Грамматические формы глаголов

Здесь приводятся польские глаголы (с их переводами на рус­ский язык), которые образуют более трудные и менее регулярные грамматические формы, что связано с чередованиями гласных и согласных звуков, которые происходят в их основе.

Biec /biegnąć (бежать)	– biegnę, biegnie, biegł, biegła, biegli, biegły, biegnij!, biegnąc, biegnący, dobiegłszy, pobiegłszy, przybiegłszy.
Bóść(бодать)	– bodę, bodzie, bódł, bodła, bodli, bodły, bodąc, bódź!
Brać(брать)	– biorę, bierze, biorąc. См. также: dobrać, nabrać, odebrać, rozebrać, zebrać и др.
Сhrzęścić(крестить)	– chrzęszczę, chrzęści, chrzęścił, chrzęść!, chrzęszcząc.
Chwiać (się)(шатать(ся))	– chwieję, chwieje, chwiej!, chwiał, chwiali / chwieli, chwiały. Ср.: śmiać się.
Ciąć(резать)	– tnę, tnie, ciął, cięła, cięli, cięły; tnij! См. также: odciąć, przeciąć, rozciąć, ściąć, uciąć.
Ciągnąć(тянуть)	– ciągnę, ciągnie, ciągnął, ciągnęła, ciągnęli, ciągnęły, ciągnij!
Dąć(дуть)	– dmę, dmie, dął, dęła, dęli, dęły, dmij!, dęty.
Deptać(топтать)	– depczę, depсze, depcząc, depcz!
Dojrzeć(дозреть)	– dojrzeję, dojrzeje, dojrzał, dojrzała, dojrzeli, dojrzały, dojrzej!
Dojrzeć(заметить, увидеть)	– dojrzę, dojrzy, dojrzał, dojrzała, dojrzeli, dojrzały, dojrzyj!
Drzeć(рвать, драть)	– drę, drze, darł, drzyj!, drąc.
Drżeć(дрожать)	– drżę, drży, drżał, drżeli; drzyj!, drzyjcie!, drżąc.
Giąć(гнуть)	– gnę, gnie, giął, gięła, gięli, gięły, gnij!
Gnieść(давить)	– gniotę, gniecie, gniótł, gniotła, gnietli, gniotły, gnieć!, gniotąc, gnieciony.
Grzać(греть)	– grzeję, grzeje, grzej!, grzał, grzali /grzeli.
Grzęznąć /grząźć(грязнуть)	– grzęznę, grzęźnie, grzązł, grzęzła, grzęźli, grzęzły, ugrzęznąć, ugrzązłszy /ugrzeznąwszy.
Iść(идти)	– idę, idzie, szedł, szła, szli, szły, idź!, idąc, idący. См. также: dojść, nadejść, obejść, odejść, podejść, pójść, przejść, przyjść, rozejść się, ujść, wejść, wyjść, zajść, zejść.
Kaszlać /kaszleć(кашлять)	– kaszlę, kaszle, kaszlał, kaszlali, kaszlały, kaszlący, kaszlaj!
Kąsać(кусать)	– kąsam, kąsa, kąsają, kąsając, kąsaj!
Kląć(проклинать)	– klnę, klnie, klął, klęła, klęli, klęły, klnąc, klnij!, przekląwszy.
Klęknąć(стать на колени)	– klęknę, klęknie, klęknął, kląkł, klęknij!, ukląkłszy /uklęknąwszy.
Kłuć(колоть)	– kłuję, kłuje, kłuj!, kłując или: kolę, kole, kol!, kłuł, kłuła, kłuli, kłuły; kłuty, ukłuwszy.
Kwitnąć(цвести)	– kwitnę, kwitnie, kwitnął /kwitł, kwitła /kwitnęła, kwitły /kwitnęły, kwitnij!, zakwitłszy /zakwitnąwszy.
Lać(лить)	– leję, leje, lał, lała, lali / leli, lały, lej!
Legnąć / lec(лечь)	– legnę, legnie, legł, legła, legli, legły, legnij!
Leźć(лезть)	– lezę, lezie, lazł, leźli, lazły, leź!, wylazłszy.
Łgać(лгать)	– łżę, łże, łżyj!, łgał.
Marznąć(мерзнуть)	– marznę, marznie, marzł /marznął, marzła, marzli, marzły, marznij!
Miąć(мять)	– mnę, mnie, miął, mięła, mięli, mięły, mnij!, mięty.
Miesić(месить)	– mieszę, miesi, miesząc, miesił, miesiła, mieś!, zamiesiwszy.
Mieść(мести)	– miotę, miecie, miótł, miotła, mietli, miotły, mieć!
Mleć(молоть)	– mielę, miele, mełł, mełła, meł1i, mełły, miel!, mielony.
Móc(мочь)	– mogę, może, mogący, mógł, mogła, mogli, mogły.
Nająć(нанять)	– najmę, najmie, najął, najęła, najęli, najęły, nająwszy, najmij! См. также: objąć, odnająć, wyjąć, wynająć, zająć, zdjąć и др.
Najmować(нанимать)	– najmuję, najmuje, najmij!, najmował, najmowała, najmowali, najmowały, najmując. См. также: wynajmować, obejmować, odejmować, podejmować, pojmować, przejmować, przyjmować, ujmować, wyjmować, zajmować, zdejmować и др.
Nieść(нести)	– niosę, niesie, nieś!, niósł, niosła, nieśli, niosły, niósłszy, niosąc.
Obejrzeć(осмотреть)	– obejrzę, obejrzy, obejrzał, obejrzeli, obejrzały, obejrzyj! См. также: przejrzeć, rozejrzeć się, ujrzeć, wejrzeć, wyjrzeć, zajrzeć, spojrzeć.
Pachnąć(пахнуть)	– pachnę, pachnie, pachnął /pachniał, pachnęła /pachniała, pachnęli /pachnieli, pachnęły /pachniały, pachnąc, pachnący, pachnij!
Patrzeć(смотреть)	– patrzę, patrzy, patrzał, patrzała, patrzeli, patrzały, patrz!, patrząc.
Patrzyć(смотреть)	– patrzę, patrzy, patrzył, patrzyła, patrzyli, patrzyły, patrz!, patrząc.
Pleć(полоть)	– cм. mleć.
Pleść(плести)	– plotę, plecie, plótł, plotła, pletli, plotły, plotąc, pleć!, splótłszy, zaplótłszy, rozplótłszy.
Prząść(прясть)	– przędę, przędą, prządł, przędła, przędli, przędły, prządź! /przędz!, uprządłszy.
Przedsięwziąć(предпринять)	– przedsięwezmę, przedsięweźmie, przedsięwziął, przedsięwzięła, przedsięwzięli, przedsięwzięły.
Przelęknąć się(испугаться)	– przelęknę się, przeleknie się, przeląkł się, przelękła się, przelękli się, przelękły się, przelęknij się!
Przesiąknąć(просочиться)	– przesiąknę, przesiąknie, przesiąkł /przesiąknął, przesiąkła /przesiąknęła, przesiąknij!, przesiąknąwszy /przesiąkłszy.
Przysięgnąć(присягнуть)	– przysięgnę, przysięgnie, przysiągł, przesięgła, przysięgnij!, przysiągłszy.
Rosnąć(расти)	– rosnę, rośnie, rósł, rosła, rośli, rosły, rośnij!
Rozpostrzeć(раскинуть, распро­стереть, развернуть)	– rozpostrę, rozpostrze, rozpostrzyj!, rozpostarł, rozpostarłszy.
Rwać(рвать)	– rwę, rwie, rwał, rwij!, rwąc.
Rzec(сказать)	– rzeknę, rzeknie, rzekł, rzekła, rzekli, rzekły, rzeknij!, rzekłszy.
Schnąć(сохнуть)	– schnę, schnie, schnął /sechł, schła, schły, schnij!
Siąść(сесть)	– siądę, siądzie, siądź!, siadł, siadłszy.
Słać(стелить)	– ścielę, ściele, ściel!, ścieląc, słał, słała, słali, słały, słany, wysławszy.
Ssać(сосать)	– ssę, ssie, ssał, ssij!, ssący.
Strzec(стеречь)	– strzegę, strzeże, strzeż!, strzegł.
Śmiać się(смеяться)	– śmieję się, śmieje się, smiej się!, śmiał się, śmiała się, śmiali się, śmiały się, śmiejąc się.
Tlić się(тлеть)	– tlę się, tli się, tlił się, tliły się, tląc się, tlij się!
Trzeć(тереть)	– trę, trze, tarł, trzyj!
Wieść(вести)	– wiodę, wiedzie, wiedź!, wiódł, wiodła, wiedli, wiodły, wiódłszy, wiodąc.
Wieźć(везти)	– wiozę, wiezie, wieź!, wiózł, wiozła, wieźli, wiozły, wiózłszy, wioząc.
Więdnąć (вянуть)	– więdnę, więdnie, więdnął /wiądł, więdła, więdły, więdnij!, więdnąc, więdnący, zwiędły.
Wlec(тянуть)	– wlokę /wlekę, wlecze, wlókł, wlokła /wlekła, wlekli, wlokły /wlekły, wlecz!, wlokąc /wlekąc, zawlókłszy.
Zaprząc(запрячь)	– zaprzęgnę, zaprzęgnie, zaprzągł, zaprzęgła, zaprzęgli, zaprzęgnij!
Zawrzeć(заключить, закрыть)	– zawrę, zawrze, zawarł, zawarła, zawarli, zawarły, zawrzyj!

