Шлях да нацыянальнай культуры

1. Паняцце рэгіянальнай і лакальнай культуры. Месца і роля рэгіянальных і лакальных культур у тэрытарыяльнай тыпалогіі культуры.

2. Агульная характарыстыка рэгіянальных культур Беларусі. Межы культурных рэгіёнаў і сучаснае адміністратыўнае дзяленне РБ.

3. Лакальныя культурныя раёны і падраёны на тэрыторыі РБ. Гістарычная, этна-канфесійная і моўная спецыфіка лакальных культур на тэрыторыі Беларусі. Перспектывы развіцця лакальных культур.

4. Паняцце нацыі. Нацыянальны характар. Нацыянальная ідэя.

5. Праблема станаўлення беларускай нацыянальнай ідэі. Сучасная ідэалогія беларускай дзяржавы (Я.Бабосаў, Г.Васілевіч, У.Мельнік і інш.).

6. Паняцце нацыянальнай культуры. Роля традыцый ў развіцці беларускай нацыянальнай культуры.

7. Беларуская нацыянальная культура як шматмоўны, поліэтнічны і поліканфесійны феномен: гісторыя і сучаснасць.

 

Літаратура да семінара

Асноўная літаратура

1. Адзіночанка, В.Р. Рэлігіязнаўства: вучэбны дапаможнік для студ. ВНУ / В.Р.Адзіночанка. – Мінск: Універсітэцкае, 2003.-239с.
2. Беларусазнаўства: навук. дапаможнік / БДУ; П.Брыгадзін, Л.Лойка, Э.Дубянецкі і інш.; пад рэд. П.Брыгадзіна.-Мінск: Завігар, 1998.-284с.
3. Беларуская энцыклапедыя: у 18т. / Беларуская Энцыклапедыя; рэдкал.: Г.П.Пашкоў [і інш.].-Мінск, 1996. – Т.3. Беларусы – Варанец.-510с.
4. Локотко, А.И. Историко-культурные регионы Беларуси / А.И.Локотко. - Минск: Беларуская навука, 2002.-223с.
5. Рэспубліка Беларусь: вобласці і раены: энцыклапедычны даведнік / аўт.-склад. Л.В.Календа. – Мінск: БелЭН, 2004.-568с., іл.
6. Саракавік, І.А. Беларусазнаўства / І.А.Саракавік.-Мінск: Веды, 1998.-281с.
7. Смятаннікаў, В.С. Беларусазнаўства: вучэб.дапомож. / В.С.Смятаннікаў.-Мінск:Тэхнапрынт, 2000.-242с.
8. Солонин Ю.Н. Культурология: учебник / под ред. Ю.Н.Солонина, М.С.Кагана.-М.:Высшее образование, 2005.-566с.
9. Цітоў, В.С. Этнаграфічная спадчына: Беларусь: краіна і людзі / В.С.Цітоў.-2-е выд. – Мінск: Беларусь, 2001.-208с.
10. Этнаграфія Беларусі: энцыклапедыя / Беларус. Сав. Энцыкл; рэдкал.: І.П.Шамякін (гал.рэд.) [і інш.].-Мінск: БелСЭ, 1989.-575с., іл.

 

Дадатковая літаратура

1. Бабосов, Е.М. Основы идеологии современного государства / Е.М.Бабосов.- 2-е изд., доп. - Минск: Амалфея, 2004.-448с.

1. Беларусіка = Albaruthenica / рэдкал.: А.І.Мальдзіс [і інш.].-Мінск: Навука і тэхніка, Беларускі кнігазбор, 1993-2006.- Кн. 15: На шляхах да узаемаразумення: навук.зб.: матэрыялы міжнар. навук. канф. - Мінск: Беларускі кнігазбор, 2000.-354с.
2. Беларусіка = Albaruthenica / рэдкал.: А.І.Мальдзіс [і інш.].-Мінск: Навука і тэхніка, Беларускі кнігазбор, 1993-2006.- Кн. 18: Хрысціянства і беларуская культура: матэрыялы III міжнар. кангрэса беларусістаў “Беларуская культура ў дыялогу цывілізацый”, 1 сес., 21-25 мая, Мінск, 2000г. / рэдкал.: Л.Уладыкоўская-Канаплянік (гал.рэд.) [і інш.].-Мінск: Беларускі кнігазбор, 2001.-206, [1]с.
3. Беларусіка = Albaruthenica / рэдкал.: А.І.Мальдзіс [і інш.].-Мінск: Навука і тэхніка, Беларускі кнігазбор, 1993-2006.- Кн. 20: Хрысціянства і беларуская культура: матэрыялы III міжнар. кангрэса беларусістаў “Беларуская культура ў дыялогу цывілізацый”, 2 сес. 4-7 снеж., Мінск, 2000г. / рэдкал.: У.Конан (гал.рэд.) [і інш.].-Мінск: Беларускі кнігазбор, 2001.-361, [1]с.
4. Беларусь шматнацыянальная: буклет-даведнік / аўтар тэксту і склад. Л.Міхальчук.- Мінск:Рыфтур, 2005.-48с., іл.
5. Беларусы: гісторыка-этнаграфічныя даследаванні: у 8т. / НАН Беларусі, Ін-т мастацтвазнаўства, этнаграфіі і фальклору; рэдкал.: В.К.Бандарчык [і інш.].-Мінск: Тэхналогія, 1997.- Т.2: Дойлідства / А.І.Лакотка і інш.-389, [1]с.
6. Беларусы: гісторыка-этнаграфічныя даследаванні: у 8т. / НАН Беларусі, Ін-т мастацтвазнаўства, этнаграфіі і фальклору; рэдкал.: В.К.Бандарчык [і інш.].-Мінск: Тэхналогія, 1997.- Т.4: Вытокі і этнічнае развіцце / В.К.Бандарчык В.М.Балявіна, Г.І.Каспяровіч і інш.-432, [1]с.
7. Беларусы: гісторыка-этнаграфічныя даследаванні: у 8т. / НАН Беларусі, Ін-т мастацтвазнаўства, этнаграфіі і фальклору; рэдкал.: В.К.Бандарчык [і інш.].-Мінск: Тэхналогія, 1997. – Т.5. Сям’я / В.К Бандарчык, Г.М.Курыловіч, Т.І.Кухаронак і інш.- 374с., [1]с.
8. Беларусы: гісторыка-этнаграфічныя даследаванні: у 8т. / НАН Беларусі, Ін-т мастацтвазнаўства, этнаграфіі і фальклору; рэдкал.: В.К.Бандарчык [і інш.].-Мінск: Тэхналогія, 1997. – Т.6. Грамадскія традыцыі.- 586с.
9. Белорусы / РАН, Ин-т этнологии и антропологии им. Н.Н.Миклухо-Маклая; НАН Беларуси, Ин-т искусствоведения, этнографии и фольклора им. К.Крапивы; отв. ред. В.К.Бондарчик и др. – М: Наука, 1998.-502, [1]с.

