Диметиламиноарглабина гидрохлорид

(DIMETHYLAMINOARGLABINI HYDROCHLORIDI)

Шығарылу түрі. Егуге арналған ерітіндіні дайындау үшін лиофилизирленген ұнтақ 40 мг флаконда.

Қолдану көрсеткіштері мен мөлшерленуі.

Арглабинді ересектердегі және балалардағы өкпе, сүт безінің, бауырдың қатерлі ісігі кезінде, ісіктерге қарсы заттар ретінде, басқа ісіктерге қарсы дәрілермен бірге біріктіріп қолданады. Арглабинді көктамырға бір реттік мөлшерде құю арқылы енгізеді, 5-6 мг/кг салмаққа есептегенде анықталынады. Препаратты күнделікті тағайындайды. Емдеу курсы 15-20 егуге. 2% ерітіндіні флакон (0,04 препаратты) ішіндегісін 2 мл физиологиялық ерітіндіде еріту жолымен тікелей егу алдында дайындайды. Қайталау курсын 3 апталық үзіліспен жүргізеді.

Кері көрсеткіштері. Жеке көтере алмау және жоғары сезімталдық. Басқа кері көрсеткіштер анықталмаған.

Әрекеттесуі: 1 қосымшаны қара.

Жүктілік: Зерттелмеген.

Емшекпен емізу: Зерттелмеген.

Сақтандыру. Жоқ.

Жанама әсерлері. Анықталмаған.

Саудаға тіркелген атауы: Арглабин.

8.5. Ісіктерге қарсы емнің жанама әсерлерін түзету үшін қолданылатын заттар.

8.5.1. Фолий қышқылы антагонистерінің антидоты (кальция фолинат)

8.5.2. Иммунды түрлендірушілер (левамизол)

8.5.3. Колонияны белсендіруші факторлар – лейкопоэзді белсендірушілер (молграмостим, ленограстим, филграстим)

8.5.4. Цитопротективті заттар (амифостин)

8.5.5. Сүйек құрылысы мен минерализацияға әсер етуші заттар (клодрон қышқылы)

8.5.6. арнамалы антидоттар

8.5.7. Құсуға қарсы дәрілер

8.5.1. Фолий қышқылы антагонистерінің антидоты

КАЛЬЦИЯ ФОЛИНАТ

(CALCIUM FOLINATE)

Фолий қышқылы антагонистерінің антидоты. Фолий қышқылы антагонистерінің терапиялық және улы әсерін төмендетеді (мысалы, метотрексат), нуклеин қышқылының биосинтезінің қалпына келуіне әсер етеді және ағзада фолий қышқылының жетіспеушілігін толықтырады.

Шығарылу түрі. Таблеткалар, капсулалар 15 мг; егуге арналған ерітінді 10 мг/мл; егуге арналған ерітіндіні дайындау үшін флакондағы ұнтақ 10 мг, 25 мг.

Қолдану көрсеткіштері мен мөлшерленуі.

Метотрексаттың улы әсерінің алдын алу шаралары мен емдеу үшін, фолий қышқылы антагонистерінің шамадан тыс мөлшерін қолдануда. Мегалобласты қаназдықты емдеу. Тоқ және тік ішектердің қатерлі ісігінде паллиативті емде (фторурацилмен біріктіріледі). Кальций фолинаттың к/т жоғары мөлшерде (12-15 г/ м² 4 сағаттан кейін) енгізуден кейінгі мөлшерлеу тәртібін бүйректің шығару қызметінің жағдайын ескеріп, қандағы креатинин мен метотрексаттың құнарлығын жүйелік бақылау (ең аз дегенде тәулігіне 1 рет) жағдайы кезінде жеке белгілейді.

Кері көрсеткіштері. В12 витаминінің жетіспеушілігімен туындаған мегалобласты қаназдық, препаратқа жоғары сезімталдық.

Сақтандыру. Несептің қышқыл реакциясы кезінде, асцитте, сусыздануда, экссудативті плевритте, бүйрек қызметінің бұзылуында сақтықпен тағайындайды. Жүректің айнуы және құсу кездерінде сіңірілуі төмендуі мүмкін (парентеральды енгізу дұрыс). Науқастарды бақылау: емнің алдында және емделу кезеңінде үнемі бүйрек қызметі мен зәрдің рН бақылау қажет.

Байқаусызда метотрексатты мөлшерден тыс қолдану кезінде, мүмкіндігінше кальции фолиантты тез қабылдауды бастау қажет.

Балаларға қолдану кезінде тырысуға қарсы дәрілердің тиімділігі төмендеу салдарынан тырысулардың жиілеуі мүмкін.

Әрекеттесуі: 1 қосымшаны қара.

Жүктілік: Қатаң көрсеткіштер бойынша қолданылуы мүмкін.

Емшекпен емізу: Кері көрсетілген

Жанама әсерлері

Ішке қолданған кезде – жүректің айнуы, құсу. Аллергиялық реакциялар (есекжем, анафилактикалық шок).

