Funkcjonalizm antropologiczny (B. Malinowski)

§ W 1992 roku pojawiły się dwie prace („Argonauci Zachodniego Pacyfiku” oraz „Wyspiarze Andamańscy”)

 

§ Naukowa teoria kultury – trzy poziomy systemu:

1) biologiczny (trwałe potrzeby organizmu – natura ludzka – indywidualne potrzeby podstawowe; aby je zaspokoić à w sferze kultury stworzyliśmy wymogi kulturowe, pożywienie, ubranie)

 

2) struktury społecznej (jedynie pewne potrzeby możemy zaspokoić sami, niektórych nie – np. reprodukcja à poziom działań instrumentalnych – grupy, organizacje, instytucje; instrumentalne wymogi systemu – osiągania pewnych celów:

§ produkcja i dystrybucja – system ekonomiczny

§ organizacja działań zbiorowych – polityka

§ regulacja zachowań – kontrola społeczna

§ przekazywanie kultury – system wychowania

 

3) symboliczny, kulturowy (wymogi symboliczne, musimy mieć symbole, aby komunikować informację, dzięki symbolom adaptują się jednostki; wymogi poczucia kontroli nad ludzkim losem i zdarzeniami losowymi; poczucie wspólnoty).

§ Każdy poziom posiada inne procesy zaspokajania potrzeb.

KULTURA

§ Kultura to instrumentalny aparat, dzięki któremu człowiek może radzić sobie z problemami.

§ Kultura jest systemem działań, postaw i przedmiotów

§ Każda część dąży do przetrwania systemów

§ Kultura jest zintegrowaną całością, w której elementy są współzależne.

§ Z jednej strony mamy imperatywy instrumentalne, dążymy do osiągnięcia pewnych celów, z drugiej strony pojawia się szereg nowych potrzeb związanych z owym rozwojem kultury.

o Coleman – różne korporacje w sposób świadomy narzucają nam potrzeby, żeby zaspokoić te potrzeby musimy się zorganizować

 

 

Czołowi przedstawiciele i zróżnicowanie teoretyczne perspektywy funkcjonalnej:

1. Talcott Parsons – realizm analityczny i teoria systemu społecznego

2. Robert K. Merton – funkcjonalizm empiryczny i teoria średniego zasięgu

3. Kingsley Davis, Wilbert E. Moore – funkcjonalna teoria uwarstwienia

4. Jeffrey C. Alexander – neofunkcjonalne programy badawcze (zmiana, kultura)

5. N. Luhmman – neofunkcjonalizm (teoria systemów autopojetycznych)

6. A. H. Howley – funkcjonalizm ekonomiczny (poziom makro)

7. R. A. Rappaport – funkcjonalizm „nowa ekologia” (rytuał, ekologia, system)

 

Podstawowe pojęcia:

§ System, funkcja, działanie, wymogi funkcjonalne, homeostaza, equilibrum

§ Równowaga dynamiczna, samoregulacja, stabilność, adaptacja

§ Ład społeczny, normy, role, instytucje, konsens, zmiana strukturalna (zmienne wzoru)

§ Dysfunkcje, funkcje ukryte, alternatywy funkcjonalne, nieoczekiwane skutki, dewiacje

 

 

Podstawowe założenia funkcjonalizmu socjologicznego:

1) Założenie holizmu – społeczeństwo jest systemem wzajemnie powiązanych części, które pełnią regulowane normatywnie funkcje konieczne dla reprodukcji systemu. à funkcjonowanie systemu, stabilizacja i sposób w jaki się odtwarzają.

 

2) Socjologizm metodologiczny – konieczność wyodrębnienia kategorii faktów społecznych (role społeczne, normy, struktura społeczna) w celu wyjaśnienia zachowań jednostek poprzez badanie i odwoływanie się do tych faktów. Socjologizm metodologiczny przeciwstawia się metodologicznemu indywidualizmowi.

 

3) Wyjaśnianie funkcjonalistyczne – sposób analizy i opisu zjawisk społecznych poprzez wskazanie na funkcje jakie pełnią te zjawiska dla tego systemu.

Funkcja jest zespołem (kompleksem) działań skierowanych na zaspokajanie potrzeby lub realizacji potrzeb systemu.

