Эффективность применения альтернативного иппульсного промежутка в дистанциях эектроснабжения железных дорог

Куликова Мария Андреевна, преподаватель специальных дисциплин

Руководитель: Семикозова Светлана Анатольевна, заместитель директора по учебной работе

Филиал федерального государственного бюджетного
образовательного учреждения высшего образования

«Самарский государственный университет путей сообщения» в г. Казани, (Россия, Казань)

 

Не секрет, что для неукоснительного обеспечения безопасности движения поездов, сокращения случаев отказов технических средств и, как следствие, снижение часов поездо-потерь в хозяйстве энергообеспечения, на электрифицированных участках железных дорог необходимо бесперебойное функционирование устройств контактной сети.

Устройства контактной сети должны соответствовать требованиям и нормам, указанным в Правилах содержания контактной сети, во взаимодействии с токоприемниками электроподвижного состава.

Во всех без исключения дистанциях электроснабжения железных дорог существует проблема с наличием низкоомных опор контактной сети, имеющих сопротивление изоляции менее 100 Ом.

Основными причинами ухудшения изоляции опор является: старение, разрушение изоляции между телом опоры и закладными деталями.

Для обеспечения бесперебойной работы устройств контактной сети на каждую низкоомную опору необходима установка искровых промежутков [1].

Ключевая функция искровых промежутков заключается в защите арматуры опор и фундаментов от протекания блуждающих токов и пропуска токов рельсовую цепь при пробое изоляции на контактной сети. Они служат для защиты подземных сооружений от электрокоррозии токами, стекающими с рельс через заземляющие проводники и арматуру фундаментов в грунт в соответствии с потенциалами «рельс — земля» и сопротивлениями, которые зависят от тягового тока и имеют различные зоны вдоль пути.

Исходя из статистики в среднем, по дистанциям электроснабжения, к примеру, Горьковской дирекции по энергообеспечению количество низкоомных опор контактной сети составляет 3250 штук на каждую дистанцию. Также при ежегодном плановом замере сопротивления изоляции опор, группами коррозии выявляются в среднем вновь 90-150 низкоомных опор.

В большинстве дистанций нашли применение искровые промежутки ИМП-62-1 (2).

Вышеуказанные искровые промежутки в нормальных условиях врезают в заземляющий проводник, изолируя опоры от рельсов. В случае, когда на опору контактной сети попадает высокое напряжение, происходит пробой искрового промежутка и наступает глухое заземление на рельс [2, 3].

 Рассматриваемый нами искровой промежуток ИПМ-62 состоит из корпуса с крышкой, внутри которого находится съемная вставка с двумя контактными шайбами и слюдяными прокладками между ними. Для предотвращения приваривания съемной вставки к крышке при пробое промежутка предусмотрен экран в виде карболитового кольца. Пробивное напряжение такого искрового промежутка составляет 800 — 1200 В.

Согласно техническим характеристикам масса изделия составляет 1 кг, диаметр 65 мм, высота 260 мм, пробивное напряжение 0,8 – 1,2 кВ. Установленный сок службы изделия 10 лет. Средняя оптовая цена закупки варьируется от 1650-1890 рублей.

Таким образом, можно утверждать, что годовые эксплуатационные расходы только по установке искровых промежутков на вновь выявленные низкоомные опоры контактной сети составят от 159 300 до 265 500 рублей. Но не стоит забывать, что и уже установленные искровые промежутки нуждаются в замене по причине истекшего срока службы, либо пробоя, что также влияет на величину эксплуатационных расходов.

Решением вышеуказанной проблемы может стать альтернатива типовому (заводскому) искровому промежутку, а именно альтернативный импульсный промежуток.

Для этого, предлагается в спуск заземления опоры на высоте 1,2-1,4 метра в зажим контактной сети КС-066 устанавливать изолирующий пластиковый материал толщиной 2 мм, который изолирует один проводник в соединении детали.

