Свести к одному знаменателю.

Наташа! Мы счастливы будем вдвоем!

Наташа! Любовь моя первая!...

Лингвистка сказала, что этот прием –

Всего лишь простая гипербола.

(М. Исаковский)

 

2. Прачытайце тэкст. Знайдзіце сказы, якія нясуць галоўную інфармацыю. На аснове іх запішыце вывады да тэксту. Якім шляхам кампрэсіі тэксту вы карысталіся пры складанні вывадаў.

Дэфекты зроку. Акуляры

Аптычная сістэма нармальнага вока дае відарыс прадмета на сятчатцы. які затым ператвараецца ў зрокавы вобраз.

Але калі адлегласць паміж хрусталікам і сятчаткай ненармальна вялікая, то відарыс аддаленага прадмета ў факальнай плоскасці будзе перад сятчаткай, і вока будзе бачыць аддаленыя прадметы дрэнна, а блізкія прадметы, відарыс якіх знаходзіцца за фокусам, нармальна. А калі адлегласць паміж хрусталікам і сятчаткай нармальная, але сам хрусталік вельмі выпуклы, г.зн. аптычная сістэма вока мае малую фокусную адлегласць? I ў гэтым выпадку відарыс аддаленага прадмета будзе перад сятчаткай, а значыць, дрэнна бачны. Такі дэфект вока называецца блізарукасцю. Блізарукасць бывае прыроджанай і набытай. Прычынай з’яўлення блізарукасці ў дзяцей можа быць празмернае захапленне чытаннем пры блізка размешчанай да вачэй кнізе. Пры напружаным разглядванні блізкіх прадметаў вочны яблык настолькі «прывыкае» падаўжацца, што хрусталік страчвае здольнасць сплюшчвацца пры пераводзе вока на аддалены прадмет.

Як выправіць блізарукасць? 3 гэтай мэтай выкарыстоўваюць акуляры з рассейваючымі лінзамі. Рассейваючая лінза робіць паралельны пучок святла разыходным. Прамяні пасля праламлення ў воку факусіруюцца на сятчатцы.

Калі ж адлегласць паміж хрусталікам і сятчаткай малая або хрусталік ненармальна выцягнуты (сплюшчаны), відарыс блізкага прадмета, які дае аптычная сістэма вока, будзе за сятчаткай. Вока тады дрэнна бачыць блізкія прадметы, хоць далёкія бачыць нармальна. Гэты дэфект вока называецца дальназоркасцю. Выправіць дальназоркасць можна, выкарыстаўшы акуляры са збіраючымі выпуклымі лінзамі. Пасля праламлення ў збіраючай лінзе пучок паралельных прамянёў становіцца сыходным і, прайшоўшы аптычную сістэму вока, факусіруецца на сятчатцы.

Такім чынам, правесці карэкцыю зроку можна пры дапамозе акуляраў. Часам замест акуляраў выкарыстоўваюць кантактавыя лінзы. Гэта пластмасавыя лінзы, якія накладваюцца непасрэдна на вочны яблык. Асноўным недахопам кантактавых лінзаў з’яўляецца раздражненне вачэй пры працяглым іх нашэнні.

Для любой жывой істоты вока з’яўляецца вельмі каштоўным органам. Валодаючы ўласцівасцю захоўваць зрокавы вобраз на працягу 1/16 с, вока дае магчымасць чалавеку адчуваць, як бесперапынны падзеі, дадзеныя на экране, хоць мы добра ведаем, што ў сапраўднасці на экран праецыруюцца 24 нерухомыя малюнкі-кадры ў секунду. Менавіта дзякуючы зроку мы пазнаём навакольны свет.

Для нармальнага зроку мінімальная адлегласць ад вока да прадмета, пры якой вока бачыць дэталі прадмета не напружваючыся, роўна 25 см. Гэта адлегласць найлепшага бачання. Пры меншых адлегласцях да прадмета вока ўжо напружваецца і стамляецца.

Стамляльнасці вока садзейнічае як недастатковае асвятленне прадмета, так і залішняе. Каб вока, як самае адчыненае акно ў свет, праслужыла доўга, неабходна яго берагчы, г.зн. ствараць умовы для яго ненапружанай працы.

3. Знайдзіце ў адной з кніг па вашай спецыяльнасці анатацыю і запішыце яе.