Саудаға тіркелген атауы: Кальциумфолинат «Эбеве», Лековорин Са Лахема.

 

Цитопротективті заттар (амифостин)

АМИФОСТИН ЛИОФИЛИЗИРЛЕНГЕН

(AMIFOSTINE)

Шығарылу түрі. Егуге арналған ерітіндіні дайындау үшін ұнтақ флаконда 208 мг.

Қолдану көрсеткіштері мен мөлшерленуі.

ДНҚ-байланыстырушы химиотерапиялық заттар туғызған, гематотоксикалық әсердің алдын алу шараларында; платин препараттарының нефро-, нейро- және ототоксикалық әсерінің алдын алу шараларында. К/т инфузия ретінді енгізеді. Мөлшерлеу тәртібі жеке, қолдану көрсеткішіне және емдеу кестесіне байланысты.

Кері көрсеткіштері. Артериальды гипотензия, дегидратация, аминоттиол мен маннитол қосылыстарына жоғары сезімталдық.

Сақтандыру. Амифостинді тікелей енгізу алдында немесе бірге құсуға қарсы препараттарды тағайындау ұсынылады. Амифостинді енгізу алдында 24 сағат бұрын антигипертензивті терапияны алып тастау керек. Айқын эметогенді әсері бар, амифостинді химиотерапиялық заттармен біріктіріп қолданған кезде, ағзадағы сұйықтықтың тепе-теңдігін бақылау керек. Науқастарды бақылау: нефротикалық синдроммен ауыратын науқастарда қан плазмасындағы кальций деңгейін бақылау қажет.

Амифостинді сәулелі терапияның жанама әсерлерінің алдын алу шараларының мақсаты үшін қолдану мүмкін. Амифостинді бауы/бүйрек айқын қызметі бұзылған кезде, балаларға және 70 жастан үлкен науқастарға қолдану ұсынылмайды.

Әрекеттесуі: 1 қосымшаны қара.

Жүктілік: Кері көрсетілген.

Емшекпен емізу: Кері көрсетілген.

Жанама әсерлері.

Өтпелі АҚ төмендеуі, беттің қызаруы, жылудың сезінуі, бастың айналуы; жүректің айнуы, құсу, ықылық; аллергиялық реакция (бөртпелер, эозинофилия, дірілдеу); қанның сары суындағы кальция құнарлығының төмендеуі, ұйқышылдық, түшкіру.

Саудаға тіркелген атауы: Этиол

8.5.3. Иммунды түрлендірушілер

ЛЕВАМИЗОЛ

(LEVAMISOLE)

Құрттарға қарсы препарат. Одан басқа, иммундытүрлендіруші әсерге ие, жасушалық иммунитетті қалпына келтіреді. Иммундытүрлендіруші әсерінің механизмі толығымен түсініксіз, мүмкін ол макрофагтар мен Т-лимфоциттерге белсендіруші әсер көрсетуіне байланысты болуы мүмкін.

Шығарылу түрі. Таблеткалар 50 мг (гидрохлорид түрінде).

Қолдану көрсеткіштері мен мөлшерленуі.

Тоқ және тік ішектің қатерлі ісіктері (хирургиялық, сәулелі немесе химиотерапиялық әсерден кейін) аурудың беті қайтқан жағдайларда, Ходжкин ауруы кезінде, лейкемияны цитостатиктермен емдеу арасында. Тоқ және тік ішектің қатерлі ісігінде – ішке, хирургиялық операциядан кейін 7-30 күннен кейін, көбінесе 150 мг/тәу мөлшерден бастайды – бір рет немесе 50 мг-нан 3 қабылдауға 3 күн қатарынан 2 апта бойы. Емдеу ұзақтығы жеке анықталынады.

Кері көрсеткіштері. Жүктілік, лактация кезеңі. Анамнезенде дәрілік препараттармен туындаған агранулоцитоз. Левамизолға жоғары сезімталдық.

Сақтандыру. Бауыр, бүйрек ауруларымен ауыратын науқастарға, қанның түзілуі тежелген кезде, цереброваскулярлы бұзылыстарда сақтықпен тағайындайды. Емделу кезеңінде қандағы лейкоциттер деңгейін бақылау қажет. Емделу кезеңінде алкоголді қолдану ұсынылмайды. Басқа гемопоэзді тежейтін препараттармен сақтықпен қолданады.

Науқастарды бақылау(көбінесе клиникалық маңызды): лейкоциттер санын+ лейкоцитарлы формуланың жалпы санын санау, колоноскопия немесе тоқ ішектің ректороманоскопиясын, анамнезен зерттеу және ректороманоскопия жасау. Сонымен қатар қанның сары суында емнің алдында және емделгеннен кейін (3,6,9 және 12 айда) АЛТ, АСТ, СФ, билирубин деңгейін бақылау қажете.

Әрекеттесуі: 1 қосымшаны қара.

Жүктілік:Зерттелмеген. 1 қосымшаны қара.

Емшекпен емізу: Кері көрсетілген.

