Transplantation of head - myth or reality.

 

Zhantemirova Yulduz. 2nd course. Faculty of General Medicine

Scientific supervisor: Zhanybekov D.E., professor, M.D. Department of Human anatomy

 

Actuality of the theme: transplantology of vital organs, both in theory and in practice, remains the most "capricious" and difficult direction in medicine. Despite this, almost no organs, which transplantations have not mastered by surgeons. The problem of head transplantation remains still unresolved. The possibility of this operation will lead medicine to a whole new level of development.

Objective: to study the scientific literature on transplantation of head experimentally and clinically. On the analysis of the scientific literature, research sites, documentaries and feature movies there were not found any case of head transplantation through the spinal cord. Firstly the concept of head transplantation was written in literature of the early XX century, for example, a fantasy novel of A. Belyaev "Professor Dowell's Head". To transplant a head, not damaging the main organ - the brain, which is in it, is almost impossible. Because at the junction of the spine to the skull cerebrum transits into the spinal cord. In the mid-50s one of the greatest experimenters in the world Vladimir Demikhov "fixed" to 20 dogs an additional head, thus proving: Head Transplantation is practicable. But experimental animals survived not for long - only a few days. In 1970, Robert White and his colleagues successfully transplanted the head of macaques. Macaques lived 8 days and were, by all measures, normal, without any complications. But because of the cut spinal cord, they do not feel the body. A few years later the White wrote that what has been achieved in an animal model is completely feasible in the human sphere. In February 2015 in the International Journal of Neurosurgery Italian physician Sergio Canavero announced his intention to carry out the first transplant of a human head in 2017. How will this happen in reality? For the operation, the bodies of the recipient and the donor should be frozen to 15 degrees by deep hypothermia in order to allow cells to survive for some time without oxygen. Tissue and blood vessels around the neck will be cut; heads temporarily will be attached to the bodies by using special tubes. Thereafter, the surgeon using ultra-thin blade will cut spinal cords of both patients. Recipient head will be transplanted onto the body of the donor, with connecting spinal cord by PEG, which in some way affect the substance of the spinal cord, in other words, two sections of the spinal cord will be attached. Finally, it is necessary to restore blood circulation, to sew the muscles with the appropriate ones and to introduce the patient in an artificial coma for 3-4 weeks. Thus we can help everyone whose body have become worthless - and oncological patients if metastases have not reached a head, and in patients with muscular atrophy, like Stephen Hawking. But as for this method is real and how it threatens mankind is still unknown.

 

REFERENCES:

1. White RJ. Head transplants. Sci Am. 1999:24–6.

2. Illis LS. Spinal Cord. 2012;50:259–63

3. Harris BA, Andrews PJ. Direct brain cooling. In: Mayer SA, Sessler DI, editors. Therapeutic hypothermia. New York: Marcel Dekker; 2005. pp. 323–86.

4. Cho Y, Borgens RB. Polymer and nano-technology applications for repair and reconstruction of the central nervous system. Exp Neurol. 2012;233:126–44. [PubMed]

5. Bittner GD, Ballinger ML, Raymond MA. Reconnection of severed nerve axons with polyethylene glycol. Brain Res. 1986;367:351–5. [PubMed]

 

 

АЗЫҚ-ТҮЛІКТІ ФОРТИФИКАЦИЯЛАУ ТИІМДІЛІГІН БАҒАЛАУ

 

Жасұзақ М. Қ., 5 курс, қоғамдық денсаулық сақтау факультеті, С.Ж. Асфендияров атындағы ҚазҰМУ, Алматы қаласы.

Ғылыми жетекшісі: м.ғ.к., доцент Чуенбекова Ардақ Байбараковна.

Нутрициология кафедрасы.