4. Напішыце разнастайныя рэфераты (па паўнаце выкладу зместу, па колькасці рэферыраваных крыніц, па чытацкім прызначэнні – гл. тэарэтычны матэрыял: “Функцыянальныя стылі маўлення. Асаблівасці навуковага стылю”, пытанні: ІІ. Сістэма жанраў навуковай літаратуры. 1. Спосабы кампрэсіі навуковага тэксту. 2. Рэферат і анатацыя – вынік кампрэсіі навуковага тэксту. 3. Афармленне цытат. Даведачна-бібліграфічны апарат навуковай літаратуры; раздзел “Асноўная літаратура”, пункт 1. Функцыянальныя стылі мовы. Навуковы стыль, афіцыйна-справавы стыль: тэарэтычныя звесткі і практычныя заданні для студэнтаў І курса тэхнічных і эканамічных спецыяльнасцей / складальнікі Т. М. Мхаян, Г. І. Кірыенка. – Брэст, 2009) на наступныя тэмы. Складзіце да іх бібліяграфічны спіс выкарыстанай літаратуры.

 

1. Якуб Наркевіч-Ёдка – прафесар электраграфіі і магнетызму.

2. Да ісціны – найпрасцейшым шляхам: Васіль Ермакоў.

3. Аляксандр Садоўскі – даследчык таямніцаў святла.

4. “Арыфметыка” Л. Ф. Магніцкага.

5. Казімір Семяновіч – вынаходнік шматступеневай ракеты.

6. Казімір Чарноўскі – аўтар арыгінальнага праекта падводнай лодкі.

7. Герман Мінкоўскі – выдатны нямецкі матэматык і фізік.

8. Мікалай Капернік – стваральнік навуковай карціны свету.

9. Еўклід і яго “Пачаткі”.

10. М. І. Лабачэўскі – заснавальнік нееўклідавай геаметрыі.

11. А. Ампер – заснавальнік сучаснай электрадынамікі.

12. Альберт Эйнштэйн і стварэнне тэорыі адноснасці.

13. Нільс Бор і яго квантавыя пастулаты.

14. Адкрыццё радыеактыўнасці: Анры Бекерэль.

15. Чарльз Бэбідж – вынаходнік першага камп’ютара.

16. Французскі матэматык Алексіс Клод Клеро.

17. С. І. Вавілаў – знакаміты фізік-эксперыментатар.

18. К. Э. Цыялкоўскі – вынаходнік у галіне касманаўтыкі і ракетнай тэхнікі.

19. П. Л. Капіца – выдатны фізік і канструктар-наватар.

20. Рымская і арабская сістэма лічбаў.

21. Адлік часу. Гісторыя календара.

22. Як мы лічым: з гісторыі лічбаў.

23. Геаметрычныя фігуры (іх назвы ў беларускай і рускай мовах).

24. Беларускія назвы метрычных адзінак.

25. Венгерскі кубік Рубіка.

26. Арыфметычныя рэбусы.

27. Ігнат Дамейка – сын Беларусі і народны герой Чылі.

28. Прынцэса навукі: Соф’я Кавалеўская.

29. М. В. Астраградскі – заснавальнік пецярбургскай матэматычнай школы.

30. А. М. Калмагораў – адзін са стваральнікаў тэорыі выпадковых працэсаў.

31. У. А. Сцяклоў – вучоны і арганізатар навукі.

32. Табліца Мендзялеева (назвы хімічных элементаў у беларускай і рускай мовах).

33. Гісторык навукі і тэхнікі Мікалай Ястрэбскі.

34. Аляксандр Чыжэўскі – Леанарда да Вінчы ХХ ст.

35. Тадэуш Касцюшка – выдатны палітычны і ваенны дзеяч Рэчы Паспалітай.

36. Мікалай Радзівіл Чорны – магутны рыцар нашай незалежнасці.

37. Казімір Лышчынскі – выдатны беларускі гуманіст.

38. Напалеон Орда і яго знакамітая серыя “Альбомы”.

39. Напалеон Орда і яго знакамітая музычная спадчына.

40. Міхал Клеафас Агінскі – аўтар паланеза “Развітанне з Радзімай”.

41. Міхал Казімір Агінскі – гетман-кларнет.

42. Лёс і трагедыя: Усевалад Ігнатоўскі.

43. Вацлаў Ластоўскі – выдатны палітычны і культурны дзеяч.

