Вопыт дзічнаразвядзення: замежны, краін СНД і айчынны

Дзічынаразвядзенне - сістэма мерапрыемстваў, накіраваных на развядзенне ў штучных умовах паляўнічых звяроў і птушак для далейшага выпуску іх ва ўгоддзі і арганізацыі здабычы.Асноўная мэта дзічынаразвядзення - паляпшэнне ўмоў для палявання, стварэнне ва ўгоддзях высокай шчыльнасці дзічыны. Галоўныя аб'екты дзічынаразвядзення - бажан, перапёлка, качка-крыжанка, шэрая курапатка, кеклік віргінскі. У працэсе засваення дзічынаразвядзення знаходзіцца глушэц, пачата развядзенне цецерука, арабка, пардвы. У гісторыі чалавецтва развядзенне дзічыны, у большасці выпадкаў, прыводзіла да прыручэння жывёл і да іх выкарыстання ў сельскай гаспадарцы. Гэты працэс зарадзіўся яшчэ ў старажытнасці. Так, у часы Рымскай імперыі разводзілі бажанаў, галоўным чынам для спажывання. А ужо ў X стагоддзі у Еўропе з'явіліся першыя фермы, на якіх разводзілі дзікіх птушак для палявання. Гэта дало штуршок развядзенню гэтагахуй хуй хуй віду ў вальерах. Вырошчванне маладых бажанаў ў спецыялізаваных гаспадарках для продажу паляўнічым клубам і гаспадаркам набыло масавасць у Велікабрытаніі ў сярэдзіне 60-х гадоў мінулага стагоддзя, штогод ва ўгоддзі выпускалася да 17 тыс. бажанаў. У Францыі да пачатку 70-х гадоў мінулага стагоддзя налічвалася каля 2 тыс. гаспадарак і рассаднікаў па развядзенні дзікай птушкі. Там вырошчваліся бажаны, шэрыя і каменныя курапаткі, звычайныя, віргінскія і каліфарнійскія перапёлкі, і качкі-крыжанкі і іншыя віды. У Галандыі і Даніі шырока практыкуецца развядзенне крыжанак і іншых качак. Чэхаславакія да раздзелу краіны займала першае месца ў свеце па вытворчасці дзічыны на адзінку плошчы паляўнічых угоддзяў. Зараз у Чэхіі і Славакіі штогод адлоўліваюць для вывазу за мяжу каля 80 тыс. бажанаў і да 18 тыс. курапатак. У Германіі першы вялікі гадавальнік паляўнічых бажанаў быў створаны ў 1961 годзе. У Польшчы штогод вырошчваюць для выпуску ва ўгоддзі да 60 тыс. маладых бажанаў.У Венгрыі ў 1958 годзе працавалі тры вялікіх гадавальнікі бажанаў. У 1970 гдзе гэтыя гаспадаркі мелі асноўнае пагалоўе 34 тыс. і атрымлівалі больш 900 тыс яек.Па другі бок акеяна, у ЗША, штогод у інкубатары закладваецца да 1 млн. яек бажанаў, да 100 тыс. яек розных качак. Прыблізна 80% яек курапатак і 50% яек бажанаў інкубуецца ў розных дзяржаўных гаспадарках, усе іншыя яйкі - у прыватных фермах. У Расіі ў пачатку XX стагоддзя былі створаны вялікія гадавальнікі бажанаў каля Пецярбурга, пад Масквой, у Арлоўскай губерніі і іншых месцах Спробы развядзення глушцоў у няволі практыкавалі ў Расіі дастаткова даўно.

 

67.Метад двухкратнага картавання слядоў на прасеках.

