекция

Циметидин (ЖИТС), циклофосфамид (ЖҚЖ), даназол препараттарын қолдану

Пневмококктық инфекция

Саркаидоз

Амилоидоз

 

25С3 және С4 компоненттері көсреткіштерінің төмендеуімен байқалатын ауруларды атаңыз.

С3 және С4 компоненттері көрсеткіштерінің төмендеуі:

С3

С4

С3 компонентінің туа біткен тапшылығы

С4 компонентінің туа біткен тапшылығы

ЖИТС

Туа біткен және жүре пайда болған ангионевроздық ісіну

Аутоиммундық гемолиздік анемия

Иммундық комплекстермен белсендірілген комплемент

Жедел гломерулонефрит

Гломерулонефрит

Жүйелі қызыл жегі

Респираторлық дистресс-синдром

Қан тамыр ішілік қан ұю синдромы (ДВС)

Аутоиммундық гемолиздік анемия

Ашығу

Ашығу

Қабыну және жұқпалы аурулар

Бүйректің трансплантациясы

Бауырдың ауыр зақымдануы

Жүйелі васкулит

26Гемолиздік жүйе, анықтамасын жазыңыз және сипаттама беріңіз.

Гемолиздік жүйе – қой эритроциттері мен оларға қарсы антиденелері бар, бірақ жасанды түрде комплементтен тазаланған стандартты спецификалық анти сары су қоспасы

Қалыпты жағдайда комплемент деңгейі 20-40 гемолиздік бірлікті құрайды.
Жедел жұқпалы және қабыну ауруларында комплементтің жоғарылауы, созылмалы процестерде төмендеуі байқалады.

Гемолиздік белсенділіктің төмендеуі комплемент жүйесінің туа біткен немесе жүре пайда болған жетіспеушіліктерінде байқалады:

l Тыныс алу жүйесінің, тері және басқа мүшелердің рецидивті бактериялық пиогенді инфекциялары;

l Рецидивті менингококкты және гонококкты инфекциялар;

l Аутоиммундық, аллергиялық және иммундық комплекстер аурулары.

 

27Нейтрофилдердің фагоциттік белсенділігін зертханалық бағалау әдісін түсіндіріңіз.

Нейтрофилдердің фагоциттік белсенділігін бағалау тәсілі:

l Гепаринге қосылған қанды центрифугалап, лейкоциттік сүзбесін алу

l Оған микробтардың суспензиясын қосу

l 370С инкубациялау

l 30 және 120 минуттан соң бояп, микроскоппен зерттеледі

Фагоциттік индекс (ФИ) – 30 және 120 минуттан кейін бактерияларды жұтқан нейтрофилдердің саны

 

Фагоциттік сан (ФС) – инкубациядан кейінгі 30 және 120 минуттан соң фагоцит ішінде орналасқан бактериялардың орта саны

 

ФС = С/ФИ

С – фагоциттермен жұтылған бактериялардың жалпы саны

 

28Фагоциттік индексті түсіндіріңіз.

Фагоциттік индекс (ФИ) – 30 және 120 минуттан кейін бактерияларды жұтқан нейтрофилдердің саны

 

 

29Фагоциттік санды түсіндіріңіз.

l Бактерияларды жұтқан фагоциттердің санын, микробтарды ұстау және оларды қорыту қарқынын анықтау

Фагоциттік сан (ФС) – инкубациядан кейінгі 30 және 120 минуттан соң фагоцит ішінде орналасқан бактериялардың орта саны

ФС = С/ФИ
С – фагоциттермен жұтылған бактериялардың жалпы саны

30Фагоциттік санның коэффициентін түсіндіріңіз.

Фагоциттік санның коэффициенті (КФС)

КФС = ФИ30/ФИ120

 

31Нейтрофилдердің бактерицидтік индексін түсіндіріңіз.

Нейтрофилдердің бактерицидтілік индексі (НБИ) НБИ = = ЧЧ өө /Ч/Ч ж ж х100 ЧЧ өө — фагоциттер ішінде орналасқан өлі микробтар саны ЧЧ жж — фагоциттермен жұтылған микробтардың жалпы саны

32Нейтрофилдердің фагоциттік белсенділігінің қалыпты көрсеткіштерін жазыңыз.

Нейтрофилдердің фагоциттік белсенділігінің қалыпты көрсеткіштері:

ФИ₃₀– 94,2±1,5                ФИ₁₂₀– 92,0±2,5                   

ФС₃₀– 11,3±1,0                ФС₁₂₀– 9,8±1,0

К_ФС– 1,16±0,04                НБИ – 66,3±2,6

Нейтрофилдердің фагоциттік белсенділігінің қалыпты көрсеткіштері: ФИФИ 3030 – 94, 2 ±± 1, 5 ФИФИ 120120 – 92, 0 ±± 2, 5 ФСФС 3030 – 11, 3 ±± 1, 0 ФСФС 120120 – 9, 8 ±± 1, 0 КК ФСФС – 1, 16 ±± 0, 04 НБИ – 66, 3 ±± 2,

Тұқым қуалайтын нейтропения өте сирек кездеседі. Нейтропения әр түрлі ауруларда жиі дамып, фагоцитоз бұзылады. Клиникада фагоцитоз тапшылығын стафилококктар немесе грамтеріс бактериялар, аспергилездер, немесе грибтер қоздыратын рецидивтік инфекциялар дамытады.

Фагоциттердің функциясының бұзылуы мүшелердің үстіне және терең орналасқан абсцестер береді.

Фагоцитоз тапшылығын күдіктенгенде нейтрофилдер санын санау, арнайы әдіспен нейтрофильдердің морфологиясын зерттеу және хемотаксисты бағалау керек.

Егерденауқастаррецидивтіоппортунистікауруларменауырғаныменлейкоциттердің саны қалыптыболса, арнайыәдіспен фагоцитоз жүргізетінторшалардыңоттегітәуелдіметаболизмін НСТ-тестпензерттеп, созылмалыгрануломатозауруының бар-жоғынанықтайды.

Ұзақуақытбойынейтрофилдерікөбейгеннауқастардыарнайыәдіспеннейтрофилдердіңүстіндегігликопротеиндерінтексеріп, лейкоцитарлық адгезия тапшылығынанықтайды.

Созылмалыгрануломатозауруын гамма-интерферонменемдейді. Фагоцитоз қызметібұзылғанкөптегенауруларғаарнайыемесемменантибиотикатерапиябіргеқолданылады. Фагоцитоздыңкөптегенбұзылыстарыжүрепайдаболғанболыпесептеледі.

Қазіргізаманда ген-терапиясынқолдануүшінзерттеулержүргізілуде.

Фагоцитоз процестіңәркезеңінде, көпмөлшердеантигендікматериалмен (микроорганизм) тежелу, ферменттержүйесіндегенетикалықбұзылыстар, молекулаларадгезиясыжәнет.б. жағдайлардыңнәтижесіндеақаулыболуымүмкін. Мұндайжағдайлардасозылмалы инфекция, созылмалықабынупроцестерідамиды. Әртүрліпатологиялардың, әсіресесозылмалыаурулардыңдиагностикасындафагоцитоздыбағалаудыңтәжірибелікмаңызызор.