Изоляция изготавливается в виде прокладки из пластиковой тары (бутылки), вырезанной под размер детали КС-066. Концы спуска заземления окрашиваются в красный цвет (рисунок 1).

 

Рисунок 1. – Альтернативный импульсный промежуток

Порядок сборки рассматриваемого импульсного промежутка наглядно представлен на рисунках 2а, 2б, 2в.

 

 

Рисунок 2а. – Материалы для изготовления импульсного промежутка

 

 

Рисунок 2б. – Промежуточный этап изготовления импульсного промежутка

 

Рисунок 2в. – Импульсный промежуток в сборе

 

Альтернативный импульсный промежуток (АИП) после окончательной сборки подвергается обязательным лабораторным испытаниям.

При лабораторных испытаниях опытным путем получены следующие характеристики изолирующей вставки:

При высоте (выходе) изолирующей вставки из под плашек КС-066 на расстояние 3-5 мм пробивное напряжение, приложенное аппаратом для испытания изоляции твердых диэлектриков (АИД-70), составляет (1000-1200 В).

Наглядно лабораторные испытания импульсного промежутка представлены на рисунках 3а, 3б.

 

 

Рисунок 3а. – Испытание АИП при приложенном напряжении более 1200 В.

 

 

Рисунок 3б. - Показание киловольтметра при испытаниях.

 

Итак, сравнив характеристики заводского ИМП-62-1 (2), имеющего величину напряжения пробоя 800-1200В, можно уверенно утверждать, что альтернативный импульсный промежуток ничем не уступает ему в характеристиках.

Кроме того АИП стоек к погодным условиям, не деформируется от жары, имеет вес порядка 320 грамм.

Самым же эффективным параметром возможности внедрения альтернативного импульсного промежутка в эксплуатацию является его практически нулевая стоимость.

С учетом использования вторичного сырья на изоляцию (пластиковая тара), и красной краски, примерная цена изделия будет составлять 5-7 рублей, что в разы отличается от стоимости ИПМ-62 -1 (2).

Таким образом, имеется не только возможность экономии годовых эксплуатационных расходов, но и своевременная защита вновь выявленных низкоомных опор контактной сети в условиях нехватки материала, либо задержки его поставок.

Также, вышеуказанные достоинства, непременно позволят снизить риск возникновения отказов устройств рельсовых цепей с последующими потерями поездо-часов по вине дистанций электроснабжения [1-3].

Список литературы

1.     Правила содержания контактной сети, питающих линий, отсасывающих линий, шунтирующих линий и линий электропередачи, утвержденные распоряжением ОАО «РЖД» от 25.04.2016г. №753р.

2.     Д.Д. Жмудь Устройство и техническое обслуживание контактной сети магистральных электрических железных дорог: учеб. пособие/ Д.Д. Жмудь. – Москва: ФГБУ ДПО «Учебно-методический центр по образованию на железнодорожном транспорте», 2019. – 736 c.

3.     Инструкция по эксплуатации средств защиты от перенапряжений - РД 34.35.514. – Москва «Союзтехэнерго», 2017 (актуализация) – 132 с.

 

 

ТЕМІР ЖОЛ КӨЛІГІНДЕГІ ЖҮК ЖӘНЕ КОММЕРЦИЯЛЫҚ ЖҰМЫСТАРДЫ АВТОМАТТАНДЫРУ

Бабақ Мадияр Асхатұлы, 9-1-ОЖТ-18кс тобының студенті

Жетекші: Айғожин Бекқожа Ешмағанбетұлы, 1-санатты арнайы пәндер оқытушысы, Қарағанды жоғары политехникалық колледжі

(Қазақстан, Қарағанды)

 

Қазіргі уақытта қоғамдағы автоматтандырудың тағы бір жетістігі – ақпараттық технологиялардың пайда болуы мен дамуы, соның ішінде теміржол көлігінің жүк және коммерциялық жұмысын ұйымдастыру. Қазақстан темір жолдарында жүк тасымалдарын жоспарлауды автоматтандырудың элементі "шарттық және коммерциялық жұмысты басқарудың автоматтандырылған жүйесі" бағдарламасын (ШКЖ АБЖ) енгізу болып табылады. [1]