У гаспадарцы закладваюцца маршруты даўжы-нёй 10-12 км, якія праходзяць па квартальных просеках і ахопліваюць усе чатыры бакі квартала. Напярэдадні правядзення работ кожнаму ўдзельніку ўліку выдаецца бланк са схемай маршруту і квартальнай сеткі з адпаведнай нумарацыяй кварталаў.Падлік слядоў вядзецца на працягу двух дзён. У першы дзень усе сляды заціраюцца. У выніку двухкратнага падліку ўваходных і выхадных слядоў з'яўляецца магчымасць праверкі вынікаў уліку першага дня ўлікам другога дня і наадварот. У графах уваходных і выхадных слядоў адзначаецца іх колькасць. Графа «не далі слядоў» запаўняецца пасля другога дня ўліку, і ў ёй запісваецца колькасць жывёл, якія былі ў квартале на першы дзень уліку, але знойдзеныя толькі на другі, або колькасць жывёл, устаноўленых на першы дзень уліку, але якія не выйшлі з квартала на другі дзень.

68.Улік звяроў метадам прагону.

Тэхналогія дадзенага метаду простая, але працаёмкая. Падбіраюць кварталы, якія адлюстроўваюць у сярэднім характар і тыпалогію паляўнічых угоддзяў. Агульная плошча ўліковых кварталаў - не менш за 3% агульнай плошчы гаспадаркі. Улік звяроў робяць у той час, калі ляжыць снег або яго няма. У пер-шым выпадку падліковец па прасеках абыходзіць усе чатыры бакі пробнай пляцоўкі, запісвае на бланку ўсе ўваходныя і выхадныя сля-ды да прагону і па іх вызначае колькасць жывёл на пробнай пляцоў-цы. Затым сляды заціраюцца і група загоншчыкаў, утварыўшы ланцуг на шырыню квартала (30 м адзін ад аднаго), з шумам прачэсвае яго да процілеглага боку. Пасля прагону падліковец зноў абыходзіць гэтую пляцоўку, адзначае сляды, якія з'явіліся пасля прагону. Гэты метад дазваляе выявіць розніцу паміж колькасцю, атрыманай метадам картавання, і фактычнай. Розніца ў выніках уліку да і пасля прагону паказвае колькасць жывёл. Гэтая колькасць жывёл, аднесеная да колькасці пляцовак, у якіх праводзіўся прагон, і есць паправачны каэфіцыент. Ён распаўсюджваецца на ўсю плошчу гаспадаркі, гэта значыць памнажаецца на колькасць кварталаў у гаспадарцы. Калі адсутнічае снег, падбіраюць кварталы ў дадатак да патрабаванняў, якія апісаныя вышэй, з добра прагледжваемымі межамі (дарогі, просекі, поле, канавы). Назіральнікі адзначаюць колькасць звяроў, якія перасякаюць межы.

69. Стварэнне вольных мікрапапуляцый звяроў. На примере зубра Цель: сохранение на выбранной территории вольной изолированной популяционной группировки зубра как биологического вида;Мероприятия по созданию направлены на решение следующих задач:сохранение вольноживущей популяционной группировки зубра на территории; реализация мероприятий по эффективному воспроизводству особей зубра на основе генофонда этого вида.Мероприятия направлены на: -обобщение имеющихся данных по биологии зубра на территории;-определение участков пригодных и достаточных для развития и круглогодичного обитания зубра;-проведение генетических исследований, пополнение популяционной группировки зубров животными с высокой степенью генетического разнообразия, либо несущих редко встречающиеся генотипы;-приобретение новых особей зубра;-выпуск новых особей зубра на нескольких сопредельных территориях, находящихся друг от друга на расстоянии, не препятствующем обмену мигрантами;-выполнение комплекса биотехнических мероприятий и выявление направлений естественных миграций для обеспечения их охраны;-создание пунктов передержки (загоны, вольеры), изготовление наблюдательных вышек в местах формирования популяций;-мечение выпускаемых и вновь родившихся животных индивидуальными пожизненными метками и сбор образцов биологического материала;-ведение комплексного мониторинга состояния стад, в том числе проведение ежегодных ревизий животных и анализа эффективности мер по их охране; -выполнение обязательной системы мер ветеринарного контроля за состоянием популяции зубра;-обеспечение охраны вольной популяции.

 

70.Правілы перавозкі дзічыны ў іншыя мясціны пры расяленні.