 

Темір тапшылықты анемия-организмге тамақ өнімдері құрамында темірдің жеткіліксіз түсуіне және онда жеткіліксіз қорытылуына, асқазан-ішек жолдарының, несеп-жыныс жүйесінің және қан жүйесінің кейбір созылмалы аурулары кезінде темірді жоғалтудың көбеюіне, темірге деген қажеттіліктің артуына байланысты болатын организмнің патологиялық процесі. Фортификациялау - бір немесе одан да көп қажетті ингредиенттерді (витаминдер, минералдар, белоктар, амин қышқылдары, май қышқылдары) және онда бастапқыда болмаған не жеткіліксіз мөлшерде болған немесе өндіру процесінде жоғалтылған басқа да заттарда өнімнің тағамдық құндылығын арттыру және халық арасында микронутриентті аурулардың алдын алу мақсатында белгілі бір қасиеттерді беру үшін оларды тамақ өнімдеріне енгізу және біркелкі бөлу. Санитарлық-эпидемиологиялық қадағалануға тиіс тамақ өнімдерін байыту (фортификациялау) қағидаларын бекіту туралы ҚР Ұлттық экономика министрінің м.а. 2015 жылғы 24 ақпандағы № 123 бұйрығы бойынша елімізде фортификациялау процесі жүріп жатыр[1].

Мақсаты: Ұнды фортификациялау тиімділігін және ҚР бойынша теміртапшылықты анемияның таралу көрсеткішін салыстырмалы бағалау.

Міндеттері: ҚР төңірігенде өндірілетін жоғары және бірінші сұрыпты ұнды фортификациялау көрсеткішін бағалау. ҚР бойынша теміртапшылықты анемия ауруына статистикалық талдау жүргізу.

Қолданылған материалдар мен әдістер:

ҚР-да теміртапшылықты анемиясымен ауыратын 18 жастан асқан ересектер;

ҚР-да теміртапшылықты анемиясымен ауыратын 15-17 жас аралығындағы жасөспірімдер;

ҚР-да теміртапшылықты анемиясымен ауыратын 0-14 жас аралығындағы балалар;

Статистикалық өңдеу әдісі;

Excell компьютерлік бағдарламасы.

Зерттеу нәтижелері және оны талқылау: Фортификациялау бағдарламасының теміртапшылықты анемия ауруының алдын алуда үлкен үлесі бар. Бірақ 2004, 2014 жылдардың статистикалық мәліметтерін салыстырғанда халық арасында теміртапшылықты анемия керісінше көбейіп келе жатқанын байқадық. Яғни, 2004, 2014 жылдарды салыстырғанда теміртапшылықты анемия ауруы ересектер арасында 2,9% жоғарылаған; жасөспірімдер арасында 50,7% жоғарылаған; балалар арасында 34,1%; жалпылама 38,1% жоғарылаған[2].

Қорытынды: Теміртапшылықты анемия ауруының алдын-алу мақсатында фортификациялауға байланысты ҚР-ның жоғарыда айтылған заңнамаларын бұлжытпай орындауды әрбір ұн және ұн өнімдерін шығарушы кәсіпорындарға міндеттей отыра, біз біршама көрсеткішке жетеміз.

ӘДЕБИЕТТЕР ТІЗІМІ:

1. www.ezdrav.kz

2. www.adilet.zan.kz

 

 

ҚАЗІРГІ КЕЗДЕГІ ОЙЫНШЫҚТАРДЫҢ БАЛАЛАР АҒЗАСЫНА ӘСЕРІ

 

Жұмабайқызы П.,Ахмет М.,Аділбек А.

4курс, Қоғамдық денсаулық сақтау факультеті, С.Ж.Аспендияров атындағы ҚазҰМУ, Алматы қаласы, Қазақстан республикасы.

Ғылыми жетекшісі: м.ғ.к., доцент Елгондина Г.Б.

Коммуналдық гигиена және балалар мен жасөспірімдер гигиенасы кафедрасы

 

Ойыншық баланың дүниетанымын кеңейтуге көмектеседі,белгілі бір мақсаттағы,ойластырылған әрекетке үйретеді,қиялын дамытып,еңбекке сүйіспеншілігін,техникаға қызығушылығын,біреуге құмарлығын,аңғарғыштығын қалыптастырады,талғампаздыққа тәрбиелейді,өнерге ынталандырады[1].Ойыншықпен ойнауға белгілі жағдайда педагогикалық,эстетикалық,гигиеналық,техникалық талап қойылады,сондай-ақ ол баланың жас ерекшелігіне қарай өзгеріп отырады[2].

