Иммносупрессивті препараттар

 

8.1.1. Антипролиферативті иммунодепрессанттар (азатиоприн, мофетила микофенолат)

8.1.2. Глюкокортикостероидтар (гидрокортизон, дексаметазон, метилпреднизолон, преднизолон)

8.1.3. Моноклональды антидене препараттары (алемтузумаб, базиликсимаб, иматиниб, ритуксимаб, трастузумаб)

8.1.4. Басқа да (циклоспорин)

 

Антипролиферативті иммунодепрессанттар

 

Аталған топтың препараттары Т- және В-лимфоциттер пролиферациясын (мофетил микофенолат, циклофосфамид) және тек Т- лимфоциттерді (азатиоприн), сонымен қатар антидене өнімдерін тежейді. Антипролиферативті иммундыдепрессанттар алкилдеуші препараттарға қарағанда, интакты жасушаларға цитотоксикалық әсері төмендеу екендігі белгілі. Соған қарамастан, Антипролиферативті иммундыдепрессанттармен химиотерапияны талдағанда (әсіресе біріктірілген) және науқастармен кеңескенде 1.1 бөліміндегі ақпаратқа көңіл бөлу қажет.

 

АЗАТИОПРИН

(AZATHIOPRINE)

Шығарылу түрі. Таблеткалар 50 мг; егуге арналған ерітіндіні дайындау үшін ұнтақ 50 мг флаконда.

Қолдану көрсеткіштері мен мөлшерленуі.

Трансплантанттың қабылдамау реакциясының алдын алу шараларына (біріктірілген ем құрамында). Аутоиммуннды аурулар. Ішке. Мөлшерлеу тәртібін жеке белгілейді. Тәуліктік мөлшері 1 мг/кг-нан 5 мг/кг-ға дейін өзгереді. Емделуі ұзақ.

Кері көрсеткіштері. Жүктілік, азатиопринге және/немесе меркаптопуринге жоғары сезімталдық.

Сақтандыру. Науқастарды бақылау: қанның жалпы анализі+тромбоциттер – емнің бірінші 2 айында 1 реттен аптасына, үдерістің тұрақтануы кезінде анализ жиілігін азайтады. Лейкоциттер саны < 4000/мкл кезде – мөлшерін азайтады, < 3000/мкл кезде – доғарады. Ұзақ емделу кезінде – лейкопенияны мөлшерін төмендету арқылы түзетеді. Бауыры және/немесе бүйрек қызметі бұзылған науқастарға, сонымен қатар аллопуринолды бір мезгілде қолданғанда, азатиопиринді төмен мөлшерде тағайындайды.

Әрекеттесуі: 1 қосымшаны қара.

Жүктілік: Кері көрсетілген.

Емшекпен емізу: Кері көрсетілген.

Жанама әсерлері.

Миелодепрессии, екіншілік инфекциялар дамуы, мегалобласты эритропоэз және макроцитоз. Жүректің айнуы, құсу, анорексия, тері бөртпелері, артралгии, миалгии, дәрілік қызба, холестазды гепатит. Трансплантант реципиенттерде панкреатит байқалған, АІЖ эрозивті-жаралы зақымданулары мен қан кетулері, ішектің некрозы мен перфорациясы.

Саудаға тіркелген атауы: Азатиоприн

МОФЕТИЛА МИКОФЕНОЛАТ

(MYCOPHENOLATE MOFETIL)

Морфолиноэтилді эфир микофенолды қышқыл, Pennicillinum stoloniferum өндіретін. Инозинофосфатдегидрогеназаны баяулату арқылы, гуанозинді нуклеотидтер синтезін бұзады. Т- және В- лимфоциттер пролиферациясын, сонымен қатар антидене өнімін тежейді.

Шығарылу түрі. Капсулалар 250 мг.

Қолдану көрсеткіштері мен мөлшерленуі.

Бүйректі қондырғаннан кейінгі қабылдамау реакциясының алдын алу және емдеу. Циклоспорин мен глюкокортикоидтармен біріктіріп емдеудің құрамында ғана қолданылады. Қондыруды қабылдамау реакциясының алдын алу үшін бірінші мөлшерді операциядан кейін бірінші үш тәулікте қолданады. Ұсынылатын мөлшер ішке – 2 г/тәулігіне 2 қабылдауға. Қабылдамау реакциясын емдеу үшін препаратты 3 г/тәулігіне тағайындайды.

Кері көрсеткіштері. Микофеналат мофетилге жоғары сезімталдық.

Сақтандыру. Науқастарды бақылау: емдеу үдерісінде үнемі шеткі қанның көрсеткіштерін бақылау қажет. Нейтрофилдер саны 1300/мкл-ге төмендеген кезде, мофетил мөлшерін төмендету немесе оны доғару керек. Микофенолат мофетилді қолданатын науқастарда, лимфома даму және басқа да қатерлі ісіктердің даму тәуекелі жоғары, көбінесе терінің қатерлі ісігі.

Әрекеттесуі: 1 қосымшаны қара.

Жүктілік: Кері көрсетілген.

Емшекпен емізу: Кері көрсетілген.

