Imperfectum indicativi activi

Чис- ло	Лицо	I спр.	II спр.	III спр.	IV спр.
Sing.		ornabam ornabas ornabat	tacebam tacebas tacebat	legēbam legēbas legēbat	audiēbam audiēbas audiēbat
Plur.		ornabāmus ornabātis ornabant	tacebāmus tacebātis tacebant	legebāmus legebātis legēbant	audiebāmus audiebātis audiēbant

Imperfectum indicativi passivi

Чис- ло	Лицо	I спр.	II спр.	III спр.	IV спр.
Sing.		ornābar ornabāris ornabātur	tacebar tacebāris tacebātur	legēbar legebāris legebātur	audiēbar audiebāris audiebātur
Plur.		ornabāmur ornabāmĭni ornabāntur	tacebāmur tacebāmĭni tacebāntur	legebāmur legebāmĭni legebāntur	audiebāmur audebāmĭni audiebāntur

Imperfectum indicativi глагола esse (быть)

Число Лицо	Sing.	Plur.
	eram eras erat	erāmus erātis erant

Упражнения

1. Проспрягайте в прошедшем времени активного и пассивного залога глаголы clamāre, suadēre, pingĕre, punīre; vocāre, monēre, dicĕre, nutrīre.

 

2. Определите формы глаголов, отделите дефисом основу, суффикс, соединительную гласную, окончание, переведите на русский язык: tenēbant, parcebāmur, iuvabātur, vincēbam, facio, finiunt, puniebamĭni, vincis, curabantur, clamas, legĭte, duc, immolabant, eramus.

 

3. Прочтите и переведите следующие предложения:

1.Homērus poētā Graecōrum erat. 2. Alexander Magnus, Philippi filius, claros magistros habēbat. In numero magistrōrum Alexandri praeclārus Graecōrum philosophus Aristoteles erat. 3. Multa templa Graecōrum Aesculapio sacra erant. 4. Dictis magistrōrum animi puerōrum confirmabantur. 5. Non sum stultus, ut ante eram. 6. Culpam nostram negabāmus. 7. Discipulus a magistro interrogabātur. 8. Ubi eras? 9. Tarquinius Romam muris cingēbat. 10. Inimīci a Romānis vincebantur. 11. Cur non respondebātis? 12. Amabāmur et semper expectabāmur. 13. Castra Romāni vallo fossāque circumdabant. 14. Vici populōrum antiquōrum saepe incendiis delebantur. 15. Magno cum studio reliquias castrōrum et oppidōrum Romanōrum spectabāmus. 16. Romāni primo megicos Graecos ab Italia prohibēbant, postea ex Graeciā in Italiam vocābant. 17. In fluviis pueri saepe lavabāntur.

 

4. Переведите предложения на латинский язык:

1.Многие народы отправляли к римлянам послов. 2. Римляне вели войны со многими народами Европы и Азии. 3. Древние народы укрепляли свои города высокими стенами. 4. Римляне охотно читали греческих поэтов.

 

5. А. Замените активную конструкцию пассивной в предложениях:

1.Caesar magnas copias in Galliam ducēbat. 2. Incolae Spartae ante pugnas comas corōnis ornābant. 3. In ripis Rheni Romāni multa castra ponēbant.

Б. Замените пассивную конструкцию активной в предложениях:

1.Apud Romānos pueri a servis Graecis educabantur. 2. Mortui a Romānis cremabantur.

6. Прочтите и переведите тексты:

De deis antiquis

Romāni antiqui multos deos colebant; in eorum numero Neptūnum, Mercurium, Proserpinam, Vestam. Neptūnus dominus Oceani et fluviōrum erat. Is in Oceano habitabat. Potentia eius magna erat. Nautae ei equos et tauros immolabant. Mercurius deus mercatūrae erat eumque alii dei pro nuntio habebant. Praeterea is animos mortuōrum ad inferos deducebat. Dei inferōrum erant Pluto et Proserpina, eis tauros nigros mactabant. Suis deis Romāni multis in locis templa aedificabant et sacrificabant. Vesta erat dea focōrum, domesticōrum, templa eius erant rotunda.

 

De Sparta

Sparta olim erat oppidum Graeciae. Lacedaemonii sive Spartāni in Spartā habitābant. Oppidum muros fixos non habēbat, fortitūdo virōrum Spartam defendēbat. Lycurgus civitātem Spartānam praeclāre instituēbat. Secundum leges Lycurgi pueri, adulescentes, iuvenes corpora exercēbant. Liberi discēbant parentes et senes honorāre, legibus parēre, modeste respondēre. In gymnasiis Spartānis pueri ludēbant et discēbant: gymnasium erat schola disciplīnae et patientiae. Corōna lauri uti praemium pueris dabātur. Simulacra Mercurii dei gymnasia ornābant, nam in tutēla Mercurii erant.

 

Lycurgus, i m Ликург, царь и законодатель в Спарте

secundum (+acc.) согласно, сообразно чему-то

 

7. Переведите текст на русский язык, произведите грамматический анализ (по схеме) подчеркнутых слов.

De amicitiā lupi fabula

Asinus aegrōtus erat. Filium parvum habēbat. Filius in stabulo aegrōtum curābat. Stabulum clausum erat. Ad aegrōtum asinumproperant lupi et stabulo appropinquant. Tum unus e lupis ostium stabuli pulsat et clamat: “ Aperi, mi aselle! Amīci tui appropinquant”. Filius lupis respondet: “ Amicōrumverba blanda audio, sed lupos improbos video”.

