Предложный падеж miejscownik

 

Форма предложного падежа выступает только с предлогами. Это предлоги w, na, przy, o, po. Предложно-падежные связи могут быть связаны как с глаголами (myśleć o kim, o czym; zakochać się w kim), так и с прилагательными: przeświadczony o czym, ładny w kolorze.

 

Единственное число

M w twoim now ym kiosku, w moim star ym zeszy cie

w tym naszym wielk im teat rze

o now ym studen cie, o star ym profeso rze

F w naszej now ej szkol e, w twojej welki ej prac y, o mojej siost rze

na tej naszej pocz cie, przy mojej ulic y, o starej kobie cie

N w tym moim mieszkani u, na wielk im łóżk u, na Starym Mie ście

 

 

В предложном падеже у существительных твердой разновидности наблюдается чередование основы:

 

k - c książka –książce, matka –matce, Polka - Polce f

g - dz noga - nodze, Olga - Oldze, droga – drodze f

ch - sz mucha – musze f

t - ć poczta - poczcie, kobieta – kobiecie f

poeta – poecie, plakat – plakacie m

błoto – błocie, złoto – złocie n

d - dź woda - wodzie, moda - modzie, uroda – urodzie f

Szwed – Szwedzie, sad – sadzie m

dyktando – dyktandzie n

s - ś masa - masie, szosa - szosie, kiełbasa - kiełbasie f

kwas – kwasie, prezes – prezesie m

proso – prosie n

z - ź bluza - bluzie, muza - muzie f

wyraz – wyrazie, Francuz – Francuzie n

żelazo – żelazie n

r - rz siostra - siostrze, burza – burze f

doktor – doktorze, bazar – bazarze m

srebro – srebrze n

ł – l materiał – materiale, Hucuł – Hucule m

szkoła – szkole f

koło – kole n

b – b’ grzyb – grzybie, Kaszub – Kaszubie m

 

niebo – niebie n

baba – babie f

p- p’ słup – słupie, chłop – chłopie m

tempo – tempie n

łapa – łapie f

w-w’ staw – staw, detektyw – detektywie m

słowo – słowie n

kawa – kawie f

f – f’ dryf – dryfie m

żyrafa – żyrafie f

n – n’ dziekan – dziekanie, milion – milionie m

dno – dnie n

strona – stronie f

m – m’ telegram – telegramie, agronom – agronomie m

jarzmo – jarzmie n

słoma – słomie f

1. Окончание – е прибавляется к основам существительных мужского и среднего рода, которые имеют в основе b, d, f, ł, m, n, p, r, s, t, w, z, но у существительных на b, f, m, n, p, w на письме появляется гласный i: klub – w klubie, niebo - w niebie, kran - w kranie, słowo - w słowie, gniew - o gniewie.

В слове miasto чередуются две последние согласные: w mieście, потому что у основ существительных на буквосочетания согласных st, zd, sn, zn эти согласные меняются в предложном падеже на ść, źdź, śń, śm, źń: wiosna – o wiośnie, czasopismo – o czasopiśmie, bielizna – o bieliźnie, słsiad – o słsiedzie, gwiazda – o gwiazdzie.

Гласный а может чередоваться с гласным е:

świat – o świecie, lato – o lecie, obiad – po obiedzie

 

2. окончание –u прибавляется к существительным с мягкой основой и с основой на согласные: c, cz, dz, dż, sz, rz, ż, l, k, g, ch:

dworzec – na dworcu, tramwaj – w tramwaju, nauczyciel – o nauczycielu, dzień – o dniu, morze – w morzu, mieszkanie – o mieszkaniu.

 

У существительных женского рода могут быть окончание –i (y). Эти окончания принимают слова с мягкой основой и на согласные c, cz, dz, dź, rz, sz, ż, l:

Restauracja – o restauracji, kolacja – o kolacji, cukiernia – o cukierni, jesień – o jesieni.

множественное число

M w naszych star ych teatr ach, w tych twoich zeszyt ach

o tych naszych profesor ach, o tych student ach

F o moich prac ach, o tych star ych kobiet ach, o siostr ach

N o tych nowych biurk ach, o wielkich okn ach, o twoich łóżk ach

 

Gdzie stoi pociąg? Przy peronie. Przy którym? Przy tamtym.

Gdzie kupić bilet? W kasie. W której? W tamtej po prawej stronie.

Gdzie jest informacja? W okienku. W którym? W tamtym.

