Сацыяльныя і тэарэтычныя прадумо-вы марксізма.

У аснове узникнення марксисцкай фил знах 3 прычыны:1)класавая барацьба 2)навуковая рэвалюцыя3)тэрэтычныя крыницы (распра-цоуки у дамарксисцкай фил,сац, палитэкано-мии) 1)клас барацьба У межах класавай бар. на узникненне марксизма пауплывали наст падзеи 19ст: а) пауст рабоч фр г.Лиёна(1834) б) пауст ткачоу у Силезии (1835-37) в) чартысцки рух чартызм-хартыя, аб’яднанне,яки паклау пачатак прфсаюзнага руха у Англ(1830-40) 2)навук рэвалюцыя а) сяр 19ст была адзначана тым што ням прырод-цы Майер и Гельмгольц+англ Джоуль сфармуляв з-н зберажэння и перат-варэння энергии,што энэргия иснуе вечна и не мае якую-неб. творца и яна николи не закончыцца а тольки перах з адной формы у другую.Марксизм замяняу катэгорыю Бога на кат энэргии,чым абгрунтоувау непазбеж-насць и адзинаправильнасць атэизма б) ням прыродазнауцы Шванн и Шлэйдэн ствар у гэты час клеткавую тэорыю,паводле якой клетка ’яул.асновай будовы и развицця усих арганизмау и чала. в) англ Дарвин сфармуля-вау закон развицця прыроды. 3)тэарэтыч-ныя вытоки марксизма. Марксизм як фил узник на аснове анализа тэарэтычных разва-жанняу, якия были у дамарксисцкай фил, сац, палитэканомии. Маркс и Энгельс кры-тычна пераасэнсавали спадчыну сваих папя-рэдникау: А)ням класичную фил У вініку маркс з’ял новыя напрмкі у матэр філ: 1)дыалектыч матэр-зм(дыялектыка,як метад вывучэння прыр прац)2)гістар.матэры-м()

б)Анг буржуаз палітэканомія(запазычан факт існавання эксплуатацыі насенных работ-нікау, а іменна праз існаванне дабавачнай вартасці) В)франц утапичны сацыялизм (прынцыпы роунасці,справядлівасці (ТомасМор, Фур’е,Оуэн)) Мар-м сцвердзіу, што роунасць можа быць дасягнута толькі праз сац.рэвалюцыю

 

Быццё як филасофская катэгорыя

Катэгорыя быцця ци антылогия з’яуляецца адной з самых галоуных у любой фил.Гэтая катэгорыя мае даунюю гисторыю. 1) еура-пейская антычная традыцыя тлумачэння быцця. Грэчаски фил Парменит для тлума-чэння быцця выкарыстау схему: быццё гэта усё тое што иснуе а небыццё гэта усё тое што неиснуе. 2)быццё у сярэдневяковай фил. Схаласты личыли што иснуе тое што иснуе нязменна т.е. для их нязменным з’яу-ляецца тольки Бог. 3)суб’ектыуна-идэялис-тычнае разуменне быцця. Найбольш выра-зна яна прадстаулена у филасофии Бэркли. Ягонае разуменне быцця прадстауляецца нас-тупным выказваннем: Быць значыць быць успрынятым. 4)матэрыялистычнае (марксисцкая традыцыя) тлумачэнне быцця. Тут прызнаецца што першаснае пры-роднае быццё. г.зн. прырода иснуе сама па сабе без якога-неб стваральника. Быцце,як існаванне Рэальнасці быцця: 1суб’ектыуная (усе тое,што уласціва чал”Я”,думкі, выказ-ванні) 2)аб’ектыуная (матэр.сістэма) 3)суб’е-кт.-аб’ектыун.(чалавек) Прырода прадме-тау: 1)пер-ая прырода-быцце усіх фіз.,хім., біо,астран. утварэнняу.(незалеж. Ад чал-а рэальнасць) 2)другая пры-да-прадметы ство-раныя чал-кам(залежнасць чал. ад тэхнікі)

 

 

Філасофія Гегеля.

Цэнтральнае паняцце у фил Гег –абсал идэя синоним -сусветны розум.Ён иснуе аб’екты-уна и рэальна. Абсал идэя падобна идэи Бога у тых рэлигиях дзе выяуляецца адзинабо-жнасць(иуд хрысц ислам).Але яна цалкам не супадае з идэяй Бога.У ёй няма таких паня-ццяу як Хрыстос Дзева Марыя. Яна иснуе як абстракцыя и з’яул стваральникам сусвету Асноун этапы: а)тэза –логика як систэма паняццяу.Тут абсалютная идэя характ сама-развиццём,иснуе унутры сябе.И тут яна пра-яул праз абстракци: быццё, ништо, станауле-нне, якасць, колькасць, мера, сутнасць. Па-миж ими иснуе систэма адносин якая тво-рыць логику.Па Гег идэальнае папярэдничае матэрыяльнаму и стварае яго. б)антытэза -фил прыроды.на яе узроуни у вынику сама-развицця адбываецца агрубленне абс идэи, г.зн. яна парушаючы самую сябе творыць прыродны узровень и узникаюць прадметы тыпу сонца зямля трава каменне знач логика якая иснуе на узроуни тэзы твор логику прадметных адносин.Гэта и есць па Гег пера-ход ад идэал да прыроднага и ад тэзы да антытэзы.На узроуни антытэзы узник чал як цялесная истота в)синтэз- фил духа ци фил чал.На яго узроуни адбыв зняцце супярэч-насцей памиж тэзай и антытэзай ці ід і прыр. У яго межах чал-адзинства идэл(як сист лагичных паняццяу) и цялеснага(як прыр). Таким чынам абсал идэя праз лагичн паняци творыць у чал яго интэлект и сист думак и у па-за чал интэлекце яна не иснуе-гэты раздел у фил Гег наз фил духа ци фил чал.Таким чынам вучэнне Гег склад з 3 частак: логики, фил прыр и фил чал.Пры гэтым логика Гег з’яул дэялектычная, якая разгляд усе прыр и дух з’явы у их зменливасци и супярэч-лива-сци 3 формы раскрыцця думкі:1)тэза-маста-цтва (мы успрымаем усё праз вобразы) 2)антытэза-рэлігія(усе паняцці-сіст уяўлен-няў) 3)сінтэз-ф. (злучэнне 1і2,як вынік-сіст абстракт паняццяў)

