Магнитострикцияның 90°-тық домен шекарасына әсері.

Үш бірдей жеңіл магниттелу бағытына ие болатын куб кристалдық торға ие болатын магниттердегі 90°-тық домен шекаралығын қарастырайық.

Декарт жүйесінің  координаталары куб қырымен сәйкес келеді және ол бағыттардағы магниттелу векторының бірлік векторлары   әрқайсысы  осьтерінің бойымен (2.18 сурет) бағытталады.

 

2.18-сурет. Куб кристалындағы 90 °-тық домен шекаралығының ұқсастығы

 

Магнитострикция құбылысының нәтижесінде әрбір домен өзінің өлшемін магниттелу бағытына қарай   шамасына ұзар-туға, ал оған көлдеңен бағытта  шамасына сығылуға ты-рысады. Қорытындысында үш доменге ие болатын кристалл  осінің бойында өз өлшемін

 кішірейтеді. Ал  осінің бағытындағы ұзару шамасы магнитострикция құбылысының жұп эффекті екендігін ескерсек, онда домендердің және  қарама-қарсы бағыт-тарындағы магнитострикциялық эффек бірдей болады. Бірақ бұл осьтің бойындағы серпімді тепе- теңдік  доменінің есебінен бұзылады. Нәтижесінде  осінің бағытындағы әрбір 90°-тық домен көршілері магнитострикциялық сығушы жүктеменің кернеуінің энергиясы І, ІІ, ІІІ домендердің аралық қабаттарында бірігетін болса, онда ІІ домен өзінің өмір сүруін тоқтатып, жаңадан тиімді болатын 180°-тық домен құрылымы І және ІІІ бөлікке бөлінеді..

Енді тек қана осындай магнитострикциялық жүктеме- кернеулік пайда болмайтын 90°-тық домен шекаралығы болатындығын дәлелдеу ғана қалады.

Осындай мақсатта магниттелу векторы өзара перпен- дикуляр бағыттаушы косинустары  және , ,  тең болатын екі доменді қарастырайық.

Осы екі доменнің магнитострикциялық ұзаруының айырымы

 

 

Бұл айырым  немесе  шарттары орын- далғанда нольге тең болады.

 

 

2.19-сурет. Магнитострикциялық кернеуге ие болмайтын 90°-тық домен шекаралығының құрылымы

90°- тық доменнің мүмкін болатын бағыттары ішінен  векторының нормаль құраушысының тепе- теңдік шартын қанағаттандыратын бағыт, тек қана <110> бағытқа ие болатын жазықтық сәйкес келеді. Осындай шекті шекаралыққа магнитокристаллографиялық анизатропия тұрақтысы (k>0) оң куб кристалдық торға ие болатын магниттер ие болады. Осындай құрылымға ие болатын шекаралық 2.19- суретте келтірілген .

Магнитостракциялық эффект 180°- домен шекаралығына көп әсер етпейді. Өйткені қарама- қарсы магниттелген домендер бір- біріне механикалық әсерлер туғыз- байды.

Оқу құралында келтірілген домен құрылымдары ешқандай сызықтық, нүктелік, ендірілген атом сияқты ақаулар мен бірге поликристалдардағы кристалдар шекаралықтары болмайтын біртекті металл магнитт кристалдар үшін қарастырылды.