Стерилизация әдістері. Стерильділікті бақылау

Стерилизация әдістері

Стерилизацияның химиялық әдістері полиэтилен заттарды, өкпенің жасанды вентиляция аспабын, әртүрлі эндоскоптарды залалсыздандыру үшін қолданылады, бұл үшін дезерітінділер немесе газдар қолданылады.

Физикалық тәсілдерге қыздырып стерилдеу, жоғарғы жиілікті токтармен стерилдеу, ультракүлгін және радиациялық сәулелермен стерилдеу, ультрадыбысты стерилдеу және стерильді фильтрлеу жатады.

Медицинада ең кең қолданылатын тәсіл — бумен немесе қүрғак ыстықпен қыздырып стерилдеу. Қыздырып стерилдеу микробтық клеткаларды лирогенетикалық ыдырату, белоктардың қайтымсыз коагуляция немесе микроорганизмдердің ферменттік системаларын бүзуға негізделген.

 1. Ауамен стерилдеу.Бүл тәсілмен стерилдеу қүрғақ ыстық ауамен ауа стерилизаторларында (кептіргіштерде) 180-200°С температурада жүзеге асырылады. Стерилдеудің нәтижелігі температура мен мерзімге байланысты. Ауамен стерилдеу термиялық төзімді үнтақ дәрілерді, минеральды және өсімдік майларын, ланолин, вазелин, балауыз, металдан, шыныдан, фарфордан жасалған бүйымдар үшін қолданылады.

2. Буменстерилдеу. Бүл тәсіл жоғарғы температура мен ылғалды Үйлестіріп қолдануға негізделген. Осы жағдайда белоктардың коагуляциясы 56 °С температурада басталады. Фармацевтік өндірісте сенімді, тез және экономикалық тиімді 120°С температурада қаныққан су бумен қысым көмегімен стерилдеу тәсілі қолданылады. Бүл жағдайда тек вегетативті емес, споралық микроорганизмдер де өледі. Стерилдеу мерзімі препараттың физико-химиялық қасиеттеріне және ерітіндінің көлеміне байланысты 30 минуттан аспайды.

Ультракүлгін сәулемен стерилдеу. УФ— сәуле вегетативті және споралық микрооргнизмдерді жоятын күшті стерилдеуші фактор. Ультракүлгін радиация көзге көрінбейтін, қысқа толқынды, толкынның үзындығы 300 нм-ден кем күн сәулесінің бөлшегі. УФ-радиаиия микробты клеткалардың ферментті системаларының фотохимияльщ ыдырауын тудырады, клетканың протоплазмасына улы органикалық аскын тотыктар түзе эсер етеді деп жорамалданады. Толқын үзындығы 254-257 нм сәулелердің стерилдеу қабілеті өте жоғары болады. Мүнда сәулелендірудің дозасы мен уақытының үлкен маңызы бар.

Стерильдеудің химиялык тәсілдері.Резинадан, полимерлі материалдардан, шыныдан, коррозияға төзімсіз металдардан жасалынған бүйымдар үшін газдармен және ерітінділермен стерилдеудің химияльщ тәсілдері қолданылады.

Химиялық стерилизация.Химияльщ затгарды қолдану көмегімең жүргізіледі. Бүл үшін жиі консерванттар пайдаланылады: нипагин, нипазол, хлорбутанолгидрат, трикрезол, фенол, фенилэтил спирті және т. б.

Газдық стерильдеу.Бүл тәсіл қыздыруға төзімсіз заттар үшін қолданылады. Стерильденетін заттар газ өткізетін пластмассалы орауышқа салынады. Герметикалық камераға этилен тотығы мен көміртегі тотығының 9:1 қатынасында дайындалған қоспасың жібереді. Стерилдеу мерзімі 4-6 сағат, температурасы 43-45 °С.

       Бактериологиялық, техникалық, термиялық әдістер арқылы жүргізіледі.

Бактериологиялық әдістер - өте анық, бірақ орындау уақытын талап етеді және стерилизатор жұмысының эффективтілігін бақылауға мүмкіндік береді.

       Техникалық әдістер – камераларға термометр, жұмысты бақылау манометрлерді орналастыру арқылы жүзеге асады.

       Термиялық әдістер – күнделікті жүргізіледі. Ол кейбір ұнтақ түрінде заттардың белгілі температура әсерінен түсін өзгерту және еру қасиетіне негізделген. Бақылау үшін температуралы қысымды уақытқа анықтау саймандары, химиялық тесттер, термохимиялық индикаторлар, биотесттер қолданылады.

Келесі заттар қолданылады:

мочевина (132˚С);

тиомочевина (180˚С);

янтар қышқылы (180-192˚С)