Этапы развіцця перыядычнага друку. Першыя перыядычныя выданні на тэрыторыі Беларусі.

.Зарождение (вторая половина XVIII – начало XIX в.)

2. Становление и закрепление российской официальной печати на Беларуси (30 – 80е гг. XІX в.)

3. Появление и распространение неофициальной печати (Вт. пол. 60-х гг. XІX ст. – 1917 г.)

4. Периодическая печать новейшего времени как источник по истории Беларуси

5. Современные тенденции развития периодической печати

1. Зараджэнне (другая палова XVIII – пачатак XIX ст.). Першым перыядычным выданнем на тэрыторыi сучаснай Рэспублiкi Беларусь была («Газета Гродзеньска»), на польскай мове ў Гродна з 1776 па 1780 г. (апошнi выяўлены нумар). аб тэрыторыi былога Вялiкага княства Лiтоўскага «Вiленскую лiтаратурную газету1760 г. Вiленскай езуiцкай акадэмiяй. Апошняя з 1796 г. выходзiла пад назвай «Кур’ер лiтоўскi» штотыдзень невялiкiмi тыражамi. падтрымку паланiзацыi краю.

2. Станаўленне i ўмацаванне расiйскага афiцыйнага друку на Беларусi (30 – 80-я гг. XIX ст.). 1830 – 1831 гг. i актывiзацыя палiтыкi расiйскiх улад на Беларусi. З 1834 г. «Кур’ер лiтоўскi афiцыйным органам мясцовых улад i выходзiць таксама на рускай мове («Литовский вестник»).газета «Губернские ведомости». 1837 г. выдаваць ведамасцi ва ўсiх губернях. З 1838 г. на рускай мове «Виленские губернские ведомости», «Витебские губернские ведомости», «Минские губернские ведомости», «Могилевские губернские ведомости нагляд за ведамасцямi ажыццяўляў вiцэ-губернатар.Пасля 1863. выданнi праваслаўнай царквы («Полоцкие...», «Могилевские...», «Минские...» и «Гродненские ехпархиальные ведомости»), а таксама «Вестник Западной России».

сын унiяцкага святара з Вiцебшчыны К. Гаворскi. маюць афiцыйную i неафiцыйную часткi.

3. З’яўленне i распаўсюджванне неафiцыйнага друку (другая палова 80-х гг. XIX ст. – 1917 г.). спроб выдання «Беларускага веснiка» з’явiлася нават iнфармацыя М. А. Дабралюбава ў «Современнике». Былi спробы ўздзейнiчаць на друк i праз арэнду афiцыйных выданняў., арандатарам «Кур’ера Вiленскага», Адам Кiркор. З 1860 г. матэрыялы па гiсторыi, этнаграфii, лiтаратуры, культуры) першай на Беларусi прыватнай грамадска-палiтычнай газеты лiберальна-асветнiцкага напрамку «Минский листок». Яна выходзiла з 1886 па 1902 г. у Мiнску на рускай мове, патрыятычныя пазiцыi. манiфестам-вершам «Не ради славы иль расчета». Я. Лучына (I. Неслухоўскi), вестак па этнаграфii краю. ў 1902 г. лiберал па поглядах мiнскi натарыус I. П. Фацiнскi прадаў газету М. П. Мысаўскому, апошняя не толькi змянiла назву («Северо-Западный край»), радыкальнай, адгукалася на рэвалюцыйныя падзеi. 8 снежня 1905 забаранiлi першых беларускамоўных выданняў. У 1906 г. Нашай Долi», «Наша Нiва» – штодзённая газета на беларускай мове, якая выдавалася з 1906 па 1915 г. кiрылiцай i лацiнкай. раздзелы: «Вясковае i гарадское жыццё», «Народная асвета», «З усiх бакоў», «З Беларусi i Лiтвы», «Сельская гаспадарка». на мясцовага чытача («Мінскі голас», «Минское эхо» і інш.). Рэвалюцыйныя падзеі дазволілі выйсці ў свет выданням сацыял-дэмакратычнага напрамку, такім, напрыклад, як «Минский летучий листок» (1906). З'явіліся выданні ў многіх павятовых цэнтрах («Лидское слово», «Бобруйская жизнь» і г. д.).

4.Перыяд партыйнай манаполіі на друк, які можна падзяліць на 1917 (1918) – першая палова 1950-х гг. У Заходняй Беларусі ў 1921 – 1939 гг. выдаваліся газеты і часопісы розных партый і рухаў («Беларускія ведамасці», «Беларуская справа» і інш.). У перыяд Вялікай Айчыннай вайны з'явіліся калабарацыйныя выданні («Беларускі каляндар» і інш партыйныя пастановы аб друку 1946 – 1947 гг. (аб часопісах «Звезда», «Ленинград», «Беларусь» і інш.). зніклі праблемы: міжнацыя-нальныя, рэлігійнае жыццё, негатыўныя падзеі ў сілавых структурах, а таксама астралогія, магія, аварыі і г. забаранялася друкаваць матэрыялы без папярэдняй праверкі, адсутнічала пагоня за сенсацыйнасцю. Другая палова 1950-х – 1980-я гг. аднастайнасць зместу перыёдыкі. не «Советский спорт» «Физкультурник Белоруссии» павялічылася колькасць аналітычных матэрыялаў, пачаў расці і аб'ём выданняў. Павялічваецца ўдзельная вага часопісаў.