 

4) Wymogi funkcjonalne – to de facto pytanie o stałe potrzeby (wszelkiego czy każdego) systemu społecznego, jakie muszą zostać zaspokojone aby system mógł funkcjonować. Wymogi czy imperatywy funkcjonalne to warunki, których spełnienie jest konieczne dla utrzymania danego systemu. Określają one, co musi zostać zrobione w każdym społeczeństwie jeżeli społeczeństwo to ma przetrwać jako całość.

5) Ład społeczny – znajduje się w centrum uwagi socjologicznego funkcjonalizmu. Stąd częstość takich terminów jak homeostaza, równowaga (equlibrum), równowaga dynamiczna, samoregulacja, stabilność systemu, adaptacja czy integracja, które są przejawem wbudowanych w system mechanizmów dostosowawczych (np. kontrola społeczna, socjalizacja, itp.)

 

6) Ahistoryzm – oznacza, że budowane przez funkcjonalistów koncepcje teoretyczne mają mieć charakter uniwersalny i stosować się do wszystkich typów społeczeństw. Funkcjonalizm z jednej strony tkwi w myśleniu ewolucjonistycznym (A.R- Brown, Malinowski), a z jednej strony je odróżnia à tworzenie teorii na bazie potrzeb podstawowych.

 

7) Specyfika zmiany – zmiany społeczne występują stopniowo, w procesach adaptacji systemów, gdy systemy te podlegają różnicowaniu tworząc nowe instytucje i role. W procesach adaptacji do zmieniającego się środowiska systemy podlegają procesom dyferencjacji i integracji (funkcjonaliści nie lubili rewolucji)

 

TALCOTT PARSONS

§ Stworzył najbardziej złożony system teoretyczny

§ Dążył do syntezy nauk społecznych

§ Podejście swoje nazywał analitycznym realizmem à uważał, że trzeba stworzyć pojęcia, które pozwolą zrozumieć zjawiska społeczne

§ Społeczeństwo jest systemem à dążenie do stworzenia abstrakcyjnych pojęć systemowych

§ Przyjął od Malinowskiego i Webera szereg pomysłów.

 

§ Jego teoria działania systemu – trzy etapy:

1) woluntarystyczna teoria działania (Weber)

2) teoria systemu działania społecznego

3) teoria społecznej zmiany i ewolucji

§ Cechy analitycznego podejścia Parsonsa:

Analityczny realizm – stosowanie ograniczonej liczby pojęć, które w adekwatny sposób ujmują ważne aspekty świata zewnętrznego. Pojęcia te nie odnoszą się do konkretnych zjawisk. Teoria powinna prowadzić do rozwijania pojęć. Pojęcia te wyodrębniają ze złożone i różnorodnej rzeczywistości empirycznej, wspólne elementy analityczne. Stosowanie systemu analitycznych, abstrakcyjnych pojęć w analizie społeczeństwa przypomina strategię typów idealnych M. Webera. Strategia budowy teorii socjologicznej opiera się na założeniu ontologicznym – świat społeczny ma własności systemowe, a właściwości te winny być ujmowane w postaci uporządkowanych pojęć abstrakcyjnych.

 

§ Teoria działania ma obejmować cały świat społeczny (a nawet cały świat człowieka i przyrody)

 

Wykład 11:

 

Talcott Parsons

• uznawany zarówno za klasycznego socjologa, ale także krytykowany w latach 60-tych, później w latach 90-tych ożywają jego teorie
• jego teorie chciały wyjaśniać społeczne zjawiska
• odbył studia w London School of Economics, później w Heidelbergu robił doktor wśród niemieckich myślicieli à zetknął się z funkcjonalizmem (funkcja systemu = zaspokojenie potrzeb à jego funkcjonalizm/ strukturalizm à zainteresowanie dla całości społecznej à „łyknął” także Webera).
• Uważał, że indywidualne działania ludzi tworzą społeczeństwo, a także miał podejście holistyczne (całości społecznej)

 

Pierwszym pojęciem à woluntarystyczna teoria działania:

1) Wykorzystywał myślenie pozytywistyczne à kładł nacisk na działania poszczególnych jednostek (indywidualistyczne działania).

2) Posiada cele, do których dąży.

3) Ma określone środki, poprzez które dąży do celów.

