Шетел тілі» пәні бойынша жиынтық бағалау

Назар аударыіыз!

Оқушылардың функционалдық оқу сауаттылығын, шығармашылық қабілетін, қазақ әдебиетіне деген қызығушылығын арттыру мақсатында ұсынылатын әдебиеттер тізімі ӘНХ қосымшасында (416-419 б) берілген.

 

«Абайтану» факультатив курсы

ҚР Білім және ғылым министрінің 2013 жылғы 3 сәуірдегі №115 бұйрығымен бекітілген оқу бағдарламасы арқылы оқыту жүзеге асырылады.

Курстың білім мазмұны ұлы ақын шығармаларын терең де, жан-жақты таныту арқылы елжанды, халқымыздың әдебиетін, өнерін, салт-дәстүрін, мәдениетін, тілін ұлттық құндылық ретінде бағалайтын, эстетикалық талғамы жоғары, білім, білік, дағдылармен қаруланған, түйген ойларын іс жүзінде өз кәдесіне жарата білетін, ұлттық сана-сезімі қалыптасқан, өркениетті қоғамда өмір сүруге лайықты, терең ойлайтын дара тұлға қалыптастыруға бағытталған.

Курсты қазақ тілі мен әдебиеті немесе біліктілікті арттыру және қайта даярлау бойынша арнайы курстардан өткен пән мұғалімдері жүргізеді. Мұғалімдерге көмек ретінде «Абайтану» курсы бағдарламасының мазмұнын жобалау мен өткізу бойынша әдістемелік құралдар әзірленіп, Академия сайтына (www.nao.kz) орналастырылды.

Жалпы білім беретін мектептердің 9-сыныбына арналған «Абайтану» курсын ҚР БҒМ 2012 жылғы 8 қарашадағы № 500 бұйрығымен бекітілген негізгі орта білім берудің үлгілік оқу жоспарларының вариативтік компоненті есебінен жүргізу ұсынылады.

Курс жүктемесінің көлемі:

9-сыныпта – аптасына 1 сағат, оқу жылында – 34 сағатты құрайды.

Курс бойынша білім алушылардың оқу жетістігін ағымдық бағалау, сондай-ақ емтихан жүргізілмейді.

 

«Шетел тілі» оқу пәні

Негізгі орта білім деңгейі үшін «Ағылшын тілі», «Француз тілі» және «Неміс тілі» оқу пәндері негізгі орта білім деңгейінде оқуға даярлауға бағытталған, яғни тілді меңгерудің жалпыеуропалық деңгейлеріне (Common European Framework of Reference, CEFR) сәйкес келеді.

Количество часов в неделю по английскому немецкому, французскому языкам составляет:

в 5-9 классах – 3 часа в неделю, по 102 часа в год в каждом классе.

Типовые учебные программы утверждены приказом МОН РК и размещены на сайте Национальной академии образования им. И.Алтынсарина https://nao.kz/.

 

2020-2021 оқу жылында 5-9-сыныптар жаңартылған білім беру мазмұнының мынадай үлгілік оқу бағдарламалары бойынша оқитын болады:

- Жаңартылған мазмұны бойынша негізгі орта білім беру деңгейінің 5-9-сыныптары үшін «Ағылшын тілі» оқу пәні бойынша Үлгілік оқу бағдарламасы;

- Типовые учебные программы по учебным предметам «Немецкий язык» и «Французский язык» утверждены приказом МОН РК от 26 июля 2019 года № 334 (5-9 классы).

Негізгі орта білім беру деңгейінде шет тілін оқытудың мақсаты:

1) талдау, бағалау және шығармашылық ойлау дағдыларын дамытуға ықпал ететін әртүрлі оқу тапсырмалары;

2) ауызша және жазбаша дереккөздердің кең спектрімен жұмыс істеу.

Отличительными особенностями учебной программы являются:

- принцип спиральности. Этот принцип предпологает постепенное наращивание знаний и умений от темы к теме, из класса в класс, предусматривает изучение целей и тем повторно через определенные промежутки времени (в пределах учебного года или в последующих классах), включая знания и навыки, которые постепенно расширяются по глубине, объему и сложности.