Жанама әсерлері

Жүректің айнуы, құсу, диарея, аллергиялық тері бөртпелері болуы мүмкін. Сирек – бастың айналуы, бастың ауруы, ұйқының бұзылуы, депрессия, лейкопения, агранулоцитоз, тромбоцитопения; өте сирек – атаксия, парестезия, естің шатасуы.

Саудаға тіркелген атауы: Декарис.

ИНТЕРФЕРОН АЛЬФА-2а

(INTERFERON ALFA-2a)

19.3 бөлімді қара

ИНТЕРФЕРОН АЛЬФА-2b

(INTERFERON ALFA-2b)

19.3 бөлімді қара

ИНТЕРЛЕЙКИН-2

INTERLEUKIN-2 HUMAN RECOMBINANT

19.3 бөлімді қара

 

Колонияны белсендіруші факторлар – лейкопоэз белсендірушілер

Аталған топтың препараттарына рекомбинантты адам гранулоцитарлы (ленограстим, филграстим) және гранулоцитарлы-макрофагальды (молграмостим) колонияны белсендіруші факторлар жатады. Нейтрофилді қатардың жасуша-өкілдерінің пролиферациясы мен жетілуін белсендіреді, шеткі қандағы нейтрофилдер санын жоғарлатады және қызметтік белсенділігін жоғарлатады. Әсері енгізгеннен кейін бірінші тәулік ішінде дамиды.

ЛЕНОГРАСТИМ

(LENOGRASTIM)

Рекомбинантны адамның гранулоцитарлы колония белсендіруші факторы. Нейтрофилді қатардың жасуша-өкілдерінің пролиферациясы мен жетілуін белсендіреді, шеткі қандағы нейтрофилдер санын жоғарлатады және қызметтік белсенділігін жоғарлатады. Әсері енгізгеннен кейін бірінші тәулік ішінде дамиды.

Шығарылу түрі. Егуге арналған ерітіндіні дайындау үшін ұнтақ 33,6 млн ЕД ампулада.

Қолдану көрсеткіштері мен мөлшерленуі.

Нейтропинияны емдеу және алдын алу шараларында: химиотерапиялық ісіктерге қарсы зарттарды қолданған кезде, сүйек кемігін қондырғаннан соң, қан жүйесінің апластикалық ауруларынан кезінде, АИВ- инфекциясы. Мөлшерлеу тәртібі жеке, қолдану көрсеткішіне және емдеу кестесіне байланысты.

Кері көрсеткіштері. Препаратқа жоғары сезімталдық.

Сақтандыру. Бауыр/бүйрек қызметі бұзылған кезде сақтықпен тағайындайды.

Науқастарды бақылау(көбінесе клиникалық маңызды): лейкоциттер санын+ лейкоцитарлы формуланың жалпы санын және тромбоциттер санын санау.

Лейкоциттер саны 50 000 мкм/л-ден жоғары болған кезде ленограстимді қолдануды доғару керек. Химиотерапиялық ісіктерге қарсы заттармен емделу кезінде, ленограмастимді химиотерапияның соңғы сеансынан кейін бір тәуліктен кейін кешіктірмей тағайындау керек.

Әрекеттесуі: 1 қосымшаны қара.

Жүктілік: Кері көрсетілген.

Емшекпен емізу: Кері көрсетілген.

Жанама әсерлері

Бұлшық ет пен сүйектерде ауырсынулар, өте сирек – қара бауырдың ұлғаюы, тромбоцитопения, қаназдық.

Саудаға тіркелген атауы: Ленограстим

 

МОЛГРАМОСТИМ

(MOLGRAMOSTIM)

Рекомбинантны адамның гранулоцитарлы колония белсендіруші факторы. Миелоидты өкілдердің қан жасушаларының пролиферациясы мен жетілуін белсендіреді, гранулоциттер мен макрофагтардың түзілуін жоғарлатады. Қанда гранулоциттердің құрамын жоғарлатады, көбінесе нейтрофилдерді.

Шығарылу түрі. Егуге үшін ерітіндіні дайындауға арналған лиофилизирленген ұнтақ 150 мкг, 300 мкг флаконда.

Қолдану көрсеткіштері мен мөлшерленуі.

Нейтропинияны емдеу және алдын алу шараларында: химиотерапиялық ісіктерге қарсы зарттарды қолданған кезде, миелодиспластикалық синдроммен ауыратын науқастарға, сүйек кемігін қондырғаннан кейін, қан жүйесінің апластикалық аурулары, АИВ- инфекциясы. Мөлшерлеу тәртібі жеке, қолдану көрсеткішіне және емдеу кестесіне байланысты.

Кері көрсеткіштері. Миелолейкоздар. Препаратқа жоғары сезімталдық.

Сақтандыру. Аутоиммунды аурулармен ауыратын науқастарға, өкпе ауруларында сақтықпен тағайындайды. Молграмостиммен емдеуді осы топтағы дәрілерді қолдану тәжірибесі бар дәрігердің қатаң қадағалауымен жүргізілуі тиіс.