ШКЖ АБЖ-ның негізгі мақсаты жүк тасымалдары саласында клиенттермен шарттар жасасудың бизнес-процестерін және «ҚТЖ-Жүк тасымалы»АҚ-ың барлық деңгейдегі жүк және коммерциялық жұмыс процестерін кешенді автоматтандыру және ақпараттық қолдау, «ҚТЖ-Жүк тасымалы»АҚ-ың әртүрлі бөлімшелері мен қызметтерінің және оның клиенттерінің жүк тасымалдарын ұйымдастыру және орындау саласындағы өзара іс-қимылының күрделі жүйесін оңайлату болып табылады. 

ШКЖ АБЖ процестерді автоматтандыруға арналған:

- тасымалдау тапсырыстарын қалыптастыру және олардың орындалу барысын үздіксіз бақылауды ұйымдастыру;

- ресімдеу, тасымалдау құжаттарын ең аз уақыт шығындарымен;

- станцияларда, сондай-ақ жүк операцияларын орындау үшін ашық аралық станциялар жолдарында жүк жұмысының әрбір түрі бойынша технологиялық операцияларды іске асыруды ұйымдастыру және есепке алу функцияларын орындау;

- жүк құжаттамасын толтыру;

- қызметтің осы түрі бойынша есептілікті қалыптастыру; 

- шарттарды тіркеу және шарттарды келісу нәтижелері;

- өңірлер, станциялар, клиенттер, тасымалдаушылар (қажет болған жағдайда), вагондар түрі, жылжымалы құрамның тиесілігі бойынша нақтылаумен жүк жұмысының көрсеткіштерін көрсететін жиынтық ақпаратты интеграциялау және жедел есептіліктің әртүрлі түрлерін беру үшін;

- ШКЖ АБЖ және эталондық НАА (ЭНСИо) дерекқорын жүргізу.

ШКЖ АБЖ мамандар мен жол басшыларын жүргізілетін және орындалған жүк тасымалдары туралы жедел және дұрыс ақпаратпен, көрсетілетін қызметтер нарығында темір жол көлігінің жұмыс тиімділігі мен бәсекеге қабілеттілігін арттыру, тасымалдардың көлемі мен сапасын арттыру, көлік шығындарын қысқарту жөніндегі негізгі міндеттерді шешу кезінде негізделген басқарушылық әсер қабылдауды ақпараттық қолдаумен қамтамасыз етеді. [2]

ШКЖ АБЖ құрудың негізгі мақсаттары:

- коммерциялық және жүк жұмысы саласында басқару тиімділігін арттыру;

- темір жол клиенттеріне қызмет көрсетудің сапалы жаңа деңгейіне қол жеткізу; - темір жол тасымалдарына қатысушыларды жүктер туралы өзара алдын ала хабардар етуді қамтамасыз ету;

- шекаралық теміржол станцияларында, жөнелту және межелі станцияларда кедендік және басқа да мемлекеттік бақылау органдарында жүктерді ресімдеу рәсімін жеделдету және оңайлату;

- халықаралық теміржол өткізу пункттерінде өткізу қабілетін арттыру;

- темір жол қызметін тасымалдау процесінің басқа қатысушыларымен үйлестіруді жақсарту;

- «ҚТЖ-Жүк тасымалы»АҚ қызмет ету тиімділігін арттыру, жүк тасымалдары мен коммерциялық қызметтің табыстылығын арттыру және рентабельділігін арттыру.

