Тырысу этиологиясы мен патогенезі

Патогенез. Тырысу синдромының негізіндеинфекционды, токсикалық

немесе су-электролиттік бүзылыстар жатыр. Сондай ақ патогенез факторы болып бас миының гипоксиясы мен ишемиясы табылады. Тырысу жүйке жүйесімен нақты үйлестірілген реакция болып табылады,оны туындататын белгілі бір нейрондар тобы олар туа не жүре пайда болған пароксизмальді белсенділік табалдырығының төмендеуімен дамиды.

Тырысу себептері: интоксикация, инфекциялар, жарақат травмы, ОЖЖ аурулары, зат алмасу бұзылыстары (гипокальцие-мия, гипокалиемия, ацидоз), эндокринопатология, гиповолемия (рвота, понос), перегревание. Жаға туылғандарда тырысу себебі болып асфиксия, гемолитикалық аурулар,ОЖЖ туа біткен ақаулары табылады. Тырысу нейротоксикоз, грипп, парагрипп, аденовирусты не басқа респираторлы-вирусты инфекциялар асқынуында байқалады..

33. Үлкендерде және балалардағы тәуліктік су және электролиттер қажеттілігі

Қыздар мына сұрақты таппадым((тапсандар маган айтындар

34. Эпилепсия кезіндегі жедел көмек және симптомдар

Көбінесе тырысу синдромымен сипатталады. Оның клиникалық түрлері: Жайылмалы жалпы тырысу ұстамасы: аяқ қолдарының тонико клоникалық тырысулары, аузының көбіктенуі, тілін тістеп алу, өздігініен зәр шығарумен байқалады. Ұстама соңында тыныс бұзлылуы мүмкін. 1-ші ұстама 2-3 минутқа созылады, одан соң науқас терең ұйқыға кетеді. Науқас қарашықтары кеңейіп, жарыққа раекция болмайды. Парциальді тырысу ұстамалары: сананың жоғалуынсыз, тониклық не клоникалық тырысулар. Тырысусыз ұстамалар: ұстама кезінде қозғалуы тежеліп, еріксіз қимылдау секілді әрекеттер, ал соңында амнезия көрініс береді.

Жедел жәрдем: Егер ұстама өмірінде бірінші рет болса, науқасты ауруханаға жеткізу. Мектеп не үйде болған тырысулар өздігінен баылуы мүмкін, егер он минутта басылмаса дәрі дәрмекетік емді жедел бастау қажет. Науөасты қатты, тегіс жерге жатқызады, басының астына жастықша қояды. Тіл, ерін, ұрттарының тістелмеуі ушін аузына барынша жұмсақ зат салып қою қажет. Науқас басын бір жағына бұрып, Тренделенбург қалпында жатқызы, аузынан сілекейдің еркін ағуына мүмкіндік береміз. Тырысу ұстамасын басу үшін – 0,5% 2,0 мл седукен еріт. 40%-20мл глюкоза еріт. к/т енгіземіз. Ми ісінуін алдын алу үшін 20-40 мг фуросемид еріт.енг. Егер олардың әсері болмаса 20% 10-30 мл натрий оксибутираты енгізіледі. Тыныс тоқтаса өкпеге жасанды желдету.

35. Столбняк кезіндегі жедел көмек және симптомдар.

Сіреспе (лат. Tetanus) - зооантропонозды бактериальді жіті инфекционды ауру, қоздырғышы контактті механизм арқылы берілетін ауру жүйке жүйесінің зақымдалуымен сипатталды және қаңқа бұлшықеттерінің тоникалық күш салынуымен және жайылан тырысулармен көрінеді.

Сіреспе симптомдары зақымдалғаннан соң жиі 4—14 күннен соң көрінеді. Сирек инкубациялық кезеңі бір тәуліктен бірнеше аптаға созылуы мүмкін. Жасырын кезеңі неғұрлым қысқа болса соғұрлым ауру ауыр ағымда өтеді. Сіреспе симптомдарына: масазысдық, ұйқысыыздық, бас аурыруы, жарада тартып ауыру сезімі, айналасындағы бұлшықеттердің жиырылуы және аздаған қоздырғышқа: шу, жарыққа тырысу ұстамаларының болуы