- акцентирование внимания на целях обучения, основанных на формировании мыслительных навыков обучающихся от элементарного (знание, понимание, применение) до высокого уровня (анализ, синтез, оценка). Достижение целей по навыкам речевой деятельности предполагает, что развитие мыслительной деятельности в прогрессии происходит от «знает, понимает» к «различает, сопоставляет». Знания, умения и навыки формируются и развиваются через мыслительные навыки от самых элементарных до навыков мышления высокого порядка (по таксономии Блума).

- наличие «сквозных тем» на начальном уровне образования и наличие тем, обеспечивающих межпредметные связи на основном и общем среднем уровнях образования, которые позволяют максимально эффективно организовать процесс обучения.

Оқу бағдарламалары ұзақ мерзімді жоспарға сәйкес жүзеге асырылады, онда бөлімдер оқу жылы ішінде оқытылады және мұғалім оқу сағаттарын және оқу мақсаттарының кезектілігін тоқсан ішінде еркін бөледі.

5-9-сыныптардың оқу бағдарламалары оқу процесінің оқу пәнінің әдістемелік әлеуетін кеңейтуге бағытталған. Бұл пәндік білім мен дағдыларды саналы меңгеруді қамтамасыз етеді және әлеуметтік және мәдени білім мен оқытудың әртүрлі әдістерін, жобалық және зерттеу іс-әрекетінің дағдыларын меңгеру арқылы өзіндік мінез-құлықты көтермелейді.

5-9-сыныптарға арналған оқу бағдарламалары дәстүрлі нормативтік білім беру құжаттары мен бірқатар инновациялық әдіснамалық стратегиялар функцияларының үйлесімді үйлесімін қамтиды. Бағдарламалар әртүрлі аудиториялармен тиімді қарым-қатынас жасауға мүмкіндік береді. Білім алушылар бұл мақсатқа мектеп ортасындағы құрдастарымен, мұғалімдермен және келушілермен бейресми және ресми ауызша және жазбаша презентацияларды қамтитын интерактивті тапсырмалар арқылы қарым-қатынас жасау мүмкіндіктерінің арқасында қол жеткізеді. Сонымен қатар онлайн режимінде білім алушылармен сыныптан тыс қарым-қатынас жасауға және шет тілін тасымалдаушылармен бетпе-бет қарым-қатынас жасауға көп көңіл бөлінеді.

Жаңартылған бағдарламалар оқушылардың функционалдық сауаттылығын қалыптастыруға бағытталған. Оқыту жағдайлары өмірмен байланысты және оларға түсінікті және таныс шындықты көрсетеді. Жаңартылған бағдарламалар неміс және француз тілін оқытуды тек лексикалық жиынтық, құрылымдық талаптар шегінде және тілді пайдаланудың коммуникативтік конвенцияларының қандай да бір дәрежеде шектемейді. Прагматикалық аспект контекстке, қарым-қатынас жағдайына және коммуникацияға қатысушылар арасындағы қалыптасқан немесе қалыптасқан өзара қарым-қатынас ережелеріне баса назар аудара отырып, тілдің барлық мүмкіндіктері мен бояуларын ашады. Лексикалық және грамматикалық материалды оқу білім алушының қандай да бір жағдайға өз көзқарасын зерттеу контексінде жатыр. Белсенді оқыту тиімді және мақсатқа сай қолданылады, ол Техника мен тәсілдер арқылы ойлау процестерін белсендіруді көздейді. Бағдарламаның әдебиеттер тізімімен шектелмейді, білім алушылардың жасына және мүдделеріне сәйкес келетін әртүрлі ресурстарды пайдалануға ұсынатынын атап өткен жөн.

Шет тілі бойынша білім беру процесін ұйымдастыру коммуникативтік технологияларды (жобалар, сұхбаттар, рөлдік ойындар, пікірталастар, пікірталастар, конференциялар, байқаулар, драматургиялар және т.б.) жан-жақты пайдалануды көздейді. Сондай-ақ, ақпараттық-коммуникациялық технологияларды және сабақтан тыс қызметтің кең мүмкіндіктерін белсенді пайдаланған жөн, бұл шет тілін үйренуге ынталандыруды арттыру, білім алушылардың танымдық қызметін жандандыру, олардың тілдік өзара іс-қимыл белсенділігін арттыру, олардың шығармашылық әлеуетін дамыту үшін жағдай жасауға ықпал ететін болады.