FUTURUM I INDICATĪVI ACTĪVI ET PASSĪVI

Будущее первое действительного и страдательного залога образуется посредством присоединения к основе инфекта суффиксов –b- для I и II спр., -ā- (в 1 лице ед.ч.) и –ē- (во всех остальных формах) для III и IV спр. + личные окончания.

Futurum I indicativi activi

Чис- ло	Лицо	I спр.	II спр.	III спр.	IV спр.
Sing.		ornabo ornabis ornabit	tacebo tacebis tacebit	legam leges leget	audiam audies audiet
Plur.		ornabimus ornabitis ornabunt	tacebimus tacebitis tacebunt	legēmus legētis legent	audiēmus audiētis audient

 

Futurum I indicativi passivi

Чис- ло	Лицо	I спр.	II спр.	III спр.	IV спр.
Sing.		ornābor ornaberis ornabitur	tacebor taceberis tacebitur	legar legēris legētur	audiar audiēris audiētur
Plur.		ornabimur ornabimĭni ornabuntur	tacebimur tacebimĭni tacebuntur	legēmur legemĭni legentur	audiēmur audiemĭni audientur

Futurum I indicatīvi глагола esse (быть)

Число Лицо	Sing.	Plur.
	ero eris erit	erĭmus erĭtis erunt

Упражнения

1. Проспрягайте в futurum I indicativi activi et passivi глаголы monstrāre, defendĕre, monēre, consentīre.

2. Произведите грамматический разбор по схеме глаголов habent, legent, dicĕris, dicēris, erunt, erant, vitabĭmus, puniebāmus, salutabĭmur, timebamĭni.

3. Прочтите предложения и переведите их на русский язык, указывая форму глагола:

1.Verum amīcum pecuniā non parābis. 2. Stellas caeli nunquam numerabĭtis. 3. Si fortiter pugnabĭtis, patriam servabĭtis. 4. Praeceptis magistrōrum libenter parebĭmus. 5. Discipŭli boni cotidie memoriam exercēbunt. 6. Si quaerētis, reperiētis. 7. In pericŭlis semper patriam defendēmus. 8. Quod hodie non est, cras erit. 9. Si pericŭlum erit, ad arma vocabimĭni. 10. Omnia mutabantur, mutantur, mutabŭntur. 11. Memoria virōrum magnōrum semper manēbit. 12. Nisi servi laborābunt, domĭnus nihil habēbit. 13. Libĕri erĭtis. 14. Inimīci nostri semper vincebantur et vincentur. 15. Narrābo, si audiētis. 16. Ita dico. Quis contra dicet? 17. Cotidie interrogabimĭni. 18. Ignorāmus, sed ignorabĭmus. 19. Amāris, amabāris, amabēris. 20. Legēmus librum de bello Gallĭco. 21. Si inimīci appropinquābunt, vicos nostros cremabĭmus et e patria migrabĭmus.

 

4. Переведите предложения на латинский язык.

1.Мы охотно будем читать книги о древнем Риме. 2. Мы любили, любим и всегда будем любить нашу прекрасную Родину. 3. Вы пошлете письмо своим друзьям?

 

5. В предложении Puella epistulam scribit замените форму настоящего времени глагола формами прошедшего и будущего. Преобразуйте это предложение из действительной конструкции в страдательную.

6. Переведите тексты на русский язык:

De Cornelia

Matrōna Campāna in villa Cornelia, clarae feminae Romānae, est et amīcae ornamenta sua monstrat. Filii Corneliae in schola erant. Matrōna Campāna Corneliam interrogat: “Ubi filii tui sunt?” Tum Cornelia: “Mox hic erunt”. Paulo post filii intrant. “Ubi”, - inquit, - “erātis, filii?”. “In schola erāmus, mox in horto erimus”. Cornelia amīcae filios monstrat et “haec (это), - inquit, - ornamenta mea sunt; beāta sum”.

 

De bellis

Antiqui Graeci et Romāi bella gerēbant, terras populōrum vicinōrum invadēbant, incolas interficiēbant aut captīvos secum asportābant; victos premēbant. In numero servōrum apud Graecos nec non apud Romānos multi captīvi erant. Nobis (для нас) autem bella odiōsa sunt. Itaque bella vitabimus, iustitiam atque amicitiam inter populos colēmus, pacem defendēmus. Vita nostra pulchra erit.

 

7. Переведите текст на русский язык, произведите грамматический анализ (по схеме) подчеркнутых слов.

De perfidia Falisci

Olim bellum erat inter Romam et Falerios, oppidum Romae proximum, et Romāni ante Falerios castra habebant. Pueri Faliscōrum autem etiam in bello extra oppidum se exercebant. Aliquando Faliscus quidam cum pueris nonnulis in castra Romāna intrat et Romānis dicit: “Frustra oppidum nostrum oppugnabitis: non armis, sed doloincolassuperabitis. Vidētis pueros istos, eos vobis mando ac ita Romānis victoriam parabo!” Sed Romani ei respondent: “Contra viros arma habēmus, nunquam gladios contra pueros stringemus. Pueros domum remittēmus, te autem merito puniemus ”.