Objektno orijentisano programiranje

Objektno orijentisano programiranje (Object-Oriented Programming) predstavlja savremeni pristup programiranja. Osnovna ideja je da se programska rješenja modeliraju na način kako se ostvaruju procesi u realnom životu. Tako se definišu programi koji su organizovani u obliku komunicirajućih skupova objekata, pri čemu svaki objekat predstavlja jednu pojavu neke klase, sa hijerarhijskom organizacijom i mogućnošću nasljeđivanja osobina. Postoji i objektno bazirano programiranje, koje se zasniva na istoj ideji kao i objektno orijentisano programiranje, ali je ipak u nekim elementima različito od njega.

Programeri postojećim načinom programiranja ne uspijevaju da zadovolje složene zahtjeve korisnika u veoma kratkom vremenskom periodu. Ovaj problem se uveliko može prevazići većom participacijom korisnika u samoj proceduri kreiranja programskih rješenja. Zbog toga kreirani su softverski alati koji omogućuju snažniju interakciju programera i korisnika na izradi aplikacije. Ovaj koncept moguće je realizovati na dva načina:

1. Korištenjem aplikacijskog generatora za izradu prototipa (krajnji korisnik analizira prototip i modifikuje ga sve dok ne postane model za progarmiranje).

2. Korištenjem aplikacijskog generatora ili drugog softvera za razvoj čitave aplikacije (prototip postaje aplikacija pa nema potrebe za programiranjem i programerima).

Drugi koncept, uglavnom zbog hardverskih nedostataka, nije ostvaren, dok je prvi koncept realnost i danas na tržištu softvera postoje alati pomoću kojih se može realizovati.

 

 

Tabela 28 Softverski alati za izradu prototipa

Naziv softvera	Pogodan za krajnjeg korisnika	Proizvođač	Pogodan za profesionalce	Proizvođač
Jezici za pretraživanje baza podataka	Query-by-example On-line-english Quick Query	IBM Cullinane CACI	GIS Mark IV Quick Query	IBM Informatics CACI
Sistem pronalaženja informacija	Stairs	IBM
Generatori izvještaja	NOMAD Quick Query	NCSS CACI	NOMAD GIS RPGII RPGIII ADRS	NCSS IBM Various IBM IBM
Aplikacijski generatori	Mapper Ramis II	Univac Mathematica Inc.	ADF DMS UserII Adminis II	IBM IBM Northcounty Adminis
Programski jezici vrlo niskog nivoa	APL NOMAD	Various NCSS	APL APL-Plus ADRS	Various STSC IBM

 

Programski jezici

Računar razumije samo jezik binarnih jedinica i nula ili kako se još naziva mašinski jezik i reaguje samo na binarne električne signale. Čovjeku bi bilo najprikladnije kada bi sa računarom komunicirao na način koji je najbliži međusobnom komuniciranju ljudi, koristeći prirodne jezike (engleski, srpski, njemački itd.). Da bi se premostile ove razlike u komuniciranju između ljudi i računara stvoreni su vještački jezici koji se nazivaju programski jezici.

Programski jezici su čovjeku mnogo prikladniji od mašinskog jezika, a računaru su bliži od prirodnih jezika, jer nemaju neke nedostatke koji imaju prirodni jezici kao što su:

· Zamršena sintaksa (izgradnja jezičkih instrukcija);

· Komplikovana gramatička pravila;

· Česte nejasnoće i dvosmislenost kod određivanja značenja rečenice (semantike).

Najstariji kompjuteri zahtijevali su da programer prevede sve algoritme na mašinski jezik. Taj pristup je dao još veću važnost izučavanja algoritma, jer je efikasniji algoritam smanjivao broj linija programskog koda. Mašinski jezik se odlikuje binarnim šifrovanjem operacija i binarnim predstavljanjem memorijski adresa.

Prvi korak ovoga zadatka bilo je izostavljanje brojeva kojima se predstavljao op-code i operandi mašinskih instrukcija. Postalo je jako popularno pridruživati različite mnemonike različitim op-kodovima i koristiti ih umjesto heksadecimalnoga prikaza.

Umjesto korištenja op-koda za punjenje registra, programer bi pisao LD ili ST (skraćenice od LOAD i STORE).

Javlja se program nazvan Assembler koji prevodi program napisan mnemoničkim kodom u mašinski jezik. Jezik je komunikaciono sredstvo između učesnika u komunikacionom procesu. Komunikacija između čovjeka i kompjutera je specifična. Jezik kompjutera se sastoji iz dva simbola (0 i 1), dok je jezik čovjeka raznovrstan i bogat. Direktna komunikacija između čovjeka i kompjutera nije moguća, zbog toga je stvoren jezik koji je bio pristupačan čovjeku a nakon prevođenja i kompjuteru.

Programski jezik je formalni jezik za prezentaciju (notaciju) kompjuterskih programa. Pomoću njega se kompjuterskom sistemu, čovjeku čitljivim tekstom, daju instrukcije i naredbe za izvršenje unutrašnjih zadataka, opis ulaznih i izlaznih podataka kao i njihova struktura u zavisnosti od unutrašnjih (u sistemu) i spoljnjih (izvan sistema) događaja. Do danas napravljeno je hiljade programskih jezika, dok je samo nekoliko od njih postalo poznato i dostupno širokom krugu korisnika. Neki su više usmjereni za rješavanje određenog zadatka, dok su sveobuhvatniji programski jezici (kao C programski jezik) mnogo poznatiji i češće u primjeni.

Većina komandi svakog programskog jezika se može podijeliti u 5 glavnih kategorija:

1. Obrada ulaznih podataka (Podatke preuzeti sa tastature, iz datoteke ili nekog drugog izvora);

2. Obrada izlaznih podataka (Podatke predati monitoru, datoteci, bazi podataka ili nekom drugom mediju);

3. Matematička obrada podataka (Podatke obraditi pomoću matematičke operacije, kao npr. sabiranje, oduzimanje ili dijeljenje);

4. Poređenje i izbor (Provjera određenih uslova i kontrola izvršavanja komandi;

5. Ponavljanje (Posebnim pravilima regulisano je ponavljanje izvršavanja komandi, obično sa varijacijama podataka ili pravila ponavljanja).