44. “Залаты век” у гісторыі беларускай дзяржавы.

45. Праблемы беларускага нацыянальнага Адраджэння.

46. Інтэлект і яго развіццё.

47. Псіхалогія публічнага выступлення.

 

5. Выпішыце з тэрміналагічнага слоўніка (падручніка па сваёй дысцыпліне, лекцыі і інш.) 25–30 тэрмінаў-слоў розных часцін мовы (назоўнікі, прыметнікі, дзеясловы, прыслоўі) і тэрміны-словазлучэнні рознай будовы. Перакладзіце тэрміны на беларускую мову, змясціце іх у свой слоўнік. Зрабіце вывады адносна частотнасці розных часцін мовы і колькасці кампанентаў у тэрмінах-словазлучэннях. Якія сінтаксічныя мадэлі прадстаўлены найбольшай колькасцю прыкладаў?

6. Падрыхтавацца да перакладу на беларускую мову навуковага тэксту (гл. раздзел “Асноўная літаратура”, пункты 28 – 32, 40, 41 і інш.).

 

АСНОЎНАЯ ЛІТАРАТУРА:

 

1. Функцыянальныя стылі мовы. Навуковы стыль, афіцыйна-справавы стыль: тэарэтычныя звесткі і практычныя заданні для студэнтаў І курса тэхнічных і эканамічных спецыяльнасцей / складальнікі Т. М. Мхаян, Г. І. Кірыенка. – Брэст, 2009.

2. Лідзія Сямешка. Беларуская мова. – Мн., 1999.

3. Маршэўская В. В. Беларуская мова. Прафесійная лексіка. – Гродна, 2003.

4. Ляшчынская В. А. Беларуская мова. Тэрміналагічная лексіка. – Мн., 2001.

5. Ляшчынская В. А. Студэнту аб мове: прафесійная лексіка. – Мн., 2003.

6. Практыкум па беларускай мове / пад агульнай рэдакцыяй Г. М. Малажай. – Мн., 1993.

7. Беларуская мова: Фанетыка. Арфаэпія, Графіка. Арфаграфія. Лексікалогія. Фразеалогія. Марфемная будова слова. Словаўтварэнне. Марфалогія. Сінтаксіс / пад агульнай рэдакцыяй Г. М. Грыгор’евай. – Мн., 1994.

8. Сучасная беларуская мова: Фанетыка. Арфаэпія. Графіка. Арфаграфія. Лексікалогія. Лексікаграфія. Фразеалогія. Марфеміка. Словаўтварэнне. Марфалогія. Сінтаксіс. Пунктуацыя / пад агульнай рэдакцыяй Л. М. Грыгор’евай. – Мн., 2006.

9. Смольская Т. М., Хрышчановіч Л. У. Беларуская мова. Юрыдычная лексіка. – Мн., 2006.

10. Старавойтава Н. П. Беларуская мова. Гісторыя і сучаснасць. – Мн., 2006.

11. Губкіна А. В., Зразікава В. А. Беларуская мова. Эканамічная лексіка. – Мн., 2009.

12. Беларуская мова // Энцыклапедыя / пад рэдакцыяй А. Я. Міхневіча. – Мн., 1994.

13. Слоўнік беларускай мовы: Арфаграфія. Арфаэпія. Акцэнтуацыя. Словазмяненне / пад рэдакцыяй акадэміка НАН Беларусі М. В. Бірылы. – Мн., 1987.

14. Кандраценя І. У., Кунцэвіч Л. П. Арфаграфічны слоўнік беларускай мовы. – Мн., 2009.

15. Тлумачальны слоўнік беларускай мовы. У 5-ці тамах. – Мн., 1977 – 1984.

16. Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы.– Мн., 1-е выд., 1996; 2-е выд., 1999; 3-е выд., 2002; 4-е выд., 2005.

17. Булыка А. М. Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (новы). – Мн., 2005.

18. Булыка А. М. Слоўнік іншамоўных слоў. – Мн., 1993.

19. Булыка А. М. Слоўнік іншамоўных слоў. У 2-х тамах. – Мн., 1999.

20. Булыка А. М. Слоўнік іншамоўных слоў. Актуальная лексіка (новы). – Мн., 2005.

21. Булыко А. Н. Словарь иноязычных слов. Актуальная лексика (новый). – Мн., 2006.