Қазіргі таңда ойыншықтардың түрлерінің көбеюіне және де сатылатын орындардың көптігіне байланысты ойыншықтардың сапасын анықтау қиынға түсіп тұр. Сондай-ақ кедендік тексеруден дұрыс өтілмеуіне де қарай ойыншықтардың сапа көрсеткіші айқын болмай отыр[3].Десек те, балаларының денсаулығы алаңдаулы ата-аналардың «Тұтынушылардың құқығын қорғау агенттігіне» ұсынысы бойынша бірнеше сараптама жүргізілді.

Зерттеу жұмысымыздың мақсаты -қазіргі таңда сатылымда жүріп жатқан ойыншықтардың балалар денсаулығына және психикасына әсерін анықтау.

Зерттеу мақсатымызға байланысты Алматы қаласының 7 аудандарында орналасқан 66 нысаннан тұтынушылардың құқығын қорғау департаментінің мамандарымен бірге 227 сынама алынды. Яғни, Алатау ауданыныан 3 нысаннан -14 сынама,Алмалы ауданынан 20 нысаннан - 63 сынама,Әуезов ауданынан 16 нысаннан - 32 сынама,Бостандық ауданынан 16 нысаннан - 52 сынама,Жетісу ауданынан 18 нысаннан 55 сынама,Медеу ауданынан 10 нысаннан - 95 сынама,Түрксіб ауданынан 1 нысаннан - 2 сынамалар алынып, зерттеу жүргізілді. Зерттеу нәтижесінде: 1) сынамаға алынған ойыншықтардың иісі бойынша: 2-3 есе жоғары;2) санитарлық талаптарға сәйкес келмейтін үшкір қырлы ойыншықтар: 3-4 есе жоғары;3) бояулары жұғатын ойыншықтар: 2-3 есе жоғары болғандығы анықталды. Мұндай ойыншықтардан бөлінетін токсикалық химиялық заттардың балалар денсаулығына тигізетін әсері өте жоғары болып табылады. Яғни, олардың әсерінен ішкі ағзалар аурулары (гепатит, бүйрек және бауыр ауруларын), тыныс алу жолдарының аурулары (астма, өкпе және жоғарғы тыныс алу жолдарының аурулары), соңғы кездері балалар арасында жиі кездесетін тері-аллергиялық (экзема, дерматит, аллергия)ауруларын шақыруы әдбен мүмкін[4].

Сол себептен болашаққа дені сау ұрпақ қалдырғымыз келсе және өз балаларымыздың денсаулығына зиян келтірмеу үшінзертханалық сынамадан өткізілген, санитарлық-гигиеналық талаптарға сәйкес келетін ойыншықтарды ғана тұтынуымызқажет.

 

ӘДЕБИЕТТЕР ТІЗІМІ:

1. Неменко Б.А.,Оспанова Г.К.,Балалар мен жасөспірімдер гигиенасы: Оқулық.-Алматы:2013. -289 беттер

2. Кучма В.Р., Гигиена детей и подростков: Учебник. – М.:Медицина, 2003. – 276 ст

3. «Балаларға арналған ойындар мен ойыншықтарға қойылатын санитарлық-эпидемиологиялық талаптар» туралы санитарлық-эпидемиологиялық ережелер мен нормалар.

4. Игрушки для детского сада: Пособие / Под ред. Т.Н. Дороновой и Н.А. Коротковой. М., ЗАО «Элти-Кудиц», 2003. – 160 с.

 

АНАТОМИЯ ТЕРМИНОЛОГИЯСЫНЫҢ КЕЙБІР МӘСЕЛЕЛЕРІ

Жүрсін А.Ж., 2 курс, «Жалпы медицина» факультеті

Ғылыми жетекшісі: қалыпты анатомия кафедрасының доценті Шәкенов Б.Ш.