11. Василевич, Г.А. Основы идеологии белорусского государства / Г.А.Василевич, Я.С.Яскевич; под общ.ред. Г.А.Василевича.-Минск: РИВШ, 2004.-477с.

1. Гринблат, М.Я. Белорусы: очерки происхождения и этнической истории / М.Я.Гринблат; АН БССР, Ин-т искусствоведения, этнографии и фольклора.-Минск: Наука и техника, 1968.-237с.
2. Грамадскі быт і культура гарадскога насельніцтва Беларусі. - Мінск: Навука і тэхніка, 1990.-416с.
3. Дорошевич, Э.К. Философия эпохи просвещения в Белоруссии / Э.К.Дорошевич. – Минск: изд-во БГУ,1971.-232с.
4. Игнатович, П.Г. Этнические основания культуры / П.Г.Игнатович, Ю.В.Чернявская. – Минск: Технопринт, 2001.-100с.
5. Карскі, Я. Беларусы / Я.Карскі; уклад. і камент. С.Гараніна, Л.Ляўшун; навук.рэд. А.Мальдзіс. – Мінск: Беларускі кнігазбор, 2001.-640с., іл.
6. Конан, У.М. Ля вытокаў самапазнання: станаўленне духоўных каштоўнасцей у святле фальклору / У.М.Конан. – Мінск: Маст.літ., 1990.-158с.
7. Кулагін, А.М. Каталіцкія храмы на Беларусі: энцыкл.даведнік / А.М.Кулагін. - Мінск:БелЭН, 2000.-216с.
8. Кулагін, А.М. Праваслаўныя храмы на Беларусі: энцыкл.даведнік / А.М.Кулагін. - Мінск:БелЭН, 2001.-328с.
9. Лабынцаў, Ю. Пачатае Скарынам: беларуская друкаваная літаратура эпохі Рэнесансу / Ю.Лабынцаў. – Мінск: Маст. літ.,1990.-151с.
10. Лазука, Б.А. Беларускае барока: гіст.-тэарэт. праблемы стылю / Б.А.Лазука.- Мінск: Беларусь, 2001.-144с., іл.
11. Лакотка, А.І. Нацыянальныя рысы беларускай архітэктуры / А.І.Лакотка. - Мінск:Ураджай, 1999.-366с.

23. Лукашенко, А.Г. Мы достигнем поставленных целей: обращение Президента Республики Беларусь с ежегодным посланием к белорусскому народу и Парламенту / А.Г.Лукашенко // Советская Белоруссия.-2003.-17 апреля.

24. Мельник, В.А. Белорусская идея и национальная государственность / В.А.Мельник. - Минск: БАПН, 2003.-52с.

1. Менталитет восточных славян: история, современность, перспективы: материалы международной научной конференции, Гомель 27-28 окт. 1999г. / редкол.: В.В.Кириенко и др. – Гомель: ГГТУ, 1999.-219с.
2. Мікуліч, А.І. Беларусы ў генетычнай прасторы: антрапалогія этнасу / А.І.Мікуліч; [НАН Беларусі, Бел. рэсп. фонд фунд. даслед.].-Мінск: Тэхналогія, 2005.-137, [1]с.

27. Мир и Беларусь: аспекты устойчивого развития. - Минск: Беларусь, 2003.-230с.

1. Мысліцелі і асветнікі Беларусі: энцыкл. даведнік / БелЭН.-Мінск: БелЭН, 1995.-534с., іл., партр.

29. Падокшын, С.А. Беларуская думка ў кантэксце гісторыі і культуры / С.А.Падокшын.-Мінск: БДУ, 2003.-153с.

