Тэма 10. Рэгіянальныя і лакальныя культуры Беларусі: Шлях да нацыянальнай культуры

Паняцце нацыі. Нацыянальны характар. Нацыянальная ідэя. Праблема нацыяналізма (Э.Гелнер і інш.).

Палеміка паміж славянафіламі і захаднікамі ў грамадскай і культурнай думцы Расіі ХІХст. (А.Хамякоў, М.Данілеўскі і інш.). Афіцыйная ідэалогія Расійскай імперыі (ХІХ-пач. ХХстст.). “Еўразійства” рускай культуры (У.Салаўеў). “Лес Расіі” (М.Бярдзяеў). Канцэпцыя “Ад Русі да Расіі” (Л.Гумілеў). Палітызаваныя ідэалогіі ХХст. Станаўленне беларускай нацыянальнай ідэі як навуковая праблема. Сучасная ідэалогія беларускай дзяржавы (Е.Бабосаў і інш.): агульны агляд. Нацыянальныя культуры сучаснасці у святле геапалітычных і культурных працэсаў. Праблема захавання культурнай самабытнасці.

Дынаміка і асноўныя тэндэнцыі развіцця беларускай нацыянальнай культуры: дыяхронны і сінхронны аспект. Беларуская культура як шматмоўны, поліэтнічны і поліканфесійны феномен. Месца і роля беларускай культуры ў агульнаеўрапейскай і сусветнай культурнай прасторы. Жыцце і творчасць выдатных дзеячоў культуры, навукі, мастацтва Беларусі і свету (Ф.Скарына, І.Дамейка, М.Шагал і інш.).

 

Тэма 11. Актуальныя праблемы развіцця рэгіянальных і лакальных культур ва ўмовах глабалізацыі

Глабалізацыя культуры як гістарычны працэс і культурная з’ява сучаснасці. Асноўныя вынікі гістарычнага дыялога паміж культурамі Усхода і Захада. Актуальнасць дыялога “Усход-Захад”, “Поўнач-Поўдзень” сення. Працэс “глакалізацыі культуры”. Сусветная тэндэнцыя “вяртання да вытокаў”. Рэлігійнае адраджэнне і праблема рэлігійнага фундаменталізма як рэаліі культуры ХХІ ст. Праблема антыглабалізма, нацыяналізма і рэгіяналізма ў сучасным свеце.

Беларуская культура як рэзультат узаемадзеяння паміж культурамі Усходу і Захаду: гісторыя і сучаснасць. Гістарычная, этна-канфесійная і моўная спецыфіка лакальных культур на тэрыторыі Беларусі: асноўныя вынікі. Перспектывы развіцця рэгіянальных і лакальных культур Беларусі. Праблема Цэнтра і Перыферыі ў сучаснай культуралагічнай думцы. Фарміраванне культурнага цэнтра Беларусі як навуковая праблема.

