В личных именах неславянского происхождения и после

шипящих сохраняется буква i: Sochi, Batumi, Tbilisi, Maiami

Русская буква и просле шипящих передается буквой y: Czystopol.

Русские и белорусские фамилии, которые заканчиваются на - кі (-кая) заканчиваются на -ki (-ka): Kowalewska, Iwanowski.

Фамилии, взятые из языков с латинской графикой,сохраняют свое написание: Rabelais, Byron, Goethe, но ьнекоторые фамилии, которые прочно вошли в польский язык, пишутся двояко: Szekspir - Shakespeare, Szyler - Shiller.

Некоторые географические названия, которые давно вошли в язык, приняли польскую форму: Paryż, Londyn, Rzym, Wiedeń, другие географические названия приняли латинизированую форму, приспособленную к польскому правописанию: Marsylia (Марсель), Kolonia (Кёльн), Sekwana (Сена), Tamiza (Темза), Monachium (Мюнхен). Большинство названий сохраняет свое написани: La Manche, Manchester.

 

 

ВВОДНО- ГРАММАТИЧЕСКИЙ КУРС

УРОК 4

 

ГЛАГОЛ-СВЯЗКА “ БЫТЬ ”

 

В польском языке, каки во многих других, есть глагол-связка, который передает основной смысл “ есть, имеется”. Часто этот глагол используется вместо личного местоимения:

 

być 1. (ja) jestem 1. (my) jesteśmy

2. (ty) jesteś 2. (vy) jesteście

3. (on, ona) jest 3. (oni, one) są

Отрицание: 1. nie jestem 1. nie jesteśmy

2. nie jesteś 2. nie jesteście

3. nie jest 3. nie są

Kto to jest? Co to jest?

Kim jesteś? Jestem w Warszawie. Jesteśmy w kinie.Gdzie są?

Вопросительные слова:

Kto...? Co...? Czy...? Gdzie...? Kiedy...? Dokąd...? Skąd...? O czym..?

Кто? Что? - Где? Когда? Куда? Откуда? О чем?

 

1. Прочитайте: Proszę przeczytać:

 

Co to jest? To jest Polska. Co to jest? To jest dom. Czy to jest szkoła? Tak, to jest szkoła. Czy to jest apteka? Nie, to nie jest apteka, to jest kino. Czy to jest komputer? Nie, to jest telefon. Czy to jest radio? Nie, to jest magnetofon.

Co to jest: ma cztery nogi i śpiewa? - Duet...

Czy to jest Polka? Nie, to nie jest Polka, to jest Polak.

 

Словарик: Słowniczek:

rodzina – семья, matka, mamusia –мать, мама, ojciec, tatuś –отец, папа, brat - брат, siostra - сестра, babcia - бабушка, dziadek - дедушка, syn - сын, córka - дочь, wujek - дядя, ciocia - тётя, kuzуn - двоюродный брат, kuzynka - двоюродная сестра, mąż - муж, żona - жена, dziecko - ребёнок, imię -имя, nazwisko - фамилия

 

 

2. Прочитайте текст, переведите. Proszę przeczytać tekst, przetłumaczyć.

KTO TO?

 

- Paszport proszę.

- Proszę.

- Pana imię?

- Janusz.

- Pana nazwisko?

- Jabłoński.

- A to kto?

- To jest mój syn, Marcin.

- Kto to?

- To moja żona, Ewa.

- A to kto?

- To moja córka, Kasia.

- A to co?

- Nie “co”, tylko “kto”. To jest mój pies, Kruczek.

- A to kto? Czy to pana dziecko?

- Nie, to nie jest moje dziecko.

- A to co?

- To jest moja walizka.

- Dziękuję. Wszystko w porządku. Następny, proszę....

 

 

Запомните: Pamiętajcie:

Dzień dobry! Здравствуйте! Dobry wieczór! Добрый вечер! Dobre rano! Доброе утро! Cześć! Привет!

Do widzenia! До свидания! Do zobaczenia! Увидимся!

Proszę. Пожалуйста. Dziękuję. Спасибо.

Wszystko w porządku. Всё в порядке.

KTO TO JEST?

- Czy to jest twoja rodzina?

- Tak. To jest moja matka, mój ojciec, mój brat i moja siostra.

- A kto to jest?

- To jest nasza babcia.