1. Падокшын, С.А. Філасофская думка эпохі Адраджэння ў Беларусі / С.А.Падокшын. – Мінск: Навука і тэхніка,1990.-344с.
2. Подокшин, С.А. Реформация и общественная мысль Белоруссии и Литвы: втор.пол. XVI – нач. XVIIстст. / С.А.Подокшин. - Минск: изд-во БГУ, 1970.-202с.

32. Слука, А.Г. Нацыянальная ідэя: сістэмны аналіз праблемы / А.Г.Слука.-Мінск, Мазыр, 2001.-102с.

1. Чернявская, Ю.В. Белорус: штрихи к автопортрету: этнический самообраз белоруса в сказках / Ю.В.Чернявская. - Минск: Четыре четверти, 2006.-244с.
2. Афіцыйны сайт Беларускай Праваслаўнай царквы [Электронны рэсурс] / Беларуская Праваслаўная царква. - Мінск, 2004.-Рэжым доступу: http://www.church.by
3. Афіцыйны сайт Рыма-Каталіцкага касцела на Беларусі [Электронны рэсурс] / Рыма-Каталіцкі касцел на Беларусі. - Мінск, 2004.-Рэжым доступу: http://www.catholic.by

Семінар 8. Актуальныя праблемы развіцця рэгіянальных і лакальных культур

ва ўмовах глабалізацыі

1. Працэс глабалізацыі культуры.

2. Дыялагічныя аснаванні культуры. Паняцце дыялога культур. Дыялагічная канцэпцыя культуры (М.Бубер, М.Эліадэ, М.Бахцін інш.).

3. Дыялог “Усход-Захад” (Р.Кіплінг і інш.).

4. Праблема Цэнтра і Перыферыі ў дыялагічнай канцэпцыі культуры. Развіццё сучасных нацыянальных, рэгіянальных, лакальных культур і працэс “глакалізацыі культуры”. Праблема антыглабалізма, нацыяналізма і рэгіяналізма ў сучасным свеце (Э.Гелнер і інш.).

5. “Еўразійства” рускай культуры: "Еўразія або Азеопа?" (А.Хамякоў, У.Салаўёў, М.Бярдзяеў, П.Мілюкоў, Л.Карсавін і інш.).

6. Канцэпцыя беларускай культуры як рэзультата дыялога паміж Усходам і Захадам (І.Абдзіраловіч і інш.).

7. Беларуская нацыянальная культура ў агульнаеўрапейскай і сусветнай культурнай прасторы. Ураджэнцы Беларусі – дзеячы сусветнай культуры.

Літаратура да семінара

Асноўная літаратура

1. Беларусь шматнацыянальная: буклет-даведнік / аўтар тэксту і склад. Л.Міхальчук.- Мінск:Рыфтур, 2005.-48с., іл.
2. Геллнер, Э. Нации и национализм / Э.Геллнер; ред. и послесл. И.И.Крупнина.- М.:Прогресс, 1991.-320с.
3. Культурология: учеб. пособие / З.А.Неверова, Т.А.Юрис, Е.П.Нарижная и др.; под науч. ред. А.С.Неверова. - Минск: Выш.шк., 2004.-367с.
4. Локотко, А.И. Историко-культурные регионы Беларуси / А.И.Локотко. - Минск: Беларуская навука, 2002.-223с.
5. Парашкоў, С.А. Гісторыя культуры Беларусі / С.А.Парашкоў. - 2-е выд. – Мінск: Беларуская навука, 2004.-444с.
6. Психология национальной нетерпимости: хрестоматия / сост. и авт. предисл. Ю.В. Чернявская.- Минск: Харвест, 1998.-511с.
7. Солонин Ю.Н. Культурология: учебник / под ред. Ю.Н.Солонина, М.С.Кагана.-М.:Высшее образование, 2005.-566с.
8. Цітоў, В.С. Этнаграфічная спадчына: Беларусь: краіна і людзі / В.С.Цітоў.-2-е выд. – Мінск: Беларусь, 2001.-208с.
9. Этнаграфія Беларусі: энцыклапедыя / Беларус. Сав. Энцыкл; рэдкал.: І.П.Шамякін (гал.рэд.) [і інш.].-Мінск: БелСЭ, 1989.-575с., іл.

 

 

Дадатковая літаратура

1. Абдзіраловіч, І. Адвечным шляхам: дасьледіны беларускага сьветапогляду / І.Абдзіраловіч. – Мінск:Навука і тэхніка, 1993.-32с.

