В Суффиксы множественного числа: -lar (-ler)

 

Суффиксы множественного числа ставятся в соответствии с законом сингармонизма:

gün — günler

öğrenci — öğrenciler

ütü — ütüler

bavul — bavullar

telefon — telefonlar

doktor — doktorlar

 

ЗГ Падежи

 

Гласные в падежных окончаниях подчиняются закону сингармонизма.

 

куда -а (-е)

Nereye gidiyorsun? — Okula gidiyorum.

Nereye gidiyorsun? — Eve gidiyorum.

 

откуда -dan (-den)

 

Nereden geliyorsun? — Okuldan geliyorum.

Nereden geliyorsun? Evden geliyorum.

 

где -da (-de)

Nerede oturuyorsun? — İstanbul'da oturuyorum.

Nerede oturuyorsun? — İzmir'de oturuyorum.

 

3Д Вспомогательный суффикс утверждения:

-dir (-dir, -dur, -dür) соответствует глаголу "есть". Гласные также подчиняются закону сингармонизма.

 

Bu kim? — Bu Olga'dır.

Bu kim? — Bu Erol'dur.

Bu kim? — Bu Emel'dir.

Bu ne? — Bu ütüdür.

Суффикс "-dir" используется не всегда.

Bu kim? — Bu Olga.

Bu kim? — Bu Şirin.

Bu kim? — Bu Erol.

Bu ne? — Bu ütü.

 

Упражнения

Пожалуйста, поставьте соответствующее окончание существительного-сказуемого:

 

Bu arabadır.

 

Bu ev...

Bu okul...

Bu bavul...

Bu telefon...

Bu ütü...

 

Bu Olga'dır.

Bu Katya'...

Bu Şirin'...

Bu Erol'...

Bu Gökhan'...

Bu Anton'...

 

Существительные в турецком языке делятся на 2 группы: личные и безличные.

Личные существительные: имена людей и животных.

например: Olga, Erol, Arzu, Gökhan, Anton.

Названия вещей и других существительных безличные.

Например: ev (дом), araba (машина), masa (стол).

Суффиксы прибавляемые к личному существительному отделяются апострофом (').

Bu Katya'dır.

Bu okuldur.

 

Пожалуйста, ответьте на вопросы.

 

— Nereye gidiyorsun? — Okula gidiyorum.

 

Nereye gidiyorsun? — İstanbul'.... gidiyorum.

Nereye gidiyorsun? — İzmir'.... gidiyorum.

Nereye gidiyorsun? — Ev.... gidiyorum.

 

Nereden geliyorsun? — Rusya'dan geliyorum.

Nereden geliyorsun? — Moskova'.....geliyorum.

Nereden geliyorsun? — Sankt-Peterburg'.....geliyorum.

 

Nerede oturuyorsun? — Antalya'da oturuyorum.

Nerede oturuyorsun? — Moskova'.... oturuyorum.

Nerede oturuyorsun? — İzmir'......oturuyorum.

 

Турция

(для чтения подобных дополнительных текстов Вам понадобится словарь)

 

Türkiyenin nüfusu ortalama yetmiş milyondur. Üç yanı denizlerle çevrilidir. En büyük kentleri İstanbul, İzmir, Ankara, Bursa, Adana, Antalya gibi kentlerdir.

İstanbul'un nüfusu ortalama on milyondur. Türkiyenin başkenti Ankara'dır. Ankara'nın nüfusu ortalama üç milyondur.

Türkiye, Asya ve Avrupa arasında bir köprüdür, İstanbul Boğaz Köprüsü, Asya ve Avrupa'yı birbirine bağlar.

 

Nüfus — население, ortalama — в среднем, приблизительно, yetmiş — 70, yan — сторона, бок; deniz — море, çevrilmek — быть окруженным, en büyük — самый большой, kent — город, gibi — подобный; такой (такие), как, başkent — столица («главный город»), ara — расстояние, промежуток (зд. между), köprü — мост, bağlamak — связывать.