Науқастарды бақылау(көбінесе клиникалық маңызды): лейкоциттер санын+ лейкоцитарлы формуланың жалпы санын және тромбоциттер санын санау, қандағы альбумин деңгейін анықтау.

Әрекеттесуі: 1 қосымшаны қара.

Жүктілік: Қатаң көрсеткіштер бойынша ғана тағайындалынады.

Емшекпен емізу: Кері көрсетілген

Жанама әсерлері

Әлсіздік, астения, қаңқа-бұлшық ет ауырсынулары, жүректің айнуы, құсу, анорексия. Тромбоциттер санының, гемоглобин, сары судағы альбуминнің төмендеуі, эозинофилдер санының жоғарлауы.

Саудаға тіркелген атауы: Молграмостим.

 

ФИЛГРАСТИМ

(FILGRASTIM)

Шығарылу түрі. Егуге арналған ерітінді 30 млн ЕД/1 мл флаконда.

Гранулоцитарлы колония белсендіруші фактор. Иммунды түрлендіруші. Қызметтік нейтрофилдер өнімін және олардың сүйек кемігінен қанға шығуын реттейді. 24 сағат ішінде нейтрофилдердің жоғарлауын туғызады айтарлықтай және шамалы моноциттерді жоғарлатады.

Қолдану көрсеткіштері мен мөлшерленуі.

Нейтропинияны емдеу және алдын алу шараларында: химиотерапиялық ісіктерге қарсы зарттарды қолданған кезде, миелодиспластикалық синдроммен ауыратын науқастарға, сүйек кемігін қондырғаннан кейін. Мөлшерлеу тәртібі жеке, қолдану көрсеткішіне және емдеу кестесіне байланысты.

Кері көрсеткіштері. Ауыр тау пайда болған нейтропения (Костманна синдромы). Препаратқа жоғары сезімталдық.

Сақтандыру. Бауыр/бүйрек қызметі бұзылған кезде сақтықпен тағайындайды. Қосымша сүйек патологиясы мен остеопорозбен ауратын науқастарда, үзіліссіз 6 ай бойы филграстимді қабылдаған кезде, сүйек затының тығыздығын бақылау қажет.

Науқастарды бақылау(көбінесе клиникалық маңызды): лейкоциттер санын+ лейкоцитарлы формуланың жалпы санын және тромбоциттер санын санау.

Егер күтілетін минимумды өткеннен кейін ол 50 000 мкм/л жоғарласа, филграстимді қабылдауды доғарады. Егер филгастрим шеткі қандағы гемопоэздің жасушала-өкілдерінің тасымалдауы үшін қолданады, оны лейкоциттер саны 100 000/мкл жоғарлағанда доғарады. Әсіресе жоғары мөлшерде цитотоксикалық терапия қабылдаған науқастарға тағайындағанда сақ болу керек. Миелосупрессивті химиотерапия салдарынан болған тромбоцитопения мен қаназдықты филграстиммен жүргізілетін монотерапия шеттетпейді. Осыған байланысты қатаң қан көрсеткіштерін бақылау керек, сонымен қатар тромбоциттерді, әсіресе филграстиммен емдеуде бірінші бірнеше аптада. Тромбоцитопенияның төмендуі 100 000/мкл кезінде филграстимнің мөлшерін төмендету немесе қабылдауды доғару. Егде жастағы науқастарға, нәрестелерге және аутоиммунды нейтропиениямен ауратын науқастарға қауіпсіздігі мен тиімділігі туралы зерттеулер жүргізілменген.

Әрекеттесуі: 1 қосымшаны қара.

Жүктілік: Зерттелмеген.

Емшекпен емізу: Кері көрсетілген

Жанама әсерлері

Бұлшық етте және сүйектерде ауырсынулар, дизурия болуы мүмкін. Қайтымды ЛДГ, СФ және ГГТ деңгейінің жоғарлауы, қан плазмасындағы несепнәр қышқылының жоғарлауы.

Саудаға тіркелген атауы: Грасальва.

8.5.5. Сүйек құрылысы мен минерализацияға әсер етуші заттар

 

ЗОЛЕДРОН ҚЫШҚЫЛЫ

(ZOLEDRONIC ACID)

Шығарылу түрі. Инфузияға арналған ерітінді 4 мг/5 мл.

Қолдану көрсеткіштері мен мөлшерленуі.

