Показатели деятельности малых предприятий по видам экономической деятельности

қызметкерлердің тізімдік саны, адам списочная численность работников, человек	қызметкерлердің орташа айлық жалақысы, теңге среднемесячная заработная плата работников, тенге	өнімдерді өткізу мен қызметтер көрсетуден түскен кіріс, млн. теңге доход от реализации продукции и оказания услуг, млн. тенге
Облыс бойынша	64 546	38 425,3	696 128,2	По области
Ауыл, орман және балық шаруашылығы	9 088	23 591,9	13 178,3	Сельское, лесное и рыбное хозяйство
Өнеркәсіп	12 255	35 081,9	75 939,4	Промышленность
Құрылыс	14 047	37 763,3	108 227,5	Строительство
Көтерме және бөлшек сауда; автомобильдерді және мотоциклдерді жөндеу	11 303	42 330,4	384 694,6	Оптовая и розничная торговля; ремонт автомобилей и мотоциклов
Көлік және қоймалау	2 812	26 724,4	19 123,5	Транспорт и складирование
Тұру және тамақтану бойынша қызметтер		26 317,3	1 010,5	Услуги по проживанию и питанию
Ақпарат және байланыс	1 782	57 817,3	3 545,7	Информация и связь
Қаржы және сақтандыру қызметі		57 871,5	58 993,2	Финансовая и страховая деятельность
Жылжымайтын мүлікпен жасалатын операциялар	2 088	40 590,3	4 190,5	Операции с недвижимым иммуществом
Кәсіби, ғылыми және техникалық қызмет	5 099	63 084,7	19 353,9	Профессиональная, научная и техническая деятельность
Әкімшілік және қосалқы қызмет көрсету саласындағы қызмет	3 938	32 018,9	6 173,2	Деятельность в области административного и вспомогательного обслуживания
Өнер, ойын-сауық және демалыс		29 497,6	684,7	Искусство, развлечение и отдых
Өзге де қызметтер түрлерін ұсыну		21 589,0	1 013,2	Предоставление прочих видов услуг

 

Жалғасы Продолжение

 

	Қызметкерлердің тізімдік саны, адам Списочная численность работников, человек	Қызметкерлердің орташа айлық жалақысы, теңге Среднемесячная заработная плата работников, тенге	Өнімдерді өткізу мен қызметтер көрсетуден түскен кіріс, млн. теңге Доход от реализации продукции и оказания услуг, млн. тенге
Облыс бойынша	63 597	52 282	45 898,8	52 774,6	748 308,5	580 957,6	По области
Ауыл, орман және балық шаруашылығы	6 461	5 880	22 250,9	27 108,5	12 339,7	13 574,4	Сельское, лесное и рыбное хозяйство
Өнеркәсіп	10 600	8 329	42 440,4	51 277,6	87 260,4	89 097,8	Промышленность
Құрылыс	13 600	10 980	55 346,4	55 655,8	163 932,6	127 426,7	Строительство
Көтерме және бөлшек сауда; автомобильдерді және мотоциклдерді жөндеу	14 235	11 152	41 689,9	56 317,9	360 795,4	259 135,0	Оптовая и розничная торговля; ремонт автомобилей и мотоциклов
Көлік және қоймалау	3 042	2 352	39 002,1	50 214,2	27 362,1	19 785,6	Транспорт и складирование

 

Жалғасы Продолжение

 

	Қызметкерлердің тізімдік саны, адам Списочная численность работников, человек	Қызметкерлердің орташа айлық жалақысы, теңге Среднемесячная заработная плата работников, тенге	Өнімдерді өткізу мен қызметтер көрсетуден түскен кіріс, млн. теңге Доход от реализации продукции и оказания услуг, млн. тенге
Тұру және тамақтану бойынша қызметтер			30 823,6	34 084,1	981,7	1 601,5	Услуги по проживанию и питанию
Ақпарат және байланыс	1 178		54 021,3	62 874,4	1 874,9	2 019,8	Информация и связь
Қаржы және сақтандыру қызметі	1 529	1 686	69 930,2	80 252,3	58 961,5	38 389,2	Финансовая и страховая деятельность