Gdzie można kupić bilety? W kasach. W których? W tamtych.

być w bibliotece, w mieszkaniu, w stołówce, w domu, na dyskotece

 

 

ЗВАТЕЛЬНЫЙ ПАДЕЖ WOŁACZ

 

Форма зательного падежа идентична предложному, исключений почти нет, кроме некольких отклонений: O panu – panie! O ojcu – ojcze! O chłopcu – chłopcze!

В звательном падеже существительные женского и мужского родов на –а имеют окончания –o: Kolego! Kobieto! Dziewczyno! Litwo! Wando!

У уменьшительных форм женского рода и имен собственных может быть окончание –u: Olu! Basiu!

Tekst

MIESZKANIE

 

To jest dom przy ulicy Akademickiej, w domu jest duży pokój goś-cinny. W pokoju gościnnym stoi zielone krzesło i duży fotel. Na krzesle siedzi młody chłopak. Ma na imię Jacek. Studiuje na Wydziale Filologic-kim. Na lewej stronie jest kanapa, na kanapie siedzi kotka. Na prawej stro-nie jest mały stoł, na stole stoi komputer, na komputerze są gazety. Na oknie są kwiaty. Na podłodze leży dywan. Na dywanie są zabawki. Ale dzieci są w swoim pokoju dziecinnym. Ich matka jest w pracy, ich siostra jest w kinie. O ojcu nic nie wiemy. O dziadku wiemy, że mieszka na wsi. O babci wiemy, że jest w szpitalu, bo jest chora.

 

Słowniczek:

pokój gościnny гостиная, zabawki игрушки, pokój dziecinny детская, wieś - na wsi деревня - в деревне, kanapa диван, dywan ковёр

 

Ćwiczenia:

1. Ответьте на вопрос Gdzie jest (są)? употребляя предлоги w, na, przy

 

profesor, córka, żona, jest ulica, park, sklep, szpital,

chłopiec, dzieci, samochód, są teatr, metro, szkoła, Polska,

książka, dziewczyna, syn, opera, wydział, blok, wystawa,

człowiek, dziadek autobus, rower, ogród

 

2. Gdzie są?

Są w ( Warszawa, Lublin, Gdańsk, Mińsk Mazowiecki, Olsztyn, Zielona Góra, Katowice, Szczecin, Gdynia, Białystok, Lida, Baranowiczy, Nieśwież)

Gdzie jest?( biurko, książka, lampa, magnetowid, komputer, podłoga, sciana, drzewo, ławka, taboret, talerz, filiżanka, torebka, okienko, półka, szafka)

 

3. Gdzie jest cukr, a gdzie nie ma cukru?

 

(czarna kawa, zupa pomidorowa, zimne mleko, czerwone wino, ryba smażona, woda mineralna, sok pomarańczowy, sałatka ogórkowa, lody truskawkowe, czekolada, ciemne piwo, sos pieczarkowy)

 

4. O kom mówimy?

 

Elżbieta Karolak, Ewa Rysińska, Beata Tyszkiewicz, Maryla Rodowicz, Henryk Sienkiewicz, Mikołaj Kopernik, Mieczysław Grzyb, Edward Czesnowski, pani nauczycielka, nowa studentka, moja babcia, twoja sąsiadka, mała dziewczynka, piękna kobieta, ten lekarz, twój ojciec

 

УРОК 10

 

ДАТЕЛЬНЫЙ ПАДЕЖ CELOWNIK

 

У существительных женского рода с твёрдым гласным основы и у существительных на –а дательный падеж совпадает с предложным:

koleżanka – koleżance, córka – córce, siostra – siosrze

Существительные среднего рода имеют окончание –u:

mieszkanie – mieszkaniu, miasto – miastu, okno – oknu, pole – polu.

Большое количество существительных мужского рода принимает в дательном падеже окончание –owi:

student – studentowi, profesor – profesorowi, sklep – sklepowi, syn – synowi, inżynier – inżynierowi.

Небольшая группа слов мужского рода имеет окончание –u:

Pan – panu, Bóg – Bogu, ojciec – ojcu, brat – bratu.

Например:

Elżbieta bardzo podoba się Markowi. Matka kupiła prezenty Wandzie, Irenie i Tadkowi. K tej sukni nie pasuje czerwona marynarka.