Қатерлі ісіктердегі гиперкальциемия; көптеген миелома; үлкен ісіктің сүйектердегі белгіленген метастаздары (қосымша үлгілі ісіктерге қарсы терапиямен). Қатерлі ісіктердегі гиперкальциемия кезінде: золедрон қышқылын тағайындау ГКЗ ауырлық дәрежесімен және көріністерімен анықталуы тиіс. Гиперкальцемияның жұмсақ, симптомсыз түрін емдеу үшін, тұзды ерітінділерді енгізу жолымен күшейтуге болады (ілмекті несеп айдағыштарды қолдану немесе онсыз). ГКЗ кезіндегі ең жоғарғы ұсынылатын мөлшер (КСК ≥12,0 мг/дл немесе 3,0 ммоль/л) 4 мг-ды құрайды, к/т инфузия түрінде бір рет енгізу 15 минут ішінде. Қайта енгізу егер кальций деңгейі қалпына келмесе немесе клиникалық тиімділіктен кейінгі жағдайдың нашарлауы кезінде. Қайта енгізудің алдындағы аралық 7 тәулікті құрау керек, ол бастапқы мөлшердің клиникалық тиімділіктерін шығаруға қажет.
емдеу курсының барлық кезеңінде адекватты гидратацияны қамтамас ету қажет (тұзды ерітінділермен), бірақ шамадан тыс гидратациядан қашу керек, әсіресе жүрек жетіспеушілігімен ауыратын науқастарда. Диурезді емдеу кезінің барлық кезеңінде шамамен 2 л/тәу ұстап тұру ұсынылады. Диуретиктер тек гиповолемияны түзетуден кейін ғана қолданылады.
Көптеген миелома және үлкен ісіктердегі сүйек матастаздары: ұсынылатын мөлшерлер — 4 мг-нан инфузия ретінде к/т 15 минут ішінде әр 3-4 аптада, емдеу ұзақтығы клиникалық зерттеуледе көптеген миелома мен көкіректің қатерлі ісігінде 12 айды құрайды, қуық үсті безінің қатерлі ісігінде 15 айды және басқа да үлкен ісіктерде 9 айды құрайды. Науқастар сонымен қатар ішке кальций препараттарын 500 мг/тәулікте және поливитаминдерді витамин D 400 МЕ/тәу есептегенде қабылдауы тиіс.
Клиникалық бүйрек қызметінің нашарлауы, тіпті бүйрек жетіспеушілігіне әкелу мүмкіндіктеріне байланысты, бір реттік мөлшер 4 мг-нан аспауы керек және инфузия ұзақтығы 15 минут құрайды.
Кері көрсеткіштері. Жоғары сезімталдық (клиникалық маңызды), сонымен қатар басқа да бифосфонаттарға.
Сақтандыру. Бүйрек немесе бауыр жетіспеушілігімен ауыратын науқастарға, аспирин-сезгіш бронхиальды демікпеде сақтықпен тағайындау. Золедрон қышқылын қабылдайтын науқастарға, әр енгізудің алдында сары судың креатинин деңгейін анықтау қажет. Сүйек метастаздарымен ауыратын науқастардың бүйрек қызметі нашарлаған кезде, кезекті мөлшерді енгізуді алып тастау керек. ГКЗ мен ауыратын науқастардағы бүйрек қызметінің нашарлағанын анықтаған кезде, золедрон қышқылын қолданғандағы потенциальды пайданың тәуекелден басым болу сұрағын шешу қажет.
Науқастарды бақылау: емнің басталуынан кейін қанның сары суындағы кальций, фосфор, магний және креатинин деңгейін, гематокрит пен гемоглобинді мониторинг жасау қажет. Гипокальциемия, гипофосфатемия немесе гипомагниемия дамуы кезінде қысқа мерзімгі емді түзету керек. Әр енгізудің алдында сары су креатинин деңгейін анықтау қажет.

ГКЗ мен ауыратын науқастарға енгізу алдында адекватты регидратация жүргізілуі тиіс. Ілмекті несеп айдағыштарды золедрон қышқылымен байқап біріктіреді (гипокальциемия дамуы мүмкін) және тек қажетті гидратацияға қол жеткізгенше.
Әрекеттесуі: 1 қосымшаны қара.

Жүктілік: Кері көрсетілген.

Емшекпен емізу: Кері көрсетілген.

Жанама әсерлері

К/т енгізу көбінесе қызбамен жүреді. Кейде науқастарда тұмау тәрізді синдром дамуы мүмкін, қызба туғызуы, дірілдеу, сүйек және/немесе артралгия ауруы, миалгия. АІЖ жағынан реакциялар, жүректің айнуы және құсу сияқты, к/т енгізуден кейінгі дамитын. Енгізу жердегі жергілікті реакциялар, қызару және ісіну сияқты, жиі байқалмайды. Көп жағдайларда арнамалы емес ем қажет етеді және симптомдар 24-48 сағаттан кейін басылады. Золедрон қышқылын енгізгеннен кейін бөртпелер, қышыну немесе көкіректің ауруы сияқты сирек жағдайлар тіркелген. Сары судағы креатинин деңгейінің, гипокальциемия, гипофосфатемия, гипомагниемия жоғарлауын анықтау керек.

Саудаға тіркелген атауы: Зомета, Золедрон қышқылы

 

КЛОДРОН ҚЫШҚЫЛЫ

(CLODRONIC ACID)

Гидроксиаппатит кристаллдарымен байланысады, кальция кристаллдарының еруін төмендетеді, қалыпты және сүйек резорбциясын тежейді.