Жылжымайтын мүлікпен жасалатын операциялар	1 780	1 540	41 383,0	44 213,5	5 275,1	4 654,1	Операции с недвижимым иммуществом
Кәсіби, ғылыми және техникалық қызмет	5 160	4 063	58 010,1	77 054,9	19 168,4	17 100,3	Профессиональная, научная и техническая деятельность
Әкімшілік және қосалқы қызмет көрсету саласындағы қызмет	4 044	3 434	36 498,0	36 567,1	7 991,1	5 861,7	Деятельность в области административного и вспомогательного обслуживания
Өнер, ойын-сауық және демалыс	1 098		45 096,3	53 342,4	2 084,6	1 419,8	Искусство, развлечение и отдых
Өзге де қызметтер түрлерін ұсыну			32 869,1	36 102,2	281,0	891,7	Предоставление прочих видов услуг

Жалғасы Продолжение

	Қызметкерлердің тізімдік саны, адам	Қызметкерлердің орташа айлық жалақысы, теңге	Өнімдерді өткізу мен қызметтер көрсетуден түскен кіріс, млн. теңге
Облыс бойынша	61 591	71 700	53 330,6	58 991	686 981,2	967 882,9	По области
Ауыл, орман және балық шаруашылығы	8 687	9 290	31 179,5		14 240,6		Сельское, лесное и рыбное хозяйство
Өнеркәсіп	10 125	14 600	53 458,3	33 921	103 778,7	18 706,5	Промышленность
Құрылыс	12 711	12 490	56 049,7	56 700	151 579,1	156 692,5	Строительство
Көтерме және бөлшек сауда; автомобильдерді және мотоциклдерді жөндеу	13 348	15 213	54 770,9	61 019	362 283,2	134 837,4	Оптовая и розничная торговля; ремонт автомобилей и мотоциклов
Көлік және қоймалау	2 766	2 919	45 705,0	55 707	8 929,8	442 040,8	Транспорт и складирование
Тұру және тамақтану бойынша қызметтер	1 083		39 941,8	58 020	2 851,7	23 523,7	Услуги по проживанию и питанию
Ақпарат және байланыс	1 326	1 156	64 347,9	59 097	5 183,3	3 299,4	Информация и связь
Қаржы және сақтандыру қызметі	1 366	1 847	92 891,9	79 988	5 895,8	3 887,3	Финансовая и страховая деятельность
Жылжымайтын мүлікпен жасалатын операциялар	1 758	1 890	51 447,8	88 631	8 198,9	138 430,8	Операции с недвижимым иммуществом
Кәсіби, ғылыми және техникалық қызмет	3 975	4 215	70 531,3	50 132	12 646,6	6 874,9	Профессиональная, научная и техническая деятельность
Әкімшілік және қосалқы қызмет көрсету саласындағы қызмет	3 148	4 178	44 597,0	66 399	9 239,0	22 596,4	Деятельность в области административного и вспомогательного обслуживания
Өнер, ойын-сауық және демалыс		2 501	52 899,5	42 754	1 364,6	8 146,9	Искусство, развлечение и отдых
Өзге де қызметтер түрлерін ұсыну			61 280,6	125 355	789,9	6 814,8	Предоставление прочих видов услуг

 

ГЛОССАРИЙ

ДЕМОГРАФИЯ   Санаќ аралығындағы жылдарда халыќ санын ағымдағы бағалау соңғы халыќ санағының ќорытындысы негізінде жасалады. Оларға жыл сайын туылғандардың және осы аумаќќа келгендердің саны ќосылып, өлгендердің және осы аумаќтан кеткендердің саны шегеріліп отырады. Халыќты ќалалыќ және ауылдыќ деп бөлу тұрғылыќты жері бойынша жүгізіледі, сонымен бірге ќалалыќ (ќалалар, кенттер) елді мекендерге заңнамада белгіленген тәртіппен қалалар санатына жатќызылған елді мекендер болып есептеледі, ал ќалѓан барлыќ елді мекендер ауылдыќ болып табылады. Туу, өлу, некелер мен ажырасулар туралы мәліметтер азаматтыќ хал актілерін жазу органдарындағы туу, өлу, некеге отыру жєне некені бұзу туралы актілердегі жыл сайынғы статистикалыќ деректердің негізінде әзірленеді. Табиғи өсім жыл ішінде туылғандар мен өлгендер санының аралығындағы айырмашылыќќа тең. Көші-ќон өсімі келгендер мен кеткендер санының айырмашылыңы ретінде есептеледі. Халыќтың жалпы өсімі табиғи өсім мен көші-ќон өсімінің алгебралыќ қосындысын көрсетеді. Туушылыќ пен өлім-жітімнің, некелесушілік пен ажырасушылыќтың жалпы коэффиценттері тиісінше күнтізбелі жыл ішінде тірі туылғандар мен өлгендер санының, тіркелген және бұзылған некелер санының халыќтың орташа жылдыќ санына ќатынасы ретінде есептеледі.   