M tomu twoj emu dobr emu student owi, wielki emu telewizor owi

F tej twojej dobr ej kobie cie, tej naszej wielki ej dziewczyn ie

N tomu waszemu duż emu miast u, wielkiemu łóżk u

 

Все существительные всех родов имеют в дательном падеже одно окончание –om:

 

M tym twoim dobr ym student om, tym wielkim samochod om

F tym twoim dobr ym koleżank om, wielkim kobiet om

N tym waszym star ym miast om, wielkim łóżk om

 

Дательный падеж личных местоимений имеет следующие формы:

 

Ja – mi, ty – ci, on, ono – mu, ona – jej

my – nam, wy – wam, oni, one - im

 

Powiem ci o tej dziewczynie. Nie podoba mi się twój kolega. Daj mu torebkę. Czy nam ktoś napisał? Kto wam to powiedział? Idę k nim.

 

Dam ci książki, ale nie dam ich twojej matce.

Podobam ci się? Nie, nie podobasz mi się, podoba mi się twoja sąsiadka.

Dlaczego nie kupil mi ojciec tych zabawek? Kupił ich wam?

U koleżanki

Dzisiaj mam czas wolny i dlatego pójdę do swojej starej znajomej Agnieszki Wolskiej. Czeka na mnie już od wczoraj. Rozmawiamy razem i idziemy do jej sąsiadki Ewy. Ewa daje nam zawsze ciekawe książki. Czasami nam daje coś do jedzenia. Dzisiaj mamy k czarnej kawie herbatniki i ciastka. Mówimy o mężczyznach, kto komu podoba się. Agnieszce podoba się Marcin, a mnie bardzo podoba się Leszek.

 

Słowniczek:

dzisiaj сегодня, rozmawiać разговаривать, wczoraj вчера, dlatego поэтому

Ćwiczenia:

 

1. Ответьте:

 

Idziemy k komu? (Wanda, Janek, pan Kowalski, Danuta, ten twój sąsiad, twoja matka, pani nauczycielka, to dziecko, koleżanka Jacka, Marcin, moja babcia, twój syn, te twoje dzieci, te piękne dziewczyny, moje siostry)

 

 

2. Дополните:

 

Muszę napisać (moja babcia, ojciec, kolega, brat, wujek, ciocia)

Marek podoba się (moja siostra, ta dziewczyna, moja matka, sąsiadka)

Ja siedzę naprzeciwko (babcia, dziadek, koleżanka, kobieta, mężczyzna)

Nie wierzę (twój ojciec, te dziewczyny, pan nauczyciel, nasz ministr,

dyrektor firmy, księgowy, Magda Janowska, Jan Wałensa)

 

 

3. Ответьте:

a)

Komu pomaga twój ojciec? Komu należy ten swetr? Komu czytasz książki? Komu podobasz się? Komu dasz to wino? Czy wrócisz mi pieniądze? Ke komu chcesz pójść dziś wieczorem? Dobrze ci jest?

 

b) Komu to dasz?

(pani Edyta Wasilewska, nasz tłumacz, angielska królowa, pan Zbigniew Potocki, pani nauczycielka, mój sąsiad, te dziewczyny, wasz dziadek, Henryk Mickiewicz, moja córka, moi krewni, Ryszard)

 

 

УРОК 11

ПРЕДЛОГИ PRZYIMKI

 

В польском языке предлоги употребляются с падежами:

 

С родительным падежом:

 

Do в Natura ciągnie wilka do lasu.

Od от, с Biblioteka jest otwarta od ósmej.

Dla для Mam dla ciebie ciekawą książkę.

Bez без Bez pracy nie ma kołaczy.

Koło около Przystanek jest koło mojego domu.

Dokoła вокруг Dokoła domu rosną drzewa.

Obok рядом с Оni mieszkają obok nas.

Według по Według mnie on nie ma racji.

Prócz кроме Wszyscy przyszli prócz ciebie.

U у Piąte koło u wozu.

Wśród среди Wśród nocnej ciszy ani dzwięka...

Spośród среди кого Kto spośród nas zna język włoski?

Znad из-за Znad lasu ukazał się samolot.

Zza из-за Ktoś wyszedł zza rogu.

Spod из-под Spod szafy wylazł kot.

Spoza из-за Kto wygląda spoza ciebie?

Sprzed в течение Nie mógł zapomnieć tego sprzed lat.

 

С дательным падежом:

 

Przeciwko вопреки Nie mam nic przeciwko temu.

Wbrew наперекор Wbrew jego słowam wstał.

Dzięki благодаря Dzięki pomocy kolegów to zrobiłem.

Ku, k к Idę k tobię.

 

С винительным падежом:

Przez в течение Przez całą drogę rozmawialiśmy.

из-за Przez ciebie spóźniliśmy do teatru.

через Tu nie wolno przechodzić przez ulicę.