АББРЕВИАТУРЫ

Познакомьтесь с некоторыми сокращениями (аббревиа­турами), широко распространенными в современном польском языке, особенно – в языке средств массовой информации и так называемой «деловой прозе». Обратите внимание, что в таких выражениях ударение обычно ставится на последний слог.

Сокра­щение	Произно­шение	Значение
AK	[aka]	Armia Krajowa ‘Армия Краёва’ или Akcja Katolicka ‘Католическая акция’ (организация светских католиков, возникла в 1930 г.)
ANIMEX	[animex]	Centrala Importowo-Exportowa Artykułów i Przetworów Pochodzenia Zwierzęcego ‘Центр по экспорту-импорту товаров и продуктов животноводства’
AWS	[awues]	Akcja Wyborcza “Solidarność” ‘Избирательное движение «Солидарность»’
BUW	[buf]	Biblioteka Uniwersytetu Warszawskiego ‘Библиотека Варшавского университета’
ChD	[chade]	Chrześcijańska Demokracja ‘Христианская демократия’ (политическое движение)
DS	[dees]	Dom Studencki ‘Студенческое общежитие’
DT	[dete]	Dom Turysty ‘Гостиница для туристов’
GUS	[gus]	Główny Urząd Statystyczny ‘Главное статистическое управление’
KUL	[kul]	Katolicki Uniwersytet Lubelski ‘Католический университет в Люблине’
LO	[el-o]	Liceum Ogólnokształcące ‘Общеобразовательный лицей’
MEN	[men]	Ministerstwo Edukacji Narodowej ‘Министерство народного образования’
MON	[mon]	Ministerstwo Obrony Narodowej ‘Министерство обороны’
MSW	[emeswu]	Ministerstwo Spraw Wewnętrznych ‘Министерство внутренних дел’
MSZ	[emes-zet]	Ministerstwo Spraw Zagranicznych ‘Министерство заграничных дел’
NBP	[enbepe]	Narodowy Bank Polski ‘Польский национальный банк’
NIK	[nik]	Najwyższa Izba Kontroli ‘Верховная контрольная палата’
OBOP	[obop]	Ośrodek Badania Opinii Publicznej ‘Центр исследования общественного мнения’
ONZ	[oenzet]	Organizacja Narodów Zjednoczonych ‘Организация Объединенных Наций’
PAN	[pan]	Polska Akademia Nauk ‘Польская академия наук’
PKiN	[pekaien]	Pałac Kultury i Nauki ‘Дворец культуры и науки’
PKO	[pekao]	Powszechna Kasa Oszczędności ‘Общая сберегательная касса’
PKP	[pekape]	Polskie Koleje Państwowe ‘Польские железные дороги’
PKS	[pekaes]	Państwowa Komunikacja Samochodowa ‘Государственная автомобильная коммуникация’
PSL	[peesel]	Polskie Stronnictwo Ludowe ‘Польская крестьянская партия’
PWN	[pewuen]	Państwowe Wydawnictwo Naukowe ‘Государственное научное издательство’ (название издательства)
RFN	[erefen]	Republika Federalna Niemiec ‘Федеративная Республика Германии’
RWE	[erwue]	Radio “Wolna Europa” ‘Радио «Свобода»’
SB	[esbe]	Służba Bezpieczeństwa ‘Служба безопасности’
SLD	[eselde]	Sojusz Lewicy Demokratycznej ‘Союз демократических сил’ (политическая партия)
UJ	[ujot]	Uniwersytet Jagielloński ‘Ягеллонский университет (в Кракове)’
UW	[uwu]	Uniwersytet Warszawski ‘Варшавский университет’
ZChN	[zetchaen]	Zjednoczenie Chrześcijańsko-Narodowe ‘Национальное христианское объединение’ (политическая партия)

ОТВЕТЫ К УПРАЖНЕНИЯМ [§]

Часть 1

Графика

2.