Жанама әсерлері.

Лейкопения, тромбоцитопения, қаназдық. Бүйрек түтікшесінің некрозы. Артериальды гипер/гипотензия, су-электролит алмасуының бұзылыстары, жүректің айнуы, құсу, іштің қатуы немесе диарея, гастрит, проктит. Гепатит. Гирсутизм, алопеция, қышыма, акне, терінің жаралануы, терінің қатерлі ісіктері. Бастың айналуы, дірілдеу, ұйқының бұзылуы, депрессия, парестезия. Конъюктивит, амблиопия, катаракта. Гипергликемия, гиперхолестеринемия, гиперурикемия. Дене салмағының жоғарлауы, қалқанша маңы безі қызметінің бұзылуы. Миалгия, артралгия, тырысулар. Жөтел, ентігу, бронхоспазм.

Саудаға тіркелген атауы: Селлсепт.

 

Глюкокортикостероидтар

 

Глюкокортикостероидтар қабынуға қарсы, аллергияға қарсы және десенсебилизирлеуші әсер көрсетеді. Сонымен қатар, шокқа қарсы және антитоксикалық әсер етеді. Иммунодепрессиялық белсенділікке ие. Иммунодепрессивті ықпалы лимфоциттер мен макрофагтардан цитокиндердің босап шығуының тежеуімен байланысты. Бұл топтың препараттары ісіктерге қарсы белсенділікке ие емес, тек симптоматикалық немесе паллиативті мақсатпен ғана қолданылатынын есте сақтау керек. 18.1 бөлімді қара.

 

ГИДРОКОРТИЗОН

(HYDROCORTISONE)

Шығарылу түрі. Егуге арналған суспензия.

Қолдану көрсеткіштері мен мөлшерленуі.

Саркоидозды симптоматикалық емдеу. Парентеральды қолдану. К/т құю немесе тамшылату арқылы қолданылады. Бастапқы мөлшерді 100 мг-ды құрайды (30 секунд ішінде енгізіледі.) – 500 мг (10 минут ішінде енгізіледі), қайта 2-6 сағаттан кейін. Үлкен мөлшерлерді науқастың жағдайы тұрақтанғанша қолдану қажет, бірақ көбінесе 48-72 сағаттан артық емес. Балаларға тәулігіне дене салмағына есептегенде 25 мг/кг мөлшерден төмен тағайындайды.

Кері көрсеткіштері. Қысқа уақыт қолданған кезде өмірлік қажеттігі бойынша – гидрокортизонға жоғары сезімталдық. Салыстырмалы кері көрсеткіштер: гипертониялық аурудың ауыр түрлері, Иценко-Кушинга синдромы, психоздар, нефрит, асқазан мен ұлтабардың жара аурулары, жүйелік микоз, қант диабеті, препарат құрамына жоғары сезімталдық.

Сақтандыру. Минерало- және глюкокортикоидты белсенділікке ие.

Паразитарлық және инфекциялық, вирустық, зеңдік немесе бактериальды ауруларда сақтықпен тағайындау керек. Вакцинация кезінде 8 апта алдын және 2 апта кейін, БЦЖ егуден кейінгі лимфаденит кезінде, иммунодефициттік жағдайлар кезінде (сонымен қатар АИВ-инфицирленген) сақтықпен қолданылады. 48-72 сағат ішінде тиімділігі жеткіліксіз кезде және ұзақ емдеу қажет кезінде гидрокортизонды сұйықтық пен натрийдің ұстап қалуын туғызбайтын басқа ГКС ауыстыру керек. Гидрокортизонмен емдеу уақытында натрийдің төменгі және калийдің жоғары құрамынан тұратын емдәм тағайындау қажет.

Гидрокортизон туғызған салыстырмалы бүйрек үсті безінің жетіспеушілігі, оны доғарғаннан кейін бірнеше айға дейін сақталуы мүмкін. Осыны ескеріп, аталған кезеңдерде туындаған күйзелістік жағдайларда, гормональды емді қайта бастайды.

Әрекеттесуі: 1 қосымшаны қара.

Жүктілік: Қатаң көрсеткіштер бойынша мүмкін.

Емшекпен емізу: Кері көрсетілген.

Гидрокортизонды туберкулезге қарсы терапияда біріктіру қажет.

Жанама әсерлері.

Ағзада натрий мен сұйықтықтың ұстап қалынуы, тоқыраулы жүрек жетіспеушілігі, электролиттік бұзылыстар, иық және ортан жілік сүйегі басының асептикалық некрозы, стероидты миопатия, остеопороз, ульцерогенді әсері, психоздар, Иценко-Кушинга синдромы, иммунитеттің тежелуі.

Саудаға тіркелген атауы: Гидрокортизон.

ДЕКСАМЕТАЗОН

(DEXAMETHASONE)

Шығарылу түрі. Егуге арналған ерітінді 4 мг/мл; таблеткалар 500 мкг.

Қолдану көрсеткіштері мен мөлшерленуі.