 

1-сурет Жүкті тасымалдауға арналған өтінімнің қозғалыс сызбасы

 

 ШКЖ АБЖ енгізу нәтижесінде «ҚТЖ-Жүк тасымалы»АҚ сыртқы клиенттері мен қызметкерлерінің ШКЖ АБЖ функционалына тәулік бойы қол жеткізу инфрақұрылымы құрылды, тасымалдауды ұйымдастыру және жүзеге асыру процесінің ашықтығы, басқарушылық шешімдерді қабылдаудың жеделдігі мен негізділігі қамтамасыз етілді. 

ШКЖ жүйесін құру және енгізу мыналарды қамтамасыз етеді:

-жүк, шарттық және коммерциялық жұмыстардың бизнес-процестеріне ілеспелі қағаз құжат айналымын барынша төмендету;

- жүк, коммерциялық және шарттық жұмыстың өндірістік және ақпараттық ресурстарын басқару тетігін құру;

- ақпаратты енгізудің қайталануын болдырмау және оның анықтығы мен өзектілігін арттыру;

- транзиттік жүк тасымалдарына пәрменді бақылауды жүзеге асыру;

- «ҚТЖ-Жүк тасымалы»АҚ басшылығына жүк, коммерциялық және шарттық жұмыстарды басқару бойынша шешімдер қабылдау үшін жедел ақпарат ұсыну.

- жүк тасымалы саласындағы әрбір сыртқы клиент пен жол қызметкерлері үшін бірыңғай кіру нүктесін ұсына отырып, өнеркәсіптік платформа базасында ШКЖ АБЖ порталын құру.

Жалпы ШКЖ АБЖ мынадай функцияларды іске асыруды қамтамасыз етеді: «ҚТЖ-Жүк тасымалы»АҚ клиенттері мен жұмыскерлерінің онкүндік және бір жолғы өтінімдерін қалыптастыру; айлық өтінімдерден аралас жүйелерге ақпарат беру (АС МЕСПЛАН, Multi Rail); өтінімдерді Қытай Халық Республикасымен (ҚХР) және Ақтау портымен келісу; АС МЕСПЛАН, Multi Rail айлық өтінімдері бойынша ақпаратты қабылдау және өңдеу; онкүндік өтінімдердің жобасын қалыптастыру, оларды жүк жөнелтушілермен беру және; Multi Rail ұсынған қалыптастыру жоспарының блоктары бойынша келісілген онкүндік өтінімдерді бөлу;импорт бойынша жоспарлы және жоспардан тыс өтінімдерді келісу (МЕСПЛАН АЖ, ҚХР және Ақтау порты); жоспардан тыс өтінімдерден бас тартуды бақылау (бас тарту туралы талдамалық ақпаратты қамтамасыз ету); мәлімделген тасымалдарды, тасымалдау құжаттарын ең аз уақыт шығындарымен ресімдеу; деректерді біріздендірілген форматта беру бойынша " ҚТЖ " ҰК " АҚ клиенттерінің ақпараттық жүйелерімен өзара іс-қимылын қамтамасыз ету;; жүк тасымалдары туралы хабарламаларды қалыптастыру және оларды басқа теміржол әкімшіліктерінің атына беру; басқа теміржол әкімшіліктерінен жүк тасымалдары туралы хабарламаларды алу және өңдеу; транзитке тасымалдау құжаттарының файлының деректерін қалыптастыру және беру; деректерді тасымалдаудың дамыған құралдары және Web-қолжетімділік бар дербес дамып келе жатқан корпоративтік жүйе ретінде ШКЖ АБЖ жұмыс істеуі үшін жеткілікті көлемде енгізілетін өзгерістер тарихы бар ШКЖ АБЖ шеңберінде нормативтік – анықтамалық ақпараттың тиімді жүйесін құру.