- A czy to jest wasz dziadek?

- Tak, to jest nasz dziadek.

 

czyj? Чей? czyja? Чья? czyje? Чьё?

mój moja moje ona - jej

twój twoja twoje on - jego

nasz nasza nasze oni - ich

wasz wasza wasze

moje, twoje, nasze, wasze pl.

 

В польском языке прилагательные имеют следующие окончания:

В мужском роде: - y dobr y, wesoł y, czyst y, czarn y

В женском роде: - a dobr a, wesoł a, czyst a, czarn a

В среднем роде: - e dobr e, wesoł e, czyst e, czarn e

 

Прочитайте текст: Proszę przeczytać tekst:

3. KTO TO JEST?

 

1. - Kto to jest?

- To jest pan Pawlak, a to pan Piekarski.

- A to kto?

- To jest pani Pawlakowa, żona pana Pawlaka. A to pani Piekarska.

 

2. - Czy to jest pan Piekarski?

- Nie, to nie jest pan Piekarski. To pan Andrzej Pawlak.

 

3. - Jaki jest pan Pawlak?

- Pan Pawlak jest wysoki.

- A pan Piekarski?

- Pan Piekarski jest niski.

 

4. - Jaka jest pani Pawlakowa?

- Pani Pawlakowa jest młoda i ładna.

- A pani Piekarska? Czy jest stara i brzydka?

- Nie! Pani Piekarska nie jest stara i brzydka, też jest młoda i

zgrabna.

 

5. - Czy ten niski pan to Włodzimierz Piekarski?

- Tak, to pan Włodzimierz. A to jest pani Agata?

- Nie, to nie pani Agata, to jest Danuta Pawlakowa.

- Czy pani Agata jest wysoka?

- Nie, nie bardzo wysoka.

 

6. - Jaki jest pan Andrzej Pawlak?

- Jest wysoki i przystojny.

- A pan Włodzimierz?

- Pan Piekarski jest niski. Nie jest przystojny, ale jest bardzo

sympatyczny i wesoły.

Словарик: Słowniczek:

młody - молодой, brzydki - уродливый, ładny, zgrabny – стройный, рrzystojny

приличный

Внимание! Uwaga!

Большинство польских фамилий заканчивается на:

- ski, -ska, -cki, -cka

 

pan Jankow ski + pani Jankow ska = państwo Jankow scy

pan Rybi cki + pani Rybi cka = państwo Rybi ccy

pan Markiewi cz + pani Markiewi cz = państwo Markiewi czowie

pan Nowak + pani Nowakowa = państwo Nowak owie

pan Kmita + pani Kmita = państwo Kmit owie

 

To są państwo Kowalscy. Państwo Bielscy są w parku. Państwo Libiczowie są w Warzsawie.

 

 

Сравните: Proszę porównać:

Это Ваш сын? czyj? чей? Ваш pani, pana, państwa

Это Ваша дочь? czyja? чья? Ваша pani, pana. państwa

Это ваши дети? czyje? чьё? Ваши pani, pana, państwa

 

 

Czy to jest pani paszport? - Tak, to jest mój paszport.

Czyj to jest samochód? Państwa? - Tak, to jest nasz samochód.

Czy to pana pieniądze? - Tak, to są moje pieniądze.

Czy to jest pana rodzina? - Tak, to jest moja rodzina.

Czy to są pani koleżanki? - Nie, to nie są moje koleżanki, to są córki mojej sąsiadki, pani Tarnowskiej.

Упражнения: Ćwiczenia:

 

1. Измените упражнения по образцу: Proszę zmienić zdania według wzoru:

Wzor: pan Nowak - pani Nowakowa, to jest rodzina Nowakowie.

pan Wolski, pan Jurkowski, pan Jekiel, pan Konopka, pan Mickiewicz, pan Grodzieński, pan Kozak, pan Krysiak

 

 

2. Замените выделенные слова словами из скобок: Proszę zamienić słowa wydzielone słowani z nawiasów:

 

A. Pan Pawlak jest młody. (stary, wysoki, niski, wesoły,

B. A jaki jest pan Piekarski? sympatyczny, ładny, brzydki)

A. Też jest młody.

A. Jaka jest pani Agata? (niska, wysoka, ładna, wesoła,

B. Jest młoda. przystojna, brzydka)

A. A pani Danuta?

 

 

3. Вставьте нужные вопросы: Proszę wstawić potrzebne pytania:

 

A.............................................. B. Tak, to jest pan Jan Barcewicz.