4) Każda jednostka działa w określonej sytuacji.

5) Każdej sytuacji towarzyszy kulturowa organizacja.

 

W latach 50/60- tych zaczyna się przesuwać do wartości (*teoria działania Webera). Pierwszym wskaźnikiem jest to, ze odchodzi od czynu jednostkowego i wprowadza kategorię status/ rola społeczna. Odchodzi od indywidualnego wyboru, a na to miejsce wprowadza wartości.

Parsons wprowadza równocześnie to, co określa celowe indywidualne działanie à działam ze względu na wnętrze subiektywne.

 

Orientacja na wartości (value- orientation) odnosi się do tych aspektów orientacji działającego (actor), które odsyłają go do przestrzegania określonych norm, standardów, kryteriów selekcji, kiedykolwiek znajdzie się on w przypadkowej sytuacji pozwalającej na dokonanie (i wymagającej dokonanie) przez niego wyboru.

• Orientacje – nasze działania są rezultatem naszych potrzeb-dyspozycji, które są niezwykle istotne na poziomie jednostki, kształtują one naszą osobowość.
• Pod wpływem sil społecznych nasze popędy zostają przekształcone w dyspozycję do działania – dyspozycje o walorach społecznych. Na poziomie kultury następuje orientacja na wartościà normy kulturowe.
• Orientacja uczuciowa (katektyczna)
• Orientacja na wartości jest dopełnieniem dyspozycji do działania (orientacji motywacyjnej).
• Orientacja motywacyjna wiąże się z naszą osobowością.
• Nasze działania są systemem interakcji.

 

Możemy działać na cztery sposoby (nawiązanie do Webera):

1) Intelektualnie

2) Emocjonalnie

3) Moralnie

4) Instrumentalny (celowo-racjonalny)

 

Parsons w połowie lat 50-tych wchodzi na poziom systemu społecznego. Interakcje zostały powiązane z naszą osobowością.

W relacji system- człowiek to system wygrywa!

Używa koncepcji internalizacji – kultura się w nas uzewnętrznia.

 

System społeczny à zinternalizowane systemy interakcji społecznych

koncepcja statusu i ról – przedmiot rozważań socjologii

internalizacja możliwa jest poprzez socjalizację oraz kontrolę społeczną

Koncepcja zmiennych wzoru, czyli miedzy jednostką a systemem:

Zmienne wzoru mówią nam jak wyglądają relacje miedzy jednostka a systemem. Zmienne strukturalne to możliwości, wedle których stajemy w di zalaniu. Określają nam możliwości naszego działania (wartości kulturowe, normy społeczne, oczekiwania zachowania).

Parsonsa zaczyna interesować jak działa system społeczny (porządek społeczny)!!

Jednostki zostają dzięki tym mechanizmom wyraźnie socjalizowane, a wiec podlegają zmiennym strukturalnym, które określają jak jednostki mają się zachowywać. Nie interesowala go zmiana, tylko porządek społeczny.

 

Zmienne wzoru:

Zmienne ekspresyjne (pełne wyrazu)	Zmienne instrumentalne (celowe)
Afektywne zaangażowanie	Afektywna neutralność
Całościowość (partner w interakcji)	Aspektowość (rola określa partnera)
Partykularne (zmienne osobiste)	Uniwersalizm (dobro wspólne)
Przypisanie (nacisk na osobiste cechy partnera)	Osiąganie (oceniam człowieka, wedle tego, co robi)
Indywidualizm	Kolektywizm (orientacja na zbiorowość)

 

Nawiązanie do Gemeinchaft i Gesselschaft

Przez role społeczne jesteśmy powiązani w system, istnieją zróżnicowane role społeczne.

Posiadamy obowiązki w stosunku do systemu społecznego.

 

Społeczeństwo, aby przetrwać musi rozwiązywać problemy. Żeby system i ludzkie społeczeństwo mogło przetrwać, system realizuje szereg problemów wewnątrz siebie oraz w środowisku zewnętrznym à realizując cele i rozwiązując problemy à wypełnia wymogi funkcjonalne:

 

K ażdy system społeczny ma cztery wymogi funkcjonalne/ funkcje:

1) Adaptacja – zasoby, w celu przetrwania (Adaptation)

2) System musi osiągać cele (Goal Atteyment)

3) Musi być systemem zintegrowanym (Integration)

4) Kultywowanie wzorów i usuwanie napięć (Latency)

 

Jeżeli wszystkie funkcje są realizowane to system znajduje się w stanie równowagi.