Жүйе жүк жөнелтушілер мен алушыларға қызмет көрсету бойынша теміржолшылардың жұмыс сапасын едәуір арттыруға мүмкіндік береді. ШКЖ АБЖ тасымалдауды жоспарлау, тасымалдау құжаттарын ресімдеу, жүк тасымалдары үшін ақы төлеу, электрондық алдын ала ақпараттандыру, ақпараттық жүйелердің трансшекаралық өзара іс-қимыл процестерін автоматтандыруды көздейді.[1]

Келісімшарттық және коммерциялық жұмысты басқарудың жаңа жүйесі қазірдің өзінде оң нәтиже беруде, жүк жөнелтушілер оны заманауи және ыңғайлы деп бағалайды. Қағазсыз технологияға көшу көптеген келісулерден, нәтижесіз шығындардан арылтады, жұмыстың тиімділігі мен тиімділігін арттырады.

 

Пайдаланылған әдебиеттер тізімі:

1. Сурин А.В.Информационные технологии на транспорте: метод. рекомендации. – Екатеринбург: УрГУПС, 2015.

2. Сидорова Е.Н. Автоматизированные системы управления в эксплуатационной работе. M., Маршрут, 2005

 

 

ВАГОНДАРДЫ КОММЕРЦИЯЛЫҚ ТЕКСЕРУ ПУНКТТЕРІ ЖҰМЫСЫНЫҢ ТЕХНОЛОГИЯСЫ

 

Бәйтік Парасат, 9-1-ОЖТ-18кс тобының студенті

Жетекші: Айғожин Бекқожа Ешмағанбетұлы, 1-санатты арнайы пәндер оқытушысы, Қарағанды жоғары политехникалық колледжі

(Қазақстан, Қарағанды)

 

Станцияларда коммерциялық ақауларды анықтау және жою үшін поездар мен вагондарды коммерциялық тексеру пункттері (КТП) ұйымдастырылады. Бірнеше парктерден тұратын станцияларда бірнеше КТП ұйымдастырылады, олардың әрқайсысы өзіне бекітілген станция аймағында пойыздар мен вагондарды тексеру жұмыстарын біріктіреді. Пункттің барлық қызметін босатылған бригадир, ал әрбір ауысымда - қарамағында поездарды қабылдап-тапсырушылар мен қабылдап алушылар және коммерциялық ақауларды жою жөніндегі жұмысшылар бар 6-разрядты қабылдап-тапсырушы басқарады. Олар өз жұмыстарын пойыздар мен вагондарды коммерциялық тексеру ережелеріне сәйкес жүргізеді. Станцияның немесе ауданның КТП қызметкерлері поездар мен вагондарды тексеру пункттерінің автоматтандырылған жұмыс орындарымен (АЖО КТП), байланыс құралдарымен, сондай-ақ Мүкәммалмен, материалдармен және құралдармен жабдықталған өндірістік-техникалық үй-жайларда орналастырылады. АЖО ЖКО жүктерді тасымалдауды басқарудың автоматтандырылған жүйесімен (ЖТАЖ), сұрыптау станциясын басқарудың автоматтандырылған жүйесімен (САЖ), станцияның акт тобымен байланысқа икемделуі тиіс. Бұл станция арқылы өтетін вагондарды іздеуге ғана емес, сонымен бірге коммерциялық некенің бар-жоғын және оның қалай тергелгенін анықтауға мүмкіндік береді.

Жартылай вагондарда, платформаларда жүктердің бекітілу жай-күйін тексеру, вагондардың, контейнерлердің, цемент тасушылардың шатырларының жарамдылығын, жабық вагондар мен цистерналардың жоғарғы тиеу люктері қақпақтарының жағдайын тексеру үшін бейненің бейнежазба құралдары бар өнеркәсіптік теледидар қондырғылары қолданылуы мүмкін. Осы мақсатта келу, кету парктерінің мойнында, сондай-ақ төбешікке қарай келе жатқан жолдарда арнайы қарау мұнаралары орнатылуы мүмкін. Ашық жылжымалы құрамда жүктерді тиеу габаритін тексеру үшін қашықтықтан бақылау құрылғыларымен жабдықталған габариттік қақпалар орнатылады.

