госпитализация в хирургическое отделение.

168. Шаптың қысылған жарығы этиологиясы мен патогенезі.

Жарықтың қысылуы науқастардың 10-20%-де байқалатын өте қауіпті асқыну.

Шап каналының жарық қақпасында құрсақ қуысы мүшелерінің немесе іш астардың қысылуы. Шап каналы бұл анатомиялық кеңістік, әйелдерде жатырдың (круглая связка) домалақ байламы, ал ерлерде – семенной канатик орналаскан.

Этиологиясы: жалпы және жергілікті.

Жалпы себептерге: конституциональды факторлар (жалпы дамудың артта қалуы, дене құрылысының әлсіздігі- физикалық жүктемелердің төмендігі), жарық қабындағы қабыну, тыртықтану, жарық қақпасының ерекшеліктері, іш қысымының жоғарылауы (іш кебуі, нәжіс жүрмеуі, жөтел, жылау, ауыр жұмыс), арықтау, ер адамдарда 40-60 жастағы жиі кездеседі.

Жергілікті себепке: іш перде қынабының жабылмауы, анатомиялық-физиологиялық жетіспеушілігі. Шап каналының артқы қабырғасының әлсіздігі мен терең тесігі, және басқа да дефектілері.

патогенез: Эластикалық және каловое қысылу бар. қысылу іш қысымының кенеттен көтерілунің нәтижесінде жіңішке ішек, тоқ ішектің және сальниктің көп бөлігінің жіңішке жарық қақпағына кіруі. Бұдан кейін қысылған мүшенің ишемиясы мен интоксикация өршіп странгуляциялық ішек өтімсіздігі дамиды. Жабық кеңістікте ішектегі заттар шіріп, көп мөлшерде токсин түзеді. Қысылған ішек петлясы некроздалады., микрофлора шап жарығының капшығына енеді. Ол қатты ауру сезімін тудырады құрсақ қуысының алдыңғы қабырғасының бұлшық еттерінің спазмына әкеледі қысылу әрі қарай өршиді.

169. шаптың қысылған жарығы симптомдары: Қысылудың клиникасы жедел басталады. Бұған дейін орнына еніп тұратын ісік орнына түспейді, ішектің байлану көріністері - құсу, лоқсу, жел шықпау, дәрет жүрмеу, іш кебуі пайда болады. Шап тұсында ауырсыну сезімі.

Науқастың жалпы жағдайы ауырлайды - тамыр соғуы жиілейді, жағдайы нашарлайды, қан қысымы төмендейді, ентігу байқалады.

170. щаптың қысылған жарығы негізгі клиникалық белгілері. 1) жарық аймағында өткір ауру сезімі; 2) жарықтың выпячивание, пальпациялағанда қатты және ауырсынады, 3) жарықытың ішке кірмеуі.4) нәжіс пен газдың шықпауы. 5) құсу, лоқсу.

171. шаптың қысылған жарығы кезінде жедел жәрдем көрсетуші дәрінерінің тактикасы. Негізгі – госпитализация в хир отд. Витальді мүшелердің функциясын қадағалау.

172. госпитализация ерекшеліктері. Қысылған жарығы бар барлық науқастар тез арада хирургиялық бөлімге госпитализацияланады. Носилкамен. Қысылған жарығы өзі ішке енген жағдайда да госпитализацияланады. Қысылған жарықты өз бетімен ішке кіргізуге болмайды.

173. Тұншығудың патогенезі. ( Утопление) Тұншығу – тыныс жолдарына сұйықтықтың түсуінен дамитын жедел тыныс жетіспеушілігі мен жедел канайналым жетіспеушілігімен сипатталатын жедел патологиялық жағдаай, қасақана немесе абайсыздан суға түскен кезде болады. Түрлері – 1) шынайы бату (тыныс алу жолдарына сұйықтықтың түсуі); 2) асфиксиялық (ларингоспазм) 3) синкопальді бату (жүректің рефлекторлы тоқтауы).

Патогенезі: екі түрлі. Егер тұщы суда батқан жағдайда, тұщы су қанмен осматикалық градиенттің айырмашылығына байланысты, альвеоладан тез қтіп қан тамырға өтеді. Бұл оцк ны және гемоделюцияны жоғарылатып, қкпе ісінуін, эритроциттердің гемолизін, натрий иондарының, кальций,хлор, концентрациясын томендетеді. Теңіз суы қанға қарағанда гиперосмолярлы болып табылады. Сондықтан қан тамырлардан сұйықтыұ альвеолалар бетіне шығады. Өкпе ісінуі, гиповолемия, ұанның қоюлануы, гипернатрийемия дамиды.