Қатерлі ісктер (паллиативті ем ретінде). Мөлшерлеу тәртібі жеке. К/т және б/е парентеральды енгізіледі. Тәулік бойы 4-тен 20 мг-ға дейін 3-4 рет тәулігіне енгізілуі мүмкін. Парентеральды енгізу ұзақтығы 3-4 күн, кейін ұстап тұрушы парентеральды емге көшеді.

Кері көрсеткіштері. Қысқа қолданулар өмірлік көрсеткіштер бойынша – дексаметазонға жоғары сезімталдық. Жүйелік микоздар. Буынның инфекциялық зақымдалулары. Семіздіктің III-IV дәрежесі.

Сақтандыру. Дексаметазонның әсер ету ерекшелігіне гипофиз қызметін шамалы баяулату мен минералокортикоид белсенділігінің жоқ болуы жатады.

Паразитарлық және инфекциялық, вирустық, зеңдік немесе бактериальды ауруларда сақтықпен тағайындау керек. Вакцинация кезінде 8 апта алдын және 2 апта кейін, БЦЖ егуден кейінгі лимфаденит кезінде, иммунодефициттік жағдайлар кезінде (сонымен қатар АИВ-инфицирленген) сақтықпен қолданылады. АІЖ ауруларында, жүрек қан-тамыр аурулары кезінде, сонымен қатар миокардтық инфарктынан кейінгі кезде, СБЖ декомпенсациясында, ауыр гипертензияда, қант диабетінді, тиретоксикозда, гипотиреозда, Иценко-Кушинга ауруында, ауыр бүйрек/бауыр жетіспеушілігінде, нефроуролитиазда, гипоальбуминемияда, жүйелік остеопорозда, миастенияда, жедел психозда, семіздіктің III-IV дәрежесінде, полиомиелитте, глаукомада сақтықпен тағайындайды.

Науқастарды бақылау: емнің алдында және емдеу кезеңінде қан анализінің жалпы көрсеткіштерін, гликемия деңгейін және плазмадағы электролиттер құрамын, АҚ, бақылау керек, окулисттің қарауында болу.

Дексаметазонды бірден доғару кезінде, әсіресе үлкен мөлшерді қабылдау алдында, анорексиямен, жүректің айнуымен, тоқыраумен, жалпыланған қаңқа-бұлшық ет ауырсынуларымен, жалпы әлсіздікпен жүретін, алып тастау синдромы болуы мүмкін. Дексаметазон туғызған бүйрек үсті безінің салыстырмалы жетіспеушілігі, препаратты доғарғаннан кейін бірнеше айға дейін созылуы мүмкін. Осыны ескеріп, аталған кезеңдерде туындаған күйзелістік жағдайларда, гормональды емді қайта бастайды.

Туберкулездің белсенді түрімен ауыратын науқастарға дексаметазонды туберкулезге қарсы дәрілермен біріктіріп қолданады.

Балаларға ұзақ емдеуге қолданғанда, өсу мен даму қарқынын қатаң бақылау қажет. Емделу кезінде қызылшамен немесе жел шешекпен ауыратын науқастармен қатынаста болған балаларға, алдын алу шаралары ретіне арнамалы иммуноглобулиндер тағайындалынады.

Әрекеттесуі: 1 қосымшаны қара.

Жүктілік: Күтілетін емнің ықпалы мен ұрыққа теріс әсерін ескеру арқылы, қатаң көрсеткіштер бойынша мүмкін (әсіресе І үшайында). Жүктілік кезде ұзақ қолданғанда, ұрықтың өсу бұзылыстарының болуы мүмкін. Жүктіліктің соңында қолданған кезде, ұрықтың бүйрек үсті безінің атрофиясы дамуы мүмкін, ол нәрестелерде орын басушы емді қажет етуі мүмкін.

Емшекпен емізу: Дексаметазонды аз мөлшерде 7-10 күндей қолдану мүмкін.

Жанама әсерлері.

Қысқа емделу кездерінде болуы мүмкін: жүректің айнуы, құсу, брадикардия, артериальды гипотензия, коллапс, аритмия, жүректің тоқтауы, стероидты асқазан жаралары, иммунитеттің төмендеуі. Ұзақ қолданған кезде Иценко-Кушинга синдромы, гипергликемия және т.б. дамуы мүмкін.

Саудаға тіркелген атауы: Дексаметазон, Медексол, Максидекс.

 

МЕТИЛПРЕДНИЗОЛОН

(METHYLPREDNISOLONE)

Шығарылу түрі. Таблеткалар 4 мг; егуге арналған ерітіндіні дайындау үшін ұнтақ 40 мг, 125 мг, 250 мг, 500 мг.

Қолдану көрсеткіштері мен мөлшерленуі.

Қатерлі ісіктірді паллиативті емдеу кезінде. Ісік ауруларының салдарынан болған гиперкальциемия. Симптоматикалық саркоидоз, балалардағы жедел лейкоздар. Ісіктер немесе жарақаттар салдарынан болған ми ісінулері. Ішке және парентеральды қолданады. Ішке. Таңертең, тамақтан соң, күнделікті немесе күн ара 16-80 мг/тәулігіне, 100 мг/тәулігіне дейін бір реттік немесе бөлінген мөлшерде, ең жоғарғы тәуліктік мөлшер – 250 мг. К/т шок кезінде – 4-20 мг/кг. Енгізу ұзақтығы 10 минуттан артық емес. Енгізулердің ара қашықтығы – 30 минуттан 24 сағатқа дейін. Суспензия-депо: б/е – 40-120 мг-нан 1-4 апта бойы.