сhusta, mnich, chować, historia, homonim, chytry, dmuchać, heretyk, choroba, harfa, chandra, chrzan, huragan, bohater, wychowanie, szlachetny, wierzch, ohyda, ach, zeschły, chaotyczny, histeryczny, higieniczny, hipnoza, hipoteza.

3.

ból	płócienna bluza
Bóg	wnuczka Józefa
but	skórzane buty
bór	zupa ogórkowa
buk	żółta skóra
bój	smutny nastrój

4.

temperamemt, sądzić, kąsać, pensja, ręka, gołąb, głęboki, prezent, kobieta zamężna, mądry, klient, konspiracja, wdzięczny, sala kongresowa, cementowa plomba, pulsujące światło, tendencyjny pisarz, komfort, konwój, konserwa, okienko, koncertować.

5.

wieczerza	przestarzały
krążyć	drzemie
pożar	sprzedaż
pisarz	grzech
mistrz	żywy
wybrzeże	przystojny
możemy	brzydki

6.

olbrzymie morze	młodzieżowe książki
pożółkłe żagle	niepotrzebne uprzedzenia
przenikliwe spojrzenie	poprzednie zdarzenia
pożyteczne urządzenia	żarliwe przemówienia
rozłożyste drzewa	złożyć oręż
porzucić rzemiosło	wstrzymać sprzedaż
patrzeć w przyszłość	ostrzec przed zagrożeniem

7.

etiuda	liceista	entuzjazm
asteroida	aksjomat	akwarium
legitymacja	ekspedientka	diadem
komisja	kolekcja	kurier
epopeja	stoisko	diagnoza
kasjer	wakacje	jezuita
sympozjum	porcja	misja
biologia	historia	regionalny
biblioteka	emocja	dialog

8.

Znane są anegdoty na temat zapamiętania się Reymonta w pracy pisarskiej. Uciekał wtedy przed wszystkimi, unikał krewnych i przyjaciół jak wrogów, milczał, palił papierosy i pisał. Opis wesela Jagusi doprowadził go do stanu tak wielkiego wyczerpania, że wezwano lekarza. Ten, mając Reymonta pod stałą opieką, zdumiał się. Widział bowiem swego pacjenta przypadkowo parę dni temu w najlepszym zdrowiu. Teraz miał przed sobą obraz kompletnej słabości, prawie że zapaści. Zatroskanie energicznego doktora zmieniło się w gniew. Znał już trochę naturę pisarza. Pobladł i cicho, ale dość groźnie zapytał: “Co pan najlepszego znów zrobił?” Rey­mont uśmiechnął się ledwie dostrzegalnie i wyszeptał: “Tańczyłem. Trzy dni tańczyłem na chłopskim weselu”.

9.

Na Krakowskim Przedmieściu w Warszawie znajduje się kilka pom­ników. Na tle Pałacu Staszica, obecnej siedziby Polskiej Akademii (Nauk, stoi pomnik Kopernika. W pobliżu hotelu “Bristol” ustawiono pomnik Bole­sława Prusa. Naprzeciwko ulicy Trębackiej znajduje się pomnik Adama Mickiewicza. Przed Urzędem Rady Ministrów ustawiono pomnik księcia Józefa Poniatowskiego. Na placu Zamkowym wznosi się kolumna Zyg­munta.

Фонетика

5.

a) `szсzegól, ode`braliśmy, cyber`netyka, `czterysta, `plastycy, `fabu­la, `miałabyś, `Wallenrod, `opera, `ryzyko, `maksymum, `minimum, po`win­nyśmy, foyer, `Ferdynand, `Waszyngton, A`meryka, `Korea, wi`dzieliście;

‘особенность’, ‘мы отобрали’, ‘кибернетика’, ‘четыреста’, ‘скульп­торы’, ‘фабула’, ‘ты бы имела’, ‘Валленрод’, ‘опера’, ‘риск’, ‘макси­мум’, ‘минимум’, ‘мы должны’, ‘фойе’, ‘Фердинанд’, ‘Вашингтон’, ‘Америка’, ‘Корея’, ‘вы видели’;

б) 1. `na dół ‘вниз’ – na `dół ‘в яму’; 2. `na wierzch ‘вверх’ – `na wierzch ‘на верхнюю часть ч.-л.’; 3. `za drzwi ‘вон’ – za `drzwi ‘за двери’; 4. `na dzień i `na noc ‘дневной и ночной’ – na `dzień ‘на один день’, na `noc ‘на одну ночь’; 6. `na rok ‘в год’ – na `rok ‘на год’.

6.

Густым лесом, густым всюду идут гуси извилистым рядом.

Блоха блоху толкала, блоха плакала.

Король Карл купил королеве Каролине бусы кораллового цвета.

В Щебжешине майский жук гудит в тростнике.

Во время засухи шоссе сухое.

В джунглях было дождливо и много дождевых червей.

Вышли охотничьи собаки на коньках.

 

Часть 2

Имя существительное

1.

М.р.	Ж.р.	Ср.р.
kwiat	twarz	jajo
korytarz	straż	babsko
lekarz	młodzież	kocisko
nóż	goleń	stanowisko
koń	kobieta
Toruń	pęseta
poeta	pięta
Rysio	Kasia
misio	kiść
liść	kądziel
pędziel

2.

a) atlasu, Austriaka, bagażu, barszczu, biedaka, domu, spodka, sprze­dawcy, kierunku, kołnierzyka, hamulca, piasku, szacunku, szkieleta, brzucha, zjazdu;

б) kalendarze, pisarze, mistrzowie, kotki, dziadkowie, młotki, ludzie, badacze, odkurzacze, senatorowie, detektory, aktorzy, grzesznicy, pierniki, lata, pasjanse, polonezy, dni, tygodnie, mężowie, podróże.

3.