ХАЛЫҚТЫҢ ЖҰМЫСПЕН ҚАМТЫЛУЫ   Экономикалық тұрғыдан белсенді халық (жұмыс күші) – тауар және қызмет көрсету өндірісі үшін жұмыс күшін ұсынуды қамтамасыз ететін халықтың экономикалық белсенділігін өлшеу үшін белгіленген жастағы халықтың бөлігі. Экономикалық тұрғыдан белсенді халықтың санына экономикалық қызметтің барлық салаларында жұмыспен қамтылғандар мен жұмыссыздар кіреді. Еңбекке қабілетті жастағы адамдарға 16 жасқа толған азаматтар және 63 жасқа дейінгі еркектер, 58 жасқа дейінгі әйелдер жатады («Қазақстан Республикасындағы еңбек туралы» ҚР Заңына және «Қазақстан Республикасының азаматтарын зейнетақымен қамтамасыз ету туралы» ҚР заңына сәйкес). Экономикалық белсенділік деңгейі – пайызбен өлшенген 15 жас және одан жоғары жастағы халықтың жалпы санындағы экономикалық тұрғыдан белсенді халық санының үлесі. Жұмыспен қамтылған (жұмыс істейтін) халық – бір аптаға тең қысқа мерзім ішінде өз жағдайы бойынша мына санаттардың біреуіне жатқызуға болатын тиісті жастағы барлық адамдар: а) ақы төленетін (жалдамалы) қызметкер; б) өз бетінше жұмыспен қамтылған қызметкер. Жалдамалы (ақы төленетін) қызметкерлер – қызметақы, сыйақы, үстемеақы және с.с. немесе заттай еңбек ақы (сыйақы) төлеу көзделетін жалдау шарты бойынша жұмыс істейтін адамдар. Өз бетінше жұмыспен қамтылу – бұл сыйақы мөлшері тауар өндіру (өткізу) және қызмет көрсетуден алынатын табысқа тікелей байланысты болатын жұмыспен қамтылу (бұл жерде өзінің тұтынуы табыстың бір бөлігі ретінде қарастырылады). Жұмыссыздарға халықтың экономикалық белсенділігін өлшеу үшін белгіленген жастағы, қаралып отырған кезеңде бір мезгілде үш негізгі өлшемге жауап берген адамдар жатады: а) жұмыссыз (табысты жұмысы болмаған) болған; б) оны белсенді іздеумен айналысқан; в) белгілі уақыт кезеңі ішінде жұмысқа кірісуге дайын болған. Жұмыссыздық деңгейі – экономикалық тұрғыдан белсенді халықтың санындағы жұмыссыздар санының пайызбен өлшенген үлесі. Экономикалық тұрғыдан енжар (әрекетсіз) халық – қаралып отырған кезең ішінде жұмыспен қамтылғандарға жатпайтын немесе жұмыссыздар болып табылмайтын, халықтың экономикалық белсенділігін өлшеу үшін белгіленген жастағы адамдар. Халықтың экономикалық енжарлық деңгейі – 15 жас және одан жоғары жастағы халықтың жалпы санындағы экономикалық тұрғыдан енжар халық санының пайызбен өлшенген үлесі.   