Кері көрсеткіштері. АГ ауыр түрі, ауыр жүрек жетіспеушілігі, қант диабеті, остеопороз, асқазан мен ұлтабардың жара аурулары, психикалық аурулар, жүйелік микоздар, жүктілік, лактация, Иценко-Кушинга синдромы.

Сақтандыру. Препарат септикалық шок кездерінде тиімсіз (өлім жоғарлауы мүмкін); емдеу кезіндегі күйзеліс кездерінде ГКС мөлшерін жоғарлату көрсетілген; Паразитарлық және инфекциялық, вирустық, зеңдік немесе бактериальды ауруларда сақтықпен тағайындау керек. Вакцинация кезінде 8 апта алдын және 2 апта кейін, БЦЖ егуден кейінгі лимфаденит кезінде, иммунодефициттік жағдайлар кезінде (сонымен қатар АИВ-инфицирленген) сақтықпен қолданылады. АІЖ ауруларында, жүрек қан-тамыр аурулары кезінде, сонымен қатар миокардтық инфарктынан кейінгі кезде, СБЖ декомпенсациясында, ауыр гипертензияда, қант диабетінді, тиретоксикозда, гипотиреозда, Иценко-Кушинга ауруында, ауыр бүйрек/бауыр жетіспеушілігінде, нефроуролитиазда, гипоальбуминемияда, жүйелік остеопорозда, миастенияда, жедел психозда, семіздіктің III-IV дәрежесінде, полиомиелитте, глаукомада сақтықпен тағайындайды.

Науқастарды бақылау: емнің алдында және емдеу кезеңінде қан анализінің жалпы көрсеткіштерін, гликемия деңгейін және плазмадағы электролиттер құрамын, АҚ, бақылау керек, окулисттің қарауында болу.

Метилпреднизалонды бірден доғару кезінде, әсіресе үлкен мөлшерді қабылдау алдында, анорексиямен, жүректің айнуымен, тоқыраумен, жалпыланған қаңқа-бұлшық ет ауырсынуларымен, жалпы әлсіздікпен жүретін, алып тастау синдромы болуы мүмкін. Метилпреднизалон туғызған бүйрек үсті безінің салыстырмалы жетіспеушілігі, препаратты доғарғаннан кейін бірнеше айға дейін созылуы мүмкін. Осыны ескеріп, аталған кезеңдерде туындаған күйзелістік жағдайларда, гормональды емді қайта бастайды.

Туберкулездің белсенді түрімен ауыратын науқастарға метилпреднизалонды туберкулезге қарсы дәрілермен біріктіріп қолданады.

Балаларға ұзақ емдеуге қолданғанда, өсу мен даму қарқынын қатаң бақылау қажет. Емделу кезінде қызылшамен немесе жел шешекпен ауыратын науқастармен қатынаста болған балаларға, алдын алу шаралары ретіне арнамалы иммуноглобулиндер тағайындалынады.

Әрекеттесуі: 1 қосымшаны қара.

Жүктілік: FDA категориясы С. Плацент кедергісінен өтеді, терапиялық құнарлығының теріс ықпалы тіркелмеген. Соған қарамастан жүктілік кезде ұзақ қолданғанда, ұрықтың өсу бұзылыстары мүмкін. Жүктіліктің соңында қолданған кезде, ұрықтың бүйрек үсті безінің атрофиясы дамуы мүмкін, ол нәрестелерде орын басушы емді қажет етуі мүмкін.

Емшекпен емізу:Кері көрсетілген.

Жанама әсерлері.

Ағзада натрий мен сұйықтықтың ұсталуы, тоқыраулы жүрек жетіспеушілігі, электролиттік бұзылыстар, иық пен ортан жілік сүйектер басының асептикалық некрозы, стероидты миопатия, остеопороз, ульцерогенді әсері, психоздар, Иценко-Кушинга синдромы, иммунитеттің тежелуі. Парентеральды енгізу кезінде – сирек жағдайларда соқырлық, анафилаксия, терінің және тері асты жасұнығының атрофиясы.

Саудаға тіркелген атауы: Солу-Медрол

 

ПРЕДНИЗОЛОН

(PREDNISOLONE)

Шығарылу түрі. Таблеткалар 5 мг.

Қолдану көрсеткіштері мен мөлшерленуі.