1. Абцедарский, Л.С. Белорусы в Москве в XVIIв.: из истории русско-белорусских связей / Л.С.Абцедарский; БГУ им. В.И.Ленина. - Минск: изд-во БГУ им. В.И.Ленина, 1957.-294с.
2. Андреевец, Г.Н. Белорусы в России / Г.Н.Андреевец.-М.: Academia, 2002.-397, [2]с., ил., портр.
3. Беларусіка = Albaruthenica / рэдкал.: А.І.Мальдзіс [і інш.].-Мінск: Навука і тэхніка, Беларускі кнігазбор, 1993-2006. - Кн. 8: Беларусь. Расія. Японія: матэрыялы першых Астравецкіх краязн. чытанняў, прысв. памяці І.Гашкевіча Мінск: Навука і тэхніка, 1994.-127с., [8] л.іл.
4. Беларусіка = Albaruthenica / рэдкал.: А.І.Мальдзіс [і інш.].-Мінск: Навука і тэхніка, Беларускі кнігазбор, 193-2006.- Кн.13: Беларусь – Ірландыя = Belarus – Eire: матэрыялы навук. семінара “Беларуска-ірландскія гісторыка-культурныя сувязі”, Мінск, 1999г. / М.Міцкевіч (уклад.) [і інш.].-Мінск: Беларускі кнігазбор, 2000.-185с.
5. Беларусіка = Albaruthenica / рэдкал.: А.І.Мальдзіс [і інш.].-Мінск: Навука і тэхніка, Беларускі кнігазбор, 1993-2006.- Кн. 16: Уладзімір Караткевіч і яго творчасць у еўрапейскім культурным кантэксце: навук.зб. -Мінск: Беларускі кнігазбор, 2000.-268с.
6. Беларусіка = Albaruthenica / рэдкал.: А.І.Мальдзіс [і інш.].-Мінск: Навука і тэхніка, Беларускі кнігазбор, 1993-2006.- Кн. 23: Беларусь – Бельгія = Belarus – Belgioue: грамадска-культурнае узаемадзеянне: матэрыялы міжнар. “Круглага стала”, Мінск, 18-19 мая 2001г. - Мінск: Беларускі кнігазбор, 2002.-237с.
7. Беларусіка = Albaruthenica / рэдкал.: А.І.Мальдзіс [і інш.].-Мінск: Навука і тэхніка, Беларускі кнігазбор, 1993-2006. – Кн. 25: Беларусь – Японія = Беларусь – Япония: матэрыялы другіх міжнар. чытанняў, прысв. памяці І.Гашкевіча, Мінск – Астравец, 9-10 кастр. 2002г. / уклад. Т.Пятровіч. - Мінск: Беларускі кнігазбор, 2003.-398, [1]с.
8. Беларусіка = Albaruthenica / рэдкал.: А.І.Мальдзіс [і інш.].-Мінск: Навука і тэхніка, Беларускі кнігазбор, 1993-2006.- Кн.26. Уладзіслаў Сыракомля: матэрыялы міжнар. навук.канф., прысв. 180-годдзю з дня нараджэння польскага і беларускага паэта і этнографа, Мінск – Любань, 29-30 верас. 2003г. / уклад. Т. Пятровіч. - Мінск: Беларускі кнігазбор, 2004.-158, [1]с., [4]л.іл.
9. Беларусіка = Albaruthenica / рэдкал.: А.І.Мальдзіс [і інш.].-Мінск: Навука і тэхніка, Беларускі кнігазбор, 1993-2006.- Кн. 28: Дыяспара. Культуралогія. Гісторыя: матэрыялы IV Міжнар. кангрэса беларусістаў “Беларуская культура ў кантэксце культур еўрапейскіх краін”, Мінск, 6-9 чэрв. 2005г. / пад. рэд. А.І.Мальдзіса, А.Смаленчука.-Мінск: Голас Радзімы, 2006.-359с.
10. Беларуская літаратура ў кантэксце славянскіх літаратур XIX-XXстст.: [зб.арт.] / НАН Беларусі, Ін-т літаратуры імя Я.Купалы; навук.рэд. У.І.Мархель. - Мінск: Беларуская навука, 2006.-373, [2]с.
11. Беларусы і палякі: дыялог народаў і культур, Х-ХХстст.: матэрыялы міжнарод. “Круглага стала”, Гродна 28-30 верас. 1999г. / адказ.рэд. і уклад. Д.Караў. - Гродна: Б.В., 1999.-628с.
12. Белорусы в Сибири: сб. ст. / СО РАН, Ин-т истории, НАН Беларуси, Ин-т истории; отв. ред В.А.Ламин, Н.С.Сташкевич. – Новосибирск: Ин-т истории, 2000.-321с.

14. Богданович, М. Белорусское Возрождение / М.Багдановіч // Поўны збор твораў: у 3т. - Мінск: Маст.літ., 2001.-Т.2.-С.114 -125.

15. Богданович, М. Белорусы / М.Багдановіч // Поўны збор твораў: у 3т. - Мінск: Маст.літ., 1995.-Т.3.-С.91-119.

16. Богданович, М. На белорусские темы / М.Багдановіч // Поўны збор твораў: у 3т.-Мінск: Маст.літ., 1995.-Т.3.-С.120 -125.