Пры перавозцы ў іншыя месцы жывёл, памечаных на месцы адлову, адразу ж дастаўляюць на зборны пункт у спецыяльна абсталяванныя вальеры або адрыны. Тут яны ўтрымоўваюцца ўвесь той час, пакуль ідзе іх назапашванне. Перавозіць на вялікія адлегласці (звыш 3 сут) лепш маладых або ручных асобін, адлоўленых у раннім узросце і выгадаваных у няволі.Правільная транспарціроўка мае вялікае значэнне для захавання жывёл. Папярэдне праведзенай імабілізацыяй можна знізіць небяспеку стрэсу і траўміравання. У любым выпадку лепш перавозіць жывёл у цёмных зачыненых скрынях, абсталяваных двума высоўнымі дзверцамі і забяспечаных па баках вентыляцыйнымі адтулінамі. Калі патрабуецца транспарціроўка на вялікую адлегласць, то ў скрыню з боку галавы звера кладуць корм: сена, здробненыя яблыкі, бурак, бручку і інш. і ставяць ваду. Рогі самцоў абараняюць павязкамі або спільваюць, а верх скрыні зацягваюць шчыльнай тканінай.Памеры транспартных скрынь розныя ў залежнасці ад віду звяроў, які перавозяцца. Напрыклад, для казуль еўрапейскіх - 115 х 85 х 45 см. Сценкі скрынь, асабліва дзверцы, не павінны мець шчылін, выступаючых вострых вуглоў, планак, сучкоў, цвікоў і т. п., інакш звяры будуць моцна траўміравацца.Пры транспарціроўцы варта пазбягаць пераахаладжэння або перагрэву ў жывёл. Па прыбыцці на месца прызначэння скрыні адчыняюць з таго боку, дзе знаходзіцца галава звера, і даюць ім магчымасць выйсці самастойна.

 

71.Спосабы адлову звяроў.

Адлоў жывалавушкамі. Метад заснаваны на завабліванні жывёл з дапамогай корму ў спецыяльнае прыстасаванне. У лесе найболей прыдатныя стацыянарныя жывалавушкі сярэдніх памераў і невялікія пераносныя.Стацыянарныя жывалавушкі ўяўляюць сабой будынкі з жэрдак або дробнаячэістай драцяной сеткі ў выглядзе авала або прамавугольнай формы даўжынёй да 20 м і шырынёй каля 2-2,5 м, забяспечаныя на вузкіх баках ападнымі або адкіднымі варотамі. Па вуглах жывалавушкі можна ўбудаваць невялікія лоўчыя скрыні.Вароты жывалавушкі ўтрымліваюцца ў паднятым стане з дапамогай шнура, які па роліках праводзіцца да слупа, што стаіць у цэнтры пасткі. Спускавая прылада можа таксама прыводзіцца ў дзеянне чалавекам з дапамогай шнура з засады. Пераносная жывалавушка малых памераў уяўляе сабой трывалую цёмную драўляную скрыню вышынёй 1-1,5 м, шырынёй 0,6-0,8 м і даўжынёй 1,5-2 м, якая можа зачыняцца з дапамогай дзверцаў, што падаюць. Насцярожаныя жывалавушкі варта правяраць рана раніцай. Пры значнай колькасці рэкамендуецца таксама і адна вячэрняя праверка, прыблізна праз гадзіну пасля наступлення цемры.У цёмны час сутак казуль адлоўліваюць у жывалавушках з дапамогай магутных ліхтароў, асляпляючы жывёл святлом. Тут патрабуецца шпаркасць дзеянняў і на 1-2 чалавекі болын, чым пры дзённым адлове. Нельга пакідаць жывёл у жывалавушцы занадта доўга, інакш узнікае небяспека залішняга іх хвалявання, выкліканага людзьмі і сабакамі. Адлоў сеткамі. У перыяд, калі казулі не бяруць падкорм або калі яны па нейкіх прычынах не ідуць у пасткі, іх можна адлоўліваць сеткамі. Поспех гэтай працы шмат у чым залежыць ад правільнага выбару месца адлову. Чым вышэй шчыльнасць насельніцтва жывёл, тым болып шанцаў злавіць іх.Сеткі ўстанаўліваюць у глыбіні лесу, а загон пачынаюць з узлеску.Лепшы час для адлову казуль - жнівень-снежань (студзень). Узімку лавіць іх зручней пры высокім снезе: не трэба ставіць суцэльную лінію сетак, перагароджваюцца толькі асноўныя сцежкі, што істотна палягчае і паскарае працу. Да таго ж яны ў гэты перыяд жывуць групамі і часта, атрымоўваецца злавіць за адзін загон некалькіх асобін.Сеткі для адлову казуль вырабляюць з трывалага капронавага шнура таўшчынёй 3-4 мм. Аптымальны памер вочка сеткі 10 х 10 см- для адлову еўрапейскай казулі. Пры меншым памеры вочка ў яе не заўсёды праскоквае галава, звяры дрэнна заблытваюцца і сетка апыняецца мала ўлоўнай. Пры вялікім памеры вочка, напрыклад 20 х 20 см, сетка не затрымлівае сяголетак і нават дарослых самак. Шырыня (вышыня) сеткі павінна быць у межах 2,2-2,7 м. Сеткі вышынёй меней за 2 м малаўлоўныя, а 3-метровыя цяжкія і з імі складана працаваць.Агульная даўжыня сеткі 0,5—2,0 км у залежнасці ад рэльефу мясцовасці, наяўнасці людзей і транспарту. Дробныя астраўкі лесу лепш абнесці сеткамі цалкам, у вялікіх масівах эфектыўней размяшчаць іх у выглядзе літары Е.Лінію сетак складаюць з асобных звёнаў, даўжыня якіх можа быць рознай. 3 кароткімі звёнамі (25-30 м) зручна працаваць у зарасніках, дзе немагчыма ўжыць транспартныя сродкі. Да таго ж пры пападанні казулі ў сетку падаюць на зямлю толькі адно-два суседніх кароткіх звяна і не парушаецца цэласнасць усёй астатняй лініі, што дазваляе адначасова злавіць болыную колькасць звяроў. Пры працы на дарогах і прасеках з загадзя прыгатаванай лініяй калкоў пры наяўнасці транспарту аптымальная даўжыня звяна сеткі 50-60 м.