Сабақта оқу уақытын ауызша сөйлеу дағдысы мен іскерлігін дамыту және жетілдіру үшін пайдалану керек. Коммуникативтік жағдайларда жаңа лексикалық және грамматикалық материалды енгізу және бекіту, жұппен, топтармен жұмысты ұйымдастыру есебінен әрбір білім алушының сөйлеу белсенділігі уақытын сабақта ұлғайту; мәтінмен жұмыс кезеңдерін міндетті түрде сақтай отырып, оқуға және тыңдалуға үйрету ұсынылады.

Сабақтан тыс жұмыс шет тілі бойынша үлкен білімдік, тәрбиелік, дамытушылық мәні. Бұл жұмыс ғана емес, тереңдетеді, білімдер шет тілі бойынша, бірақ сондай-ақ, кеңейтуге, мәдениеттану оқушылардың ой-өрісін дамытуға, олардың шығармашылық белсенділігін, эстетикалық талғамын және соның салдары ретінде арттырады деген қызығушылығын, тілді және елдің мәдениетін. Міндетті курспен бірге ол оқытудың практикалық, тәрбиелік, білім беру және дамыту мақсаттарын неғұрлым толық жүзеге асыру үшін жағдай жасайды.

Шет тілін оқытуда сабақтан тыс қызметті моделдеудің негізгі тәсілдерін атап өтуге болады:

- тақырыптық ойын кештері;

- елтану үйірмелері;

– шет тілдер апталығы;

- видеоклубтар, тілдік батыру орталықтары;

- шет тіліндегі театр қойылымдары және т.б.

Тілдік құзыреттілікті бағалауда ескерілетін жағдайлар:

1. Білім алушылардың тілдік қателерін атап өту керек және олардың назарын жіберген қателеріне қарапайым тәсілмен аудару қажет, алайда білім алушы өз білімін түсінікті етіп көрсете алған болса, қателердің бағалауға әсері болмауы керек. Білім алушының ең басты мақсаты – өз ойын қарапайым сөзбен жеткізе білуі, бұл жағдайда грамматикалық талаптар дұрыс сақталмауы мүмкін. Уақыт өте келе оның сөйлеу дағдысы нақтыланады және дұрысталады.

2. Ауызша сөйлеуде кеткен қателерді басқа сөзді қолдану немесе сөйлем құрылымын өзгерту (перифраз) арқылы дұрыстау керек, бірақ білім алушыға дұрыс түрін қайталату міндетті емес, себебі ол айтқалы жатқан ойын үзіп алуы және мақсатты тілде өз ойын сенімді жеткізе алмай қалуы мүмкін.

3. Егер бір рет жіберілген қате тағы да қайталанса, дұрыс үлгідегі сөздерге мысалдар келтіреді және қажет болған жағдайда оның грамматикасына баса назар аударады. Бұдан өзге, сынып білім алушылары немесе мұғалім барлығы ынтымақтасқан іс-әрекет негізінде кейбір тақырыптарға байланысты лингвистикалық мазмұндағы сөйлемдерге мысалдар келтіре алады.

4. Жазба жұмыстарын тексеру барысында тілдік қателер ескерілмейді (егер білдіретін ойы мен мәтіні түсінікті болса), бірақ педагог оны өзінің түсініктемесінде көрсетеді.

 

Оқу пәнінен әр тоқсан сайын бөлім бойынша жиынтық бағалау (БЖБ) рәсімінің нақты санын және 1 рет тоқсандық жиынтық бағалау (ТЖБ) өткізу көзделген. БЖБ үшін максималды балл 5-9 сыныптарда кемінде 7 және 20 балдан артық болмауы керек. БЖБ үшін максималды бал, БЖБ өткізу нысаны (бақылау, практикалық немесе шығармашылық жұмыс, жоба, ауызша сұрау, эссе) мен сабағы және БЖБ орындау уақыты реттелмейді. Төменде бөлім бойынша жиынтық бағалау (БЖБ) рәсімдерінің нақты саны көрсетілген         (-кесте).