22. Уласевіч В. І., Даўгулевіч Н. М. Слоўнік новых слоў беларускай мовы. – Мн., 2009.

23. Арашонкава Г. У., Лемцюгова В. П. Слоўнік цяжкасцей беларускай мовы. – Мн., 1987.

24. Арашонкава Г. У., Лемцюгова В. П. Слоўнік цяжкасцей беларускай мовы (новы). – Мн., 2005.

25. Плотнікаў Б. А., Трайкоўская В. П. Слоўнік цяжкасцяў беларускай мовы. – Мн., 2004.

26. Арашонкава Г. У., Лемцюгова В. П. Кароткі слоўнік беларускай мовы: Правапіс. Вымаўленне. Націск. Словазмяненне. Словаўжыванне. – Мн., 1994.

27. Слоўнік беларускай мовы. Цяжкасці правапісу, вымаўлення, акцэнтуацыі, словазмянення / складальнікі Ламека Л. А., Ламека Ул. Б. – Мн., 2000.

28. Беларуска-рускі слоўнік. У 2-х тамах. – Мн., выд. 2-е, 1988 – 1989.

29. Русско-белорусский словарь. В 3-х томах. – Мн., изд. 5-е, 1994.

30. Новейший русско-белорусский и белорусско-русский словарь / авторы-составители: З. И. Бадевич, Ж. Е. Белокурская, Н. А. Борковская. – Мн., 2007.

31. Новый белорусско-русский, русско-белорусский словарь / авторы-составители: В. И. Куликович, А. Н. Булыко, Н. В. Полещук. – Мн., 2009.

32. Словарь белорусско-русский, русско-белорусский: 40 000 слов / ред.-сост. Н. С. Лявер. – Мн., 2011.

33. Правілы беларускай арфаграфіі і пунктуацыі. – Мн., 2008.

34. Болсун А. І., Рапановіч Я. Н. Слоўнік фізічных і астранамічных тэрмінаў. – Мн., 1979.

35. Сухая Т., Еўдакімава Р., Траццякевіч В., Гузень Н. Тэрміналагічны слоўнік па вышэйшай матэматыцы для ВНУ. – Мн., 1993.

36. Самайлюковіч Уладзімір, Пазняк Уладзімір, Сабалеўскі Аляксандр. Руска-беларускі фізічны слоўнік. – Мн., 1994.

37. Лакоцін Л. А. Руска-беларускі слоўнік матэматычных тэрмінаў. – Магілёў, 1994.

Физический энциклопедический словарь. – М., 1960.

38. Русско-белорусский математический словарь / под общей редакцией Я. В. Радыно. – Мн., 1993.

39. Краевская Н. П., Гринберг В. В., Красней В. П. Русско-белорусский словарь электротехнических терминов. – Мн., 1994.

40. Костюкович Н. Н., Люштик В. В., Щербин В. К. Русско-белорусский словарь математических, физических и технических терминов. – Мн., 1995.

41. Современный русско-белорусский политехнический словарь / автор-составитель: А. Н. Булыко. – Мн., 2007.

42. Паведамленне выкладчыка па тэме (гл. тэарэтычны матэрыял: “ Функцыянальныя стылі маўлення. Асаблівасці навуковага стылю ”, пытанні: І. Навуковы тэкст: структура і моўная арганізацыя. 1. Структурна-семантычны аналіз навуковага тэксту. 2. Спосабы выкладу інфармацыі. 3. Сродкі арганізацыі навуковага тэксту. ІІ. Сістэма жанраў навуковай літаратуры. 1. Спосабы кампрэсіі навуковага тэксту. 2. Рэферат і анатацыя – вынік кампрэсіі навуковага тэксту. 3. Афармленне цытат. Даведачна-бібліграфічны апарат навуковай літаратуры.

ДАДАТКОВАЯ ЛІТАРАТУРА:

 

1. Сцяцко П. У., Гуліцкі М. Ф., Антанюк Л. А. Слоўнік лінгвістычных тэрмінаў. – Мн., 1990.

2. Руденко Е. Н., Кожинова А. А., Задворная Е. Г. Белорусский язык: Профессиональная лексика. – Мн., 2005.

3. Кривицкий А. А., Михневич А. Е., Подлужный А. И. Белорусский язык. Для говорящих по-русски. – Мн., 2008.