Шығарылу түрі. Капсулалар 400 мг; таблеткалар, үлпек қапшығымен қапталған 800 мг; егуге арналған құнарлық 60 мг/мл, 300 мг/мл.

Қолдану көрсеткіштері мен мөлшерленуі.

Үлкен ісіктердің сүйек метастаздарындағы остеолизисі (сүт безінің қатерлі ісігі, қуық үсті безінің қатерлі ісігі, қалқанша безінің қатерлі ісігі).Көптеген миелома тұсындағы остеолизис. Қатерлі ісіктердегі гиперкальциемия. Мөлшерлеу тәртібі жеке, қолдану көрсеткішіне және емдеу кестесіне байланысты.

Кері көрсеткіштері. Бүйрек қызметінің ауыр бұзылыстары, АІЖ жедел қабыну аурулары, бір мезгілде басқа бифосфонаттарды қолдану, препаратқа жоғары сезімталдық.

Сақтандыру. Педжета ауруы кезінде клодрон қышқылын қолдану кезінде, екіншілік гиперпаратиреоидизм дамуы мүмкін. Емделу кезінде ағзаға сұйықтықтың жеткілікті мөлшерде түсуін қамтамас ету қажет. Кальцийден тұратын тамақ өнімдері, клодрон қышқылының абсорбциясын төмендетеді.

Науқастарды бақылау: емнің басталуынан кейін қанның сары суындағы кальций, фосфор, магний және креатинин деңгейін, гематокрит пен гемоглобинді мониторинг жасау қажет. Гипокальциемия, гипофосфатемия немесе гипомагниемия дамуы кезінде қысқа мерзімгі емді түзету керек. Әр енгізудің алдында сары су креатинин деңгейін анықтау қажет.

Әрекеттесуі: 1 қосымшаны қара.

Жүктілік: Зерттелмеген.

Емшекпен емізу: зерттелмеген.

Жанама әсерлері

Жиі – жүректің айнуы, құсу, диарея, аллергиялық реакциялар, қызба, ентігу, инфекция, жүрек жетіспеушілігі, аритмия, геморрагия, гипокальциемия.

Саудаға тіркелген атауы: Бонефос

 

Арнамалы антидаттар

Месна

(Mesna)

4.2.бөлімді қара

 

8.5.7. Құсуға қарсы заттар

МЕТОКЛОПРАМИД

(METOCLOPRAMIDE)

17.2 бөлімді қара

ОНДАНСЕТРОН

(ONDANSETRON)

17.2 бөлімді қара

ТРОПИСЕТРОН

(TROPISETRON)
17.2 бөлімді қара

 

9. Паркинсонизмге қарсы арналған дәрілік заттар

Паркинсонизм кезінде қолданылатын дәрілік заттар

 

Паркинсонизм кезіндегі дәрілік терапия науқастың қозғалыс бұзылыстарының айқындылығына байланысты болады; толығымен ол ақталмаған, егер сиптомдар жұмыс қабілетін және әлеуметтік бейімділік бұзылыстарын туғызбағанша (кейде левадопа препаратын кейбір жағдайларда ерте сатыда қолдануы мүмкін). Дәрілік терапия жүргізу кезінде, науқастың дәріні көтере алуына және аурудың үдеуіне сәйкес мөлшерін түзетуді қажет ететіндіктен қатаң бақылаулар қажет. Ең тиімді терапиялық ықпал левадопаны және шеткі ДОФА-декарбоксилаза баяулатқыштарын (карбидопа немесе бенсеразид) біріктіруде байқалады. Көрсетілген дәрілік заттардың біріктірілуі, қозғалыс қызметінің жақсаруы мен ең төменгі жанама әсерлерінің арасындағы қатынасқа қол жеткізуге мүмкіндік береді. Дискинезияның дамуымен левадопа мөлшерін жоғарлату мүмкіндіктері шектеледі, олардың жиілігі емдеу ұзақтығының жоғарлауына байланысты күшейеді. Идиопатиялық паркинсонизмді ерте сатысында емдеу үшін, дофамин рецепторларының агонистері қолданылады, бромокриптин сияқты [ӘДҰ Молдельді тізіміне кірмейді]. Одан басқа дофамин рецепторларының агонистері, сонымен қатар амантадин [ӘДҰ Молдельді тізіміне кірмейді] немесе моноаминооксидаза В типтерінің баяулатқыштары (селегилин) [ӘДҰ Молдельді тізіміне кірмейді] леводопаның тиімділігін жоғарлату үшін және қозғалыс флюктуациясы мен дискинезия сияқты емнің асқыну айқындылығын төмендету үшін тағайындайды. Антихолинергиялық препараттарды, бипериден сияқты, кейде Паркинсонизм ауруының ерте сатысында қолданады (жас науқастардағы клиникалық суреттердегі дірілдеудің басым болып кеуінде), сонымен қатар дәрілік паркинсонизм кезінде.