 

Өзектілігі. Еліміз егемендік алғаннан кейінгі медициналық терминологияның дамуын екі кезеңге бөліп қарауға болады.Бірінші кезеңдегі басты және ең қиын мәселе латын, грек, орыс тіліндегі терминдердің қазақша баламаларын тауып, қолданысқа енгізу болды. Сол уақыттан бері көптеген анатомиялық және клиникалық терминдердің ұтымды баламалары қолданысқа енді. Сонымен қатар, шығып жатқан еңбектердегі біраз терминдердің әрқалай беріліп жүргені белгілі. Сондықтан медицинаның әр салаларының терминдерін іздестіру, зерттеу жұмыстары жалғастырылуда. Бұл жұмыстар тек медицинада емес, еліміздегі ғылымның барлық салаларындағы терминдерді жүйелеу жөніндегі шаралар іске асырылуда. Мақсаты. Медицина саласында әртүрлі қолданылып жүрген атауларды бірегейлеп, біріздендіру жұмысы.

Зерттеу әдістері: Терминологиялық салыстырмалы зерттеу әдісі мен анализ жасау әдісі. Нәтижесі. Біріздендіру үдерісі үлкен екі мәселені шешу арқылы жүзеге асады. Біріншісі: синоним атаулар саны азайтыла түсуі қажет. Екіншісі: қазақ тіліндегі атаулардың грамматикалық жазылуы жағынан біріздендіру. Бірінші мәселе бойынша, орыс тіліндегі «промежность (perineum)» терминінің қазақ тіліндегі төрт баламасының (аралық, бұтаралық, шат, шатаралық) ішінен дұрысы ретінде «шат» терминін қабылдау дұрыс болып табылады. Себебі, қазақ лексикасында жиі қолданылатын бұл термин, анатомиялық тұрғыдан нақтылы бір құрылыммен байланыстырылып, бекітілген жоқ. «Шаты айырылып кетіпті» деген ұғым (босанған кезде) халық арасында жиі айтылады. Оның орысша баламасын «промежность» болмай, басқа болуы мүмкін емес екенін дәлелдеп жатудың қажеті жоқ сияқты. Бұл терминді «шатаралықтың, аралықтың, бұтаралықтың» жеңе алмайтынын дәлелдеп, «қызыл кеңірдек» болудың артық екеніне сенімдіміз. Екінші мәселеге келсек қазақ тіліндегі анатомиялық терминдердің орыс тіліндегі нұсқасына сәйкес жасалып келгені белгілі. Осыған байланысты қазақ тіліндегі атаулардың орналасу реті көбінесе анатомиялық құрылымдардың ерекшеліктерін дәл білдірмейтіні анықталды. Қазақ тіліндегі көптеген атаулардың орналасу ретін латын тіліндегі терминдерге сәйкес баламалағанда, анатомиялық ағзалардың құрылымын, топографиясын дұрыс білдіретіні анықталды.

 

ӘДЕБИЕТТЕР ТІЗІМІ:

1. Орысша-қазақша сөздік. Жалпы редакциясын басқарған Ғ. Ғ. Мұсабаев. 1,2 томдар. Алматы,1981. 2. М. Исамбаев. Ш. Сәрсенова. Медицина терминдерінің орысша-қазақша сөздігі. Алматы,1982. 3. М. Мырзабеков.Орысша-қазақша медициналық сөздік. Алматы,1995. Жандар Керімбектің Ермаханы. Тәнтану атауларының латынша-қазақша-орысша сөздігі. Алматы, 1996. 4. А.Рақышев.Адам анатомиясының атласы, I-IV томдар,Алматы,2006. 5. Ахметов Мұхамбедия Ахмет-Төре. Медицина терминдерінің сөздігі. Астана, 2005, 2008.

6. А. Рақышев. Международная анатомическая номенклатура. Алматы, 2003, 2011. 7.Т.М.Досаев Адам анатомиясы, 2014 ж. 8.Б.Ш.Шәкенов, А.Қ.Құсайынов және т.б. Қазақша-орысша терминологиялық сөздік, 14 томы, Медицина 2014 ж.