A............................................... B. Jest bardzo sympatyczny.

A.............................................. B. Tak, to jest pan Piekarski.

A.............................................. B. Tak, to jest żona pana Pawlaka.

A.............................................. B. Nie, pani Agata nie jest stara.

A............................................. B. Ładna i zgrabna.

 

 

4. Дополните окончания. Proszę dopełnić potrzebne końcówki:

To jest pan Piekarsk_, a to pani Piekarsk_. A to jest pan Pawlak i pani Pawlak_ _ _. Pan_ Pawlak _ _ _ to żona pan_ Pawlak_. Pani Piekarsk_ jest ładn_ i zgrabn_, a pan Piekarsk_ nie jest przystojn_, ale jest bardzo sym-patyczn_ i wesoł_.

 

 

5. Вставьте нужные слова: Proszę wstawić potrzebne słowa:

 

Kto to.................? To................ pana Włodzimierza. Czy to............. twoja siostra? Nie, to nie............... moja siostra, to jest................ córka. Czy to........... twój ojciec? Tak, to jest................ ojciec. A to syn.............. Janeckiej? Tak, to................ syn. Ten przystojny pan to syn........... Janeckiego? To dziecko to.............. córka. Ta stara pani to................... babcia. Czy ten dziadek to jest................... pana Jana?

 

6. Ответьте на вопросы отрицательно: Proszę odpowiedzieć na pytania w sposób przeczący.

 

Czy pani Maria to jest żona pana Andrzeja? Czy pan Zielski to jest dziadek Moniki? Czy pani Milewska to jest ciotka Jacka? Czy Monika i Paweł to twoje rodzieństwo? Czy to dziecko to jest twój syn? Czy ta pani to twoja siostra?

 

 

7. Ответьте на вопросы по образцу: Proszę odpowiedzieć na pytania według wzoru:

Wzor: Kto to jest matka mojej mamy? Matka mojej mamy jest moja babcia. (mojej, mojego, twojej, twojego, naszej, naszego)

 

Kto to jest syn mojego ojca?.......................................................................

Kto to jest córka twojego ojca?....................................................................

Kto to jest mąż mojej babci?......................................................................

Kto to jest ojciec jej matki?......................................................................

Kto to jest mama jego taty?.....................................................................

Kto to jest siostra naszego taty?.................................................................

Kto to jest żona waszego ojca?..................................................................

Kto to jest mąż jej matki?............................................................................

Kto to jest brat jego matki?.........................................................................

Kto to jest twój brat i twoja siostra?.............................................................

 

 

8. Ответьте и напишите по-польски: Proszę odpowiedzieć i napisać po polsku:

 

Кто это?.....................................................................................................

Это моя семья..............................................................................................

Это моя мама и мой папа..........................................................................

Это твой дедушка?........................................................................................

Нет, это мой дядя..................................................................................

Это жена господина Пекарского........................................................................ Это дочь твоей сестры?...........................................................................

Нет,это моя тетя......................................................................................

Эта муж твоей бабушки?................................................................................. Да, это мой дедушка..................................................................................

 

 

9. Спросите вежливо у женщины, у мужчины и у семьи: Proszę zapytać grzecznie kobiety, mężczyzny i rodziny:

 

Это ваши дети? Это ваша сестра? Это ваш муж? Это ваш дом? Это ваши деньги? Это ваша дочка? Это ваш дедушка? Это ваша семья?

 

 

10. Вставьте нужные слова: Proszę wstawić potrzebne słowa.

 

Czy to są..................... dzieci? Tak, to są...................... córki i................. syn. Czy to jest....................... dom? Nie, to nie jest......................... dom, to jest dom.................................. Jabłkowskich. Czy to są..................... dokumenty? Nie, to nie są......................dokumenty, to są dokumenty............... Lipskiego. Czy to jest...................... koleżanka? Nie, to jest................... żona. Czy to jest................... mąż? Nie, to jest mąż............... Kwiatkowskiej. Czy to jest........................... siostra? Nie, to jest siostra............................... Mroczkowskiego.