Трэці перыяд акрэсліваўся ўжо ў канцы 1980 – пачатку 1990-х гг. Яго характэрнай рысай стала з'яўленне не толькі неафіцыйных, але і апазіцыйных выданняў, што друкаваліся напачатку па-за межамі БССР. матэрыялам аб палітычным жыцці. перабудова сеткі перыядычных выданняў, выданні самай рознай тэматыкі, абмеркаванне пытанняў нацыянальнага адраджэння. Павялічылася колькасць інфармацыйных выданняў.

Афіцыйны друк. “Губернскія” і “Епархіяльныя” “ведамасці”. Першыя неафіцыйныя выданні. “Мінскі лісток”.

Становление российской официальной печати на Беларуси

30 – 80-е гг. XІX в.

l 1830 г., Указ Сената об издании «Губернских ведомостей» (ГВ)

l 1837 г., Положение об издании «Губернских ведомостей»

l В 1838 г.,. ГВ издавались в 42 губерниях на русском

Официальные правительственные газеты «… Губернские ведомости»

два отдела:

– Общий, официальный:

l официальные документы

– Местный, неофициальный:

l две части:

– официальная:

l материалы, относящиеся только к местной губернии

– неофициальная:

l материалы, статьи, заметки по географии, топографии, истории и т.д.

l "Могилёвские губернские ведомости" - печатались в 1838-1917 в губернской типографии два раза в неделю.

l приложения "Сельскохозяйственный листок" и "Могилёвский листок сельского хозяйства и охоты"

l «Минские губернские ведомости» — газета, издававшаяся в 1838—1917 гг. Минским губ. правлением 1—2 раза в неделю на рус. языке.

l «Минские ведомости», «Минское русское слово»

l Улащик Н.Н. «Минские губернские ведомости» как исторический источник // Проблемы источниковедения. М., 1959. Т. 4. С. 112–149

l Витебские губернские ведомости —издавались с 1838 года по 1917 года.

l А.М Сементовский, Кс.Говорский, А. Пщёлко

l «Гродненские губернские ведомости»,издавались еженедельно

l М. Довнар-Запольский

l Л. М. Солоневич —секретарь редакции «ГГВ по неофициальной части, с 1905 и.о. редактора газеты, с 1906 год –редактором ее неофициальной части

l 1902 гприбытие в ГродноП.А. Столыпина

Периодические издания православной церкви

После 1863:

l «…Епархиальные ведомости»

l «Гродненские епархиальные ведомости»,

l «Полоцкие...»,

l «Могилевские...»,

l «Минские...»

– 2 раздела: официальный и неофициальный

«Вестник Западной России»

l Ежемесячный политический и историко-политический журнал, с 1862 по 1871,по 12 выпусков в год.

l Вестник Юго-западной и Западной России (1862-1864)

l Кс.Говорский, Вильно

l П.Кукольник, А.М.Сементовский

l «Западнорусизм»

Научная периодика

l «ТрудыИмператорского Вольного экономического общества» (1766—1917).

l «Записки Белорусского экономического общества»

с 30-х годов XIX в.

l «Вестники», «Ученые записки», «Записки» высших учебных заведений

– «Записки Горы-горецкого земледельческого института»

Появление и распространение неофициальной печати

Вт. пол. 60-х гг. XІX ст. – 1917 г.

– «Мужыцкая Праўда»,

– К. Калиновский, Ф.Рожавский и В. Врублевский

– С июля 1862 по апрель 1863 г.

– 7 номеров

– газета «Знамя свободы», К.Калиновский, польск. язык

– журнал "Черный передел", Петербург, Минск

– газета "Зерно"

– журнал "Гомон"

«Гомон», теоретический журнал

l "белорусский социально-революционный обзор"

l 1884, Петербург, А. Марченко и Х. Ратнер, на русск. языке

– судьба родного народа, его прошлое и будущее

– национальный вопрос

– местные революционные группы

– их роль в подготовке народного выступления

l Публицистика белорусских народников. Нелегальные издания белорусских народников. (1881-1884) Мн, БГУ, 1983

– Сохранились в жандармских архивных документах

«Минский листок» частная нелегальная газета

С 1886 по 1902 г. в Минске на русском языке

l 20 отделов: Местная хроника, Политический обзор, Зарубежные новости, Общая хроника и т.д.

l отмежевание от революционной борьбы

l С 1894 года больше революционного настроения

l Впервые "Тарас на Парнасе" на белорусском языке.

l На страницах газеты выступали А. Е. Богданович, М. В. Довнар-Запольский, Я. Лучина (И. Неслуховский)

l В 1897 г. издание прекращено на 8 месяцев

l В 1902 переименован в газету "Северо-западный край".

Итоги рубежа столетий (XIX-XX века)

l 1898— 15 периодических изданий (11 казенных и 4 частных) общий тираж до 15 тыс. экз.

l 1906 году — 86 газет и журналов, в том числе в Минске 11, Витебске — 6, Могилеве — 5, Гродно — 3

– (52 издания на русском языке и 34 — на белорусском, польском, литовском и др. языках)