кем, чем Mickiewicz został przez włazde wysłany z Litwy.

на Pomnóż pięć przez szesnaście.

по Rozmawiałem z nią przez telefon.

Poprzez сквозь Pytał mnie poprzez uśmiech ironii.

С предложным падежом:

 

Przy на Otrzymaliśmy mieszkanie przy ulicy Jasnej.

з а Usiedliśmy przy stoliku.

 

Предлоги, сочетающиеся с двумя падежами:

 

С родительным падежом и с дательным падежом:

 

Naprzeciw напротив Mamy miejsca naprzeciwko okna.

навстречу Idziemy naprzeciw słońcu.

 

С родительным падежом и с винительным падежом:

 

Mimo, pomimo кроме Mimo wszystko nie zgadzam się z tobą.

несмотря на Pomimo deszczu poszliśmy tam.

 

С винительным падежом и с творительным:

 

Między между Nie kładź palca między drzwi.

между Między oknami stoi biurko.

Pod под Pojadę na lato pod Warszawę.

Kto pod kim dołki kopie, sam w nie wpada.

Przed перед Przed dom zajechało auto.

Pracowałem przed egzaminem.

Nad на Czy pojedziesz nad Wisłę?

Byliśmy nad morzem.

Ponad над Samolot wzniósł się ponad las.

Samolot przeleciał ponad lasem.

 

С винительным и предложным падежами:

W в W sercu jest tylko żal.

от Lipski podziękował w imieniu klasy.

Na на Trafiła kosa na kamień.

в Zna się na tym, jak koza na pieprzu.

O о Nie rozumiem o co chodzi.

O wilku mowa, a wilk tu.

Po за Idę po książkę.

после Po wykładach pójdę do biblioteki.

по Poznać głupiego po śmiechu.

 

Предлог za употребляется с тремя падежами -с родительным, винительным и творительным:

Za при Było to za króla Zgmunta.

в Wziąć nogi za pas.

из Robić z igły widły.

с Nie widzieliśmy się z rok czasu.

через Za dwie godziny pojdę do kina.

 

Ćwiczenia:

 

1. Поставьте существительные в скобках с нужными предлогами. Рroszę użyć rzeczowników w nawiasach z potzrebnymi przyimkami.

a)

Rozegrał się przed (dziewczyny) groźny dramat burzy. Mieszkiałem nad (uroczysty Niemen). Plastyk ludowy mówil o (codzienna praca). Miał ogromną miłość do (swój kraj). Swój pierwszy sukces w (biegi) Adam osiągnął w (klasa piąta). Często jeździ na (narty). Dym walił z (ogromny komin). Marta spojrzała w (góra), ale dla (Marek) to już nie miało znaczenia. Kiedy bieda w (dom) zawita, o (człowiek) nikt nie pyta. Klasa otrzymała nagrodę za (zbiór) złomu, a za (pieniądze), które otrzymała za (makulatura), pojedzie na (wycieczka) do (Grodno). Odnosimy się z (szacunek) do (każdy). Zaimki odmieniają się przez (przypadki) w (liczba pojedyńcza). Pójdę wieczorem k (Waldek), bo często gram z (jego ojciec i siostra) w szachy. Pojedziemy jutro do (mój stary znajomy). W klasie mówią o (nowe nauczycielki). Poszliśmy z (nauczycielka) do (pobliski las). W (powrotna droga) śpiewałyśmy. Ojciec powiedział, że za (drzewa) ktoś płacze. Książka była napisana przez (moja matka). Czy gracie w (orkiestr)? Ziemia obraca dookoła (swoja osa). Chcę wstąpić do (szkoła zawodowa). Pod (buki) siedzi grupa dzieci.W (porównanie) z (brudny wiatr) miasta powierze wsi jest czyste. Wśród (nocna cisza) ktoś śpiewa. Pracujemy od (wschód) słońca. Z (lipy) spadają z (szelest) krople deszczu. Ludzie mówią o (swoje sprawy i dzieci). Uczony wystąpił na (narada międzynarodowa) z (ciekawy referat).) Mam doświadczenie z (fizyka). Według (prawo) nie mam nic.