Systemy dysponują środkami i następujące miedzy nimi wymiana.

 

HIERARCHIA CYBERNETYCZNA:

 

Ostateczna rzeczywistość

System kulturowy

	Podtrzymywanie wzorów kulturowych Społeczna wspólnota Polityka Ekonomia

 

 

 

System

społecznego

działania à społeczeństwo

 

 

System osobowości

 

Organizm

 

Fizyczno = organiczne środowisko

 

Wymogi społeczeństwa:

Ekonomia – sposób dostosowania się do środowiska i społeczeństwa (adaptation)

Polityka – określają sposoby działania, określania celów (goal atteyment)

Społeczna wspólnota – integruje cale społeczeństwo (integration), poprzez owe wzory kulturowe, które powodują, że tak działa owe społeczeństwo (latency).

 

Co wywołuje i jak przebiegają zmiany społeczne?

Procesy zmiany społecznej charakteryzują cztery typy zmiany strukturalnej:

1. Dyferencjacja – pojawianie się coraz większej ilości ról społecznych, których odpowiadają określone pozycje społeczne, zróżnicowanie

2. Polepszenie adaptacyjne – coraz więcej potrzeb, coraz bardziej rozwijają się podsystemy, społeczeństwo rośnie

3. Inkluzja – coraz więcej zasobów ludzkich, coraz większe zróżnicowanie, włączanie nowych grup społecznych (np. Żydzi stawali się pełnoprawnymi obywatelami USA)

4. Proces uogólniania wartości – muszą stawać się coraz bardziej ogólne

 

 

Zakończył teorię częściowo podobną do Spencera.

Zarzucano mu konserwatywność teorii, że nie widzi możliwości zmiany w systemie USA

Starał się w ostatnich latach tak rozszerzyć system pojęciowy aby obejmował cały świat (glob) i kosmos, wszystkie nauki.

Ewolucjonizm klasyczny dominował w XIX wieku – myślenie teologiczne, schematyczne, ahistoryczne, tworzył schematy nie pasujące do rzeczywistości społecznej. Przez jakiś czas nie funkcjonują. Później odrodzenie – pojawia się ewolucjonizm współczesny (lata 60,70,80,...)

Ewolucjonizm: przepływ informacji, technologii, nowe rozwiązania strukturalne – najpierw zrekonstruować ciągi strukturalne a później odpowiedzieć na pytanie o czynniki zmiany.

 

 

Proces ewolucji charakteryzują takie elementy:

· dyferencjacja

· integracja podsystemów systemu

· pojawianie się w ramach systemu nowych zasad i środków kontroli społecznej (rezultat przemian),

· środki społeczne maja integrować zróżnicowane systemy umożliwiając koordynację à podwyższa to możliwość przetrwania w danym systemie

 

 

Dyferencjacja ogólnego systemu działania:

System kulturowy organizm A system kulturowy organizm

L

 

I

System społeczny osobowość G system społeczny osobowość

 

 

W miarę interesowania się ewolucją „organizm” i „osobowość” mniej go interesują.

 

Dyferencjacja społeczeństwa:

Utrzymywanie Utrzymywanie

Zinstytucjonalizowanych ekonomia Zinstytucjonalizowanych ekonomia

Wzorów Kulturowych Wzorów Kulturowych

Społeczna wspólnota polityka Społeczna wspólnota polityka

Ewolucja to wzrost ogólnej adaptacyjnej możliwości dostosowywania się środowiska!! W ewolucji coraz wyraźniej wyodrębniają się podsystemy.

 

Kultura i społeczeństwo oddalają się od siebie.

Zróżnicowanie struktur społecznych może zarówno pomagać, jak i mieć negatywne skutki.