а) miesięcy, okien, pieniędzy, słów, tysięcy, jabłek, głów, świąt, snów, rąk, matek;

б) o aniele, gołębiu, wężu, stroju, pniu, lecie, pierożku, wierze, krwi, wsi, kwiecie.

4.

а) swetеr, litr, wiatr, termometr, zamek, malec, plotka, Niemiec, gra, widelec, plaster, Węgier, świerk, kobierzec, szyfr, ludożerca;

б) chłopca, swetra, kościółka, człowieka, ołówka, budynka;

в) szkiełko, skrzydełko, miotełka, masełko, ciałeczko, kółeczko, klu­seczka, córeczka.

5.

1. wujkowie; 2. Anglicy; 3. Polki; 4. przyjaciele; 5. koty; 6. biolodzy; 7. wykładowczynie; 8. ludzie; 9. nauczyciele, nauczycielki; 10. studenci, studentki; 11. dzieci; 12. bracia; 13. aktorzy; 14. Arabowie, Francuzi, Polacy, Węgrzy, Włosi.

6.

a) 1. chemii; 2. Iwony; 3. artykułu; 4. domu; 5. dziadka; 6. cukru; 7. grosza; 8. mięsa; 9. męża; 10. muzyki; 11. sera;

б) 1. zajęć; 2. długopisów i zeszytów; 3. wiadomości; 4. piosenek; 5. jabłek; 6. ziemniaków, bułek; 7. braci.

7.

a) 1. Markowi; 2. bratu; 3. panu Nowakowi; 4. koledze; 5. wujkowi; 6. siostrze; 7. myszy; 8. córce; 9. mieszkaniu; 10. mięsu;

б) 1. dzieciom; 2. uczennicom; 3. koleżankom; 4. jajkom i wędlinom; 5. kolegom; 6. rodzicom; 7. ludziom; 8. dziadkom.

8.

a) 1. film; 2. książkę; 3. wodę i piwo; 4. Piotra i Barbarę; 5. długopis; 6. sprawozdanie; 7. wykładowcę; 8. Anię;

б) 1. sukienki; 2. kuzynów; 3. spacery; 4. piosenki; 5. córki; 6. siostrzeńców, siostrzenice; 7. siostry.

9.

a) 1. studentką; 2. samolotem; 3. długopisem; 4. literaturą; 5. masłem; 6. autobusem; 7. mlekiem; 8. Anią;

б) 1. studentami; 2. córkami; 3. koleżankami; 4. wykładowcą; 5. nauczycielką; 6. lekarzami; 7. polem.

10.

a) 1. obiedzie; 2. bazarze; 3. domu; 4. przystanku; 5. lekarzu Nowaku; 6. rzece; 7. szkole; 8. musze; 9. stacji; 10. podłodze; 11. biurku; 12. cieście;

б) 1. filmach; 2. fotelach; 3. kotach; 4. ścianach; 5. kanapach; 6. krzesłach; 7. pałacach.

12.

а) 1. ‘высшая степень творческой одаренности’/‘человек, обла­дающий высшей степенью творческой одаренности’; 2. ‘странный человек, чудак’/‘подлинник’; 3. ‘титул монарха’/‘в шахматной игре: нападение на короля противника’; 4. ‘мужской голос, средний между басом и тенором’/‘певец с таким голосом’; 5. ‘хвойное дерево’/‘дре­весина этого дерева’; 6. ‘дерево семейства буковых’/‘коричневый цвет, цвет каштана’;

б) 1. ‘болотная птица’/‘длинный шест у колодца’; 2. ‘гусак’/‘бу­тыль’; 3. ‘змея’/‘шланг’; 4. ‘белая ворона’/‘редкая, уникальная вещь, чаще – книга’;

в) 1. ‘дедушка и бабушка’ – ‘щипчики для орехов’; 2. ‘старики’ – ‘нищие’; 3. ‘монархи’ – ‘шахматные фигуры’; 4. ‘любимцы влиятель­ного лица’ – ‘лошади, на которые делается большинство ставок на скачках ’; 5. ‘представители народов, населяющих арабские страны’ – ‘лошади арабской породы’;

г) 1. oczy, 2. oka, 3. oka, 4. oczy, 5. ucha, 6. uszy, 7. uszy.

13.

1. medycynę, lekarką; 2. dziennikarzem, dziennikarzem, kolegami; 3. rodzinę, ojca, matkę, braci, sióstr; 4. zupy, bigosu, mięsa; 5. cukierków, jajek, zapałek; 6. biurku, krześle, podłodze; 7. sekretarce, pani Danucie, dy­rektorowi, panu Nowakowi; 8. kapeluszom, sukienkom, paltom.

14.

przeczuсiach, sprawy, życia, samolotem, mieście, Adriatykiem, dnia, samolotu, nerwom, wypadku, hotelu, przeczuć, ulicach, miasta, domami, glicynią, skrzynki, kartkę, kraju, sklepu, wystawie, kieszeni, kupcowi, portmo­netki, miejscu, państwie, pieniędzy, dokumentów, katastrofą, sytuacji, hote­lu, pokoju, portmonetkę, stole, chwili, przecucią, razie, przeczucia, prawdę.

15.

barwnik, barwistość, bezbarwny, domisko, domostwo, domownik, bezdomny, głosownia, pogłoska, kwiatek, kwiaciarz, kwietnik, piórko, opierzenie, pierzyna, ręcznik, naręcze, doręczenie, zaręczenie, rękaw, rącz­ka, słoweczko, słownictwo, wysłowienie.

16.

odkurzacz, odpylacz, barwiarnia, dzieciarnia, kawiarnia, księgarnia, kożuch, łakomczuch, mazidło, głosisko, kocisko, lotnisko, ognisko.

 

Имя прилагательное

1.

złośliwe kobiety, mężczyźni, darmozjady (нелично-м. форма – оттенок иронии), lenie, brutale, niepotrzebni, drogie panie, roztargnione, nierozsądne, naiwne, panie, silni, sprawni, szybcy, bicepsy i inne mięśnie, piękne, przydatne, kobiety, rozlewające, wymachujące, trzymające, drogie panie, mężczyźni, niepotrzebni, kobiety.

3.