72.Патрабавані да тэхнічных збудаваняў пры ферміркім развядзенні дзічыны.

Будаўніцтва вальера – вышыня вальераў павінна быць дастатковай для таго, каб птушкі маглі трэніравацца лётаць. Асноўны матэрыял для будоўлі вальер – гэта сетка, прызначаная для пакрыцця (М-03) і агараджэння (Н-12). Сеткі выкананы з матэрыялу з прымяненнем святлостабілізатара. Памер ячэек падбіраецца з улікам шматгадовага вопыту эксплуатацыі, кропкі злучэння павінны быць ўмацаваны. Параметры сетак для збудавання вальераў: M-03 - памер ячэйкі, 50 × 50 мм × мм, шырыня 2м, даўжыня 500 м; H-12 - 32 × 32 мм × мм, 2 м, 35 м.Робяць гнездавы садок з драўлянымі кратамі, якія высоўваюцца, і невялікая пераносная вальера, які шчыльна прыстаўляюць да яго. Садок можна паставіць і ўнутры вальеры, гэта залежыць ад яе памера. Падлога садка павінна быць драўляная, так як земляную наседка разрывае лапамі і пры гэтым з-за цеснаты давіць птушанят.Краты на пярэдняй сценцы не даюць магчымасці выйсці наседцы з садка, у той жа час птушаняты могуць свабодна выходзіць праз іх у вальер для выгулу. Памеры вальеры 300 × 180 × 130 см, каркас драўляны і абцягнуты з усіх бакоў і зверху металічнай сеткай з ячэйкамі 10 × 10 мм, каб праз ячэйку не магло вылезці птушаня, і ў вальеру не заляталі вераб’і. Збоку для перано Хуй хуй хуйскі мацуюцца ручкі.