Эссенциальды дірілдеу кезінде және ұқсас бұзылыстарда қолданылатын дәрілік заттар

 

Эссенециальды дірілдеу. Эссенциальды дірілдеу кезінде b-адренотежегіштерді қолдану мүмкін, мысалы, пропранолол (120 мг/тәу). егер дірілдеу физикалық немесе әлеуметтік дезадаптация туғызатын болса, дәрілік терапия көрсетілген.

Дистония. Дистанияның даму себебін анықтау мүмкін емес кезде және науқаста өздігінен аурудың беті қайтпағанда, дистонияның дофаминге тәуелді екендігін анықтау үшін, леводопамен емдеуді бастап көру керек. Егер 3 ай бойы левадопамен емдеу барысында оң тиімділік болмаса, препаратты алып тастау керек және аз мөлшерде антихолинергиялық заттарды, көбінесе бипериденді тағайындайды. Бипериденнің мөлшерін біртіндеп жоғарлату 16 мг/тәулігіне болады. Левадопаның және антихолинергиялық заттардың тиімділігі болмаған кезде, басқа дәрілерді тағайындайды, диазепам, баклофен, карбамазепин немесе фенотиазин сияқты. Сонымен қатар дискинезия кезінде белгілі тиімділікке қол жеткізу үшін психотерапия көмегімен қол жеткізуге болады.

Хорея. Хореи түріндегі гиперкинезия кейбір дәрілік заттармен демеуі мүмкін, леводопа, фенитоин және антипсихотикалық препараттар сияқты. Хантингтона ауруы — көбінесе жиі туа пайда болған хорея. Хантингтон ауруы кезіндегі дәрілік терапия симптоматикалық болып келеді және аурудың барысына әсер етпейді. Емдеу мақсаты дофаминергиялық өткізгіштігін төмендетумен қорытындылады. Антипсихотикалық заттар дофаминнің антагонистері болып келеді және хорей түрді гиперкинездің айқындылығын уақытша төмендетеді.

Тарту. Тартулар, хорей түрлі гиперкинезге ұқсас болады, жиі невротикалық бұзылыстардың көріністеріне жатады. Табиғаты органикалық тартулар кезінде және Туретта синдромында антипсихотикалық препараттармен емдеулер тиімді болып келеді.

Кешкі дискинезия. Кешкі дискинезиялар антипсихотикалық препараттарды ұзақ қолданған кезде дамуы мүмкін. Бет бұлшық еттерінің (ұрттың, еріннің) және тілдің өздігінсіз қайталанатын хорей түрді гиперкинезиямен сипатталады; сирек — аяқ қолдың (қол саусақтарында). Негізгі емдеу әдісі — антипсихотикалық препараттарды қабылдауды доғару немесе мөлшерін төмендету (психикалық бұзылыстар сақталған кезде).

Бромокриптин

(Bromocriptine)

Шығарылу түрі. Таблеткалар 2,5 мг

Қолдану көрсеткіштері мен мөлшерленуі.

Паркинсонизм^А (леводопа/карбидопамен емдеудің тиімсіз болу жағдайларында)— 30–40 мг/тәу.

Бедеулік және дисменорея пролактиннің жоғары өнімінде, гиперпролактинемия (сонымен қатар психотропты және антигипертензивті дәрілік заттарды қабылдау кезінде), босанғаннан кейінгі лактация (оны басу қажеттіліг кезінде), акромегалия, қатерсіз түйінді немесе сүт безінің кистозды өзгерістері. Ішке тамақпен бірге қолданады. 2,5 мг-нан тәулігіне екі реттен 10-17 күндей тағайындайды. Гинекологиялық тәжірибеде босанғаннан кейін дамитын галактореи-аменореи синдромы кезінде, гиперпролактинемиямен байланысты аналық безінің дисфункциясында және бедеулікте — 1,25 мг-нан күніне 2–3 реттен 3-6 ай бойы. Иценко — Кушинга ауруы кезінде бірінші күндері 7,5 мг/тәулігіне қабылдайды, кейін мөлшерін төмендетеді 5–2,5 мг/тәулікке. 2-3 аптадан кейін ұстап тұрушы мөлшерге өтеді, курсы 6-8 ай. Акромегалия кезінде 5–10 мг-нан тағайындайды.

Кері көрсеткіштері. Жоғары сезімталдық, гипотензия, жуырда миокардтың инфаркты болғанда, айқын ырғақтың бұзылуы, психикалық аурулар.

Сақтандыру.

Келесі мәселелі жағдайларда тәуекел мен пайданы салыстырып қарастыру қажет:

АІЖ эрозивті-жаралы зақымданулары, жүктілік (I үшайында). Жоғары көңіл бөлуді және тез шешім қабылдауды қажет ететін науқастарға сақтықпен тағайындайды.

Әрекеттесуі: 1 қосымшаны қара.

Жүктілік: FDA категориясы В.

Емшекпен емізу: төс сүтіне өтеді. Ұсынылмайды.