 

- кесте. Жиынтық бағалау рәсімдерінің саны

 

Сынып

Бөлім бойынша жиынтық бағалау

рәсімдерінің саны

1-тоқсан

2-тоқсан

3-тоқсан

4-тоқсан

5-сынып

2*

2*

2*

2*

6-сынып

2*

2*

2*

2*

7-сынып

2*

2*

2*

2*

8-сынып

2*

2*

2*

2*

9-сынып

2*

2*

2*

2*

 

* Бөлім/ортақ тақырып бойынша жиынтық бағалауда сөйлеу қызметінің екі түрі біріктіріледі (мысалы, тыңдалым және айтылым; оқылым және жазылым)

 

Тоқсандық жиынтық бағалау (ТЖБ) тілдік қызметтің барлық түрлерін тексеруді көздейді: тыңдалым, айтылым, оқылым және жазылым. «Ағылшын тілі» оқу пәнінен жиынтық бағалау ерекшеліктері (спецификация) https://smk.edu.kz/ сайтында орналастырылған. Бөлім бойынша және тоқсандық жиынтық бағалау тапсырмаларын педагог өзі дайындайды. ТЖБ ұзақтығы – 40 минут. «Айтылым» бөлек тексеріледі. ТЖБ балл саны:

5-сыныпта – 20;

6-сыныпта – 22;

7-сыныпта – 24;

8-сыныпта – 24;

9-сыныпта – 24.

БЖБ және ТЖБ-ға қорытынды балды қою кезінде қолмен жөнделген жер, сондай-ақ оқу тапсырмалары мен есептер шарттарын ресімдеу сапасы есептелмейді.

Карантин жағдайларында, әлеуметтік, табиғи және техногендік сипаттағы төтенше жағдайларда тоқсанда бір БЖБ, тоқсанның соңында ТЖБ өткізіледі.

 

«Шетел тілі» оқу пәні бойынша қорытынды аттестаттау

Қорытынды аттестаттау білім беру стандарты мен оқу бағдарламасында белгіленген талаптар шегінде білім алушылардың оқылатын шетел тілін практикалық меңгеру деңгейін бағалауға арналған. Білім алушыларды қорытынды аттестаттау объектісі коммуникативтік құзыреттілікті меңгеру болып табылады. Қорытынды аттестаттаудың мақсаты білім алушылардың негізгі орта білім берудің мемлекеттік жалпыға міндетті стандартына сәйкес пән бойынша оқу бағдарламасының көлемін меңгеру дәрежесін анықтау болып табылады.

Қорытынды аттестаттау «Орта, техникалық және кәсіптік, орта білімнен кейінгі білім беру ұйымдары үшін білім алушылардың үлгеріміне ағымдағы бақылауды, оларды аралық және қорытынды аттестаттауды өткізудің үлгілік қағидаларын бекіту туралы» Қазақстан Республикасы Білім және ғылым министрінің 2008 жылғы 18 наурыздағы №125 Бұйрығымен бекітілген Бастауыш, негізгі орта, жалпы орта білімнің білім беретін оқу бағдарламаларын іске асыратын білім беру ұйымдарындағы білім алушылардың үлгеріміне ағымдық бақылаудың, оларды аралық және қорытынды аттестаттау жүргізудің үлгі қағидаларына, сонымен қатар қорытынды аттестаттауды ұйымдастыру мен өткізу бойынша Нұсқаулыққа сәйкес өткізіледі.

«Ағылшын тілі» оқу пәні бойынша 9-сынып білім алушыларына қорытынды аттестаттау жазбаша емтихан түрінде өткізіледі. 9-сынып білім алушылары үшін емтихан жұмыстарының материалдарын (тапсырмалар мен балдарды қою схемасы) облыстардың, Нұр-Сұлтан, Алматы және Шымкент қалаларының білім басқармалары, республикалық мектептердің 9-сынып білім алушылары үшін емтихан жұмыстарының материалдарын Қазақстан Республикасы Білім және ғылым министрлігі дайындайды. Қорытынды аттестаттаудың мазмұнын анықтайтын талаптар және күтілетін нәтижелер әр пән мен оқыту тілі бөлінісінде ерекшелікпен регламенттеледі.