ЛІТАРАТУРА ДА КУРСА

Асноўная літаратура

1. Аляксееў, А. Спадчына Беларусі = Heritage of Belarus / А.Аляксееў, А.Лукашэвіч. – Мінск: Мін. ф-ка каляр. друку, 2004. - 318с., іл.
2. Культурология: учеб. пособие / З.А.Неверова и др.; под науч. ред. А.С.Неверова. - Минск: Выш.шк., 2004. - 367с.
3. Локотко, А.И. Историко-культурные регионы Беларуси / А.И.Локотко. - Минск: Беларуская навука, 2002. - 223с.
4. Парашкоў, С.А. Гісторыя культуры Беларусі / С.А.Парашкоў. - 2-е выд. – Мінск: Беларуская навука, 2004. - 444с.
5. Рэспубліка Беларусь: вобласці і раены: энцыклапедычны даведнік / аўт.-склад. Л.В.Календа. – Мінск: БелЭН, 2004. - 568с., іл.
6. Самусік, А.Ф. Помнікі гісторыі і культуры Беларусі: вучэбны дапаможнік / А.Ф.Самусік. - Мінск: БДЭУ, 2004. - 209с.
7. Солонин Ю.Н. Культурология: учебник / под ред. Ю.Н.Солонина, М.С.Кагана.-М.: Высшее образование, 2005. - 566с.
8. Цітоў, В.С. Этнаграфічная спадчына: Беларусь: краіна і людзі / В.С.Цітоў. - 2-е выд. – Мінск: Беларусь, 2001. - 208с.
9. Чантурия, В.А. Атлас памятников архитектуры и мемориальных комплексов Белорусии / В.А.Чантурия. - Минск:Вышэйшая школа, 1983. - 110с., ил.
10. Этнаграфія Беларусі: энцыклапедыя / Беларус. Сав. Энцыкл; рэдкал.: І.П.Шамякін (гал.рэд.) [і інш.].-Мінск: БелСЭ, 1989. - 575с., іл.

Дадатковая літаратура

1. Адзіночанка, В.Р. Рэлігіязнаўства: вучэбны дапаможнік для студ. ВНУ / В.Р.Адзіночанка. – Мінск: Універсітэцкае, 2003.-239с.

2. Архітэктура Беларусі: энцыкл. даведнік / рэдкал.: А.А.Воінаў і інш.-Мінск:БелЭН, 1993.-620с., іл.

3. Беларусазнаўства: навук. дапаможнік / БДУ; П.Брыгадзін, Л.Лойка, Э.Дубянецкі і інш.; пад рэд. П.Брыгадзіна.-Мінск: Завігар, 1998.-284с.

4. Беларусіка = Albaruthenica / рэдкал.: А.І.Мальдзіс [і інш.].-Мінск: Навука і тэхніка, Беларускі кнігазбор, Голас Радзімы, 1993-2006.

5. Беларуская міфалогія: дапаможнік / уклад. У.А.Васілевіч.- 2-е выд.- Мінск: Універсітэцкае, 2002.-208с.

6. Беларуская народная творчасць савецкага часу / АН БССР, Ін-т мастацтвазнаўства, этнаграфіі і фальклору; склад. В.А.Захарава; пад рэд. Р.Р.Шырмы. - Мінск:выд-ва БДУ, 1978.-232с.

7. Беларуская энцыклапедыя: у 18т. / Беларуская Энцыклапедыя; рэдкал.: Г.П.Пашкоў [і інш.].-Мінск, 1996. – Т.3. Беларусы – Варанец.-510с.

8. Беларусь шматнацыянальная: буклет-даведнік / аўтар тэксту і склад. Л.Міхальчук.- Мінск:Рыфтур, 2005.-48с., іл.

9. Беларусы: гісторыка-этнаграфічныя даследаванні: у 8т. / НАН Беларусі, Ін-т мастацтвазнаўства, этнаграфіі і фальклору; рэдкал.: В.К.Бандарчык [і інш.].-Мінск: Тэхналогія, 1997.

10. Белорусы / РАН, Ин-т этнологии и антропологии им. Н.Н.Миклухо-Маклая; НАН Беларуси, Ин-т искусствоведения, этнографии и фольклора им. К.Крапивы; отв. ред. В.К.Бондарчик и др. – М: Наука, 1998.-502, [1]с.

11. Высоцкая, Н.Ф. Іканапіс Беларусі XV-XVIIIстст. / Н.Ф.Высоцкая.-Мінск: Беларусь, 2001.-230с., іл.

12. Геллнер, Э. Нации и национализм / Э.Геллнер; ред. и послесл. И.И.Крупнина.- М.:Прогресс, 1991.-320с.

13. Герман, М.Ю. Парижская школа / М.Ю.Герман.-М.: Слово, 2003.-268, [1]с.