Лимфогранулематоз (Ходжкина ауруы), лейкоздың әртүрлері, агранулоцитоз. Әртүрлі этиологиялық шоктар. Шок кезінде к/т – 30-90 (150-300 дейін) мг-ды қолданады. Б/е, тереңірек (баяу сіңіріледі). Қайта енгізілуі – 30-60 мг-нан к/т немесе б/е, жедел көріністерді шеттеткеннен кейін – преднизолон таблеткасына өтеді. Ісікті аураларды емдеу кезінде мөлшерлеу тәртібі жеке. Бастапқы мөлшер 20-30 мг/тәулігіне; ұстап тұрушы – 5-10 мг/тәулігіне. Емді мөлшерін біртіндеп төмендету арқылы доғарады. Балаларға арналған мөлшер: бастапқы мөлшер – 1-2 мг/кг/тәулігіне 4-6 қабылдауға, ұстап тұрушы – 0,3-0,6мг/кг/тәулігіне. Кейбір ауруларда ересектер мен балалар үшін мөлшерді жоғарлатады.

Кері көрсеткіштері. Қысқа мерзімге өмірлік көрсеткіштер бойынша қолданылады – преднизолонға жоғары сезімталдық. Салыстырмалы (тәуекел ұзақ емдеуде қолданған кезде жоғарлайды): АГ ауыр түрлері, ауыр жүрек жетіспеушіліктері, қант диабеті, остеопороз, асқазан мен ұлтабардың жара аурулары, психикалық аурулар, жүйелік микоздар, жүктілік, лактация, Иценко-Кушинга синдромы, СБЖ.

Сақтандыру. Препарат септикалық шок кезінде тиімсіз (өлім жоғары болуы мүмкін). Паразитарлық және инфекциялық, вирустық, зеңдік немесе бактериальды ауруларда сақтықпен тағайындау керек. Вакцинация кезінде 8 апта алдын және 2 апта кейін, БЦЖ егуден кейінгі лимфаденит кезінде, иммунодефициттік жағдайлар кезінде (сонымен қатар АИВ-инфицирленген) сақтықпен қолданылады. АІЖ ауруларында, жүрек қан-тамыр аурулары кезінде, сонымен қатар миокардтық инфарктынан кейінгі кезде, СБЖ декомпенсациясында, ауыр гипертензияда, қант диабетінді, тиретоксикозда, гипотиреозда, Иценко-Кушинга ауруында, ауыр бүйрек/бауыр жетіспеушілігінде, нефроуролитиазда, гипоальбуминемияда, жүйелік остеопорозда, миастенияда, жедел психозда, семіздіктің III-IV дәрежесінде, полиомиелитте, глаукомада сақтықпен тағайындайды.

Науқастарды бақылау: емнің алдында және емдеу кезеңінде қан анализінің жалпы көрсеткіштерін, гликемия деңгейін және плазмадағы электролиттер құрамын, АҚ, бақылау керек, окулисттің қарауында болу.

Преднизалонды бірден доғару кезінде, әсіресе үлкен мөлшерді қабылдау алдында, анорексиямен, жүректің айнуымен, тоқыраумен, жалпыланған қаңқа-бұлшық ет ауырсынуларымен, жалпы әлсіздікпен жүретін, алып тастау синдромы болуы мүмкін. Преднизалон туғызған бүйрек үсті безінің салыстырмалы жетіспеушілігі, препаратты доғарғаннан кейін бірнеше айға дейін созылуы мүмкін. Сонымен қатар, өмірге қауіпті ауыр бүйрек үсті безінің жетіспеушілігі даму мүмкін. Осыны ескеріп, аталған кезеңдерде туындаған күйзелістік жағдайларда, гормональды емді қайта бастайды.

Туберкулездің белсенді түрімен ауыратын науқастарға преднизалонды туберкулезге қарсы дәрілермен біріктіріп қолданады.

Балаларға ұзақ емдеуге қолданғанда, өсу мен даму қарқынын қатаң бақылау қажет. Емделу кезінде қызылшамен немесе жел шешекпен ауыратын науқастармен қатынаста болған балаларға, алдын алу шаралары ретіне арнамалы иммуноглобулиндер тағайындалынады.

Әрекеттесуі: 1 қосымшаны қара.

Жүктілік. FDA категориясы С. Плацент кедергісінен өтеді, терапиялық құнарлығының теріс ықпалы тіркелмеген. Соған қарамастан жүктілік кезде ұзақ қолданғанда, ұрықтың өсу бұзылыстары мүмкін. Жүктіліктің соңында қолданған кезде, ұрықтың бүйрек үсті безінің атрофиясы дамуы мүмкін, ол нәрестелерде орын басушы емді қажет етуі мүмкін.

Емшекпен емізу: Кіші мөлшерлер қауіпсіз, жоғары – ұсынылмайды.

Жанама әсерлері

Ағзада натрий мен сұйықтықтың ұсталуы, тоқыраулы жүрек жетіспеушілігі, электролиттік бұзылыстар, иық пен ортан жілік сүйектер басының асептикалық некрозы, стероидты миопатия, остеопороз, ульцерогенді әсері, психоздар, Иценко-Кушинга синдромы, иммунитеттің тежелуі. Парентеральды енгізу кезінде – сирек жағдайларда соқырлық (бас пен мойын аймағына енгізу кезде және препарат кристаллдарының көз тамырларына түсу салдарынан), анафилаксия, терінің және тері асты жасұнығының атрофиясы.