«Ағылшын тілі» оқу пәні бойынша қорытынды аттестаттау ерекшеліктеріне сәйкес емтихан жұмысының құрылымы 270-320 сөзден тұратын мәтінмен жұмыс жасауды көздейді. Ең жоғары балл саны – 20. Оқылған мәтіннен кейін білім алушылар келесі тапсырмалар түрлерін орындайды:

- лексикалық іріктеуге арналған 5 тапсырма (тапсырма 5 сұрақтан тұрады, білім алушылар мәнмәтіндегі белгілі бір сөздердің / фразалардың мағынасын және олардың қолданылуын түсінуі тиіс);

- сөйлемнің мағынасын сақтап, құрылымын ғана өзгертуге (перефраз) 10 тапсырма (тапсырма 10 сұрақтан тұрады, білім алушылар берілген сөздерді / фразаларды пайдалана отырып, сөйлемдерді қайта құруы тиіс);

- қысқа және толық жауаптарды талап ететін 3 тапсырма (тапсырма 3 сұрақтан тұрады, олардың біреуі жабық, ал екеуі ашық жауапты қажет етеді, онда білім алушылар оқылғанды түсінгендігін көрсетуі тиіс).

Тапсырмалардың ерекшеліктері мен үлгілері ҚР БҒМ Ұлттық тестілеу орталығының сайтында орналастырылған (http://www.testcenter.kz/ru/).

 

Оқу үрдісін ұйымдастыру бойынша ұсынымдар:

1) коммуникативтік технологияларды (жобалар, сұхбат, рөлдік ойындар, пікірталас, дебат, конференциялар, конкурстар, сахналандыру және т.б.) жан-жақты қолдану;

2) білім алушылардың шетел тілін оқуға ынтасын арттыруға, танымдық әрекеттерін белсендендіруге, олардың өзара тілдік қарым-қатынастарының белсенділігін арттыруға, шығармашылық әлеуетін дамытуға жағдай жасауға ықпал ететін ақпараттық-коммуникациялық технологиялардың және сабақтан тыс іс-әрекеттердің мүмкіншіліктерін белсенді қолдану;

3) мәдениетаралық қарым-қатынас құбылыстарын интерпретациялауда білім алушылардың дербестігінің барынша ықтимал деңгейін қамтамасыз ететін, шетел тіліндегі қарым-қатынас жағдайын модельдеуге мүмкіндік беретін оқыту технологияларын үнемі қолдану;

4) сабақ уақытын барынша сөйлеу дағдылары мен біліктерін дамыту және жетілдіру үшін қолдану; жаңа лексикалық және грамматикалық материалды коммуникативтік жағдайларда енгізу және бекіту;

5) сабақта жұппен, топпен жұмысты ұйымдастыру арқылы әрбір білім алушының сөйлеу белсенділігін арттыру;

6) мәтін алдындағы, мәтіндік және мәтіннен кейінгі жұмыс кезеңдерін міндетті түрде сақтай отырып, оқуға және тыңдалымға үйрету;

7) ауызша, жазбаша, міндетті, таңдау бойынша, жалпы, сараланған, жеке, аралас, шығармашылық – әр түрлі тапсырмаларды кезектестіру және үйлестіру. Шығармашылық сипаттағы тапсырмалардың алдында сабақта дайындық жұмысы жүргізіледі.

Ауызша және жазбаша сөйлеу мәдениетін қалыптастыру мақсатында:

- оқытудың аутентті материалдарын пайдалану (аудио -, бейнежазбалар, фильмдер, әндер, ғылыми және ойын-сауық журналдарының мақалаларын);

- шетел тілінде сырт келбетін сипаттау, мінез-құлқын сипаттау, салыстыру, талдау, диалог, пікірталас, қажетті дәлелдер келтіру, шешім шығару және қорытынды жасау біліктерін қалыптастыру үшін БАҚ материалдарымен жұмыс істеу;

- анықтамалық және энциклопедиялық әдебиеттермен, электрондық ресурстармен өзіндік жұмыс жасау дағдыларын қалыптастыру;

- білім алушыларда қауіпсіз мінез-құлық мәдениетін қалыптастыру мақсатында қауіп жағдайында және әр түрлі жағдайларда қауіпсіз мінез-құлық туралы мәтіндерді пайдалану ұсынылады.