а) 1. Nie kupię starego samochodu. 2. Nie widzę pięknego jeziora. 3. Nie czytałem nowej powieści. 4. Nie mam nowego słownika. 5. Nie myje wysokiego okna. 6. Nie znam ładnej dziewczyny. б) 1. On nie zdał trudnych egzaminów. 2. Nie lubię grzecznych dzieci. 3. Nie noszę czerwonych sukienek. 4. Nie skończyliśmy interesujących projektów. 5. Nie lubię kwaśnych jabłek. 6. Nie znam nowych ulic.

4.

а) 1. systematycznej pracy 2. kochającej rodzinie 3. wiernemu przyjacielowi 4. zdrowemu życiu 5. nowemu programowi 6. silnej woli 7. określonemu planowi; б) 1. obcym ludziom 2. ładnym nauczycielkom 3. interesującym historiom 4. nowym czasopismom 5. starym przyjaciołom 6. kochanym ciociom.

5.

а) 1. Poproszę świeżą gazetę. 2. Poproszę niebieski długopis? 3. Poproszę interesującą książkę 4. Poproszę pismo kobiece? 5. Poproszę ładną zabawkę? 6. Poproszę kartę telefoniczną? 7. Poproszę kolorową widokówkę? б) 1. Sprzedam rasowe psy. 2. Sprzedam sukienki ślubne. 3. Sprzedam małe kotki. 4. Sprzedam włoskie buty. 5. Sprzedam egzotyczne zwierzęta. 6. Sprzedam stare książki. 7. Sprzedam dywany perskie.

6.

а) 1. Ewa jest ambitną studentką. 2. Pan Nowak jest inteligentnym wykładowcą. 3. Agnieszka jest troskliwą pielęgniarką. 4. Pan Stachura jest pracowitym rolnikiem. 5. Pani Nowak jest wykształconą lekarką. 6. Piotr jest grzecznym policjantem. 7. Pani Malinowska jest doświadczonym kierowcą. б) 1. Jesteśmy troskliwymi pielęgniarkami. 2. Jesteśmy zdolnymi lekarkami. 3. Jesteśmy wykształconymi wykładowcami. 4. Jesteśmy ambitnymi docentami. 5. Jesteśmy doświadczonymi nauczycielkami. 6. Jesteśmy inteligentnymi policjantami. 7. Jesteśmy pracowitymi uczennicami.

7.

а) 1.na stole obiadowym 2. o nowej książce 3. na wygodnym łóżku 4. w przystojnym studencie 5. na współczesnym malarstwie 6. o ścisłej diecie б) 1.na interesujących wykładach 2. o ekskluzywnych samochodach 3. o wysokich oknach 4. o dzikich zwierzętach 5. po krętych ulicach 6. na klatkach schodowych.

8.

świętej, cichym, omdlałym, pierwsze, krótkie, trzepotliwe, całą, zgłod­niałych, napiętym, złym, wszystkich, siwe, zielonkawymi, całym, groźną, ponurą, milczącą, podruzgotanych, przerwanych, głębokimi, dziką, głuchym, mrocznym.

9.

a) 1. grzeczniejsza 2. droższa 3. większy 4. starszy 5. milsza 6. młodsza 7. ciekawsza б) 1. najważniejszy 2. najdłuższa 3. najbardziej interesujący 4. najtańszy 5. najładniejsze 6. najpiękniejsze 7. najlepsze.

10.

najbardziej zajęta, cieplejsze, chłodniejsza, najpiękniejsza, najkrótsze i najjaśniejsze, najprawdziwszy, bardziej niebieskie, najbadziej zarozumiały, bardziej wypoczęta, mądrzejszy, najdroższy, tańszy, bliższa.

11.

boski,bezbożny, bezbrzeżny, przybrzeżny, górny, górski, górzysty, podgórski, leśny, laskowy, nieludzki, wodny, wodnisty, nadwodny, nad­ziemny, nadziemski.

12.

białawy, brzozowy, czasowy, dzieciaty, głosisty, gniazdowy, kościs­ty, kształtowy, kwiecisty, parowy, włochaty, żonaty.

Имя числительное

1.

1.dwoje dzieci; 2.dwie brzozy; 3.dwóch kolegów; 4.dwa ołówki i dwa pióra; 5.dwóch przyjacół i dwóch koleżanek; 6.dwom/dwu obrazom; 7.dwom/dwu studentom; 8.dwóch turystów i dwie turystki; 9.dwa krzesła i dwa fotele; 10.dwoma/dwu chłopcami i dwiema/dwoma dziewczynami; 11.dwóch takich.

3.

н.п. – 1.dwa samochody, dwóch panów, dwoje uczniów; 2.trzy koty, trzech sportowców, troje dzieci; 3.cztery kobiety, czterech żołnierzy, czworo ludzi; 4.pięć studentek, pięciu studentów, pięcioro studentów; sześć książek, sześciu sprzedawców, sześcioro zwierząt.

4.

1.pięć; 2.dziesięcioro; 3.dwudziestu jeden; 4.dwadzieścia dwie; 5.dwudziestu pięciu; 6.dwustu trzydziestu dwóch i sto pięcdziesiąt pięć; 7.dwa tysiące pięćset czterdzieści jeden i pięciu tysięcy sześciuset dzie­wiąćdziesięciu siedmiu.

6.

Piotrek gada trzy po trzy; on; niczego nie dałbym za niego – mam jego za trzy litery; jesteś do niczego – nie wart jesteś trzech groszy; była nierozgarnięta, nieśmiała – nie umiała trzech zliczyć; lubił dorzucać swoje uwagi nie będąc pytanym – wsadzał swoje trzy grosze; przyjechal do Mińskа i zrozumiał, że to można było odnaleźć w naszym miasteczku – za siódmą górę po ziarnko maku jechać.

7.

1.dwa; 2.dwa, jedna; 3.dwóch, trzeci; 4.jedna; 5.stu; 6.cztery; 7.dwie.

9.

1.bardzo dużo razy; 2.z trzema lub czterema; 3.3 lub 4 jabłka; 4.dwa razy tyle, ile wynosiła opłata; 5.mężczyznom i kobietom.

Наречие

1.

1.krótko; 2.rychło; 3.skwapliwie; 4.rżadko; 5.późno; 6.dobrze; 7.często; 8.dobrze; 9.miękko, twardo.