1. Герман, М.Ю. Парижская школа / М.Ю.Герман.-М.: Слово, 2003.-268, [1]с.
2. Кавалеў, С. Станаўленне польскамоўнай паэзіі ў полілінгвістычнай літаратуры Беларусі эпохі Рэнесансу / С.Кавалеў. – Мінск: БДУ, 2002.-201с.
3. Кіпель, В. Беларусы ў ЗША / В.Кіпель. - Мінск: Полымя, 1993.-314с., іл.
4. Культура беларускага замежжа: у 2кн. – Мінск: Навука і тэхніка, 1993.-2кн.
5. Культура народов ВКЛ и Беларуси XIII-нач.XXвв.: материалы междунар. науч. конф. по региональной истории Восточной Европы: в 3 кн. / отв.ред. и сост. Д.Карев. - Гродно: ГрГУ, 1991.-3кн.
6. Савік, Л. Пакліканыя: літаратура беларускага замежжа / Л.Савік. – Мінск: Тэхналогія, 2001.-180с.
7. Сачанка, Б.А. Беларуская эміграцыя / Б.А.Сачанка.-Мінск: Беларусь, 1991.-230с., іл.
8. Хто есць хто сярод беларусаў свету: энцыкл. даведнік / Нац. навук.-асветніцкій цэнтр імя Ф.Скарыны, М-ва адукацыі РБ, Міжнародная асацыяцыя беларусістаў; [рэдкал.: А.Мальдзіс і інш.].-Мінск:Энцыклапедыкс, 2000.-Т.1: Беларусы і ўраджэнцы Беларусі ў памежных краінах.-313с.
9. Грыцкевіч, А.П. Гісторыя Беларусі: асобы [Электронны рэсурс].-Мінск, 2004.-Рэжым доступу: http://www.asoby.iatp.by

ВІКТРАРЫНА

“САМЫЯ-САМЫЯ...”

1. Які беларускі рэгіен у складзе Расійскай імперыі лічыўся самым эканамічна развітым?

2. У якім рэгіене людзі імкнуліся сяліцца як мага далей ад рэк і вялікіх шляхоў? Чаму?

3. Які з сучасных рэгіенаў вылучыўся ў асобную культурную адзінку апошнім? Чаму?

4. Дзе знаходзіцца самая высокая кропка Беларусі? Колькі яе вышыня?

5. Якое возера на тэрыторыі Беларусі самае доўгае?

1. Якая хрысціянская плынь на тэрыторыі Беларусі з’яуляецца гістарычна першай?
2. Які хрысціянскі храм (захаваны да нашых часоў) лічыцца на тэрыторыі Беларусі самым старажытным?

8. Якая святая лічыцца Нябеснай апякункай Беларусі?

9. Назавіце галоўныя хрысціянскія святыні (праваслаўныя і каталіцкія) на тэрыторыі Беларусі.

1. Які касцел з’яўляецца самым высокім на Беларусі?

11. У сцяне якога касцела на Беларусі да нашых часоў знаходзіцца баявы снарад?

1. Хто з Радзівілаў стаў асноўным папулярызатарам і пакравіцелем пратэстантызму на Беларусі?
2. Якія буйныя стараверскія цэнтры існавалі (існуюць) на тэрыторыі Беларусі?
3. Якое стараверскае паселішча заснавалі г.зв. стараверы-папоўцы?
4. Адкуль пайшоў хасідызм? Што гэта за напрамак у рэлігіі?
5. Дзе знаходзіцца адзіны на тэрыторыі Беларусі Музей гісторыі рэлігіі?
6. Прадстаўнікі якіх этнасаў пражываюць сення на тэрыторыі Беларусі? Калі на тэрыторыі Беларусі з’явіліся рускія? У чым асаблівасць польскай этнічнай меншасці на Беларусі, каго лічаць беларускімі палякамі?
7. Чаму на тэрыторыі Панямоння і Цэнтральнай Беларусі шмат татарскіх пасяленняў? Ці удалося беларускім татарам зберагчы сваю адметнасць?
8. Дзе на тэрыторыі Беларусі знаходзіліся галандскія факторыі Нейдарф і Нейброў?

20. Што за легендарны герой Менеск?

21. Раскажыце пра сучасную канцэпцыю развіцця беларускай сталіцы пад назвай “Пяць гарадоў у адным”.

22. У якім горадзе на тэрыторыі Беларусі узнікла першае веча?

23. Які горад першым на Беларусі атрымаў Магдэбургскае права?

24. Якія гарады на Беларусі з’яўляліся прыватнаўласніцкімі?

25. Якія гарады некалі належалі знакамітым Сапегам?

26. Які горад Ул.Караткевіч называў “барочнай цацачкай”?

27. Як паўстаў горад Браслаў (па фальклорных крыніцах)?

28. Чаму г.п. Мір так называецца?

29. Дзе знаходзіцца Косава?

30. Чаму адна з галоўных вуліц Гомеля называецца Ірынінскай?

31. Дзе знаходзіцца адзіны на тэрыторыі Беларусі Музей Беларускага Палесся?

32. У які горад у 1924г. планавалася перанесці сталіцу БССР?

33. Чаму людзі кажуць, што Гальшаны – адно з найбольш містычных месцаў на Беларусі?

1. Якога паходжання тапонім, калі ен змяшчае ў сваей назве корань –рва ці –лга?

35. Што значыць слова “цемля”? (Дзяржынскі раен Мінскай вобласці).

36. Дзе на Беларусі ніколі не скажуць “ваверка”, а толькі “белыця”?

37. У якім рэгіене Беларусі найбольш распаўсюджаны абрад “Жаніцьба Цярэшкі”?

38. Жыхаркі якой мясцовасці насілі архаічную паневу-плахту? Як яна выглядала?

39. Які галаўны ўбор называўся “галовачка”?

40. Кім была заснавана знакамітая слуцкая фабрыка па вырабу паясоў? Хто першым паўстаў на чале фабрыкі?

41. Колькі год на тэрыторыі Беларусі дзейнічаў Статут ВКЛ 1588г.?

42. Дзе выдаў свае першыя кнігі Ф.Скарына?