 

b) Wyrastają z (młodzi ludzie) specialiści dla (wieś i miasto). Każda książka ma swoje miejsce w (szafy) i na (półki). Na (miejsce) można przeczytać ciekawy artykół. Wezmę ze sobą kilka książek do (czytanie). Drzewa jak by odskoczyły od (gęsty las) i wybiegli na (jego skraj) rozejrzeć się po (świat). Wiktor siedzi przy (biurko). W (to nowe czasopismo) jest artykuł o (życie) (zwierzęta). Szybko jem (kanapka) z (kiełbasa). Mamy mieszkanie na (druge piętro). Ubieramy się odpowiednio do (okoliczność). Na (przyjęcie) spośród (zaproszone osoby) jedynie ja był tak ubrany. Kobieta powinna ubrać się w (długa suknia). Do (mąż) w (smoking) pasuje żona w (krótka sukienka). Nigdy nie palimy przed (spożycie dania miąsnego). Zaczęło się skakanie z (radość) po (otrzymanie) w (prezent) nowej zabawki. Na (początek) lat 60-ch byłam w Warszawie. Czy można palić w (czas tańca)? Kwiaty wysłał za (pośrednictwo) kwiaciarni.

 

 

2. Вставьте нужные предлоги: Proszę wstawić potrzebne przyimki:

 

Wiecorem pójdę.................... teatru. Ten sklep znajduje się............... wydziałem. Mieszka..................... szpitalu. Siedzi.................. jabłonią.

Janek idzie.................. ulicę. Kto siedzi................. Marka? Chodzi..................... budynku i nie może znaleźć wejście. Chdzi........... okna.................. stołu. Położył się................. łóżka. Miszę iść.............. lekarza. Calą godzinę chodzi................wodzie. Idę........... dziewczynami......... kina. Będę............. domu............. trzy godziny. Napisał to................ południem. Kino zaczyna się............... dziewiątej............. nocy nigdzie nie pójdę. Nie jest............... miejscu, poszedł.......... gazetę. Zrobił to................... matce. Ten prezent jest............ babci. Kino zrobiono................... powieści Manna. Będę czekać........... sklepem.................. kiosku. Muszę jutro pójść.................. biblioteki. Nie mam nic................ temu............ koncercie pójdziesz................ kawiarni? Teatr jest................ ulicy Narodowej. Chcę pojechać.......... morze. Musisz pójść.............. sklepu................. chleb. Chłopiec........... ciotką poszedł.................... ogrodu zoologicznego. Szafa stoi.............. łóżkiem i oknem................. pracy bołą matce oczy. Dziadek.......... swym życiu miał wiele przeżyć.............. pokoju jest tylko jedno okno........................ domu jest malowniczy krajobraz. Jola orzymała.......... urodziny korale. Czy pojedziemy................. wycieczkę.............. Zakopanego?

 

 

3. Напишите 10 предложений с предлогами: Proszę napisać 10 zdań z przyimkani:

 

dzięki, ponad, według, wbrew, przez, między, za, po, na, koło, naprzeciw

 

 

4. Proszę ukończyć zdania. Закончите предложения.

 

Często myślę o........................................ i............................................

Chce kupić prezent dla.............................. i........................................

Ktoś zawsze siedzi obok............................... i.....................................

Możemy spotkać się przed................................lub................................

Dlaczego mówisz o...........................................................................

Latem pojedziemy nad.............................. lub..................................

Rodzina teraz odpoczywa w................................................................

 

 

4. Соедините предлоги w, z, na, do, od, po, koło сo словами: Proszę połączyć przyimki w, z, na, do, od, po, koło z słowami: Wzór: W szawie, u szafy, na szafie, do szafy, od szafy, po szafie, koło szafy

 

Kubek, pudełko, książka, okno, pole, podłoga

 

 

6. Впишите предлоги: Proszę wpisać przyimki:

 

Idę............ kiosku.......... gazetę. Otrzymałem książki.............. tatusia................ teczce ucznia powinien być poruądek. Lis uciekł........ nory.................. szkole lepimy przedmioty............... plasteliny. Układamy książki........... półce................. domu jest ogródek. Byłam............ siostry......... wieczora. Jurek pokaleczył sobie nogę............. szkło............ rozbitej butelki. Przyszła....... nas wiosna. Miałam rano.......... śniadanie chleb............ masłem.............. lekcjach pójdę.............. przyjaciółce. Moja siostra zawsze śpiewa....... śniadaniem.

 

 

7. Напишите несколько выражений по примеру: Proszę napisać po kilka wyrazow według wzoru:

 

Od siostry, od rana, od ściany................................................................

Po lekcji, po obiedzie,..........................................................................

Koło drogi, koło sklepu,......................................................................

Na śniadanie, na stół,.........................................................................

Z drzewa, z dachu,..............................................................................

Nad łóżkiem, nad stołem,....................................................................

Przez ulicę, przez noc,........................................................................

 

 

УРОК 13