Тоникалық және клоникалық тырысулар әдетте шайнау бұлшықеттерінде басталады (тризм), содан соң мимикалық бұлшықеттер қосылады («сардоникалық күлкі»), шүйде бұлшықеттері(опистотонус), соңында дененің барлық бұлшықеттері. Тырысу кезінде науқас әр түрлі қалыпта болады, мысалы опистотонуста науқас шүйде мен табанына сүйеніп жатады. Тырысу кезінде тыныс алу және жұтыну қиындықтары (дисфагия) туындайды.Әдетте температура 40—42° жоғарылайды, тыныс және пульс жиілейді, әлсіздік, тершеңдік байқалады, арқада және зақымдалған жердегі нервтердің бойында ауыру сезімі.

Жедел жәрдем.

1. Науқасты қараңғыланған бөлмеге жатқызып шу және басқа да сыртқы қоздырғыштардан аулақ етіп толық тыныштық қамтамасыз ету.

2. Диагноз нақтыланған жағдайда сіреспеге қарсы сарысуды енгізу қажет Безредко әдісімен: индивидуальді сезімталдықты анықтау үшін бастапқыда дайын сарысудың 0,1 мл (1:100) тері ішіне енгіземіз. 20 мин кейін папула көлемін бағалаймыз: егер диаметрі 1 см кіші болса проба теріс деп саналады, егер одан үлкен болса — оң болып саналады.Теріс пробада десенсибилизирлеуші дозаны — теріастына 0,5 мл енгіземіз, ал емдік дозаны 0,5-1 сағаттан соң (100 000—200 000 М Е) енгіземіз.

3. Тырысудың алдын алу үшін және емдік мақсатта (сіреспенің жеңіл және орташа ауырлықты формаларында) к/т немесе б/е 2—4 мл 0,5% седуксен ерітіндісін

(синонимы: сибазон, реланиум), сондай ақ нейроплегиялық қоспалар (мысалы,

аминазин 2,5% ертінідісін — 2,0 мл, промедол 2% ерітіндісін — 1,0 мл, димедрол 1% еріт.— 2,0 мл) енгіземіз.

 

4. Сіреспенің ауыр формалы түрінде тырысуларға тек миорелаксанттарды тағайындау қажет міндетті түрде науқастарды ИВЛ ауыстырумен бірге.. Предпочтительно использование

антидеполяриздеуші миорелаксанттар қолданған жөн: (тубокурарин 15-30 мг/ч, аллоферин

0,3 мг/(кг • ч), ардуан 0,04-0,06 мг/(кг • ч), тракриум 0,4-0,6 мг/(кг • ч».

5. Инфекция ошағын Хирургическая санация

. Сіресепенің ауыр формалы науқастарға антибиотиктер тағайындалады сепсис пен пнемония алдын алу және емддеу мақсатында.

8. Симптоматиалық терапия.

 

36. Құтыру кезіндегі жедел жәрдем және симптомдар.

Құтыру қоздырғышы вирус (Neuroryctes rabieis), ауру жануарлардың сілекейімен бөлінеді, құтырған үй не жабайы жануаралар адамға тістеп жұқтырады, сондай ақ құстар да жұқтыруы мүмкін егер зақымдалған тері не шырышты қабатқа сілекейі түсетін олса. Инкубациялық кезеңі тістеген уақыттан 15 күннен 2 айға дейін, бір жылға дейін созылуы мүмкін. Клиникалық түрде 3 кезең белгіленеді: бастапқы (депрессиялық), қозушылық және сал аурулар кезеңі. Алғашқы 1-3 күндері продромальді көріністер байқалады: Тістеген жер қызарып, солқылдап ауырып, күйдіріп ашып ысиды; Алқынып демалады, түрі жаңа гана жылаған адам сияқты болады; Ауырсынып және қиналып жутынады, аузының сілекейі қоюланып, желімдесе береді; Адамды үрей билейді, ашуланшақ келеді; дене қызуы - 37 ºС, жалпы қозушылық, судан үреймен сипатталады (гидрофобия), аэрофобия фото. 2-3 күндері жалпы тырысулар мен жұтыну бұлшықетінің спазмымен айқын қозғыштық байқалады: мазасызданып, төсектен атып тұрып, айқайлайды, сқзі түсініксіз, есту және көру галюцинациялары. Салдану сатысында: Басми қыртысы жұмыс істемей қалады, сезімталдық жоғалады. Өлім алдында талма ұстап, дене құрысып сал болып қалады.