 

Патрабаванні да вальера

Выбар і памеры ўчастка. Як паказвае замежны вопыт, памеры агароджаных участкаў бываюць розныя – ад 2 да 5000 га. Агароджванне і абсталяванне участка. Драўляныя агароджы недаўгавечныя, а збудаванне патрабуе шмат выдаткаў. Звычайна ўчастак агароджваюць 2,5–3-метровай сеткай без заглыблення ў зямлю, але без прасветаў знізу, якія могуць выкарыстаць ваўкі і сабакі. Металічныя (або жалезабетонныя) слупы ставяць з знешняга боку сеткі праз 3,5–4 м. Як паказвае практыка дзіка ўтрымлівае буйнаячэістая (10 × 10 см) тоўстасценная сетка вышынёй 1,2–1,5 м. Лось і алені часта пераадольваюць 2,5-мятровы бар’ер. У мэтах эканоміі 2-хмятровую сетчатую агароджу можна нарасціць двумя-трыма паралельнымі дратамі або жэрдкамі. Сетку лепш мацаваць да пражылін, што робіць агароджу больш трывалай і больш заўважнай для капытных. Вароты ставяць з такім разлікам, каб у іх свабодна ўязджалі трактары або грузавыя машыны з сенам. Агароджу лепш размяшчаць у лясу

74. Метадычныя падыходы да фармiравання груп перасяленцау. Напрыклад аленяу.Усіх завезеных аленяў утрымоўваць у вальеры плошчай каля 300 га 1,5–2 гады, гэта значыць на перыяд атрымання хаця б двух прыплодаў. Потым аленяў варта паступова перавесці на вольнае ўтрыманне, забяспечыўшы да гэтага часу арганізацыю правядзення комплексу біятэхнічных мерапрыемстваў (наглядальныя і паляўнічыя вышкі, кармушкі, салянцы і інш.). У дагаворы на пастаўку аленяў, які складаецца паміж пастаўшчыком і прымальнікам, неабходна прадугледзець разумны дыяпазон «штрафаў» за невыкананне ўмоў дагавора. Вальера плошчай 300 га размяшчаецца ў лясных кварталах, найбольш падыходзячых у адносінах рассяляемага віду. Для высакародных аленяў гэта насаджэнні чарнічнай серыі тыпаў лесу. Мэта такой вальеры – ператрымка з наступным выпускам на вольнае існаванне пры стварэнні новай папуляцыі. Тэрміны завозу аленяў: лістапад-снежань, студзень і да сярэдзіны лютага. Адлоўліваць і перавозіць цельных самак у пазнейшыя тэрміны не дапушчаецца. Пры перавозцы аленяў аўтатранспартам у моцныя маразы клеткі з жывёламі варта закрываць брызентам у мэтах прадухілення магчымых захворванняў.Выпуск аленяў на волю варта праводзіць толькі пасля цяленняў (канец мая, пачатак чэрвеня). Штогод у сакавіку-красавіку неабходна праводзіць праверку аленяў на гельмінтаноскасць і, пры неабходнасці, арганізаваць дэгельмінтызацыю.

 

75. Прафілактыка захворванняў і барацьба з драпежнікамі ў вальерах

Ветэрынарна-прафілактычнае забеспячэнне. Рэгулярныя ветэрынарна-прафілактычныя мерапрыемствы - адна з асноўных умоў паспяховай работы з капытнымі ў вальерах, і на гэтым нельга экано- міць. Зоаветэрынарныя правілы неабходна ведаць і выконваць.