ХАЛЫҚТЫҢ ТҰРМЫС ДЕҢГЕЙІ   Үй шаруашылығы – бірге тұратын, өз табыстары мен мүлкін біріктіретін (толық немесе ішінара) және тауарлар мен қызметтердің белгілі бір түрлерін, ең бастысы тұрғын үй мен тамақ өнімдерін бірлесіп тұтынатын адамдар тобы. Үй шаруашылығы бір адамнан тұруы да мүмкін. Үй шаруашылықтарының тұтынуға пайдаланылған табыстарын тұтынуға пайдаланылған атаулы ақшалай табыстардың сомасы және өзі өндірген өнімнің тұтыну құны құрайды. Тұтынуға пайдаланылған атаулы ақшалай табыстар, үй шаруашылықтарының жеке тұтынуларына жұмсалған ақшалай қаражаттарын көрсетеді (үй шаруашылықтарының қорланымға және өндірістік қызметке күрделі салымдар үшін сақтап отырған ақшалай қаражаттарынан басқа). Өздері өндірген өнімнің тұтынудағы құндық бағасы сол өңірдегі сатып алынған тауарлардың орташа бағасымен есептеледі. Ақшалай шығыстар тұтынуға қатысы жоқ тұтыну шығыстарынан, салықтардан, алымдардан, төлемдерден және басқа да баптардан жинақталады. Тұтыну шығыстары – тамақ өнімдерін, алкогольді ішімдіктер, темекі өнімдерін, азық-түлік емес тауарларды сатып алу және ақылы қызметтер. Күнкөрістің ең төмен деңгейінің шамасы - ең төмен деңгейдегі тұтыну қоржыны құнының шамасына тең, бір адамға қажетті төменгі ақшалай табыс. Ең төмен деңгейдегі тұтыну қоржыны азық-түлік қоржынынан және азық-түлік емес тауарлар мен көрсетілетін қызметтерге жұмсалған шығыстардан тұрады. Ол ең төмен деңгейде қажетті азық-түлік емес тауарлар мен көрсетілетін қызметтерге жұмсалған шығыстардың белгіленген үлесі қосылған ең төмен деңгейдегі азық-түлік қоржынының құнынан алынып есептеледі. Азық-түлік емес тауарлар мен көрсетілетін қызметтерге жұмсалған шығыстардың белгіленген үлесі қазіргі кезде ең төмен деңгейдегі тұтыну қоржыны құнының 40 пайыздық мөлшерінде белгіленген. Табысы күнкөрістің ең төмен деңгейінен де (азық-түлік қоржынының құнынан) төмен халық үлесі (саны) – төменгі табыстылықтың ауқымын өлшейтін сандық көрсеткіш. Ол табысы белгіленген өлшемнен де төмен үй шаруашылықтары мүшелерінің зерттелген халыққа үлесін пайызбен көрсетеді. Жалақы – еңбекке, оның күрделілігіне, мөлшеріне және сапасына сәйкес берілетін сыйақы (табыс). Бір қызметкердің орташа айлық жалақысы есептелген жалақы қорының сомасын жұмыс істеушілердің нақты санына және есепті кезеңдегі айлардың санына бөлу жолымен анықталады. Нақты жалақының индексі орташа атаулы жалақы индексін тұтыну бағасының индексіне бөлу арқылы анықталады. Екі индексте бір және сол уақытта кезеңге жатады.   БІЛІМ БЕРУ   Тұрақты мектепке дейінгі мекемелер (жылына кем дегенде 10 ай жұмыс істейтін) бір жастан алты (жеті) жасқа дейінгі мектеп жасына дейінгі балаларды тәрбиелеу мен оқытуды, олардың дене және психикалық денсаулығын қорғауды және нығайтуды, дамуында ауытқуы бар балалардың жеке қабілеттерін дамытуды және оған мұқтаж балаларға қажетті түзету жасауды жүзеге асырады. Күндізгі жалпы білім беретін мектептердің оқушыларына бастауыш, негізгі, орта мектептерде, гимназияларда, лицейлерде, ақыл-ой және дене дамуында кемшілігі бар балаларға арналған мектептерде оқитындар жатады. Кәсіптік-техникалық мектеп – жалпы орта, кәсіптік бастауыш білімнің білім беру бағдарламаларын іске асыратын және еңбек қызметінің түрлі бағыттары бойынша білікті еңбек қызметкерлерін даярлауды қамтамасыз ететін орта оқу орны. Колледждер – орта кәсіптік білімі бар мамандар даярлаудың білім беру бағдарламаларын іске асыратын оқу орындары.   ДЕНСАУЛЫҚ САҚТАУ   Ауру сырқаулық деңгейі – біріншіі рет диагноз қойылған аурулар санының тұрақты халықтың орташа жылдық санына қатынасымен анықталып, шыққан сан 100 000-ға көбейтіледі. Кейбір жұқпалы ауруларға шалдыққан аурулар саны – халықтың амбулаторлық-емханалық мекемелерге осы ауру түрлерімен баруының жалпы санымен сипатталады.   