4. Бордович А. М., Гируцкий А. А., Чернышова Л. В. Сопоставительный курс русского и белорусского языков. – Мн., 1999.

5. Беларуская энцыклапедыя. У 18-ці тамах. – Мн., 1996 – 2004.

6. Ожегов С. И. Словарь русского языка. – М., изд. 19-е, 1987.

7. Орфографический словарь словарь русского языка / под редакцией С. Г. Бархударова, И. Ф. Протченко, Л. И. Скворцова. – М., изд. 26-е, 1988.

8. Орфоэпический словарь русского языка: произношение, ударение, грамматические формы / под редакцией Р. И. Аванесова. – М., изд. 3-е, 1987.

9. Гончарова Н. А. Латинский язык. – М., изд. 2-ое, 1999.

 

 

ПЛАН ПРАКТЫЧНЫХ ЗАНЯТКАЎ № 13

 

Тэма: Пераклад з рускай мовы на беларускую навуковых тэкстаў

ПРАКТЫЧНАЕ ЗАДАННЕ:

 

1.Пераклад з рускай мовы на беларускую навуковага тэксту: «Мансарда» (будаўнічы факультэт).

Мансарда

Назначение мансарды – увеличение жилой площади за счёт использования чердачного помещения. Для мансарды ширина дома должна быть не менее 4 м 80 см. Высота мансардной комнаты должна быть не менее 2 м 20 см, ширина – 2 м 40 см.

Там, где потолки скошены, вертикальные стены должны быть высотой 1 м 60 см. Нижний пояс фермы одновременно служит перекрытием над первым этажом.

Стены мансарды – это подстропильные стойки. К ним прибиваются перекладины, к которым уже пришиваются доски (или фанера).

Потолок. Лучше всего сделать лёгкий потолок, основание которого прибивается к перекладинам подстропильной фермы (если речь идёт о ломаной крыше с подстропильными стойками). Если конструкция другая – то основание крепится к стропилам.

Рассмотрим три варианта мансарды при различных типах крыш.

Крыша крутизной 45°. При ширине дома 7 – 10 метров – это обычная стропильная система. Потолки в мансарде получаются наклонными.

Острый силуэт крыши с уклоном 60º. Встречается также довольно часто. Такими крышами украшают садовые домики шириной 5 – 6 м. Однако на неё уходит много материалов, на стропила идут длинномерные брусья и доски.

Мансарду располагают под двускатной крышей с углом наклона стропил 45 – 60º, а также ломаной крышей с двумя различными уклонами стропил.

Ломаная крыша внешне менее эффективна, зато мансардные комнаты имеют вертикальные стены, неё идёт меньше материала. Усложняются соединения стропил со стойками и ригелем (за счёт схождения четырёх элементов конструкции).

Обычно мансарда – это помещения для отдыха и работы.

Поэтому здесь необходимы стационарные спальные места, встроенные ёмкости для хранения, столы.

Кроме перечисленных основных предметов, необходимы также и такие, которые не имеют строго закреплённого места, – табуретки для кухни, стулья, кресла-качалки, открытые вешалки, полочки и др. Функции мебели для хранения могут выполнять закрытые шкафы в различных местах садового домика: под лестницей, под полом, между наклонной стеной мансарды и крышей.

Стремление максимально использовать строительный объём садового домика обусловило устройство и оборудование мансард.

Есть простое и эффективное решение: не пытаться скрыть, изменить пространство под крышей, а принять его таким, каким оно получается в габаритах треугольной строительной конструкции. Для этого стропила должны быть поставлены немного круче обычного. Тогда все неудобные зоны, образованные между кровлей и полом, можно использовать под шкафы для одежды и других предметов, устройство мест для сидения, сна и пр. Приемлем вариант приспособления неудобной зоны кровли под открытые книжные полки. Рядом можно оборудовать место для чтения. Разделив мансардное помещение двухдверным платяным шкафом, получим спальное место, с одной стороны, и гардероб, – с другой. Можно использовать и пространство за ограждающими стенами мансарды.

АСНОЎНАЯ ЛІТАРАТУРА:

 

1. Функцыянальныя стылі мовы. Навуковы стыль, афіцыйна-справавы стыль: тэарэтычныя звесткі і практычныя заданні для студэнтаў І курса тэхнічных і эканамічных спецыяльнасцей / складальнікі Т. М. Мхаян, Г. І. Кірыенка. – Брэст, 2009.

