Индустрыялизацыя и масавая калектывизацыя с/г у БССР.

Індустрыялізацыя — працэс стварэння буйной машыннай вытворчасці ва усіх галінах народнай гаспадаркі і перш за ўсе ў прамысловасці. СССР неабходна было правесці індустрыяльныя пераўтварэнні, таму што краіна адставала ў тэхніка-эканамічных адносінах ад развітых індустрыяльных дзяржаў. Падняць узровень эканомікі без індустрыялізацыі было немагчыма. Першапачаткова была абгрунтавана стратэгія індустрыяльнага развіцця, звязаная з працягам НЭПа, але, дабіўшыся перамогі у кіраўніцтве партыяй і дзяржавай, Сталін стаў рэалізоўваць сваю стратэгію фарсіраванага развіцця.

Правядзенне індустрыялізацыі на Беларусі звязана з развіццём прамысловасці па перапрацоўцы мясцовай сыравіны. Таму асноўныя капіталы ў першыя гады індустрыялізацыі накіроўваліся на патрэбы харчовай, гарбарнай, тэкстыльнай, швейнай прамысловасці, а таксама галін, якія перапрацоўвалі драўніну (лясная, дрэваапрацоўчая, папяровая) і мінеральную сыравіну (паліўная, хімічная). Мінск!я заводы "Энергія", "Камунар" паклалі пачатак станкабудавання, а закладзеная пад Оршай БелДРЭС — энергетыкі Беларусі.

Быў распрацаваны першы пяцігадовы план развіцця народнай гаспадаркі Беларусі на 1928 — 1932 гг., у час якога планаваліся стварэнне буйной прамысловасці, рост нацыянальных кадраў, рэканструкцыя ўсей народнай гаспадаркі. У строй дзею-чых было ўведзена 538 прадпрыемстваў, сярод іх швейная фабрыка "Сцяг індустрыялізацыі", фабрыка "К!М" у Віцебску, Гомсельмаш, БелДРЭС і інш. У другой пяцігодцы (1933—1937 гг.) ставілася задача развіваць машынабудаванне, рэканструяваць энергетычную гаспадарку. У строй дзеючых устушлі Гомельскі шкляны, Крычаўскі цэментавы заводы, Мінская ЦЭЦ і інш. Задачай трэцяй пяцігодкі (1938 — 1942 гг.) было паскарэнне развіцця прамысловасці, машынабудавання. Былі пабудава-ны Мінскі радыёзавод, Рагачоўскі кансервавы і інш. За перыяд з 1929 па 1940 г. у БССР было пабудавана і рэканструявана 1863 прадпрыемствы. Церпячы матэрыяльныя і сацыяльныя нягоды, рабочы клас, сялянства, інтэлггенцыя верылі, што яны будуюць самае шчаслівае грамадства.

Калектывізацыя - аб'яднанне дробных індывідуальных гаспадарак сялян у буйныя калектыўныя гаспадаркі. Каапераванне сялянскіх гаспадарак мела месца яшчэ задоўга да 1929 г. Сяляне ахвотна ішлі на кааперацыю, якая не закранала асноў самастойнага вядзення аднаасобнай гаспадаркі. Але пасля XV з'езда ВКП(б), які адбыўся у 1927 г., аб'яднанне сялянскіх гаспадарак у буйныя калектыўныя становіцца генеральнай лініяй партыі ў вёсцы. Дэклараваўся прынцып добраахвотнасці пры ўступленні у калгасы. Але на справе ўсе было інакш.

Тых, хто выступаў супраць прымянення сілавых метадаў у эканоміцы, абвінавачвалі ў правым ухіле. На аснове раскулачвання бальшавікі сталі пераходзіць да паскоранай, прымусовай калектывізацыі. (Раскулачванне - гвалтоўныя дзеянні ў дачыненні да сялянства, ліквідацыя кулацтва, пры гэтым кулакамі называлі ўсіх не згодных з суцэльнай калектывізацыяй.) Так яны імкнуліся вырашыць дзве задачы: з аднаго боку, у кароткія тэрміны калектывізаваць вёску, з другога — узяць у яе сродкі для індустрыялізацыі. Замест прынцыпу добраахвотнасці пры ўступленні ў калгас сталі шырока прымяняць гвалт і запалохванне. Не ўсе сяляне ўстрымалі ідэю калектывізацыі. Многія не хацелі расставацца з той уласнасцю, якую мелі,не жадалі пераходзіць на пункт гледжання пралетарскай дзяржавы. Да мая 1930 г. у БССР было раскулачана каля 15,5 тысячы гаспадарак.

Вясной 1932 г. у рэспублщы адбыуся новы ад-ток сялян з калгасау. Распалася не менш як тысяча гаспадарак. Выхад з калгасау з'яв!уся рэакцыяй сялян на голад, як! ахашу крашу у 1932 - 1933 гг. Масавы голад абышоу рэспублшу, хаця! тут мнопя сяляне застал!ся без хлеба, як! с!лай канф!скоувауся у IX праз калгасы.

У гады другой пящгодк! калектыв!зацыя у Беларус! завяршылася. У калгасах было абагульнена 96 % па-сяуной плошчы. Для забеспячэння калгасау тэхникай был! створаны машынна-трактарныя станцыи (МТС).

Вынікі правядзення індустрыялгзацыі г калектывгзацыі:1. Створана матэрыяльна-тэхшчная база у прамысловасц! 1 сельскай гаспадарцы для будауніцтва новага сацыялістычнага ладу у БССР (было пабудавана гра-мадства, якое сучасныя вучоныя характарызуюць як "дзяржауны сацыял!зм").2. Праяв1уся небывалы працоуны энтуз!азм люд-зей, як! быу выкарыстаны дзяржавай для выканання задачы мадэрн!зацы1 (ператварэння) грамадства.3.Пашыралася колькасць гарадоу 1 гарадскога на-сельнщтва.4. Усталявалася адз!ная дзяржауная уласнасць на сродк! вытворчасц!.5.Палепшылися матэрыяльныя умовы жыцця. 6. Дасягнуты высок! узровень адукацьп, навук!, культуры.