ТУРИЗМ   Туризм – демалу мақсатында, іскерлік және өзге мақсаттарда қатарынан бір жылдан аспайтын кезең ішінде саяхаттайтын және әдеттегі ортасынан тыс жерде орналасқан орындарда болуды жүзеге асыратын адамдар қызметі.   ҚЫЛМЫСТЫЛЫҚ   Қылмыстылық – белгілі уақыт кезеңі ішінде нақты аумақта жасалған, сандық және сапалық көрсеткіштермен сипатталатын қылмыстар жататын әлеуметтік – құқықтық құбылыс. Тіркелген қылмыс – ашылған және ресми түрде есепке алынған, оған қылмыстық заңнамада жауапкершілік көзделген қоғамға қауіпті іс-әрекет. Қылмыстардың ашылуы – қылмыс ісінің қозғалуы мен тіркеу уақытына қарамай, жалпы ашылған және ашылмаған қылмыстар санына, есепті кезеңде тергелуі аяқталған, істер санының қатысы.   ҚОРШАҒАН ОРТА   Атмосфералық ауаға зиянды заттар бөлетін тұрақты көздер деп пайдалану үдерісінде зиянды заттар бөлетін жылжымайтын технологиялық агрегат (қондырғы, құрылғы, аппарат және т.б.) аталады. Бұған басқа да объектілер (террикондар, резервуарлар және т.б.) жатады. Ұсталған (зарарсыздандырылған) зиянды заттар санына стацинар көздерден шығатын, олардың жалпы көлемімен шаңтұтқыш (газтазартқыш) қондырғыларда ұсталған ластаушы заттардың барлық түрлері енеді. Ауа бассейніне түскен, стационарлық көздерден шыққан зиянды заттар құрамына шаң мен газдан тазартатын қондырғылардан өткен (ұсталуы мен тазартылуы толық болмауы нәтижесінде), сондай-ақ тазартылмаған (ұйымдасқан және ұйымдаспаған көздерден) ластағыш заттардың жалпы саны кіреді.   ҚАРЖЫ КӨРСЕТКІШТЕРІ Жалпы өңірлік өнім (ЖӨӨ) – ҰШЖ әдіснамасы негізінде есептелген өңірлер экономикасы дамуының жиынтық көрсеткіші. Негізгі қызметтен түскен табыс (залал) сальдоланған қаржылық нәтижені көрсетеді, ол негізгі қызметтен түскен табыс пен өткізілген тауарлардың (жұмыс, қызмет) өзіндік құны және кезең шығыстары арасындағы айырмашылық ретінде анықталады. Өнімді (жұмысты, қызметті) өткізуден түскен табыста қосылған құн салығы мен акциздер шегеріліп көрсетіледі, сондай-ақ қайтарылған тауарлар құны, сатып алушыға ұсынылған сатылымдағы жеңілдіктер мен бағаны түсіру де шегеріліп көрсетіледі. Кәсіпорынның дебиторлық берешегі – сатып алушылардың жөнелтілген өнімге, орындалған жұмыстар мен көрсетілген қызметтерге, соның ішінде алынған вексельдер және аванстармен қамтамасыз етілген берешегі; материалдық зиянды өтеу. Міндеттемелер бойынша берешекке – жеткізушілердің жөнелтілген өнімдері, орындалған жұмыстары мен көрсетілген қызметтер үшін берешегі, соның ішінде вексельдер және аванстар беріліп қамтамасыз етілгендер; материалдық зиянды өтеу кіреді. Сонымен қатар, міндеттемелер бойынша берешекке кәсіпорынның бюджетке төленетін төлемдерінің барлық түрлері, қызметкерлерге еңбекақы және басқа төлемақылар төлеу бойынша, бюджеттен тыс (зейнетақы, сақтандыру) қорларға төленетін төлемдер кіреді. Қызметкерлерге жалақы және басқа төлемақылар бойынша мерзімі өткен берешек – мұнда қызметкерлерге есеп берілетін күнге өтелмеген берешектің өткен кезеңнен ауысқан қалдығы қосылған, еңбекақы және басқа төлемақылар бойынша мерзімі өткен берешектің барлық сомасы келтіріледі. Негізгі құрал-жабдықтар - өндіріс процесінде жасалған, тауар өндіру, нарықтық және нарықтақ емес