 

 

УРОК 5

СУЩЕСТВИТЕЛЬНЫЕ RZECZOWNIKI

 

Род. Существительные имеют три рода – мужской, женский и средний. К мужскому роду относятся:

а) существительные с твердой основой, кроме некоторых на -ew и существительного gołąb голубь, которые не имеют окончания в именительном падеже единственного числа: człowiek человек, las лес, stół стол

б) часть существительных с мягкой основой: dzień день, gość гость

 

Если основа заканчивается на согласные b’, p’, w’, то в именительном падеже единственного числа эти согласные твердеют ( b, p, w ):

gołąb - gołębia голубь - голубя

в) существительные, которые заканчиваются на -а, -о или другие гласные, если эти слова обозначают мужчин:

poeta поэт, Antoni Антон, Jerzy Ежи, Kościuszko Костюшко, wykładowca лектор

 

К женскому роду относятся:

а) существительные, которые заканчиваются на -а, -i (кроме тех, которые обозначают мужчин):

matka мать, siostra сестра, czytelnia читальный зал, gospodyni хозяйка, pani пани

б) часть существительных с мягкой основой, которые не имеют окончаний в именительном падеже единственного числа:

wolność свобода, przyjaźń дружба, rzecz вещь, dłoń ладолнь

в) некоторые существительные на -ew:

brew бровь, krew кровь, marchew морковь и существительное głąb глубина.

 

К среднему роду относятся существительны, которые заканчиваются на -o, -e, -ę, -um: okno окно, pole поле, imię имя, cielę теленок, muzeum музей, komorne квартплата. Исключения: album альбом, kostium костюм (муж. р.).

Некоторые существительные могут относится и к мужскому и к женскому роду:

ten sierota - ta sierota, ten kaleka - ta kaleka.

Существительные имеют формы единственного и множественного числа. У некоторых существительных есть форма только единственного или только множественного числа.

 

Только единственном числе используются:

а) собирательные существительные: obuwie обувь, młodzież молодежь, nauczycielstwo учительство, chłopstwo парни

б) абстрактные существительные: wolność свобода, przyroda природа, zdrowie здоровье, pobyt пребывание, komunizm коммунизм

в) многочисленные вещественные существительные: mleko молоко, masło масло, mydło мыло, cukier сахар, sól соль, stal сталь, atrament чернила, złoto золото

Только во множественном числе употребляются:

а) назваия пар лиц: rodzice родителиі

б) названия некоторых парных предметов или предметов, которые состоят из двух частей: spodnie брюки, usta губы

в) названия некоторых периодов времени, праздников: wakacje каникулы, wczasy отдых в санатории, imieniny именины

г) названия отдельных предметов и абстрактных понятий: skrzypce скрипка, studia учёба

д) названия некоторых вещественных существительных:

drożdże дрожжи, pomyje помои

е) названия некоторых стран, гор, городов, деревень и т.д..:

Niemcy Германия, Tatry Татры, Alpy Альпы, Kielce Кельце, Katowice Катовице, Bałkany Балканы.

 

 

ПАДЕЖИ PRZYPADKI

 

Польские существительные изменяются по падежам, которые отвечают на такие же самые вопросы, что и в русском языке. Кроме шести падежей существует еще одна форма, которая называется звательным падежом.

 

Mianownik Kto? Co? именительный

Dopełniacz Kogo? Czego? родительный

Celownik Komu? Czemu? дательный

Biernik Kogo? Co? винительный

Wołacz звательный

Narzędnik Kim? Czym? творительный

Miejscownik O kim? O czym? предложный

 

Звательный падеж как таковой падежом не является,ибо он не служит для выражения синтаксических отношений между выражениями. Он нужен для обращения: Litwo! Ojczyzno moja!

В рамках каждого из основных типов склонения (мужского, женского и среднего) выделяются два подтипа, которые условно называются твёрдой и мягкой разновидностью.

К т вёрдой разновидности любого типа склонения относятся существительные, у которых в конце основы имеются твердые согласные:

p, b, f, w, m, s, z, t, d, n, r и согласный ł: chłop, las, staw, słoma, szkoła

К мягкой разновидности относятся существительные,которые имеют в основе:

a) мягкий согласный ś, ć, ź, dź, ń, j: gęś, koń, maj, ćwierć

б) согласный l: pole, sól, cielę

в) аффрикаты sz, rz-ż, cz, dż, dz: kosz, klucz, deszcz, malarz