 

Урок 4

Где вы работаете?

 

Ольга: Ne doktorusun?

Ты какой врач?

Эрол: Göz doktoruyum. Sen ne iş yapıyorsun?

Я окулист (göz — глаз). Кто ты по профессии (ты какую работу делаешь)?

Ольга: Ben doktora yapıyorum.

Я работаю над докторской диссертацией.

Эрол: Hangi alanda doktora yapıyorsun?

По какой специальности работаешь над докторской диссертацией (в какой области)?

Ольга: Türkoloji alanında doktora yapıyorum.

Я работаю над докторской диссертацией по тюркологии.

Эрол: Bu nedenle güzel Türkçe konuşuyorsun.

Поэтому ты говоришь по-турецки хорошо.

Ольга: Teşekkür ederim.

Спасибо.

 

А Кто вы по профессии

 

Арзу: Mesleğiniz ne (ваша профессия что)?

Кто вы по профессии?

Антон: Ben bilgisayar mühendisiyim.

Я инженер-компьютерщик (mühendis — инженер).

Арзу: Nerede çalışıyorsun?

Где ты работаешь?

Антон: Bir bilgisayar firmasında çalışıyorum. Siz nerede çalışıyorsunuz?

Я работаю в одной компьютерной фирме. А где вы работаете?

Арзу: Ben öğretmenim. Okulda çalışıyorum.

Я учительница. Я работаю в школе.

 

Hastane — больница, dişçi — стоматолог, hemşire — медсестра, avukat — адвокат, ressam — художник, mimar — архитектор, gazeteci — журналист, sekreter — секретарь, öğretmen — учитель, işçi — рабочий, iş adamı — бизнесмен, politikacı — политик

 

 

Грамматика

 

Настоящее время: идти (ехать), не идти (не ехать) -iyor

 

	gitmek	gitmemek
Ben	gidiyorum	gitmiyorum
Sen	gidiyorsun	gitmiyorsun
O	gidiyor	gitmiyor
Biz	gidiyoruz	gitmiyoruz
Siz	gidiyorsunuz	gitmiyorsunuz
Onlar	gidiyorlar	gitmiyorlar

 

Ben okula gidiyorum. Я иду в школу. Sen eve gidiyorsun. Ты идешь домой. O sinemaya gidiyor. Он идет в кино. Biz pikniğe gidiyoruz. Мы отправляемся на пикник. Siz tiyatroya gidiyorsunuz. Вы идете в театр. Onlar İzmir'e gidiyorlar. Они отправляются, едут в Измир.

 

Существительное-сказуемое:

С помощью этого суффикса существительное становится сказуемым в предложении.

Соответствует глаголу есть в старорусском языке, например Я есть барин.

Erol + doktor — Erol doktordur.

-dur превращает существительное в глагол.

 

Склонение существительного-сказуемого:

 

Ben doktorum. Sen doktorsun. O doktordur. (я, ты, он)

Biz doktoruz. Siz doktorsunuz. Onlar doktordurlar. (мы, вы, они)

 

Для третьего лица используется суффикс, но иногда его опускают.

Erol doktordur. Olga öğrencidir. (студентка) Anton Rustur. Arzu öğretmendir. (преподаватель) Bu arabadır. (машина) Bu masadır. (стол) Bu kalemdir. (ручка)

 

Упражнения

 

1) Пожалуйста, ответьте на вопросы.

 

— Ne iş yapıyorsunuz?

— Öğrenciyim, okula gidiyorum.

 

— Ne iş yapıyorsunuz?

— Hangi okula gidiyorsunuz?

— Hangi bölümde okuyorsun?

 

2) Пожалуйста, ответьте на вопросы.

 

— Mesleğiniz ne?

— Ben doktorum.

 

— Mesleğiniz ne?

— Sizin mesleğiniz ne?

— Senin mesleğin ne?

— Ne iş yapıyorsun?

 

Урок 5

Вы говорите по-турецки?

 

Ольга: İyi günler.

Добрый день.