43. Дзе нарадзіўся Т.Касцюшка?

44. Дзе нарадзіўся А.Міцкевіч?

45. Дзе нарадзіўся Я.Купала?

46. Дзе нарадзіўся Я.Колас?

47. Чым знакаміты Х.Суцін?

48. Як М.К.Судзілоўскі – беларускі мысляр, публіцыст, этнограф, біелаг, паліглот стаў першым прэзідэнтам Сената Гавайскіх астравоў?

49. Закончыце фразу: М.Шагал казаў ”Што бы я не маляваў, я заўседы малюю... “

50. Дзе знаходзіцца адзіны ў свеце музей кампазітара Ст.Манюшкі?

 

 

ЛІТАРАТУРА ДА ВІКТАРЫНЫ

1. Адзіночанка, В.Р. Рэлігіязнаўства: вучэбны дапаможнік для студ. ВНУ / В.Р.Адзіночанка. – Мінск: Універсітэцкае, 2003.-239с.

2. Аляксееў, А. Спадчына Беларусі = Heritage of Belarus / А.Аляксееў, А.Лукашэвіч. – Мінск: Мін. ф-ка каляр. друку, 2004. - 318с., іл.

3. Архітэктура Беларусі: энцыкл. даведнік / рэдкал.: А.А.Воінаў і інш.-Мінск:БелЭН, 1993.-620с., іл.

4. Беларусазнаўства: навук. дапаможнік / БДУ; П.Брыгадзін, Л.Лойка, Э.Дубянецкі і інш.; пад рэд. П.Брыгадзіна.-Мінск: Завігар, 1998.-284с.

5. Беларусіка = Albaruthenica / рэдкал.: А.І.Мальдзіс [і інш.].-Мінск: Навука і тэхніка, Беларускі кнігазбор, Голас Радзімы, 1993-2006.

6. Беларуская міфалогія: дапаможнік / уклад. У.А.Васілевіч.- 2-е выд.- Мінск: Універсітэцкае, 2002.-208с.

7. Беларуская народная творчасць савецкага часу / АН БССР, Ін-т мастацтвазнаўства, этнаграфіі і фальклору; склад. В.А.Захарава; пад рэд. Р.Р.Шырмы. - Мінск:выд-ва БДУ, 1978.-232с.

8. Беларуская энцыклапедыя: у 18т. / Беларуская Энцыклапедыя; рэдкал.: Г.П.Пашкоў [і інш.].-Мінск, 1996. – Т.3. Беларусы – Варанец.-510с.

9. Беларусь шматнацыянальная: буклет-даведнік / аўтар тэксту і склад. Л.Міхальчук.- Мінск:Рыфтур, 2005.-48с., іл.

10. Беларусы: гісторыка-этнаграфічныя даследаванні: у 8т. / НАН Беларусі, Ін-т мастацтвазнаўства, этнаграфіі і фальклору; рэдкал.: В.К.Бандарчык [і інш.].-Мінск: Тэхналогія, 1997.

11. Белорусы / РАН, Ин-т этнологии и антропологии им. Н.Н.Миклухо-Маклая; НАН Беларуси, Ин-т искусствоведения, этнографии и фольклора им. К.Крапивы; отв. ред. В.К.Бондарчик и др. – М: Наука, 1998.-502, [1]с.

12. Высоцкая, Н.Ф. Іканапіс Беларусі XV-XVIIIстст. / Н.Ф.Высоцкая.-Мінск: Беларусь, 2001.-230с., іл.

13. Геллнер, Э. Нации и национализм / Э.Геллнер; ред. и послесл. И.И.Крупнина.- М.:Прогресс, 1991.-320с.

14. Герман, М.Ю. Парижская школа / М.Ю.Герман.-М.: Слово, 2003.-268, [1]с.

15. Гісторыя беларускага мастацтва: у 6т. / АН БССР, Ін-т мастацтвазнаўства, этнаграфіі і фальклору; рэдкал.: С.В.Марцэлеў (гал.рэд.) і інш.-Мінск: Навука і тэхніка, 1988.- 6т.

16. Грамадскі быт і культура гарадскога насельніцтва Беларусі. - Мінск: Навука і тэхніка, 1990.-416с.

17. Дорошевич, Э.К. Философия эпохи просвещения в Белоруссии / Э.К.Дорошевич. – Минск: изд-во БГУ,1971.-232с.

18. Дучыц, Л.У. Археалагічныя помнікі ў назвах, вераваннях і паданнях беларусаў / Л.У.Дучыц. - Мінск: Ураджай, 1993.-212с.

19. Жывапіс Беларусі ХІІ-XVIII стст. – Мінск: Беларусь,1989.-220с., іл.

20. Земляробчы каляндар: абрады і звычаі / АН БССР, Ін-т мастацтвазанаўства, этнаграфіі і фальклору; [рэдкал.: В.К.Бандарчык і інш.].-Мінск: Навука і тэхніка, 1990.-489с.

21. Игнатович, П.Г. Этнические основания культуры / П.Г.Игнатович, Ю.В.Чернявская. – Минск: Технопринт, 2001.-100с.