Саудаға тіркелген атауы: Адантан, Преднизолон, Солу-Медрол .

 

Моноклональды антиденелер

 

Бұл топтың препараттары қалыпты және малигнизирленген Т- және В- лимфоциттерді (алемтузумаб, иматиниб), В-лимфоциттерді (ритуксимаб, трастузумаб) лизисін туғызатын генно-инженерлік гумагинизирленген антидене. Діңгектік қан түзу жасушалары мен жасуша өкілдерін зақымдамайды.

АЛЕМТУЗУМАБ

(ALEMTUZUMAB)

Шығарылу түрі. Егуге арналған ерітіндіні дайындау үшін құнарлық 30 мг/мл.

Қолдану көрсеткіштері мен мөлшерленуі.

Созылмалы лимфолейкоз. К/т енгізу. Бастапқы мөлшер – 3 мг. Кейінгі қолданатын мөлшер, емдеу кестесіне байланысты белгілейді. Ең жоғарғы емдеу ұзақтығы – 12 апта. Ауыр инфекцияның дамуы кезінде немесе гематологиялық улылық уланудың айқын белгілерін емдеуді доғару, олардың толық жойылуына дейін жалғастырады. Аурудың үдеуі кезінде емді доғарады.

Кері көрсеткіштері. Жедел немесе созылмалы жүйелік инфекциялық үдерістерінің асқынуында; АИВ-инфекциясы; емді қажет ететін қосымша ісіктер; жүктілік, лактация; алемтузумабаға жоғары сезімталдық.

Сақтандыру. ЖИА мен антигипертензивті препараттар қабылдайтын науқастарға сақтықтармен тағайындайды. Алемтузумабаның бірінші енгізуіне дейін антигистаминді препараттармен және опиоидты емес анальгетиктермен премедекация жүргізу қажет, әр бір келесі енгізулер кезінде препараттың мөлшерін жоғарлату, сонымен қатар клиникалық көрсеткіштер бойынша. Емдеу кезінде және ол аяқталғаннан кейін 2 ай бойы инфекция дамуының алдын алу шаралары жүргізіледі. Ауыр инфекциялық асқынулар кезінде алемтузумабаны қабылдауды олардың жойылуына дейін доғару керек.

Науқастарды бақылау: емделу кезеңінде үнемі шеткі қанның көрсеткіштеріне бақылау жүргізу қажет.

Айқын гематотоксияны емдеу кезінде оның толық жойылуына дейін қабылдайды. Емделу кезеңінде егде жастағы науқастардың жағдайын қатаң қадағалау керек.

Балаларда, бүйрек және бауыр ауруларымен ауыратын науқастарға алемтузумабаны қолданғандаға қауіпсіздік пен тиімділігі зерттелмеген.

Алемтузумаба мен басқа химиотерапиялық препараттарды енгізудің ұсынылатын арасы 3 аптаны құрайды. Ең аз дегенде алемтузумабты қолданғаннан кейін, 12 ай барысында тірі вирусты вакциналарды қолдану ұсынылмайды.

Науқас көлік жүргізгенде және басқа да потенциальды қауіпті қызмет түрлерімен айналысқанда сақтықты сақтау керек.

Әрекеттесуі: 1 қосымшаны қара.

Жүктілік: Кері көрсетілген.

Емшекпен емізу: Кері көрсетілген.

Жанама әсерлері.

Жиі кездесетін – нейтропениялық қызба, көкіректің ауруы, артериальды гипо/гипертензия, тахикардия, шеткі қан айналымының бұзылуы; бастың ауруы, парестезия, дірілдеу, депрессия, естің шатасуы; жүректің айнуы, құсу, диарея, асқазан-ішек жолдарынан қан кету; гранулоцитопения, тромбоцитопения, қаназдық, панцитопения, ҰТІБ-синдромы; гипонатриемия, дегидратация; сүектің ауруы, артралгия, миалгия; пневмония, ентігу, бронхоспазм; несеп жолдарының инфекциясы; есекжем; иммунодепрессивті әсері – сепсис, кандидомикоз, вирусты инфекциялар (ұшықты, цитамегаловирусты).

Саудаға тіркелген атауы: Кэмпас.

БАЗИЛИКСИМАБ

(BASILIXIMAB)

Шығарылу түрі. Егуге арналған ерітіндіні дайындау үшін ұнтақ 50 мг флаконда.

Қолдану көрсеткіштері мен мөлшерленуі.

Бүйректі қондыру операциясын жүргізу кезеңіндегі жедел қабылдамау реакциясының алдын алу шаралары (циклоспорин мен кортикостероидтардан тұратын біріктірілген иммунодепрессивті ем құрамында). Мөлшерлеу тәртібі науқастың жасына және қолданатын ем кестесіне байланысты жеке болады.

Кері көрсеткіштері. Препаратқа жоғары сезімталдық.

Сақтандыру. Жүктілік кезінде қолданылудың қаіпсіздігіне адекваттық және қатаң бақыланылатын зерттеулер жүргізілмеген. Қазіргі кезде бастапқы курс емдеуден кейінгі, базиликсимабаны қайта енгізу қолданылмаған, сондықтан енгізу тәуекелінің дәрежесі белгісіз.