Эрол: İyi günler.

Добрый день.

Ольга: Size arkadaşımı tanıştırayım. Adı Katya.

Хочу познакомить вас с моей подругой (познакомлю-ка). Её зовут Катя.

Эрол: Benim adım da Erol. Tanıştığımıza memnun oldum.

А меня зовут Эрол. Очень приятно.

Катя: Rusça biliyor musun?

Ты знаешь русский язык?

Эрол: Evet, Rusça biliyorum.

Да, я знаю русский язык.

Siz Türkçe biliyor musunuz?

Вы знаете турецкий язык?

Катя: Ben biraz Türkçe konuşuyorum.

Я немного говорю по-турецки.

 

А Откуда вы приехали?

 

Эрол: Nereden geliyorsun?

Откуда ты приехала?

Катя: Rusya'dan geliyorum. Türkiye'de nerede oturuyorsun?

Я приехала из России. Где ты живёшь в Турции?

Эрол: İstanbul'da oturuyorum.

Я живу в Стамбуле.

Катя: Hangi semtte oturuyorsun?

В каком районе ты живёшь?

Эрол: Beşiktaş'ta oturuyorum. Siz hangi semtte oturuyorsunuz?

Я живу в районе Бешикташ. А в каком районе вы живёте?

Катя: Ben de Taksim'de oturuyorum.

А я живу в районе Таксим.

Эрол: İstanbul'u beğeniyor musun?

Тебе нравится Стамбул?

Катя: Evet, çok beğeniyorum.

Да, мне очень нравится.

 

Б Удостоверение

 

Soyadı	Çimen
Adı	Erol
Mesleği	Mühendis
Uyruğu	Türk
Adresi	Şirin Sok. No: 28/1 Oran-Ankara

 

В Числа

 

1 bir	2 iki	3 üç	4 dört	5 beş
6 altı	7 yedi	8 sekiz	9 dokuz	10 on
11 on bir	12 on iki	13 on üç	14 on dört	15 on beş
16 on altı	17 on yedi	18 on sekiz	19 on dokuz	20 yirmi

 

Грамматика

 

Настоящее время: знать, не знать

 

	bilmek	bilmemek
Ben	biliyorum	bilmiyorum
Sen	biliyorsun	bilmiyorsun
O	biliyor	bilmiyor
Biz	biliyoruz	bilmiyoruz
Siz	biliyorsunuz	bilmiyorsunuz
Onlar	biliyorlar	bilmiyorlar

 

Упражнения

 

1) Пожалуйста, ответьте на вопросы.

 

— Rusça biliyor musun? — Evet, Rusça biliyorum.

 

— Türkçe biliyor musun?

— Beni anlıyor musun?

— Nereden geliyorsun?

— Türkiye'de nerede oturuyorsun?

 

2) Пожалуйста, ответьте на вопросы.

 

— Sen doktor musun? — Evet, ben doktorum.

 

— Sen öğrenci misin?

— Sen öğretmen misin?

— Siz Rus musunuz?

— Siz Türk müsünüz?

— Siz Amerikalı mısınız?

— Siz Rusya'dan mı geliyorsunuz?

— Hangi semtte oturuyorsun?

— İstanbul'u beğeniyor musun?

 

Урок 6

Вы женаты?/замужем?

 

Арзу: Evli misin?

Ты женат?

Андрей: Hayır, evli değilim.

Нет, я не женат.

Арзу: Nişanlı mısın?

Ты помолвлен (жених ли ты)?

Андрей: Hayır, nişanlı değilim. Siz evli misiniz?

Нет, я не помолвлен. Вы замужем?

Арзу: Hayır, ben de evli değilim.

Нет, я не замужем.

Андрей: Nişanlı mısınız?

Вы помолвлены?

Арзу: Hayır, nişanlı değilim.

Нет, я не помолвлена.

Андрей: Mesleğiniz ne?

Кто вы по профессии?

Арзу: Ben öğretmenim.

Я учительница.

 

bekârım я холостой, не замужем