Жанама әсерлері

Жүректің айнуы, құсу, іштің қатуы, АҚ төмендеуі, аяқ пен қол саусақтарының тоңған кезде бозаруы, бастың ауруы, шырышты қабаттың ісінуі. Сирек — ортостатикалық гипотензия, коллапс.

Саудаға тіркелген атауы: Бромокриптин.

Тригексифенидил

(Trihexyphenidyl)

Шығарылу түрі. Таблеткалар 2 мг

Қолдану көрсеткіштері мен мөлшерленуі.

Паркинсонизм (идиопатиялық, атеросклерозды, постэнцефалиттік, дәрілік), Литтля ауруы, экстрапирамидалық және пирамидалық жүйенің зақымданулармен байланысты спастикалық салдар (сирек). Ішке, бастапқы мөлшер — 0,5–1 мг/тәулігіне, қажет жағдайларда мөлшерін жоғарлатуға болады 5–10 мг-ға дейін 1–3 қабылдауға.

Кері көрсеткіштері. Жабық бұрышты глаукома түрі, қуық үсті безінің қатерлі ісігінің III-IV сатысы.

Сақтандыру.

Келесі мәселелі жағдайларда тәуекел мен пайданы салыстырып қарастыру қажет:

Жүрекшенің жыбырлауы, АІЖ обструктивті ауруы, жүректің, бүйректің, бауырдың декомпенсирленген ауруы, артериальды гипертензия, жүктілік.

60 жастан жоғары науқастарда жоғары сезімталдық болуы мүмкін, көздің ішкі қысымын бақылау қажет. Жанама әсерлердің айқындылығы емдеу барысында төмендейді.

Әрекеттесуі: 1 қосымшаны қара.

Жүктілік: Ұсынылмайды.

Емшекпен емізу: төс сүтіне өтеді. Ұсынылмайды.

Жанама әсерлері

Ауыздың құрғауы, аккомодация парезі, тахикардия, іштің қатуы, несеп шығарылуының бұзылуы, ірінді паротит, ксеростомия, бастың ауруы, тітіркенушілік, көңіл қою қабілетінің төмендеуі, дәрілік тәуелділік, тері бөртпелері.

Саудаға тіркелген атауы: Циклодол.

Леводопа+карбидопа

(LEVODOPA AND CARBIDOPA)

Карбидопа — шеткі ДОФА-декарбоксилаза баяулатқыштарының өкілі, препарат шеткі тіндердегі левадопаның дофаминге айналуын шеттетеді, жанама әсерлерін төмендетеді және ОЖЖ-не жететін левадопа санын жоғарлатады. Көптеген препараттарда левадопа мен кабидопаның қатынасы 10:1 (немесе 4:1) құрайды.

Шығарылу түрі. Таблеткалар 250 мг/25 мг. [ӘДҰ ұсынылады]

Қолдану көрсеткіштері мен мөлшерленуі.

Паркинсон ауруы және екіншілік паркинсонизм (дәріліктен басқа). Препаратты пероральды тамақтан соң тағайындайды. Әр жағдайда қатаң бақылаумен мөлшерді жеке тағайындайды. Емді 100 мг-нан бастайды (карбидопаны 10 мг-нан) күніне 2 реттен; мөлшерді 100 мг-ға жоғарлатады (карбидопамен 10 мг-ға дейін) әр бірнеше күннен кейін қажеттілік бойынша ең жоғарғы мөлшер 1,5 г леводопа (150 мг карбидопа)
(6 таблетка 250 мг/25 мг-нан).

Кері көрсеткіштері. Бір мезгілде талдамсыз моноаминоксидаза баяулатқыштарымен қабылдау; жабық бұрышты глаукома; белгіленген немесе күдіктенетін қатерлі меланома.

Сақтандыру.

Келесі мәселелі жағдайларда тәуекел мен пайданы салыстырып қарастыру қажет:

Өкпе ауруларында, жара ауруларында, жүрек қан тамыр ауруларында (инфаркт миокардын қоса), қант диабетінде, остеомаляция, жабық бұрышты глаукомада, анамнезендегі меланома (белсену тәуекелі), психикалық аурулар кезінде (ауыр жағдайларда — қолданудан қашу керек) сақтықтықпен тағайындау керек. Бауыр қызметін, қанның түзілуін, психикалық жағдайларда, жүрек қан-тамырлар жүйесі мен ұзақ қолданған кезде бүйрек қызметін қатаң мониторинг жасау қажет. Егде жастағы науқастарға тағайындағанда мөлшерін бірден жоғарудан қашу керек. Науқастарға біртіндеп қалыпты қозғалыс белсенділігіне оралудың қажет екендігін түсіндіру керек. Препаратты бірден алып тастаудан қашу керек.

Әрекеттесуі: 1 қосымшаны қара.

Жүктілік: FDA категориясы С. Жануарларда тератогендік және эмбриотоксикалық әсері анықталған. Ұсынылмайды.

Емшекпен емізу: төс сүтіне өтеді. Ұсынылмайды.

Жанама әсерлері

Жүре