Әрекеттесуі: 1 қосымшаны қара.

Жүктілік: Кері көрсетілген.

Емшекпен емізу: Кері көрсетілген.

Жанама әсерлері.

Жиі: іштің қатуы, жүректің айнуы, диарея, іштің ауруы, құсу, диспепсиялық көріністер, гиперкалиемия, гипергликемия, гиперурикемия, гипофосфат- және кальциемия, дене салмағының жоғарлауы, гиперхолестеринемия, ацидоз, бастың ауруы, дірілдеу, бастың айналуы, дизурия, қалдық азоттың жоғарлауы, шеткі ісінулер, ісіну, қызба, инфекциялар, жазылу үдерістерінің баяулауы, ұйқының қашуы, аяқтардың және арқаның ауруы, қаназдық.

Саудаға тіркелген атауы: Симулект.

ИМАТИНИБ

(IMANTINIB)

Шығарылу түрі. Капсулалар 100 мг.

Қолдану көрсеткіштері мен мөлшерленуі.

Созылмалы миелолейкоз (асқыну сатысында, бласты кризді қоса және интерферон-альфамен емдеуге тұрақтылық кезіндегі аурудың беті қайтқан сатысында). Ішке қолданады (тамақпен бірге, бір стақан сумен ішеді) бір рет, аурудың беті қайтқан сатысында ұсынылатын тәуліктік мөлшер — 400 мг, асқыну сатысында және бласты криз кезінде — 600 мг. Аурудың үдеуі кезінде мөлшерін жоғарлату мүмкін: аурудың беті қайтқан сатысында 600 мг/тәулігіне дейін, асқыну сатысында және бласты криз кезінде — 800 мг/тәулігіне (400 мг-нан 2 реттен күніне).

Кері көрсеткіштері. Жоғары сезімталдық, жүктілік, емшекпен емізу.

Әрекеттесуі: 1 қосымшаны қара.

Жүктілік: Кері көрсетілген.

Емшекпен емізу: Кері көрсетілген

Сақтандыру. Науқастарды бақылау: емделу кезеңінде үнемі шеткі қанның көрсеткіштеріне, бауыр мен бүйрек қызметіне бақылау жүргізу қажет.

Жанама әсерлері

Жүректің айнуы, құсу, бауыр қызметінің бұзылуы, нейтропения, тромбоцитопения, қаназдық, панцитопения, сұйықтықтың ағзада жиналуы, бүйрек қызметінің бұзылуы, СБЖ, бұлшық ет спазмы.

Саудаға тіркелген атауы: Гливек

 

РИТУКСИМАБ

(RITUXIMAB)

Шығарылу түрі. Инфузияға арналған концентрат 10 мг/мл.

Қолдану көрсеткіштері мен мөлшерленуі.

B-жасушалы ходжкин емес лимфома (аурудың қайталануы немесе химияға тұрақтылығы). К/т тамшылатып қолданады мөлшері дене бетіне есептегенде 375 мг/м² 1 рет/аптасына 4 апта бойы; инфузияның бастапқы енгізу жылдамдығы 50 мг/сағ біртіндеп жоғарлатумен 50 мг/сағ әр 30 минут сайын (ең жоғарғы жылдамдығы 400 мг/сағ).

Кері көрсеткіштері. Жоғары сезімталдық.

Сақтандыру. Өкпе ауруымен ауыратын науқастарға сақтықпен қолданады (бронхтың тарылуы мүмкін); нейтрофил саны 1500/мкл төмен болғанда және/немесе тромбоциттер саны 75 000/мкл төмен кезде.

Науқастарды бақылау: емделу кезеңінде үнемі шеткі қанның көрсеткіштеріне, сонымен қатар тромобоциттер санын анықтау.

12 сағат ритуксимабамен инфузия жасаудың алдында және инфузия кезінде гипотензивті препараттарды алып тастау керек. Анамнезенде жүрек аурулары бар науқастарға инфузия үдерісі кезінде қатаң бақылаулар қажет.

Ритуксимабаны қолдану кезінде, ауыр анафилактикалық реакцияларды тез шеттету үшін қажетті дәрілік заттарды қолда болуы тиіс.

Балаларға қолданудың қауіпсіздігі мен тиімділігі тіркелмеген.

Әрекеттесуі: 1 қосымшаны қара.

Жүктілік: Кері көрсетілген.

Емшекпен емізу: Кері көрсетілген.

Жанама әсерлері.

Жүректің айнуы, құсу, абдоминальды аурулар, «бауыр» трансаминаза белсенділігінің және бір қатар ферменттердің жоғарлауы, АҚ жоғарлауы, аритмия, ортостатикалық гипотензия, ЖЖ, шеткі ісінулер, дизурия, гематурия, бүйрек қызметінің бұзылуы, артралгия, миалгия, оссалгия, бұлшық ет гипертонусы, көкірек қуысының, омыртқаның бел-сегізкөз бөлімінің ауруы, бастың айналуы, бастың ауруы, шеткі нейропатия, БД, тыныс алу жетіспеушіліктері, қанның ұю бұзылыстары, тромбоцитопения, нейтропения, лейкопения, қаназдық, панцитопения, аллергиялық реакциялар, лимфоаденопатия, ұшық инфекциялары.