қызметтер көрсету үшін өзгермейтін табиғи-заттай нысанда уақыттың ұзақ кезеңі ішінде бірінші рет немесе үнемі қолданылып, біртіндеп өз құнын жасалынатын өнімдер мен қызметтерге көшіретін ұлттық байлықтың аса маңызды бөлігі. Негізгі құрал-жабдықтарға жататындар: үйлер мен ғимараттар, берілу құрылғылары, машиналар мен жабдықтар (жұмыс және күш машиналары мен жабдықтар, өлшеуіш және реттеуші құралдар мен құрылғылар, зерханалық жабдықтар, есептеу техникасы), көлік құралдар, өндірістік және өнім беретін мал, арнаулы аспаптар және басқа негізгі құрал-жабдықтар. Негізгі құрал-жабдықтардың болуы және олардың құрылымы бастапқы (ағымдағы) және баланстық (тозуы шегерілген) құнмен есептеледі. Бастапқы құн – бұл негізгі құрал-жабдықтарды құру немесе сатып алу үшін нақты жұмсалған шығындар құны, оған төленген, өтелмейтін салықтар мен алымдар қосылады, сондай-ақ жеткізуге, құрастыруға, орнатуға, іске қосуға жіберілген шығындар және өз міндетіне сай пайдалану үшін негізгі құрал-жабдықтарды жұмыс жағдайына келтіруге тікелей байланысты кез-келген басқа да шығыстар. Ағымдағы құн – бұл негізгі құрал-жабдықтардың белгілі бір күнгі қолданыстағы нарықтық бағасы бойынша құны. Баланстық құн – бұл негізгі құрал-жабдықтардың жинақталған тозу сомасын шегергендегі бастапқы немесе ағымдағы құны, сол бойынша актив есепте және есептілікте көрінеді (қалдық құн).   КӘСІПОРЫНДАР МЕН ҰЙЫМДАР   Заңды тұлға – шаруашылық жүргізуге немесе жедел басқаруға, оқшауланған мүлікке меншіктік құқығы бар және осы мүлігіне өзінің міндеттемелері бойынша жауап беретін, өзінің атынан мүліктік және жеке мүліктік емес құқықтар мен міндеттер сатып алуға және жүзеге асыруға, сотта талапкер және жауапкер болуға құқығы бар ұйым. Заңды тұлғаның дербес балансы немесе сметасы болуы тиіс. Жеке кәсіпкерлікпен айналысатын шағын кәсіпорындар - қызметкерлердің тізімдік саны орташа жылдық есеппен 100-ден аспайтын (қоса атқарусыз) өздерінің қызмет түрін коммерциялық негізде жүргізетін әділет басқармасында тіркелген және статистикалық регистрге кіргізілген заңды тұлғалар. Қызметкерлердің тізімдік саны – азаматтық-құқықтық шарт бойынша жұмыс істейтін қызметкерлерден басқа, келісім мерзіміне байланысты емес жеке еңбек шарты бойынша қабылданған тұлғалар саны. Өнім (жұмыс, қызмет) өткізуден түскен табыс қосылған құн салығын, акциздерді, сондай-ақ қайтарылған тауарлар құнын, сатып алушыға ұсынылған сатудан шегерім мен бағаны түсіру шегеріліп көрсетіледі. Шағын кәсіпкерлік субъектілері – қызметкерлерінің орташа жылдық саны 100 адамнан аспайтын заңды тұлға құрмаған кәсіпкерлікпен айналысатын жеке тұлғалар және тиісті қаржы жылының республикалық бюджет туралы заңда белгіленген орташа жыл ішіндегі активтерінің жалпы құны алпыс мың есе айлық есептік көрсеткіштен жоғары емес, жеке кәсіпкерлікті жүзеге асыратын қызметкерлерінің орташа жылдық саны 100 адамнан аспайтын заңды тұлғалар. “Шағын кәсіпкерлікке мемлекеттік қолдау көрсету туралы” заңға сәйкес шағын кәсіпкерлікке жатпайтын қызмет түрлерін жүзеге асыратын субъектілер шағын кәсіпкерлік субъектілері бола алмайды. Осы жинақта шағын кәсіпкерліктің тек ресми тіркелген субъектілері бойынша ғана деректер келтірілген. Жеке тұлға – Қазақстан Республикасы азаматы, басқа мемлекеттің азаматы, сондай-ақ азаматтығы жоқ тұлға. Заңды тұлға – меншік, шаруашылық жүргізу немесе жедел басқару құқығында оқшау мүлкі бар және осы мүлікпен өзінің міндеттемелері бойынша жауап беретін, өз атынан мүліктік және жеке мүліктік емес құқықтар мен міндеттерді сатып ала алатын және жүзеге асыра алатын, сотта талап қоюшы және жауап беруші бола алатын ұйым. Заңды тұлғаның дербес балансы немесе сметасы болуы тиіс. Шағын бизнес кәсіпорны – заңды тұлға түріндегі шағын кәсіпкерлік субъектісі. Шағын бизнестің жұмыс істейтін кәсіпорны – экономикалық қызметті жүзеге асыратын немесе әлуетті жүзеге асыра алатын шағын бизнес кәсіпорны. Шағын бизнестің белсенді кәсіпорны – экономикалық қызметті жүзеге асыратын шағын бизнес кәсіпорны. Шағын бизнес кәсіпорнының мөлшері жылына орта есеппен кәсіпорында жұмыспен қамтылғандар санымен байланысты ұғым. Жеке кәсіпкерлер кәсіпкерлікпен айналысатын азаматтар. Міндетті мемлекеттік тіркелімнен өтуі тиіс: - жалдамалы қызметкерлердің еңбегін тұрақты пайдаланатын; - кәсіпкерлік қызметтен салық салынбайтын табыс мөлшерінен асатын жылдық жиынтық табысы бар жеке кәсіпкерлер. Жеке кәсіпкерлердің мемлекеттік тіркелімін салық органдары жүзеге асырады.   ӨНЕРКӘСІП   Құндық тұлғадағы өнеркәсіп кәсіпорындарының өнімдеріне өткізуге арналған дайын өнімдердің құны; монтаждау үшін шығарылған өндірістің өз тауарлары немесе кәсіпорынның құрал-жабдықтарын жөндеу; меншікті өндірістің өндірістік құралдары; өз қызметкерлеріне еңбек ақының орнына заттай түрде төлеуге пайдаланатын өндірістің өз өнімдері; алдағы кезде әлі де қайта өңдеуге жататын тауарлар (өздері өндірген жартылай фабрикаттар немесе қосымша және қосалқы өндірістердің өнімдері); өнеркәсіп сипаттағы тауарлар (қызметтер) жатады. Бүтіндей өнеркәсіп және оның қызмет түрлері бойынша өнім көлемі меншік нысанына қарамастан заңды тұлғалар мен олардың оқшауланған бөлімшелері шығарған өнеркәсіп сипаттағы тауарлары мен қызметтерінің, өнімдерінің көлемдері туралы деректердің жиынтығымен анықталады. Өнім көлемі туралы деректер нақты қолданыстағы (ағымдағы) бағалармен көрсетіледі. Нақты көлем индекстері – бұл салыстырмалы көрсеткіштер, салыстырмалы кезеңдегі өнеркәсіп өнімдері көлемінің өзгеруін сипаттайды. Заттай көріністегі өнеркәсіп өнімдерінің өндірісі заттай көріністе шығарылған нақты өнім түрлерін көрсетеді. Ережеге сәйкес, сол кәсіпорынның өнеркәсіп-өндірістік ішкі қажеттілігіне жұмсалған өнімдерді есепке ала отырып көрсетіледі, яғни жалпы өнім шығару. Заттай көріністегі өнеркәсіп өнімдерінің көлемі туралы көрсеткіштер шағын кәсіпорындар мен өнеркәсіпке жатпайтын кәсіпорындардың (ұйымдардың) жанындағы өнеркәсіп кәсіпорындарын есепке ала отырып, өнеркәсіп өнімдерін шығаратын барлық кәсіпорындар бойынша берілген.   АУЫЛ ШАРУАШЫЛЫҒЫ Ауыл шаруашылық кәсіпорны – негізгі қызмет түрі ауыл шаруашылығы саласы болып табылатын заңды тұлға. Жергілікті бірлік – негізгі қызмет түрі ауыл шаруашылығы өнімдерін өндіру болып табылатын, заңды тұлғалардың қосалқы шаруашылық түріндегі бөлімшесі. Шаруа немесе фермер қожалығы – тұлғалардың дара кәсіпкерлікті жүзеге асыруы ауыл шаруашылығы мақсатындағы жерді ауыл шаруашылығы өнімін өндіру үшін пайдалануға, сондай-ақ осы өнімді қайта өңдеумен және өткізумен тығыз байланысты еңбек бірлестігі шаруа немесе фермер қожалығы деп танылады. Шаруа немесе фермер қожалығы мынадай нысандарда құрылуы мүмкін: - кәсіпкерлік қызмет ортақ бірлескен меншік базасына негізделген отбасылық кәсіпкерлік нысанында жүзеге асырылатын шаруа қожалығы. - өзіндік кәсіпкерлікті жүзеге асыруға негізделген фермер қожалығы. - бірлескен қызмет туралы шарт негізінде ортақ үлестік меншік базасында жай серіктестік нысанында ұйымдастырылған фермер қожалығы нысандарында болуы мүмкін. - бірлескен шаруашылық қызметі туралы шарт негізінде жәй серіктестік нысанында ұйымдастырылған фермер қожалығы. Жұртшылық шаруашылығына халықтың, жеке қосалқы шаруашылықтары, ұжымдық бақтар мен бақшалар, саяжай учаскелері жатады. Жеке қосалқы шаруашылықтарға жер ауыл шаруашылығы өнімдерін өндіру үшін пайдалануға, иеленуге және меншікке беріледі. Ұжымдық бақтар мен бақшалар – жер пайдалану нысаны, мұнда жер бағбандық пен бау – бақша өсіру үшін азаматтар ұжымына бөліп беріледі. Ауыл шаруашылығы өнімі күнтізбелік жыл бойында өсімдік шаруашылығы мен мал шаруашылығында өндірілген өнімдердің нақты өлшенген орташа өткізу бағасымен ақшаға шағылуы. Ауыл шаруашылығы өнімдерінің нақты көлем индексін есептеу үшін оның көлемінің салыстырма бағадағы көрсеткіші қолданылады. Салыстырмалы баға ретінде алдындағы жылдың орташа жылдық бағалары қолданылады Өсімдік шаруашылығының жалпы өніміне осы жылғы егіннен алынған өнімдер құны, жас көп жылдық екпе ағаштарды өсіру құны және жыл басынан соңына дейін аяқталмаған өндіріс құнының өзгеруі кіреді. Мал шаруашылығының өніміне мал, құс және басқа жануарларды өсіру, сүт, жүн, жұмыртқа, бал және басқаларын өндіру құны кіреді. Егістік жерлер (көктемгі өнімді аудан) – бұл ауыл шаруашылығы дақылдары егілген жердің ауданы. Оның құрамына, қысқы солғандарын есептен шығарып тастағандағы өткен жылғы егілген күздіктер, дербес ауданға, оның ішінде солған күздіктердің орнына қайта себілгендерді қоса, ағымдағы жылы егілген жаздық дақылдар және берілген жылы егілген көпжылдық шөптер (бүркемесіз), бұрынғы жылдары егілген көпжылдық шөптердің биыл жиналатын ауданы, яғни көктемге сақталған шабындық ауданы кіреді. Жиналған алқап – бұл ауыл шаруашылығы дақылдарының түсімі жиналған нақты алқап. Жалпы түсім – бұл бір шаруашылықтың немесе қандай-да бір аумақтық бөлімшенің шегінде әртүрлі ауыл шаруашылығы дақылдарының барлық егістігінен, ауыл шаруашылығы екпелерінен немесе басқа ауыл шаруашылығы жерлерінен өндірілген (жиналған) өнім. Дәнді дақылдардың, күнбағыстың, қант қызылшасының (фабрикалық) жалпы түсімі жетілдіруден кейінгі (тазалау, кептіру) салмақ бойынша, басқа дақылдардың - алғашқы кіріске алынған нақты салмағы бойынша көрсетіледі. Ауыл шаруашылығы дақылдарының өнімділігі – жер бірлігінен ауылшаруашылығы өнімінің орташа жиналымын сипаттайтын көрсеткіш, ереже ретінде, 1 гектардан жиналған центнермен есептеледі. 1 қаңтардағы жағдай бойынша мал саны жыл сайынғы есеп (санақ) негізінде белгіленеді және малдың сәйкес түрінің барлық жыныстық – жастық топтарының саны кіреді. Ет өндіру – мал мен құстың барлық түрі мемлекетке, тұтынушылар кооперацияларына, базарға, меншікті сауда желісі мен қоғамдық тамақтандыру кәсіпорындары арқылы, бас