2.

brzydki – (naj)brzydzy, brzydko – (naj)brzydziej; cichy – (naj)cich­szy, cicho – (naj)ciszej; daleki – (naj)dalszy, daleko – (naj)dalej; głupi – (naj)głupszy, głupio – (naj)głupiej; mądry – (naj)mądrzejszy, mądrze – (naj)mądrzej; niski – (naj)niższy, nisko – (naj)niżej; rzadki – (naj)rzadszy, rzadko – (naj)rzadziej; słaby – (naj)słabszy, słabo – (naj)słabiej; śmiały – (naj)śmielszy, śmiało – (naj)śmielej; tani – (naj)tańszy, tanio – (naj)taniej; uprzejmy – (naj)uprzejmiejszy, uprzejmie – (naj)uprzejmiej.

3.

1.nigdy; 2.wśród; 3.zawsze; 4.dziś, jutro; 5.wiele, mało; 6.wśród; 7.wiele; 8.trochę; 9.wiele, mało.

4.

bardzo dobrze jest mieć dobre dziecko; szlachetne kamienie wyglą­dały szlachetnie; złośliwe kobiety złośliwie gadały; złe czasy są, dlatego czuję się źle; ładne kobiety wyglądały ładnie, dokładne informacje sprawdzę dokładnie.

Местоимение

2.

1.nie, go, ich; 2.ich, go; 3.ich, nie, je; 4.ciebie, tobą, tobie, ci; 5.mnie, mnie, mi.

3.

1.moją, twoją, mojej; 2.mojego, twojego, swojego, jego; swoje, twoich, jej.

4.

1.mnie, ci, go mi; 2.mu, mu; 3.cię, mi; 4.ciebie.

5.

1.ten, kto, wszystkim; 2.moje, mnie; 3.każdemu, ci; 4.nasze; 5.ta; 6.same; 7. żadnej; 8.swoją; 9.sobie; 10.nic.

Глагол

1.

a) klaskać, kupować, lizać, myć, trafiać, puszczać, udowadniać, uspokajać, wchodzić, wyłączać, zbierać;

б) zgasić, nakręcić, pomylić się, zaofiarować, wypłoszyć, rozpatrzeć, udoskonalić, wykzyknąć, wylać, wyrwać, zginąć.

3.

a) 1. biegnie, biegnę; 2. odpoczniesz, zajmiemy się; 3. pójdą, przyj­dziesz; 4. biorę, niesiesz, przywiozą; 5. możesz, pomogą; jeżdżę, chodzę, twierdzisz; 6. muszę, wożę;

б) 1. swiśnie, piśnie; 2. boli; 3. wstaje, daje; 4. śmieje się, płacze; 5. rąbią, lecą; pisze się; 6. głaszczy; policzkuje; 8. wzejdzie, wyje; 9. boi się; 10. doje, dopije, tyje; 11. ma; 12. zna; 13. rwie; 14. rządzi, błądzi; 15. ciąży.

4.

rwę, rwiesz; ssę, ssiesz; dmę, dmiesz; obejmę, obejmiesz; tłukę, tłuczesz; strzegę, strzeżesz; płynę, płyniesz; łżę, łżesz; wezmę, weźmiesz; tnę, tniesz; gniotę, gnieciesz; piorę, pierzesz.

5.

1. chcę, chciałem, dowiem się, dowiedziałem się, przyjdę, przyszed­łem; 2. musisz, musiałaś, opowiedzą, opowiedzieli, zobaczą, zobaczyli; 3. myślą, myślały, rozumiemy, rozumiały, umieją, umiały; 4. zajmie, zajęła, zamknie, zamknęła; 5. możę, mogłem, czekam, czekałem, przywiezie, przy­wiozła; 7. jadłeś (jadłaś), przyniosę, przyniósłem.

8.

a) 1. ubiera się; 2. ubrać się; 3. wkładali; 4. stroją się; 5. włożyli;

б) 1. mówić; 2. wymawia; 3. wymówiłem; 4. wyrażała; 5. wyraził; 6. rozmawiali; 7. wmówiłem.

9.

1. kochajmy się, rachujmy się; 2. radź, słuchaj; 3. przystępuj; 4. chodźcie; 5. pamiętaj; 6. pchajcie; 7. wygraj; 8. budź; 9. przesadź; 10. używaj; 11. daj; 12. siedź; 13. sprzedawaj; 14. uderz; 15. strzeż się.

11.

1. zaprzyjaźń się (zaprzyjaźnij się); 2. naostrz; 3. poweźmij; 4. przyj­mij; 5. krój; 6. głódź się; 7. trzęś; 8. ubieraj się, przezięb się; 9. pozdrów.

13.

1. pachnący; 2. grający; 3. uciekający; 4. latający; 5. fascynujący; 6. #; 7. uczący się; 8. odjeżdżający; 9. spacerujący.

14.

1. zaczęty; 2. uszyta; 3. napisany; 4. umyte; 5. opalony; 6. ogolony; 7. pieczone; 8. zamyślony; 9. zamkniętymi; 10. zmęczonym.

15.

a) 1. kupując; 2. gotując; 3. wchodząc; 4. nie myśląc; 5. #; 6. nie od­rabiając; 7. biorąc;

б) 1. zrobiwszy; 2. wyszedłszy; 3. powziąwszy; 4. upiększywszy; 5. odróżniwszy; 6. upartzywszy.

16.

a) 1. wybudowano; 2. kupiono; 3. zamówiono; 4. mówiono; 5. czeka­no; 6. rozpoczęto; 7. zaczęto; 8. powiedziano; 9. nadawano;

б) 1. przynosi się; 2. nie pali się; 3. pisze się; 4. wydaje się; 5. stawi się; 6. nosi się; sprzedaje się; 7. wystawia się; 8. nosi się; buduje się.

Часть 3

Словосочетание

1.

1. Ci, którzy nadużyli jej zaufaniа, niewątpliwie opuszczą jej sze­regi. 2. Od dnia trzeciego listopada bieżącego roku podjęły prace zwią­zane z realizacją podwyżek emerytur i rent. 3. Pewne rezerwy są, szukamy ich właśnie na wydziałach produkcyjnych. 4. Umarł w wieku dziewięćdzie­sięciu lat. 5. Takiego jubileuszu nie może sobie urządzić żaden teatr Europy. 6. Wszystkie koła rolnicze podporządkowane są administracji. 7. Zrozumieliśmy, że stąd zainteresowanie nauką, polityką, kulturą. 8. I te­raz jakie kłopoty napotkałem? 9. Słuchacze zażyczyli sobie czegoś więcej na ten temat. 10. To dużo większa rewolucja niż ta, której dokonała kiedyś czcionka drukarska Gutenberga. 11. Czy moglibyśmy sprecyzować słucha­czom tematy, na które będziemy przede wszystkim rozmawiali.