14. Гісторыя беларускага мастацтва: у 6т. / АН БССР, Ін-т мастацтвазнаўства, этнаграфіі і фальклору; рэдкал.: С.В.Марцэлеў (гал.рэд.) і інш.-Мінск: Навука і тэхніка, 1988.- 6т.

15. Грамадскі быт і культура гарадскога насельніцтва Беларусі. - Мінск: Навука і тэхніка, 1990.-416с.

16. Дорошевич, Э.К. Философия эпохи просвещения в Белоруссии / Э.К.Дорошевич. – Минск: изд-во БГУ,1971.-232с.

17. Дучыц, Л.У. Археалагічныя помнікі ў назвах, вераваннях і паданнях беларусаў / Л.У.Дучыц. - Мінск: Ураджай, 1993.-212с.

18. Жывапіс Беларусі ХІІ-XVIII стст. – Мінск: Беларусь,1989.-220с., іл.

19. Земляробчы каляндар: абрады і звычаі / АН БССР, Ін-т мастацтвазанаўства, этнаграфіі і фальклору; [рэдкал.: В.К.Бандарчык і інш.].-Мінск: Навука і тэхніка, 1990.-489с.

20. Игнатович, П.Г. Этнические основания культуры / П.Г.Игнатович, Ю.В.Чернявская. – Минск: Технопринт, 2001.-100с.

21. Казкі ў сучасных запісах / АН БССР, Ін-т мастацтвазнаўства, этнаграфіі і фальклору; уклад. тэкстаў, уступ.артыкул і камент. К.П.Кабашнікава, Г.А.Барташэвіч; рэдкал.: А.С.Фядосік, В.К.Бандарчык, К.П.Кабашнікаў.-Мінск: Навука і тэхніка, 1989.-537с.

22. Кулагін, А.М. Каталіцкія храмы на Беларусі: энцыкл.даведнік / А.М.Кулагін. - Мінск:БелЭН, 2000.-216с.

23. Кулагін, А.М. Праваслаўныя храмы на Беларусі: энцыкл.даведнік / А.М.Кулагін. - Мінск:БелЭН, 2001.-328с.

24. Культура беларускага замежжа: у 2кн. – Мінск: Навука і тэхніка, 1993.-2кн.

25. Легенды і паданні / АН БССР, Ін-т мастацтвазнаўства, этнаграфіі і фальклору; склад. М.Я.Грынблат, А.І.Гурскі; рэд. А.С.Фядосік.-Мінск: Навука і тэхніка, 1983.-534с.

26. Музей старажытнабеларускай культуры: дапаможнік для наведвальнікаў / В.Ф.Шматаў [і інш.]; НАН Беларусі, Ін-т мастацтвазнаўства, этнаграфіі і фальклору; пад рэд. В.Ф.Шматава. – Мінск: Беларуская навука, 1998.-236с., іл.

27. Мысліцелі і асветнікі Беларусі: энцыкл. даведнік / БелЭН.-Мінск: БелЭН, 1995.-534с., іл., партр.

28. Народны тэатр / НАН Беларусі, Ін-т мастацтвазнаўства, этнаграфіі і фальклору імя К.Крапівы; уклад. і камент. М.А.Каладзінскага; уступ. артыкул А.С.Фядосіка. – 2-е выд., выпр. і дапрац. – Мінск: Беларуская навука, 2004.-552, [2]с.

29. Повязь часоў – беларускі ручнік: альбом / склад. і тэкст В.А.Лабачэўская. - Мінск: Беларусь, 2002.-231с.

30. Психология национальной нетерпимости: хрестоматия / сост. и авт. предисл. Ю.В. Чернявская.- Минск: Харвест, 1998.-511с.

31. Раманюк, М. Беларускія народныя строі / М.Раманюк.-Мінск: Дзяніс Раманюк, 2003.-79с.

32. Савік, Л. Пакліканыя: літаратура беларускага замежжа / Л.Савік. – Мінск: Тэхналогія, 2001.-180с.