174. негізігі симптомдары. Бастапқы сатысында шынайы батуда есі сақталады, қозғыш, қоршаған ортада ориентациясы дұрыс емес, тері түсі цианозды, тынысы жиі, жөтел, тахикардия мен артериальді гипертензия содан кейін гипотензияға ауысады. Іштің жоғарғы аймағы кқтерілген, су жұтып қойғанға байланысты. Жұтқан сумен құсу болуы мүмкін. Агональды кезенінде: есі жоқ, бірақ тыныс алу мен пульс болады. Терісі суық, цианозды. Ауыз бен мұрыннан алқызыл көпіршікті сұйықтық ағады. Жүрек жиырылуы әлсіз, редкие, аритмиялы. Пульсация тек ұйқы, сан артериясында. Қарашық рефлексі әлсіз, тризм- ауызды ашу қиынға соғады. Клиникалық өлім кезеңінде науқастың жағдай жоғары айтылғандай болады бірақ тынысы мен ұйқы артериясында пульсация болмайды. Қарашықтары жарыққа әсер етпейді.

175. «екіншілікті тұншығу» симптомы

Екіншілікті тұншығу науқастың суық суға түсуінен «ледяной шок», «синдром погружения», суық судың ортаңғы құлаққа және жоғарғы тыныс жолдарына өткен кезде жүректің және тыныстың рефлекторлы тоқтауынан дамиды. Клиникалық өлім тез арада дамиды. Өкпе суға толып үлгермейді. Екіншілікті тұншығуға перифериялық тамырлардың спазмы тән. Клиникалық өлім уақыты суық суда 6 мин дейін ұзарады.

Симптомдар: тыныс жолдарынан сұйықтық шықпайды, тері түсі ақшыл, көз қарашықтары кеңейген, жарыққа әсер етпейді.тыныс алуы, жүрек соғу жиілігі жоқ.

Көмек: ЖӨМР

176. Электротравма патогенезі. Тұрақты токты қабылдау шегі, денеге енуі 5-10мА ал тұрмыста қоданатын ауыспалы токтың қабылдау шегі 1-10 мА. Жоғарғы кернеулі токтың электр жүйесімен қатынасы болмасада, «қадамды кернеу» немесе «вольттық доға» әсерінен зақымданады. Қадамдық кернеу дегеніміз жердің екі нүктелерінің аралығындағы кернеудің әр үрлілігі, қадам жердегі аралық (0,8м) болғанда. Ол жердің электрленуі нәтижесінде кездейсоқ құлағанда, жерге орнатылған жоғарғы тогы бар сымнан, найзағай жерге енген кезде дамиды. «вольттық доға» - кернеулігі бірнеше кВ жоғары ток көзінен электр зарядының ауа арқылы бірнеше см-ден 1 метр аралығына ауысуы. Бұл кезде болатын жергілікті күйіктер – шектелген, бірақ үлкен тереңдікке жайылады. Төменгі вольттық күйіктер негізінен тұрмыста болады. Жоғары кернеулі ток жиі өндірісте, ауыр зақымдар тудырады. Жиі күйік ауруы дамиды. Магистральды қан тамырлардың жекелеген және қосарланған жарақаттары бұлшықеттер некрозымен бірге, ішкі мүшелерді зақымдайды. Өлімге әкеледі. Токтың дене арқылы жүрген жолы «ток ілмегі» деп аталады. Ең қауіптісі жүрек арқылы өтетін.

электрожарақат дегеніміз адам организмінде электр тооғының зақымдауы нәтижесінде мүшелер мен жүйелерде терең функционалды бұзылыстардың дамуы, ең бірінші – ОЖЖ, қан айналым және тыныс алу мүшелерінде. Электрожарақаты электр тоғының көзімен тікелей жанасқанда ғана емес, кездейсоқ кернеу астындағы қалған заттармен жанасқанда да алуға болады, сонымен қатар қашықтықта доғалы қатынаста немесе ток фазасының жерге берілуі нәтижесінде. Электрожарақат электр тоғының әсеріне ұшыраған адамды білмей қате босатудан да дамуы мүмкін.

177. Электротравманың негізгі симптомдары. Электротравманың жалпы белгілері: жүрек жұмысының бұзылысы (қарыншалардың фибрилляциясы), тыныс жүйесінде дауыс тесігінің спазмы, диафрагманың клоникалық тырысуы, тыныс алу орталығының параличі және «электрикалық шоктың» дамуы. Клиникады бұл жағдайды «жалған өлім» деп атайды. Бұл жағдайда естің болмауы, тері түсінің бозаруы «ақ асфиксия» бірінші жүрек тоқтағанда немесе «көк асфиксия» бірінші тыныс тоқтағанда, тыныстың тоқтауы, АД жоқ. Жергілікті белгілері: шынайы электрлік күйіктер әрдайым терең және қоңыр некроз түрде болады.

 

178. Электротравмаға организмнің реакциясының дәрежелері.

Классификация по Парамонов Б.А., Порембский Я.О., Яблонский В.П. 2000г

І дәреже- ес сақталған, қысқа уақыттық бұлшық еттедің тырыспалы жиырылуы

ІІ дәреже – естің жоғалуымен бұлшық еттің тырыспалы жиырылуы, тыныс алу мен жүрек функциясы сақталған.

ІІІ дәреже – естің жоғалуы, жүрек қызметінің немесе тыныстың бұзылуы

ІV дәреже – моментальді өлім

 

.