Дэгельмінтызацыя і вакцынацыя жывёл абавязковыя. Пры наяўнасці вельмі эфектыўных прэпаратаў, большасць з якіх можна даваць з кормам, дадзеная працэдура нескладаная, і яе часцей за ўсё ажыццяўляе сам фермер пасля кансультацый з ветэрынарамі.Абавязковыя і ізаляцыя, і ветэрынарнае даследаванне захварэўшых асобін. Часцей за ўсё у штодзённай практыцы фермеры сутыкаюцца з праблемай траўм самцоў у час гону альбо атрыманых жывёламі пры панічных уцёках, а таксама з уздуццем рубцоў і хваробамі органаў дыхання, калі не хапае зімовых сховішчаў. Папярэдзіць траўматызм складана. Пераломы і вывіхі шыйных хрыбетак звычайна смяротныя. Жывёлы з адкрытымі пераломамі таксама выбракоўваюцца. Закрытыя пераломы, нават канечнасцяў, зрастаюцца, калі звяроў не турбаваць два тыдні. Пры прыкметах тымпаніі жывёл прымушаюць рухацца лёгкай рыссю. Кармленне капытных запляснелымі і загніўшымі канцэнтратамі і недахоп пратэіну і мінеральных рэчываў развіваюць цяжкія формы гастраэнтэрыту, што прыводзіць да гібелі жывёл. Каб выявіць прычыну смерці, неабходна ў ветэрынарнай лабараторыі зрабіць аналіз кармоў, кала і асобных органаў жывёл. Тут можна атрымаць і саветы па лячэнні капытных. Барацьба з драпежнікамі. У час моцнага ветру ўпаўшыя дрэвы разбураюць агароджу, і праз праломы могуць пралезці сабакі і ваўкі. Зрэдку драпежнікі робяць лазы пад сеткай альбо праходзяць унутр агароджы, карыстаючыся намеценымі гурбамі снегу. Асаблівую пагрозу для дробных капытных у вальерах уяўляе рысь, для якой агароджа з сеткі не з'яўляецца сур'ёзнай перашкодай. Калі драпежнікі ў вальеры, то іх патрэбна як мага хутчэй знішчыць

76. Фермерскае развядзенне дзікіх звяроў

Фермерскае развядзенне – гэта развядзенне звяроў на адносна невялікіх (ад 30 да 100 га) агароджаных ўчастках тэрыторыі. Яны не лічацца паляўнічымі ўгоддзямі. Мэтай гэтага развядзення з’яўляецца вырошчванне дзікіх капытных для атрымання мяса, пантаў і іншай прадукцыі. Адрозненне паміж вальерным і фермерскім развядзеннем выражаецца ў велічыне плошчы вальер і мэтанакіраванасці ў дасягненні тых або іншых вынікаў. Важнай асаблівасцю дадзенага накірунку з’яўляецца тое, што ў любы час сутак і года можна выканаць заказ спажыўцоў на дастаўку парнога чырвонага мяса, якое не страціла спецыфічнага «букета» сваіх густавых якасцей і таму вельмі высока цэніцца. Такім чынам вынікае, што фермерскае развядзенне ажыццяўляецца паблізу буйных населеных пунктаў.

Адамашванне і развядзенне дзікіх жывёл у няволі і паўвольных умовах маюць шматвекавую гісторыю. Чалавек здаўна імкнуўся атрымаць гарантаваную прадукцыю: мяса, скуры, панты, пух і яйкі. Колькасць відаў, што разводзяць людзі, перавышае сотню. Сярод дамашніх жывёл найбольш шматлікія: авечкі, козы, свінні, каровы, куры, качкі і гусі; сярод фермерскіх паляўнічых птушак дамінуе гібрыдны бажан, курапатка, качка-крыжанка і японская перапёлка, у апошні час хутка прагрэсуе страусагадоўля; сярод пушных відаў – норка, лісіца і пясец; з капытных – аленевыя. Зверагадоўля, паўночная і пантавая аленегадоўля сталі важнымі галінамі жывёлагадоўлі.

 

 

77.Беларускі вопыт рассялення аленя высакароднага. Для пашырэння на тэрыторыі рэспублікі аленя перавозяць. Адпускаюць не адразк, трымаюць у вальерах, плошча з паўквартала, затым рамкі пашыраюцца. Так алень выходзіць на волю.Высакародны алень (Cervus elaphus) – рэакліматызаваны від. Калісьці насяляў усю Беларусь. Зараз мае дыскрэтную папуляцыю. Трымаецца шыракалістых і змешаных лясоў з добра развітым падлескам. Для яго важна, каб лясы чаргаваліся з палямі, травянымі балотамі, наяўнасць вадапояў. Пазбягае вельмі густых фітацэнозаў. Для лясной гаспадаркі мае значэнне ў залежнасці ад шчыльнасці насельніцтва. Там дзе вельмі вялікая шчыльнасць (напрыклад, у Белавежскай пушчы), назіраецца адмоўны ўплыў на лясныя фітацэнозы. Каштоўны аб’ект палявання. Прыблізная колькасць 6 тыс. асобін.