Вагондағы жүк массасын бақылау үшін КТП-да вагон таразылары орнатылуы мүмкін. Қазіргі уақытта Қазақстан Республикасының темір жолдар желісінің станцияларында пойыздар мен вагондарды коммерциялық тексерудің автоматтандырылған жүйесі (ЖКТАЖ ВП) енгізілді (1 сурет), ол телевизиялық жүйеден, электрондық габаритті қақпалардан, оператор мен қабылдау-тапсырушының АЖО, вагондық электрондық таразылардан тұрады. Телевизиялық жүйе бір мезгілде үш телевизиялық камерадан (вагонның үстіңгі және бүйірінен) бейнені жазуға және жазылған бейнені КТП операторының АЖО-да орнатылған компьютер мониторының экранында көрсетуге мүмкіндік береді, электрондық габариттік қақпалар тиеу габаритін бақылауды қамтамасыз етеді, вагондық электрондық таразылар поездың қозғалысы процесінде вагондардың Автоматты өлшенуін қамтамасыз етеді. Оператордың АЖО көмегімен пойыз қозғалысы барысында ақпаратты алу жүзеге асырылады, вагондар мен жүктердің коммерциялық жай-күйі туралы деректерді жинау және сақтау қамтамасыз етіледі. [1]

 

1 сурет Пойыздар мен вагондарды коммерциялық тексерудің автоматтандырылған жүйесі (ЖКТАЖ ВП)

 

Поездан ағытылған вагондардағы коммерциялық ақауларды жою үшін станцияда жүктердің сақталуын қамтамасыз ету, оларды жеткізуді жеделдету және қозғалыс қауіпсіздігін арттыру мақсатында жаңа техникалық құралдар мен құрылыстарды қолдана отырып, механикаландырылған пункттер құрылады.

Қайта өңдеусіз станция арқылы өтетін транзиттік поездар технологиялық процесте көзделген уақыт ішінде техникалық байқаумен қатар коммерциялық қатынаста тексеріледі. Анықталған коммерциялық ақаулықтар, әдетте, вагонды поездан ағытпай-ақ жойылуы тиіс. Вагондарды ағытуға транзиттік поездың станцияда тұрған уақытында кесте бойынша немесе өзінің құрылған поезының станция жұмысының технологиялық процесінде көзделген уақытта ақаулықты жою мүмкін болмаған жағдайларда ғана жол беріледі. Тексеру кезінде табылған, қозғалыс қауіпсіздігіне және жүктердің сақталуына қатер төндіретін коммерциялық ақаулықтар поездарды коммерциялық қатынаста қабылдайтын станция қызметкерлері (кемінде екі адам) қол қоятын үш данада жалпы нысандағы актілермен ресімделеді. Әрбір поезды коммерциялық тұрғыдан қарап тексеру нәтижелері вагондарды коммерциялық қарап тексеру пункттеріндегі коммерциялық ақауларды тіркеу кітабында (ГУ-98 нысаны) жазбамен ресімделеді. Егер ақаулар табылмаса, онда кітапта поезд нөміріне қарсы бұл туралы белгі қойылады. Егер коммерциялық ақаулар поездар қозғалысының қауіпсіздігіне және жүктердің сақталуына қауіп төндірмесе, вагондардың одан әрі жүру мүмкіндігін жіберуге жазбаша рұқсат беретін станция бастығы немесе оның орынбасары анықтайды. [1]

Вагондарды коммерциялық тексеру пункттері жұмысының технологиясын жақсартуда пойыздар мен вагондарды тексерудің автоматтандырылған жүйесі орасаң зор әсер етеді. Пойыздар мен вагондардың станция жолдарында бос тұры уақытын қысқартып, экономикалық тұрғыда пайда әкелетін болады.

 

Пайдаланылған әдебиет:

1. Солошенко В.Н., Винокурова Т.А., Иконников Е.А. Автоматизированная система коммерческого осмотра поездов и вагонов. Пособие для приемщиков поездов: Учебное пособие – М.: ГОУ «Учебно-методический центр по образованию на железнодорожном транспорте», 2008.