2.

1. Mają za zadanie wyeliminowanie osoby, która się poświęci peł­nieniu tej niewdzięcznej funkcji ciuciubabki. 2. Roślina potrzebuje dużej ilości wilgoci. 3. W orkiestrze panuje taka dyscyplina, której solista nie jest w stanie sobie wyobrazić. 4. Gdy się chodziło po tych salach, wśród obrazów nieznanych w większości, to się wierzyć nie chciało, że tego mógł dokonać jeden człowiek. 5. Kilka spraw jest wartych takiego przedsta­wienia. 6. Potrzebne jest uzupełnienie tego, czego nam brak. 7. By dociec sedna konfliktu, dziennikarz musiałby zabawić się w oficera śledczego. 8. Większość jego spostrzeżeń wcale nie jest oryginalna. 9. Jeżeli nawet dotrzymamy terminu, to i tak przywiozą ten materiał tuż przed Wigilią. 10. Na czym opieram własne przekonania? 11. Mam tu na myśli system nadzorowania szkoły.

3.

1. Mamy około stu procent zapasu. 2. Zakład posiada 12 ciągników, z tego 6 w tej chwili tylko sprawnych. 3. Dwustu kilkudzisięciu żołnierzy maszeruje za dowódcą miarowym krokiem. 4. Sześć powiązanych ze sobą tematycznie części poematu odpowiada różnym przeżyciom pięknej Psyche. 5. Wydarzyły się również cztery kolizje. 6. Wydajemy w nakładach dwu­stu piećdziesięciu tysięcy. 7. Wykonał skok na odległośc stu dwudziestu metrów. 8. Nasza organizacja liczy dziewiećdziesięciu siedmiu członków. 9. Już zgłoszono stu dziesięciu zawodników. 10. Otrzymaliśmy od dwóch tysięcy do siedmiu tysięcy ośmiuset ton. 11. Straż pożarna i inni uczestnicy akcji ratunkowej ewakuowali około czterystu osób. 12. Po prostu dwóch ludzi musi w pewnym momencie zacząc mówić zrozumiałym językiem. 13. Wiele problemów powinno znaleźć miejsce na zjeździe Stowarzysze­nia Polskich Artystów Muzyków. 14. Zapraszam państwa na siedem i pół godziny programu. 15. Liczba zachorowań około dziesięciu procent rocznie w świecie wzrasta.

6.

1. Dziś młodzi ludzie nie znają już na pamięć Herberta czy Barańczaka.

2. Bez Tołstoja, Czechowa czy Dostojewskiego literaturę trudno sobie wyobrazić.

3. Amerykanie mieli papierosy, czekoladę i nylonowe pańczochy.

4. Zwykle podczas takiego turnieju jak mistrzostwa Europy czy świata oczekuje się rekordów.

1. 5.Seriale oglądają: mechanik samochodowy i doktor habilitowany, pani Krysia z mięsnego i ja.

5. Naszym celem jest przywrócenie związku między polityką a kulturą.

6. Wieczorami żołnierze grali w piłkę i / lub siatkówkę.

7. Jacek dobrze gra w piłkę i siatkówkę.

8. Popularyzował jego osobę, a tym samym jego ideały.

9. Zobaczyłem wtedy obu i od razu.

10. Czy można kraj rozwijać, lecz nie reformować?

11. Mówiliśmy o tym podczas spotkań w marcu w Witebsku i w kwietniu w Warszawie.

12. Na kuchni ani na stole nie znalazłem nic.

8.

1. W kopalniach musi być spokój i ład oraz koleżeńskie wzajemne zaufanie.

2. Sprzedawca w sklepie więcej zarabia, a profesor, obibok czy człowiek w ogóle nie pracujący ma dochody kuse albo żadne.

3. Projekt broni tych, którzy dobrze pracują lub mają kierować czy myśleć.

4. Satyra spełnia rolę społeczną – trudnego do zastąpienia kanału informacyjnego, a także katalizatora napięć i nastrojów.

5. Jest to I tom w serii “Kościół a Żydzi i judaizm”.

6. Z czołowej piątki tylko Polak nie miał upadku, leżeli zarówno Fadiejew, Kotin jak Pietrenko i Zander.

7. Będzie tu 17 filmów amerykańskich, 10 niemieckich jak również 9 z innych krajów europejskich i tylko 3 filmy polskie.

8. Potrzeba nam również trzeźwej głowy i dobrej oraz wydajnej pracy.

9. Wyrazili oburzenie i wielki żal jak również zgorszenie z powodu zachowania prezydenta.

10. Chodzi o poczucie obowiązku, jakie рrezydent i premier a także przewodniczący parlamentu mają wobec kraju.

Простое предложение

1.

1. Ten student będzie kiedyś znakomitym uczonym. 2. Kowalski został dyrektorem Instytutu. 3. Kasia jest jeszcze mała. 4. Mało kto jest tak elegancki. 5. Staje się coraz mądrzejszy. 6. Nadal jest mistrzynią świata. 7. Olga była zarazem zgrabna i wysportowana. 8. Nie musisz być niecier­pliwy. 9. Anna i Jacek są małżeństwem. 10. Kasia i Jurek to rodzeństwo. 11. Ta autostrada nie będzie jedyna w Polsce. 12. Najważniejsze dla nas w tej chwili jest zrozumienie, że jesteśmy razem. 13. Funkcja druga nie wydaje mi się mniej ważna. 14. Dziwne. się wydaje, że nie pomyślono jednocześnie o tym. 15. Nie bądźmy dziećmi. Bądźmy zdrowi.

2.

1. Borem i lasem szedł cesarski żołnierz. 2. Z sandałami w rękach pędziliśmy drogą. 3. Tymi rumowiskami będzie pani źle iść. 4. Po chwili ścieżką ruszyło w ich stronę dwóch turystów. 5. Dojechaliśmy szosą do miejsca. 6. Ktoś idzie moim śladem. 7. Oceanami płynęły góry lodowe gro­żąc losom okrętów.