22. Казкі ў сучасных запісах / АН БССР, Ін-т мастацтвазнаўства, этнаграфіі і фальклору; уклад. тэкстаў, уступ.артыкул і камент. К.П.Кабашнікава, Г.А.Барташэвіч; рэдкал.: А.С.Фядосік, В.К.Бандарчык, К.П.Кабашнікаў.-Мінск: Навука і тэхніка, 1989.-537с.

23. Кулагін, А.М. Каталіцкія храмы на Беларусі: энцыкл.даведнік / А.М.Кулагін. - Мінск:БелЭН, 2000.-216с.

24. Кулагін, А.М. Праваслаўныя храмы на Беларусі: энцыкл.даведнік / А.М.Кулагін. - Мінск:БелЭН, 2001.-328с.

25. Культура беларускага замежжа: у 2кн. – Мінск: Навука і тэхніка, 1993.-2кн.

26. Культурология: учеб. пособие / З.А.Неверова и др.; под науч. ред. А.С.Неверова. - Минск: Выш.шк., 2004. - 367с.

27. Легенды і паданні / АН БССР, Ін-т мастацтвазнаўства, этнаграфіі і фальклору; склад. М.Я.Грынблат, А.І.Гурскі; рэд. А.С.Фядосік.-Мінск: Навука і тэхніка, 1983.-534с.

28. Локотко, А.И. Историко-культурные регионы Беларуси / А.И.Локотко. - Минск: Беларуская навука, 2002. - 223с.

29. Музей старажытнабеларускай культуры: дапаможнік для наведвальнікаў / В.Ф.Шматаў [і інш.]; НАН Беларусі, Ін-т мастацтвазнаўства, этнаграфіі і фальклору; пад рэд. В.Ф.Шматава. – Мінск: Беларуская навука, 1998.-236с., іл.

30. Мысліцелі і асветнікі Беларусі: энцыкл. даведнік / БелЭН.-Мінск: БелЭН, 1995.-534с., іл., партр.

31. Народны тэатр / НАН Беларусі, Ін-т мастацтвазнаўства, этнаграфіі і фальклору імя К.Крапівы; уклад. і камент. М.А.Каладзінскага; уступ. артыкул А.С.Фядосіка. – 2-е выд., выпр. і дапрац. – Мінск: Беларуская навука, 2004.-552, [2]с.

32. Парашкоў, С.А. Гісторыя культуры Беларусі / С.А.Парашкоў. - 2-е выд. – Мінск: Беларуская навука, 2004. - 444с.

33. Повязь часоў – беларускі ручнік: альбом / склад. і тэкст В.А.Лабачэўская. - Мінск: Беларусь, 2002.-231с.

34. Психология национальной нетерпимости: хрестоматия / сост. и авт. предисл. Ю.В. Чернявская.- Минск: Харвест, 1998.-511с.

35. Раманюк, М. Беларускія народныя строі / М.Раманюк.-Мінск: Дзяніс Раманюк, 2003.-79с.

36. Рэспубліка Беларусь: вобласці і раены: энцыклапедычны даведнік / аўт.-склад. Л.В.Календа. – Мінск: БелЭН, 2004. - 568с., іл.

37. Савік, Л. Пакліканыя: літаратура беларускага замежжа / Л.Савік. – Мінск: Тэхналогія, 2001.-180с.

38. Самусік, А.Ф. Помнікі гісторыі і культуры Беларусі: вучэбны дапаможнік / А.Ф.Самусік. - Мінск: БДЭУ, 2004. - 209с.

39. Саракавік, І.А. Беларусазнаўства / І.А.Саракавік.-Мінск: Веды, 1998.-281с.

40. Солонин Ю.Н. Культурология: учебник / под ред. Ю.Н.Солонина, М.С.Кагана.-М.: Высшее образование, 2005. - 566с.

41. Смятаннікаў, В.С. Беларусазнаўства: вучэб.дапомож. / В.С.Смятаннікаў.-Мінск:Тэхнапрынт, 2000.-242с.

42. Ткачоў, М.А. Замкі і людзі / М.А.Ткачоў.-Мінск: Ураджай, 1991.-331с., іл.

43. Хто есць хто сярод беларусаў свету: энцыкл. даведнік / Нац. навук.-асветніцкій цэнтр імя Ф.Скарыны, М-ва адукацыі РБ, Міжнародная асацыяцыя беларусістаў; [рэдкал.: А.Мальдзіс і інш.].-Мінск:Энцыклапедыкс, 2000.-Т.1: Беларусы і ўраджэнцы Беларусі ў памежных краінах.-313с.

44. Філаматы і філарэты: зборнік. – Мінск: Беларускі кнігазбор,1998.-333с.

45. Цітоў, В.С. Этнаграфічная спадчына: Беларусь: краіна і людзі / В.С.Цітоў. - 2-е выд. – Мінск: Беларусь, 2001. - 208с.

46. Чарнобыль: погляд праз дзесяцігоддзе: даведнік / Беларус. Энцыкл.; рэдкал.: Я.В.Малашэвіч [і інш.].-Мінск: БелЭН, 1996.-319с., іл.

47. Чантурия, В.А. Атлас памятников архитектуры и мемориальных комплексов Белорусии / В.А.Чантурия. - Минск:Вышэйшая школа, 1983. - 110с., ил.

48. Чантурия, В.А. Памятники архитектуры и градостроительства Белоруссии / В.А.Чантурия.-Минск:Полымя, 1986.-240с., ил.