 

78. Хваробы дзікіх жывел небяспечныя для чалавека. Инфекционные и инвазионные болезни, общие для человека и животных, носят название антропозоонозов, или зоонозов, как их называют в медицине. Человек заражается ими при контакте с больными животными, трупами, во время снятия шкур, при разделке туш, обработке животного сырья. Заражение может произойти в результате потребления мяса и других животных продуктов или зараженной воды, а также через переносчиков – многочисленных кровососущих насекомых и клещей. Сибирская язва о страя лихорадочная заразная болезнь домашних, диких животных и людей. Вызывается аэробной бациллой, которая в организме животного образует капсулы, а вне его – споры. Источник возбудителя инфекций – больное животное. В распространении болезни особенно опасен труп животного. Возбудитель болезни может распространяться с водой, загрязненной зараженными сточными водами кожевенных заводов, шерстемоек и других предприятий, перерабатывающих животное сырье, а также с кормами животного происхождения.Заражение людей происходит при снятии и обработке кожи, через кровососов и т.п. Человек чаще всего заболевает кожной формой. Бешенство -острая инфекционная болезнь. Вызывается невидимым под обычным микроскопом фильтрующимся нейротропным вирусом, передаваемым от больного животного к здоровому со слюной при укусах. Болеют люди, домашние животные, в том числе и птица. В естественных условиях довольно часто наблюдается у оленей, барсуков, куниц, косуль, коз, медведей, зайцев, белок, енотовидной собаки, лисиц и у ряда других животных.Скрытый период болезни – от 10 дней до 1 года. Длительность его зависит от отдаленности места укуса от центральной нервной системы и характера раны.Характерный признак бешенства у животных – пугливость или резко выраженная раздражительность животного, доходящая до буйства. Туляремия -инфекционное заболевание грызунов, пушных зверей, домашних животных и человека. Среди переносчиков возбудителя туляремии наиболее широко распространены клещи, комары, слепни, мухи-жигалки и др. Вызывает болезнь аэробная, видимая под световым микроскопом, неподвижная бактерия. Наиболее восприимчивы к туляремии ондатры, мыши, зайцы, домашние животные. Очень чувствительны к болезни люди. Источник инфекции – грызуны и их трупы, кровососущие насекомые и клещи, зараженные пастбища, водоемы, сено, солома.Заражение происходит контактно, через пищеварительный или дыхательный тракт, а в теплое время года – через кровососущих насекомых. Охотники заражаются при посещении неблагополучных водоемов, болот и лугов; при ночевке в зараженных стогах сена, соломы; при разделке туш добытых больных животных. Ящур -вирусное заболевание крупного рогатого скота, овец, коз, свиней, лосей, оленей, зубров, косуль, кабанов и других парнокопытных жвачных, иногда кошек, собак, домашней птицы, лошадей. Люди болеют реже.Для предохранения от заболевания не следует пить сырое молоко. Необходимо соблюдать правила личной гигиены. Орнитоз или пситтакоз -заразное заболевание домашних и диких птиц и человека. Вызывается фильтрующим вирусом, который при температуре 65-70°C погибает через 15 мин. На льду сохраняется до 2 месяцев. Устойчив против высушивания. Гибнет в 3 процентном растворе хлорамина через 3 ч.Пситтакозом заболевают куры, фазаны, утки, чайки, голуби, попугаи, канарейки, снегири и др. – всего около 100 видов птиц. Болезнь чаще имеет скрытое течение, и поэтому здоровые на вид птицы могут быть источником рассеивания возбудителя этого заболевания в природе. Птицы заражаются при соприкосновении здоровых с больными, через зараженный корм и воздух, в котором имеются мелкие частички зараженных фекалий, мочи, перьев, носовых истечении и т.п. Заболевание людей возможно при послеубойной обработке птиц – ощипывании перьев и разделке тушек.Заболевание начинается остро, с ознобом, слабостью. Больные жалуются на головные боли, боли в суставах.Также Лептоспироз, токсоплазмоз, стригущий лишай, Трихинеллез.