2. Слоўнік беларускай мовы: Арфаграфія. Арфаэпія. Акцэнтуацыя. Словазмяненне / пад рэдакцыяй акадэміка НАН Беларусі М. В. Бірылы. – Мн., 1987.

3. Кандраценя І. У., Кунцэвіч Л. П. Арфаграфічны слоўнік беларускай мовы. – Мн., 2009.

4. Тлумачальны слоўнік беларускай мовы. У 5-ці тамах. – Мн., 1977 – 1984.

16. Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы.– Мн., 1-е выд., 1996; 2-е выд., 1999; 3-е выд., 2002; 4-е выд., 2005.

5. Булыка А. М. Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (новы). – Мн., 2005.

6. Булыка А. М. Слоўнік іншамоўных слоў. – Мн., 1993.

7. Булыка А. М. Слоўнік іншамоўных слоў. У 2-х тамах. – Мн., 1999.

8. Булыка А. М. Слоўнік іншамоўных слоў. Актуальная лексіка (новы). – Мн., 2005.

9. Булыко А. Н. Словарь иноязычных слов. Актуальная лексика (новый). – Мн., 2006.

10. Уласевіч В. І., Даўгулевіч Н. М. Слоўнік новых слоў беларускай мовы. – Мн., 2009.

11. Арашонкава Г. У., Лемцюгова В. П. Слоўнік цяжкасцей беларускай мовы. – Мн., 1987.

12. Арашонкава Г. У., Лемцюгова В. П. Слоўнік цяжкасцей беларускай мовы (новы). – Мн., 2005.

13. Плотнікаў Б. А., Трайкоўская В. П. Слоўнік цяжкасцяў беларускай мовы. – Мн., 2004.

14. Арашонкава Г. У., Лемцюгова В. П. Кароткі слоўнік беларускай мовы: Правапіс. Вымаўленне. Націск. Словазмяненне. Словаўжыванне. – Мн., 1994.

15. Слоўнік беларускай мовы. Цяжкасці правапісу, вымаўлення, акцэнтуацыі, словазмянення / складальнікі Ламека Л. А., Ламека Ул. Б. – Мн., 2000.

16. Беларуска-рускі слоўнік. У 2-х тамах. – Мн., выд. 2-е, 1988 – 1989.

17. Русско-белорусский словарь. В 3-х томах. – Мн., изд. 5-е, 1994.

18. Новейший русско-белорусский и белорусско-русский словарь / авторы-составители: З. И. Бадевич, Ж. Е. Белокурская, Н. А. Борковская. – Мн., 2007.

19. Новый белорусско-русский, русско-белорусский словарь / авторы-составители: В. И. Куликович, А. Н. Булыко, Н. В. Полещук. – Мн., 2009.

20. Словарь белорусско-русский, русско-белорусский: 40 000 слов / ред.-сост. Н. С. Лявер. – Мн., 2011.

21. Краевская Н. П., Гринберг В. В., Красней В. П. Русско-белорусский словарь электротехнических терминов. – Мн., 1994.

22. Костюкович Н. Н., Люштик В. В., Щербин В. К. Русско-белорусский словарь математических, физических и технических терминов. – Мн., 1995.

23. Современный русско-белорусский политехнический словарь / автор-составитель: А. Н. Булыко. – Мн., 2007.

 

ДАДАТКОВАЯ ЛІТАРАТУРА:

 

1. Руденко Е. Н., Кожинова А. А., Задворная Е. Г. Белорусский язык: Профессиональная лексика. – Мн., 2005.

2. Кривицкий А. А., Михневич А. Е., Подлужный А. И. Белорусский язык. Для говорящих по-русски. – Мн., 2008.

3. Бордович А. М., Гируцкий А. А., Чернышова Л. В. Сопоставительный курс русского и белорусского языков. – Мн., 1999.

4. Ожегов С. И. Словарь русского языка. – М., изд. 19-е, 1987.

5. Орфографический словарь словарь русского языка / под редакцией С. Г. Бархударова, И. Ф. Протченко, Л. И. Скворцова. – М., изд. 26-е, 1988.

6. Орфоэпический словарь русского языка: произношение, ударение, грамматические формы / под редакцией Р. И. Аванесова. – М., изд. 3-е, 1987.

ПЛАН ПРАКТЫЧНЫХ ЗАНЯТКАЎ № 14