С3 және С4 компоненттері көрсеткіштерінің жоғарылауы және төмендеуімен байқалатын ауруларды түсіндіріңіз.

10) Комплемент жүйесін зертханалық тексеру әдістерін атаңыз және түсінік беріңіз. (Комплементті байланыстыру зертханалық әдісі, Иммунотурбодиметрия)

Комплемент байланыстыру реакциясы1901 жылы Борде және Жангу ғалымдармен ашылған. Антиген және антидене қосылу белгісі тек қана комплемент болғанда белгіленетін реакция Антиген-антидене-комплемент кешені жаратылу реакция көзге көрінбейтін реакция. Реакция бөлшектерінің қарым-қатынасуын анықтау үшін, қосымша индикаторлық жүйемен қолданады. Осы жүйенің көмегімен алғашқы жүйеде өткен қарым-қатынасудың қортындысын көруге болады. Осымен КБ реакциясына бірінші жүйеде комплементтің байланысқанын көрсететін екі жүйе қатысады:

1) бактериолитикалық (диагностикалық)

2) гемолитикалық (индикаторлық).

Реакцияның негізінде комплементті антиген – антидене кешенімен белсендету жатыр. Антиген және антидене бір біріне сәйкес келгенде олар иммундық кешен жаратады. Сол кезде антиденелер бөлшектері арқылы иммундық кешенге комплемент қосылып антиген-антидене кешенімен комплемент байланыстырылады.

Реакция кезеңдері

1 – құрамында антиген-антидене-комплемент қоспаның инкубациясы. Бактериолитикалық жүйені дайындағанда сынауықтарда 0,5 мл зерттелетін инактивирленген сары суды жане антигенді араластырады, бір белгіленген санда (титрде) комплемент қосады. Антиген-антидене (сары су)-комплемент (бактериолитикалық жүйе) қоспасын су моншасына (немесе термостатқа) 37-38 градуске 20-40 минутке орналастырады.

2 – индикаторлық кезең – қоспаға гемолитикалық жүйе салып, сондағы бос комплементті табу. Гемолитикалық жүйенің құрамы – қойдың эритроциттері және антиденелері бар гемолитикалық сары су. Сынауықтардың барлығына екінші гемолитикалық жүйенің компоненттерін салып қайтадан су моншасына 15-20 минутке қояды.

Реакцияның бірінші кезеңінде антиген-антидене кешен жаратылғанда ол комплементті байланыстырады. Осы жағдайда реакцияның екінші кезеңінде антиденелермен сенсибилизденген эритроциттердің гемолизі болмайды (оң реакция). Антиген және антидене бір біріне сәйкес келмесе (зерттелген үлгіде антиген немесе антидене болмаса) комплемент бос қалып екінші кезеңде эритроцит – антиэритроцитарлық дене кешеңіне қосылып, гемолиз жаратады (теріс реакция).

Комплемент байланыстыру реакциясының қолданылуы[өңдеу]

Комплемент байланыстыру реакцияның көмегімен сифилис (RV), маңқа, бруцеллез ауруларын зерттейді. Комплемент байланыстыру реакцияның негізінде екі көрініс жатыр – бактериолизис және гемолиз. ==Комплемент байланыстыру реакциясын қою үшін қажетті заттар

Зерттелетін сары су.

Сараптауға жататын қоздырғыштан алынатын антиген (биофабрикада дайындалады).

Комплемент. Осы компонентті теңіз шошқа қанының сары суынан зертханада дайындайды немесе дайын түрінде биофабрикадан алады.

Қойдың эритроциттері.

Гемолитикалы сары су (гемолизин). Компонент биофабрикада үй қояндарға қойдың эритроциттерімен әсер ету жұмыстары арқылы алынады.

Зерттелетін қоздырғышқа оң реакция беретін биофабрикаларда дайындалатын сары су.

Дені сау ағзалардан алынған сары су.

Негізгі компоненттердің көлемін арттыруға арналған физиологиялық ерітінді.

Реакция сынауықтарда өткізіледі. Су моншасымен жұмыс істегенде жұмыс температурасы 37-38° С болу керек.

 

Иммунотурбидиметрия

Иммунотурбидиметрия– комплемент жүйесінің С3 және С4 компоненттерін анықтауға арналған әдіс.

l С3 – комплемент жүйесінің белсенді компоненті, жедел қабыну кезеңінің ақуызы. КЖ компоненттерінің 70% құрайды. Мм 180 000 Да. Қалыпты деңгейі 0,9-1,8 г/л

l С4 – Мм 205 000 Да. Қалыпты деңгейі 0,1-0,4 г/л

Иммунотурбидиметрия әдісін қоюға көрсеткіштер:

l Комплементтің генетикалық тапшылығына күдік (аутоиммундық бұзылыстар, қайталанатын бактериялық инфекциялар);

l Аутоиммундық аурулары бар науқастарды динамикалық бақылау (комплемент компоненттері концентрациясының төмендеуі патологиялық процестің белсенділігін айқындайды);

l Ауруларды диагностикалау: жүйелі қызыл жегі, ревматоидтық васкулиттер, жеделше бактериялық эндокардит, ревматизмдік полимиалгия, цитомегаловирустық инфекция

С3 және С4 компоненттері көрсеткіштерінің жоғарылауы:

С3

С4

Жедел кезеңді реакциялар

Ревматоидтық артрит

Ревматоидтық артрит, ревматизм

Бактериялық инфекция

Қант диабеті

Гломерулонефрит

Миокард инфаркті

Жүйелі қызыл жегі

Вирустық гепатит

Малярия

Жара колиті

Сепсис

Ісіктер

Жедел қабыну реакциялары

Бактериялық инфекция

Циметидин (ЖИТС), циклофосфамид (ЖҚЖ), даназол препараттарын қолдану

Пневмококктық инфекция

Саркаидоз

Амилоидоз

С3 және С4 компоненттері көрсеткіштерінің төмендеуі:

С3

С4

С3 компонентінің туа біткен тапшылығы

С4 компонентінің туа біткен тапшылығы

ЖИТС

Туа біткен және жүре пайда болған ангионевроздық ісіну

Аутоиммундық гемолиздік анемия

Иммундық комплекстермен белсендірілген комплемент

Жедел гломерулонефрит

Гломерулонефрит

Жүйелі қызыл жегі

Респираторлық дистресс-синдром

Қан тамыр ішілік қан ұю синдромы (ДВС)

Аутоиммундық гемолиздік анемия

Ашығу

Ашығу

Қабыну және жұқпалы аурулар

Бүйректің трансплантациясы

Бауырдың ауыр зақымдануы

Жүйелі васкулит