5.

do niedawna, do dnia, dotychczas, do widzenia, do siego roku, do­prawdy, donikąd;

od niechcenia, od teraz, od wczoraj, od razu, od dawna, od ciebie, od rzeczy;

na ogół, na pamięć, naprzeciwko, na pozór, na pewno, nawzajem, na wieczór;

po prostu, pomału, po uczniowsku, po kolei, po dawnemu, pośrodku, po kryjomu;

w dal, w ogóle, wzwyż, wszerz, w przeddzień, wpół, w kółko;

z wolna, zgoła, znienacka, z nagła, z czasem, z powrotem, z reguły.

14.

1. Projekt odrzucono w całości. 2. To wypracowanie jest jeszcze lepsze. 3. Pozostaje jeszcze coś takiego jak honor. 4. Łobuzie jeden, zostaw ją w pokoju. 5. On cokolwiek ci będzie jeść z ręki. 6. Już deptać trawników Gosia to nigdy nie deptała. 7. No, z kim miałem tam pójść? 8. Nudne nie nudne, poczytamy. 9. Niech on przyjdzie. To czym go poczęstujemy? 10. Jest chory, rozbity psychicznie i w ogóle. 11. Skąd on wie, że będą wstrzymywać te wypłaty? 12. Jak Ola go uwielbia, tak Ala go lekceważy. 13. On za całe uzbrojenie miał jeden granat ręczny. 14. Uciekł, zanim mógł się zoriento­wać, co się dzieje.

17.

1. Na to pytanie odpowiedzieć byś nie potrafił.

2. Uczyć byście się nie chcieli, ale mieć dobre stopnie – na pewno.

3. Tak postępując byś prawdopodobnie uniknął gniewu rodziców.

4. Z pewnością trzeba by się zastanowić nad zorganizowaniem wyjazdu.

5. Wiele rzeczy warto by wziąć pod uwagę.

6. Już wcześniej powinni byśmy przewidzieć trudności.

7. Za późno wykonano by remont szkoły, gdyby nie pomoc rodziców i uczniów.

8. Dekoracje przypięto by już wczoraj, ale zabrakło pinezek.

Сложное предложение

6.

1. Materiał, na którym są namalowane kwiaty.

2. Mężczyzna, który nosi okulary.

3. Buty, które mają podeszwy z gumy.

4. Bluzka, która ma długie rękawy.

5. Duży pokój, który ma dwa okna.

6. Kostium, który ma futrzany kołnierz.

7. Kobieta, która ma na sobie futro.

8. Palto, które jest podszyte futrem.

9. Sukienka, która ma pasek.

10. Starszy człowiek, który ma smutną twarz.

11. Koszula, na której jest krata.

12. Żołnierz, który ma na sobie mundur.

13. Płaszcz, który ma jedwabną podszewkę.

10.

1. Wyszеdł z domu, aby odetchnąć świeżym powietrzem.

2. Mówił, że mi pomoże.

3. Nie można wyjść z domu, ponieważ pada ulewny deszcz.

4. Miał wrogów, bo któż ich nie ma!

5. Gdyby miał odpowiednie wykształcenie, mógłby dostać dobrą pracę.

6. Kiedy wracali ze spaceru, zaczynało się ściemniać.

7. Spóźnia się na pociąg, bo za późno wyszła z domu.

8. Bardzo rzadko jest w domu, bo dużo pracuje.

9. Okazało się, że rozwiązałem poprawnie zadanie.

10. Budził się, żeby znów zasnąć.

11. Nie znosiła, aby ją ośmieszano.

12. Było ciemno, kiedy wróciłem do domu.

13. Nie mam ochoty tańczyć, natomiast chętnie porozmawiam z tobą.

Об авторах

 

Киклевич Александр Константинович (род. в 1957 г.) – доктор филологических наук, про­фессор кафедры теоретического и славянского язы­кознания Белорусского государственного универси­тета, руководитель секции польского языка, главный редактор ежегодника "Polonistyka". Кандидатская диссертация – 1984 г., докторская диссертация – 1995 г.

Научная работа за границей: 1993-1994 гг. – институт славистики университета имени Карла Франца в Граце (Австрия) – стипендиат Фонда поддержки научных исследований (Fonds zur Förderung der wissenschaftlichen Forschung); 1997-1998 г. – семинар славистики Рурского университета в Бохуме (Германия) – стипендиат фонда имени Алек­сандра Гумбольдта (Alexander von Humboldt – Stiffung); 1999 г. – институт польского языка Варшавского университета (Польша) – стипендиат фонда поддержки науки (Kasa im. J. Mianowskiego – Fundacja Popierania Nauki).

Член Международного общества полонистов "Бристоль"; Междуна­родной ассоциации белорусистов; Белорусской ассоциации коммуникативной лингвистики.

Научные работы (более 200) в области славистики и теории языка. Неко­торые публикации: Язык и логика. Лингвистические проблемы квантификации. München: Otto Sagner, 1998; Хто ёсць хто ў сучаснай беларускай лінгвістыцы. Мінск, 1997; Категория квантификации в славянских языках /Międzynarodowy Kongres Slawistów. Bochum, 1998 и др.

 

Кожинова Алла Андреевна (род. в 1963 г.) – доктор филологических наук, доцент кафедры тео­ретического и славянского языкознания Белорус­ского государственного университета. Кандидатская диссертация – 1989 г., докторская диссертация – 1999 г.

Научная работа за границей: 1988, 1990 гг. – институт польского языка и культуры для ино­странцев "Polonicum" Варшавского университета (Польша); 1997 г. – институт славистики Рурского университета в Бохуме (Германия) – стипендиат фонда DAAD.

Работы в области палеославистики и компаративистики (более 50). Не­которые публикации: Интровертированный образ мира в творениях Кирилла Туровского. Минск, 1999; Практычная граматыка польскай мовы. Мінск, 1995 (в соавторстве с К.М. Гюлумянц и И.В. Курьян); Белорусский язык для русско­язычных. Минск, 1994 (в соавторстве с Е.Н. Руденко) и др.

СОДЕРЖАНИЕ

К читателю.. 3

Часть I. ГРАФИКА. ОРФОГРАФИЯ. ФОНЕТИКА. 7

1. Графика и орфография. 7

1.1. Алфавит. 7

1.2. Диграфы.. 8

1.3. Диакритические знаки. 9

1.4. Обозначение мягкости согласных звуков. 10

1.5. Правописание заимствованных слов. 11

1.6. Правописание u – ó. 15

1.7. Правописание ż – rz. 17

1.8. Правописание ch – h. 19

1.9. Правописание j – i 20

1.10. Правописание gie – ge. 21

1.11. Правописание ę – en, em, ą – on, om.. 22