Жедел тыныс алу жеткіліксіздігі

Жедел тыныс алу жеткіліксіздігі

Жедел тыныс алу жеткіліксіздігі көптеген инфекциялық аурулармен жүреді және вентиляциялық, паренхималық сипатта болады. Көмейде жедел процесс дамығанда ( күл, вирусты круп) немесе ларингоспазм ( құтыру, тырыспа) кезінде тыныс алу жолдары арқылы тыныс өту бұзылғанда ЖТЖ дамиды. Ботулизм, полиомиелиті бар науқастарда тыныс мүшелерінің салдануы ЖТЖ-ның вентиляциялық сипатынды болады.

Тырыспа

Аурудың жетекші симптомдарының дамуы тетаноспазм әсеріне негізделген, ол қанмен бірге мүмкін шеткері жүйкелерге арқылы жұлын және сопақша миға, ретикулярлы фармацияларға жетіп, қозғалтқыш орталықтарды зақымдайды. Токсин полисинаптикалық рефректорлы доғадағы біріккен нейрондардың мотонейрондарға тежегіш әсерін алып тастайды, ол әсердің болмауынан мотонейрондарда тұрақты шок әсері кординацияланбайды және үздіксіз бұлшық еттерге келіп түседі. Кез келген тітіркендіргішке бұлшық еттердің тоникалық қозуы және жиі клоникалық тырысулар жауап ретінде пайда болады.

Аурудың басында продромалды көріністер орын алады: жалпы әлсіздік, тершеңдік, жараның айналасындағы бұлшық еттердің тырысуы. Аурудың алғашқы өзіне тән симптомы – тризм, шайнау бұлшық еттерінің тырысуы, кешірек бет бұлшық еттерінің тырысуы болады, онда бет-әлпетінің тырысуы байқалады     (сардоникалық көлкі). Кейіннен тоникалық тырысулар арқа кеуде, іш, аяқ-қол бұлшық еттерін қамтиды. Қатты бұлшық еттік ауырсынулар пайда болады. Науқас әр түрлі қалыпта болуы мүмкін: жиі басын артқа шалқайтып, омыртқасын доға тәрізді бөгеді (опистотонус). Тоникалық бұлшық еттердің тырысуынан кейін мардымсыз сыртқы тітіркендіргіштер салдарынан ( жарық, жел, дыбыс, айқай және т.б.) клоникалық тырысулар ұстамасы дамиды, олар бірінен соң бірі қайталынады. Тырыспалы ұсмалардың ұзақтығы мен жиілігі аурудың ауырлық дәрежесін айқындайды. Науқастың есі бар. Дене қызуы жоғарылаған. Қатты тершендік, тахикардия, әсіресе тырысу ұстамасына тән. Зәр мен нәжістін шығуы қиындаған. Тыныс алу бұлшық еттері мен көкеттің тырысулары болғанда тұншығу көріністері, көмей спазмы болады, бұл кезде науқас асфиксиядан өліп кетуі мүмкін.

Жедел көмек дәрігерінің тактикасы: ең біріншіден қауіпсіз госпитализацияны қамтамасыз ету. Науқасты госпитализациялау үшін арнайы реанимациялық көлік шақырту керек. Емдік шараларды шұғыл түрде ауруханаға дейінгі кезеңнен бастап жүргізу қажет.

Тағайындалатын нейроплегиялық қосынды ересектер үшін 2,5% аминазин ерітіндісі -2 мл, 2% омнопон (немесе промедол) ерітіндісі -1 мл,  2% димедрол ерітіндісі -1мл, 0,05% скополамин ерітіндісі -0,5 мл. Тырыспаның өте ауыр түрлерінде ем ретінде миорелаксация қолданылады, әрі қарай науқасты ұзақ уақытқа ЖӨЖ ауыстырады. Ол үшін ертерек трахеотомия жасайды, себебі ұстамалардың жиілігі мен ұзақтығы интубация мен трахеостомия үшін қиындықтар туғызады. Миорелаксанттарды қолдану басқа тырысуға қарсы заттардың тағайындаудан бас тартуға болады.