Білім алушылардың зерттеу дағдыларын және оқу дағдыларын дамытуға бағытталған «Independent project» және «Reading for pleasure» бөлімдеріне назар аудару ұсынылады. Жоба жұмысы арқылы педагог мақсаттар мен сөйлеу дағдыларының түрлеріне бағытталған қалыптастырушы бағалауды жүргізе алады. Жоба жұмысының нысаны мен мазмұны (тақырыптық мазмұны, іс-әрекет түрлері және нысандары, күтілетін нәтижесі, бағалау түрлері және т.б.) мектеп ішіндегі әдістемелік бірлестіктерде талқыланады.

Көркем және көркем емес әдебиетімен жұмыс жасау ағылшын тіліне оқытудың міндетті элементі болып табылады және білім алушыларға тиісті дағдыларды дамытуға және бекітуге мүмкіндік береді.

Жазылым дағдыларын дамытатын оқыту мақсаттарына ерекше назар аудару керек. Жазбаша тапсырмалардың көп санын орындау кезінде сабақтың коммуникативтік сипаты бұзылады, негізгі оқу міндеттерін шешу сапасы төмендейді. Білім алушылардың оқу жетістіктерінің нәтижелерін тексеру кезінде педагог бақылаудың ауызша нысандарына басымдылық беруі тиіс.

Оқушылардың шамадан тыс жүктелуінің алдын алу мақсатында педагогқа үй тапсырмасының көлемін реттеп отыру ұсынылады.

    Бастауыш, негізгі орта және жалпы орта білім беру деңгейлері үшін «Ағылшын тілі» оқу пәнінің бағдарламасы ағылшын тілін меңгерудің әлемдік стандарттарына сәйкес жаңартылған білім беру мазмұны аясында жасалған. Шығу кезінде ағылшын тілін меңгеру деңгейі ағылшын тілді елдердің стандарттарына сәйкес келеді (салыстыру үшін шет тілін меңгеру деңгейлерінің жалпыеуропалық жүйесі алынған (Common European Framework of References, CEFR).

По завершению основного среднего образования школы, обучающиеся должны достигнуть языкового уровня языкового уровня А2+ по учебным предметам «Французский язык» и «Немецкий язык».

 

Еуропалық деңгейлер шкаласы (CEFR)

Жаңартылған білім беру мазмұнындағы «Ағылшын тілі» пәні бойынша үлгілік оқу бағдарламасының сыныптары бойынша деңгей шкаласы

А2
Қарапайым деңгей
(Waystage)

5-сынып

А2 low –mid

(ортадан төмен)

6-сынып

 

А2 mid-high

(ортадан жоғары)

В1
Орта деңгей
(Threshold)

7-сынып

B1 low (төмен)

8 –сынып

B1 mid (орта)

9 –сынып

B1 high (жоғары)

 

 

 

Еуропалық деңгейлер шкаласы (CEFR)

Жаңартылған білім беру мазмұнындағы «Ағылшын тілі» пәні бойынша үлгілік оқу бағдарламасының сыныптары бойынша деңгей шкаласы

Неміс тілі

Француз тілі

А1

5-6 сыныптар

А1 high (жоғары)

А2

7-9 сыныптар

А2 low –mid

(ортадан төмен)

 

Ағылшын тілі

А2
Қарапайым деңгей
(Waystage)

5 класс

А2 low –mid

(ортадан төмен)

6 класс

 

А2 mid-high

(ортадан жоғары)

В1
Орта деңгей
(Threshold)

7 класс

B1 low (төмен)

8 класс

B1 mid (орта)

9 класс

B1 high (жоғары)

 

 

По немецкому и французскому языкам по завершении основного среднего образования должны владеть уровнем А2 (выше среднего).

По английскому языку по завершении основного среднего образования обучающиеся должны владеть уровнем В1 (высокий).

Ниже даны уровни с описанием знаний и умений, которые должны иметь обучающиеся при чтении, восприятии на слух, устной и письменной речи: