Przedstawiciel: Marcel Duchamp

W 1913 r.

— wymyślił tzw. readymades

— Gotowe przedmioty codziennego użytku uczynił sztuką

— Peigne, 1916

— stelaż na butelki (Boottle Rack, 1914)

— przednie koło od roweru (Bicycle Wheel, 1913)

— nocnik jako dzieła sztuki. (Fountain, 1917)

 

Dadaistyczna…

Nielogiczność Irracjonalność Absurdalność Przypadkowość

— To cechy związane z ludzką podświadomością, którą w sposób szczególny zajął się ten człowiek:

Sigmund Freud

Dane

— Austriacki neurolog i psychiatra

— Ur. w 1856 r. na Morawach

— zm. W 1939 r. w Londynie

Dzieło życia

— Psychoanaliza – jeden z najważniejszych nurtów w psychoterapii

— 1899 r. - „Objaśnianie marzeń sennych”

 

Podstawy koncepcji

Struktura osobowości

— Id – podświadomość, reprezentuje wewnętrzny świat subiektywnych doznań i nie posiada żadnej wiedzy o rzeczywistości obiektywnej, zawiera dziedziczne i wrodzone popędy, niekaceptowane społecznie.

— Ego – świadomość, JA. Kontroluje "id" poprzez uzyskiwanie władzy nad popędami. Stara się uzgodnić relacje pomiędzy "id" i "superego„.

— Superego – nadświadomość, efekt dorastania i dojrzewania, w którym człowiek jest poddany kontroli i wpływom

Podstawy koncepcji: Marzenia senne

— Marzenia senne są emanacją nieświadomości.

— To, czego pragniemy, ale czego nie możemy zrobić, bo nie pozwala nam norma kulturowa, przejawia się w śnie.

— Marzenie senne jest fasadą, za którą skrywa się utajone życzenie.

— Norma kulturowa – cenzor snu – hamuje popędy. Nie pozwala też uświadomić ich sobie – zamyka je w sennych marzeniach.

— Sen jest kompromisem między pragnieniami a cenzorem.

 

 

— Marzenia senne mają swój język, mowę podobną do języka jakim się posługujemy.

— Poprzez ta mowę możemy dostać się do ludzkiej nieświadomości oraz jej zaburzeń, będących źródłem problemów psychologicznych.

— Badanie snów Freud nazywał pracą objaśniania.

— Badanie snów stało się podstawą psychoanalizy.

 

Źródła surrealizmu

Freudyzm

— Świat marzeń sennych jest źródłem wiedzy o tym, czego człowiek sobie nie uświadamia.

Dadaizm

— Widzialna rzeczywistość jest rozczarowująca, żeby znaleźć coś wartościowego (dadaiści szukali tego m.in. w życiu codziennym), trzeba sięgnąć do nadrzeczywistości!!!!

 

Krytyka freudowskiego cenzora

Andre Breton, Manifest surrealizmu, 1924

— Sprowadzić wyobraźnię do stanu niewoli, choćby nawet szło o to, co z grubsza nazywają szczęściem, to znaczy sprzeniewierzyć się poczuciu najwyższej sprawiedliwości, jakiej szukamy w głębi siebie

Wielu twórców surrealizmu zaangażowało się w działalność polityczną po stronie komunistycznej lewicy, np. L. Aragon. W latach 30. surrealiści występowali przeciwko militaryzmowi i faszyzmowi, a także przeciwko ogarniętej duchowym kryzysem współczesnej cywilizacji technicznej. Wyzwoleniem z tego stanu miało być zwrócenie się do sfery życia podświadomego i jego ukrytej energii.

Surrealizm w literaturze

Daty

— 1919 r. – czasopismo Littérature

— 1922 – pierwsza grupa surrealistów

— 1924-1929 - La Révolution Surréaliste

— 1924 – Manifest surrealizmu

— 1929 – Drugi manifest surrealizmu

— 1933-1938 – Minotaure

Twórcy

— Andre Breton

— Louis Aragon

— Philippe Soupault

— P. Eluard, B. Péret, T. Tzara, A. Artaud, P. Reverdy, R. Desnos, R. Char, A. Césaire, M. Leiris, J. Prévert, J. Gracq, R. Quéneau

 

A. Breton

Surrealizm nie jest formą poetycką. Jest krzykiem duszy, która zwraca się ku samej sobie i jest rozpaczliwie zdecydowana zniszczyć swe pęta

Polityka

— Literaci surrealistyczni angażowali się politycznie po stronie komunistycznej lewicy. Występowali przeciwko militaryzmowi i faszyzmowi, a także przeciwko ogarniętej duchowym kryzysem współczesnej cywilizacji technicznej

Drugi manifest surrealizmu, 1930 r.

— Na przekór poszczególnym wystąpieniom tych, co się powoływali lub powołują na
surrealizm, wypadnie ostatecznie uznać, że surrealizm do niczego nie dąży bardziej, jak do wywołania, z punktu widzenia intelektualnego i moralnego, kryzysu świadomości w najszerszym i najpoważniejszym zakresie

 

écriture automatique

— Pisanie automatyczne – przelewanie na papier niekontrolowanego strumienia skojarzeń – miało to dowodzić istnienia tajemnicy bytu.

— Za pomocą pisania automatycznego Andre Breton (twórca koncepcji) pragnął odtworzyć „rzeczywisty bieg myśli pod progiem świadomości”.

Pierwszy utwór surrealistyczny

— Pola magnetyczne (Les champs magnétiques) Bretona i Soupaulta – 1919 r.