49. Чернявская, Ю.В. Белорус: штрихи к автопортрету: этнический самообраз белоруса в сказках / Ю.В.Чернявская. - Минск: Четыре четверти, 2006.-244с.

50. Этнаграфія Беларусі: энцыклапедыя / Беларус. Сав. Энцыкл; рэдкал.: І.П.Шамякін (гал.рэд.) [і інш.].-Мінск: БелСЭ, 1989. - 575с., іл.

51. Афіцыйны сайт Беларускай Праваслаўнай царквы [Электронны рэсурс] / Беларуская Праваслаўная царква. - Мінск, 2004.-Рэжым доступу: http://www.church.by

52. Афіцыйны сайт Брэсцкага абласнога выканаўчага камітэта [Электронны рэсурс] / Брэсцкі абласны выканаўчы камітэт. - Мінск, 2004.-Рэжым доступу: http://www.brest-region.by

53. Афіцыйны сайт Гродзенскага абласнога выканаўчага камітэта [Электронны рэсурс] / Гродзенскі абласны выканаўчы камітэт. - Мінск, 2004.-Рэжым доступу: http://www.region.grodno.by

54. Афіцыйны сайт Гомельскага абласнога выканаўчага камітэта [Электронны рэсурс] / Гомельскі абласны выканаўчы камітэт. - Мінск, 2004.-Рэжым доступу: http://www.gomel-region.gov.by

55. Афіцыйны сайт дома-музея М.Шагала ў Віцебску [Электронны рэсурс] / дом-музей М.Шагала ў Віцебску. - Мінск, 2004.-Рэжым доступу: http://www.chagall.vitebsk.by

56. Афіцыйны сайт Рыма-Каталіцкага касцела на Беларусі [Электронны рэсурс] / Рыма-Каталіцкі касцел на Беларусі. - Мінск, 2004.-Рэжым доступу: http://www.catholic.by

57. Грыцкевіч, А.П. Гісторыя Беларусі: асобы [Электронны рэсурс].-Мінск, 2004.-Рэжым доступу: http://www.asoby.iatp.by

58. Дзюрыч, Г.М. Археалагічны музей “Бярэсце” [Электронны рэсурс].-Мінск, 2004.-Рэжым доступу: http://www.berestie.iatp.by

59. Минск старый и новый: краткая история города Минска [Электронны рэсурс].-Мінск, 2004.-Рэжым доступу: http://www.minskoldnew.iatp.by

60. Мірскі замак [Электронны рэсурс].-Мінск, 2004.-Рэжым доступу: http://www.nashabelarus.iatp.by

ТЭМЫ РЭФЕРАТАЎ

Культура Беларусі ў агульнаеўрапейскай і сусветнай культурнай прасторы: дыяхронны і сінхронны аспекты

1. Этымалогія Белай Русі. Беларусь на гістарычных картах.

2. Сацыяльна-эканамічнае развіццё рэгіёнаў.

3. Дэмаграфічная сітуацыя ў РБ: сучасны стан, асноўныя тэндэнцыі, перспектывы.

4. Пераселенчыя працэсы на тэрыторыі Беларусі.

5. Развіццё беларускай этнаграфіі і фалькларыстыкі. Дзейнасць Інстытута мастацтвазнаўства, этнаграфіі і фальклора НАН Беларусі.

6. Гісторыка-краязнаўчыя музеі Беларусі: стан і перспектывы развіцця.

7. Выдатныя помнікі духоўнай культуры Беларусі (помнікі археалогіі, гісторыі, архітэктуры і інш.).

8. Іканапіс Беларусі (XII-XXстст.).

9. Беларуская музыка XVII-XVIIIстст.

10. Беларуская музыка ХХст.: асноўныя напрамкі і плыні.

11. Дзейнасць Р.Шырмы па збору і папулярызацыі народнай музычнай спадчыны.

12. Звяртанне да тэмы Радзімы і айчыннай гісторыі ў творчасці беларускіх кампазітараў ХХст.

13. Ул.Мулявін і славутыя “Песняры”.

14. Беларускі фолк-мадэрн: традыцыі і навацыі.

15. Роля беларускай музыкі ў прапагандзе беларускай ідэалогіі на сучасным этапе развіцця беларускага грамадства.

16. Гісторыя Беларусі ў творах беларускага кінамастацтва.

17. Праблемы функцыяніравання беларускай мовы ў сучасным беларускім грамадстве.

18. Нацыянальная бібліятэка Беларусі – сімвал сучаснай беларускай культуры.

19. “Родам з Беларусі” (Знакамітыя прадстаўнікі беларускай і сусветнай культуры).

20. Вобраз Радзімы ў творчасці Я.купалы.

21. Родная прырода ў лірыцы Я.Коласа.

22. Творчы ўклад М. Багдановіча ў развіццё сусветнай літаратуры.

23. Беларусь у малюнках Н. Орды.

24. Дыялог культур” на прыкладзе культурных сувязей Беларусі і Францыі. Жыццё і творчасць Г.Апалінэра, М.Шагала, Х.Суціна, Н.Лежэ і інш.

25. Палітычныя дзеячы Ізраіля – уражэнцы Беларусі.

26. Гісторыя беларускай эміграцыі.

27. Жыццё і дзейнасць І.Дамейкі.