Структурные компоненты и химический состав хромосом

6.4.5. Хроматин, эу- және гетерохроматин, сипаттамасы.

6.4.6. Медицинадағы жасуша құрылымның өзгеруінің маңызы.

 

6.5. Оқыту әдістері: студенттердің сабақтың мәнін, мақсатын және міндеттерін; түсінгенін қысқа, анық, ойын жүйелі жеткізу және түсінген материалын сызба нұсқа, кесте, сурет түрінде көрсету; тест қателіктерімен топпен жұмыс; есептер шығаруды көрсету және түсіндіру, сызбалар толтыруға бағыттай отырып ауызша сұрау; тақырып бойынша бейнефильмдер көру.

6.6. Әдебиеттер:

Негізгі:

6.6.1.Аманжолова Л.Е. Жалпы және медициналық генетиканың биологиялық негіздері. А.,

2006, б. 65-77.

6.6.2. Биология. Под ред. В.Н.Ярыгина в двух книгах. М., 2001, т. 1, б. 117-149.

6.6.3. Генетика. Под ред. Иванова В.И. М., 2006, б. 68-77.

6.6.4. Гинтер Е.К. Медицинская генетика. М., 2003.б. 163-168.

6.6.5. Қазымбет П.Қ., Аманжолова Л.Е., Нұртаева Қ.С. Медициналық биология. А., 2002, б.

44-55.

6.6.6. Қуандықов Е.Ө., Аманжолова Л.Е., Молекулалық биология негіздері. А., 2008, б.

100-110.

6.6.7. Қуандықов Е.Ө., Әбілаев С.А. Медициналық биология және генетика. А., 2006,б.17-24.

6.6.8. Медициналық биология және генетика. Оқу құралы проф. Қуандықов Е.Ө.ред. А.,

2004, б. 20-29.

6.6.9. Мушкамбаров Н.Н., Кузнецов С.Л. Молекулярная биология. М., 2003, б.5-65.

Қосымша:

6.6.7. Жимулев И.Ф. Общая и молекулярная генетика.Новосибирск, 2006, б. 237-351.

6.6.8.Қуандықов Е.Ө., Нұралиева Ұ.Ә. Негізгі молекулалық –генетикалық терминдердің

орысша-қазақша сөздігі А., 2012, б. 3-111

6.6.9. Наследственные болезни: национальное руководство/под.ред.акад. РАМН Н.П. Бочкова.-М.: ГЭОТАР-Медиа, 2012.б.33-69.

6.7. Бақылау

6.7.1. Когнитивті (білім) құзыреттілікті бағалау:

6.7.1.1. Тақырыптың сұрақтары бойынша ауызша сұрау.

6.7.1.2. Тест бақылау – 10 сұрақтан 3 нұсқа.

6.7.1.3. Тақырып бойынша кәсіби терминдерді ағылшын және екінші тілде игеруін тексеру

6.7.2. Тәжірибелік дағды құзыреттілігін бағалау:

6.7.2.1.Жасушаның генетикалық материалының ұйымдасуының әртүрлі деңгейлерінің

механизмдерінің сызбасын сызу және түсіндіру

6.7.2.2. Генетикалық материалдың нуклеосомалық ұйымдасу деңгейінің қалыптасу

механизмінің сызбасын сызу және түсіндіру

6.7.2.3.«Эу- и гетерохроматиннің айырмашылықтары»кестесін толтыру:

 

Хроматин	Айырмашылықтары
Эухроматин
Гетерохроматин

 

6.7.3. Бақылау сұрақтары:

6.7.3.1. Жасушадағы генетикалық материалдың тығыздалу деңгейлері.

6.7.3.2. Нуклеосомдар құрылысы.

6.7.3.3. Гистонды ақуыздармен бақыланатын генетикалық материалдың тығыздалу деңгейлері.

6.7.3.4. Гистонды емес ақуыздармен бақыланатын генетикалық материалдың тығыздалу

деңгейлері.

6.7.3.5. Эухроматиннің гетерохроматиннен айырмашылығы неде?

Үш тілдегі түсіндірме сөздер

Қазақ тілінде	Орыс тілінде	Ағылшын тілінде
Хромосомалар – ядро және цитоплазмада (митохондрияда) орналасқан, генетикалық ақпаратты тасмалдаушы жасушаішілік құрылымдар;	Хромосомы-внутриклеточные структуры, локализующиеся в ядре и цитоплазме (митохондриях), носители генетической информации;	Chromosomes- intracellular structures localizel in nucleus d cytoplasm (mitochondria’s), carriers of genetic information;
Хроматин- ДНҚ, ақуыздар және басқада элементтер тұратын, хромосомаларды құрайтын материал.	Хроматин- материал, из которого состоят хромосомы,включает в себе ДНК, белки и другие элементы	Chromatin- material of chromosomes, consisting from DNA, proteins and other elements;
Эухроматин – ақшыл түске боялатын, гендерден тұратын, хромосома аймақтары;	Эухроматин– светло окрашивающаяся, содержащая гены, часть хромосомы	Euchromatin –light colures part of chromosome, containg genes;
Гетерохроматин- күңгірт түске боялатын, гендері жоқ, қайталанатын қатарлардан тұратын, хромосома ұштарында және центромера маңында орналасқан, хромосома аймақтары;	Гетерохроматин – темно окрашиивающаяся, не содержащая гены, часть хромосомы, состоит из повторяющихся последовательности, локализуется в центромерной и концевых участках хромосом	Heterokhromatin –dark colures part of chromosome, consites from repetitive sequences, localized in centromere and end parts of chromosome
Нуклеосомалар –глобула құрамына 4 жұп гистонды ақуыздар: Н2А, Н2В, Н3, Н4 және ДНҚ жіпшесі кіреді, глобулалар өзара Н1 гистон арқылы жалғасатын, глобула түріндегі, генетикалық материалдың тығыздалуы (компактизация);	Нуклеосома – Уровень компактизации генетического материала, представленный глобулой, и нитью ДНК, в состав глобул входят 4 пары гистоновых белков: Н2А, Н2В, Н3, Н4, глобулы соединяются между собой гистоном Н1	Nucleosoma – compacted level of genetic material represented by globules and DNA, globulesinclude 4 pairs of histonetonic proteins: H2A, H2B, H3, H4 connecting by histone H1

 

Құрастырушы: оқытушы Г.Т.Танеева

№ 5-тәжірибелік сабақ

6.1. Тақырыбы: Митоздық цикл. Митоз. Гаметогенез. Мейоз

6.2. Мақсаты: студенттерде сомалық және жыныс жасушаларының пайда болу ерекшелігі, патологиялық жасушалардың пайда болуындағы бөліну үдерісінің бұзылуының рөлі жайлы білімді қалыптастыру.

6.3. Оқыту міндеттері:

- митоз және мейоз ұрпақ жалғастығын қамтамасыз етудегі маңызын ашу;

- гаметогенездің сатыларын және ретін түсіндіру;

- мейоздың сатылары мен ретін түсіндіру;

- патологиялық жасушалардың пайда болуындағы бөліну үдерісінің бұзылуының рөлін түсіндіру.

6.4. Тақырыптың негізгі сұрақтары:

6.4.1. Митоздық цикл, анықтамасы, кезеңдері.Сипаттамасы.

6.4.2. Гаметогенез (оогенез, сперматогенез), сатылар сипаттмамасы