Жедел жәрдем. При появлении клинических симптомов спасти больных не удается. Лечение симптоматическое, с целью облегчить страдания больного. Больных помещают в затемненную тихую комнату. Вводят в больших дозах морфина гидрохлорид, омнопон, аминазин, димедрол, хлоралгидрат в клизмах; перевод больного на искусственную вентиляцию легких может продлить его жизнь. Прогноз всегда неблагоприятный. Смерть наступает в течение 1–3 дней с момента появления приступов гидрофобии. Поэтому при укусах животными необходимо сразу же обратиться к врачу. При укусах рекомендуется промыть рану мыльной водой, прижечь настойкой йода. Хирургическое иссечение краев раны и наложение швов в первые дни противопоказаны.

Доза антирабического иммуноглобулина (АИГ)- Гетерологичиый (лошадиный) антирабичес-

кий иммуноглобулин назначается в дозе 40 ME на 1 кг массы тела. Гомологичный (человеческий)

антирабический иммуноглобулин назначается в дозе 20 ME на I кг массы тела.

 

37. Гипокальцемиялық криздің дамуы (тетания)

Гипокальциемиялық криз (тетания) көбінесе қалқанша безіне оперативті араласулардан кейін дамиды. Паратиреоидты тетания белгілері бірнеше сағаттан соң сирек операциядан соң 1—2 күнде дамиды. Тіпті бірнеше апталардан соң дамуы да мүмкін.

Кейде тетания қалқанша маңы бездерінің инфекционды-токсикалық зақымдануы нәтижесінде, терапевтикалық мақсатта қолданылған радиоактивті йодтың әсерінен, қатерлі жаңатүзілістердің метастаз беруі салдарынан дамиды. Сондай ақ қалқаншамаңы бездерінің амилоидозы, туберкулез, тұмау, қызамықта дамығаны белгілі.

Жаңа туған балаларда тетания дамуы паратгормон жетіспеушілігімен байланыстырады. Оның себебі жүктілік кезінде анасында гиперкальцемия не партгормонның гпиерпродукциясынан қалқанша маңы бездерінің қызметі сөнген деп саналады. Адекватты емес ем, түрлі психикалық, физикалық жүктемелер, жарақаттар, интоксиккациялар, қабыну және инфекционды процесстер паратиреоидты жетіспеушілігі бар науқастарда жіті тетания ұстамаларын тудырады.

38.Тетания кезіндегі симптомдар және жедел көмек

Симптомы гипокальциемического криза: ауырсынулы тоникалық тырысулар, симметриялы түрде бұлшықеттерді зақымдайды. тетании предшествуют онемение конечностей, парестезия ("ползание мурашек по телу"). Аяқ қолдың бүгуші бұлшықеттердің спазмы, сардоникалық күлкі, "балық ауызы" ауыз айналасындағы б.ет спазмы салдарынан, жақтың қысылуы (тризм), "акушер қолы", опистотонус. Тыныс бұлшықеттерінің (қабырғааралық, іш, диафрагма) тырысулы жиырылуынан тыныс бұзылуы мүмкін. Вегетативті жүйке жүйесінің зақымдалуы нәтижесінде: тершеңдік, бронхоспазм, АҚ өзгерісі,, понос, полиурия. Жіті психикалық бұзылыстармен қатар жүруі мүмкін.(психоз, гаалюцинация) Тетания кезінде әсіресе жұтқыншақ б.еті спазмы қауіпті ол асфиксияға әкелуі мүмкін.

Жедел жәрдем.

Баяу тамырішіне 10—15 мл 10% кальция глюконат не хлорид ерітіндісін енгізу. Қажет болса тәулігіне 2—4 ретке дейін қайталайды.

Бұлшықетке 5—10 мл 25% магния сульфат ерітіндісін; сибазон (седуксен, реланиум) тағайындайды.

Ларингоспазмда, кальций енгізгеннен әсер болмаса және асфиксия үдесе, трахеотомия жасалады. Паратгормон енгізу де тетания ұстамасын жоюға көмектседі, кальций препаратына қарағанда бірақ әсері 2—3 сағттан соң ғана болады)