Саудаға тіркелген атауы: Мабтера

 

ТРАСТУЗУМАБ

(TRASTUZUMAB)

Шығарылу түрі. Егуге арналған лиофилизирленген ұнтақ 440 мг.

Қолдану көрсеткіштері мен мөлшерленуі.

Метастазды сүт безінің қатерлі ісігі, ісікті гиперэкспрессией HER2 (бір немесе бірнеше химиотерапия кестесінен кейінгі монотерапия, алдыңғы химиотерапияның болмауы кезінде паклитакселмен біріктіріп қолдану). К/т тамшылатып енгізеді, күш түсіретін мөлшер - 4 мг/кг, ұстап тұрушы — 2 мг/кг/аптасына.

Кері көрсеткіштері. Жоғары сезімталдық.

Сақтандыру. ЖИА, артериальды гипертензия, жүрек жетіспеушілігі кезінде, өкпенің қосымша ауруларында немесе өкпеде метастаздар болуы кезінде; алда кардиотоксикалық дәрілік заттармен ем жүргізілетін кезде; жас балаларға (тиімділігі мен қауіпсіздігі белгіленбеген).

Науқастарды бақылау: емделу кезеңінде үнемі шеткі қанның көрсеткіштеріне, жүрек қан-тамырлар жүйесі мен өкпе қызметіне бақылау жүргізу.

Әрекеттесуі: 1 қосымшаны қара.

Жүктілік: Кері көрсетілген. Зерттелмеген.

Емшекпен емізу: Зерттелмеген. Кері көрсетілген

Жанама әсерлері

Диспепсия, жүректің айнуы, құсу, ісіну синдромы; артралгия, миалгия, лейкопения, тромбоцитопения, қаназдық, ЖЖ, ентігу, аллергиялық реакциялар.

Саудаға тіркелген атауы: Герцептин

8.1.4. Басқа да иммунодепрессанттар

ЦИКЛОСПОРИН

(CYCLOSPORINUM)

Шығарылу түрі. Капсулалар 25 мг, 50 мг, 100 мг.

Қолдану көрсеткіштері мен мөлшерленуі.

Циклоспоринді алдын басқа иммундепрессанттарды қабылдаған науқастарға трансплантаттың қабылдамау реакциясын төмендету үшін қолданады. Циклоспоринді аллогенді бүйрек, жүрек, өкпе және басқа да мүшелерді қондыруда, сонымен қатар сүйек кемігін қондыруда трансплантатты қабылдамаудың алдын алу шараларындағы негізгі зат болып келеді. Аутоиммунды ауруларда жиынтық терапияда қолданылады. Препаратты көктамырға және ішке қолданады. Циклоспоринді көктамырға баяу енгізеді (тамшылатып) изотониялық натрий хлорид ерітіндісінде немесе 5 % глюкоза ерітіндісінде. Бастапқы мөлшерді көбінесе көктамырға енгізуде 3 - 5 мг/кг құрайды күніне, ішке қолдану кезінде - 10 15 мг/кг күніне. Мүшелерді қондыру кезіндегі трансплантация операциясының алдында 4-12 сағат алдын тағайындайды. Сүйек кемігін қондыру кезінде соңғы мөлшерді операция күні енгізеді. Көбінесе соңғы мөлшерді көктамырға енгізеді және көктамырға енгізуді 2 апта бойы жалғастырады. Кейін пероральды ұстап тұрушы мөлшерге өтеді.
Кері көрсеткіштері. Жүктілік, лактация, препаратқа жоғары сезімталдық.

Сақтандыру.

Әрекеттесуі: 1 қосымшаны қара.

Жүктілік: Кері көрсетілген.

Емшекпен емізу: Кері көрсетілген.

Жанама әсерлері.

Бүйрек, бауыр, асқазан-ішек жолдарының қызметі бұзылғанда (жүректің айнуы, құсу, анорексия), иектің гиперплазиясы, тромбоцитопения, ағзада сұйықтықтың жиналуы, тырысулар және т.б.

Саудаға тіркелген атауы: Сандиммун Неорал, Экорал.

8.2. Цитотоксикалық заттар.

8.2.1. Алкилдеуші препараттары (бусульфан, гидроксикарбомид, дакарбазин, ифосфамид, карбоплатин, ломустин, оксалиплатин, прокарбазин, фотемустин, хлорамбуцил, циклофосфамид, цисплатин)

8.2.2. Ісіктерге қарсы антибиотиктер және басқа да ДНҚ интеркаляторлары (блеомицин, даунорубицин, доксорубицин, иринотекан, митоксантрон, митомицин, эпирубицин)

8.2.3. Антиметаболиттер (гемцитабин, капецитабин, меркаптопурин, метотрексат, тиогуанин, флударабина фосфат, флуорурацил)

8.2.4. Өсімдіктерден алын