Сусв гіст:1)усходняя(тэза)-чал павінен толькі верыць, а не разважаць(чал малы, Бог вялікі)тыранія2)антычная(антытэза)-роўна-сць з Богам выключных людей, астатнія см п. 1 3)герман(сінтэз)-большасць людей усве-дамл. сваю роўнасць з Богам і паміж сабою

 

Гісторыка-філасофскае разуменне матэрыі.

Поруч з катэгорыяй быцця катэгорыя матэ-рыи з’яуляецца фундаментальнай у филасоф-ским матэрыялизме,а таксама яна з’яуляецца аб’ктам крытыки з боку идэялистычнай фи-ласофии. Згодна идэялизма матэрыя ствара-ецца и прадтрымливаецца нейким духам, некай идэальнай силай.И у межах матэрыя-лизма таксама иснавали самыя розныя уяуле-нни аб матэрыи.Гэтыя уяуленни замянялися у гистарычным плане.Ужо у антычнасти пад матэрыяй разумелися нейкия так званыя першарэчывы (зямля агонь паветра вада).Да пачатку 20ст матэрыялизм у якасци перша-матэрыи прызнавау атам як самую дробную и недзялимую часцинку рэчыва. Дэмакра-тауски варыянт разумення матэрыи а асабли-ва першаматэрыи перапыниу сваё иснаванне тольки у вынику навуковай рэвалюцыи якая адбывалася напрыканцы 19-пач20ст. Адк-рыцці фізікі вельмі моцна паўплывалі на філасоўскія ўяўленні аб першаматэрыі. Ме-навіта у гэты перыяд узнік у філасофіі такі напрамак як “ фізічны ідыялізм ”,які абгрун-таваў памяншэнне і знікненне матэрыі.

Філасофія Канта

Антыномии- гэта невырашальныя супярэч-насци, якия узник. и иснуюць у чал Розуме. Яны узникаюць з-за таго, што чал розум спр-абуе асэнсаваць такия паняцци, як вечнасц,ь прыгажосць час прастора справядливасць, што зразумець ни пачуццями ни розумам немагчыма. Асноуными антыномиями з’яу-ляюцца: а)матэмат антын:(напр чал разва-жаючы аб иснав Бога сумняваецца ци Бог ёсць ци яго няма).Кант гэта тлумачыць так што розум чал хоча зразумець зместава ци як рэч у сабе,а фактычна розум здольны успры-маць як з’яву як феномен б) дынамичная антын: праяуляецца у тым што у свеце усё адзина и непадзельна, усё структурна арга-низавана залежна и падпарадкавана, адсюль выплывае што сусвет иснуе як штосьци адзи-нае и шматликае.Кант разглядау пытанни аб прыродзе и сутнасци чал марали.Тэрмин императыу з лацз-н,загад,ён выкарыстаны К. у «Крытыцы практычн розуму». Мара-льнае правила К: 1) чал павинен киравацца тым з-нам яки падыходзиць и для яго и для иншых, 2) дзейничай так каб ты адносиуся да сябе и да иншага як да мэты якую неаб-хобдна разгадаць.Нельга адносицца да ин-шага Я як да нейкага сродку у дасягненни сваёй мэты.Уся систэма маральных прын-цыпау зводзицца да: 1) неабходнасци якая иснуе у пачуццёвым свеце.Тут чал падпарад-каваны прычыннай залежнасци зн прычына- аснова жыцця чал(нар и смерци) 2) свабоды якая трактуецца науменальна г.зн як свабода унутранага свету чал и не болей.Свабода чал у рэальнасци не можа иснаваць бо яна парушае свабоду иншых людзей.Чал дасягае свабоды тольки у думках.

У пазнанни сусвету Кант выкарыстоувае 2 паняцци – апрыорый и постпрыорый: 1)апрыорый(давопытнасць)-прызнанне таго, што иснуе само сабой без якога-дзь вопыту.

2)постпрыорый(паслявопытнасць)- прызна-нне ісціны пасля доказуякога-дзь вопыту. Апрыярызм-азначае, паводле Канта, што иснуюць 2 формы пачуццёвасци-прастора и час. Кант раздзяляу усё иснуючае на 2 частки:1)Свет зьяу(феномены)- тое што можна зафиксаваць пры дапамозе пачуццяу

2)Рэчы у сабе(ноумены) прадстауляе сабой абьектыуную рэальнасць.Ноумен-гэта змест прадмета яки немагчыма зафиксаваць пачуц-цёва. Асн працы Канта:”Натуральная гіст” і”Тэорыя неба”1)“Крытыка чыстага розуму”-аналізуе чалую думку, як нейкі тэарыт аб’ект,існуючы без адносн вопыту 2)” Кры-тыка практычнага розуму”-практ розум-сіст прыняцця чалам нейкага рашэння і паво-дін.маральнасць і амар-ць деянняў. 3)”Кры-тыка здольнасці сцвярджэнняў”-сцвяржд.-любое выказванне, якое злучае 2 ці больш паняцці(стол высокі)