33. Саракавік, І.А. Беларусазнаўства / І.А.Саракавік.-Мінск: Веды, 1998.-281с.

34. Смятаннікаў, В.С. Беларусазнаўства: вучэб.дапомож. / В.С.Смятаннікаў.-Мінск:Тэхнапрынт, 2000.-242с.

35. Ткачоў, М.А. Замкі і людзі / М.А.Ткачоў.-Мінск: Ураджай, 1991.-331с., іл.

36. Хто есць хто сярод беларусаў свету: энцыкл. даведнік / Нац. навук.-асветніцкій цэнтр імя Ф.Скарыны, М-ва адукацыі РБ, Міжнародная асацыяцыя беларусістаў; [рэдкал.: А.Мальдзіс і інш.].-Мінск:Энцыклапедыкс, 2000.-Т.1: Беларусы і ўраджэнцы Беларусі ў памежных краінах.-313с.

37. Філаматы і філарэты: зборнік. – Мінск: Беларускі кнігазбор,1998.-333с.

38. Чарнобыль: погляд праз дзесяцігоддзе: даведнік / Беларус. Энцыкл.; рэдкал.: Я.В.Малашэвіч [і інш.].-Мінск: БелЭН, 1996.-319с., іл.

39. Чантурия, В.А. Памятники архитектуры и градостроительства Белоруссии / В.А.Чантурия.-Минск:Полымя, 1986.-240с., ил.

40. Чернявская, Ю.В. Белорус: штрихи к автопортрету: этнический самообраз белоруса в сказках / Ю.В.Чернявская. - Минск: Четыре четверти, 2006.-244с.

41. Афіцыйны сайт Беларускай Праваслаўнай царквы [Электронны рэсурс] / Беларуская Праваслаўная царква. - Мінск, 2004.-Рэжым доступу: http://www.church.by

42. Афіцыйны сайт Брэсцкага абласнога выканаўчага камітэта [Электронны рэсурс] / Брэсцкі абласны выканаўчы камітэт. - Мінск, 2004.-Рэжым доступу: http://www.brest-region.by

43. Афіцыйны сайт Гродзенскага абласнога выканаўчага камітэта [Электронны рэсурс] / Гродзенскі абласны выканаўчы камітэт. - Мінск, 2004.-Рэжым доступу: http://www.region.grodno.by

44. Афіцыйны сайт Гомельскага абласнога выканаўчага камітэта [Электронны рэсурс] / Гомельскі абласны выканаўчы камітэт. - Мінск, 2004.-Рэжым доступу: http://www.gomel-region.gov.by

45. Афіцыйны сайт дома-музея М.Шагала ў Віцебску [Электронны рэсурс] / дом-музей М.Шагала ў Віцебску. - Мінск, 2004.-Рэжым доступу: http://www.chagall.vitebsk.by

46. Афіцыйны сайт Рыма-Каталіцкага касцела на Беларусі [Электронны рэсурс] / Рыма-Каталіцкі касцел на Беларусі. - Мінск, 2004.-Рэжым доступу: http://www.catholic.by

47. Грыцкевіч, А.П. Гісторыя Беларусі: асобы [Электронны рэсурс].-Мінск, 2004.-Рэжым доступу: http://www.asoby.iatp.by

48. Дзюрыч, Г.М. Археалагічны музей “Бярэсце” [Электронны рэсурс].-Мінск, 2004.-Рэжым доступу: http://www.berestie.iatp.by

49. Минск старый и новый: краткая история города Минска [Электронны рэсурс].-Мінск, 2004.-Рэжым доступу: http://www.minskoldnew.iatp.by

50. Мірскі замак [Электронны рэсурс].-Мінск, 2004.-Рэжым доступу: http://www.nashabelarus.iatp.by

ТЭМАТЫКА СЕМІНАРСКІХ ЗАНЯТКАЎ