Powszechniki ewolucyjne – strukturalne innowacje: pojawienie się w instytucji nowych reguł, zasad, instytucji, nowych technologii. – rozwój społeczny

STADIA EWOLUCJI SPOŁECZNEJ – typy społeczeństw:

STADIA	POWSZECHNIKI
1) SPOŁECZEŃSTWO PIERWOTNE a) Aborygeni australijscy b) Zaawansowane społeczeństwo pierwotne: Sinuki z Sudanu, Berriba z Rodezji, Zulusy Płd. Afryka	Stratyfikacja(nierówności, pojawiają się ludzie, którzy organizują życie społeczne, pojawiają się pewne typy wspólnej własności, różne warstwy, różny dostęp do zasobów) Legitymizacja(system nierówności musi być zalegitymizowany, np. stoi król który łączy się z przodkami)
2) SPOŁECZEŃSTWA POŚREDNIE a) społeczeństwa archaiczne (wielkie cywilizacje: Egipt, Mezopotamia, Chiny, Rzym) b) pośrednio zaawansowane staroż. Izrael i Grecja	Pisany język
3) SPOŁOCZENSTWA NOWOCZESNE (koniec XVII wieku w Anglii – rozdzielenie podsystemów systemu społecznego, kiedy religia oddzieliła się od społeczeństwa, polityka oddzieliła się od religii à zróżnicowanie podwyższa poziom adaptacji)	Prawo i jego procedury System rynku i pieniądz Biurokratyczna organizacja Władza urzędu Demokratyczny ustrój

Wzorem jest osiąganie, napięcia i konflikty pojawiają się między systemami ale nie między społeczeństwami. Mówienie o postmodernistycznym społeczeństwie jest przedwczesne, trendem będzie dążenie do nowoczesności.

 

Nowoczesność, jako cecha nie została jeszcze zakończona!

 

 

EWOLUCJONIZM WSPÓŁCZESNY

Gerard LENSKI – podejmuje problem rozwoju systemu społeczno-kulturowego, proponuje teorie ewolucji najbardziej nośną, charakterystyczną

 

Zasadnicze założenia, koncepcje i stwierdzenia:

è podejście strukturalno- funkcjonalno- ekologiczno-ewolucyjne.

è Zainteresowanie strukturą i procesami adaptacji, systemy społeczno-kulturowe układają się w pewną całość

 

Stratyfikacja społeczna jest wynikiem mechanizmów i systemów dystrybutywnych:

a) Władza, bogactwo, prestiż, nierówno rozdzielane w ramach różnych typów społeczeństw ludzkich

 

Społeczno kulturowy system społeczeństw ludzkich

Biofizyczne i społeczne środowisko

społ-kult. Cechy społeczeństwa

- populacja (zmienne genetyczne, zmienne demograficzne)

Historia - kultura (system symboli oraz przekazywania informacji,

język, ideologia, system przekonań i ich zastosowanie w

życiu codziennym, światopogląd, wartości moralne, normy)

- produkty materialne i technologie ich wytwarzania

- społeczna organizacja (sieci stosunków między członkami)

- instytucje społeczne i systemy instytucjonalne

Wspólne genetyczne dziedzictwo istot ludzkich

Wspólne genetyczne dziedzictwo istot ludzkich:

1) Takie same potrzeby podstawowe

2) Takie same podstawowe zasoby fizjologiczne do zaspokojenia tych potrzeb i pragnień

3) Motywacja do optymalizacji przyjaznych doświadczeń i minimalizacji doświadczeń nieprzyjemnych (myślenie utylitarystyczne)

4) Oszczędne gospodarowanie w działaniach, czyli dążenie do optymalnych odpłat za wydatkowanie swoich zasobów

5) Posiadamy możliwości uczenia się i modyfikowania naszego zachowania

6) Rozwijamy potrzeby pochodne, które odzwierciedlają doświadczenia ludzi jako członków społeczeństwa

7) Zdolność (dzięki genetyce) do tworzenia i posługiwania się symbolami i rozwoju kultury

8) Występują w nas silne emocje, rządze i pragnienia, które są odziedziczone po dawnych przodkach

9) Wysoko rozwinięty zmysł własnego interesu oraz silna motywacja stawiania własnych potrzeb nad potrzebami innymi (zwłaszcza gdy stawki są wysokie)

10) Istoty ludzkie są rodzajem biosystemów z ograniczonymi możliwościami do zmian i przystosowań

 

Istnieją różne rasy ludzkie, grupy charakteryzujące się specyficznym układem genów. One różnią nas pod względem cech zewnętrznych, fizycznych, ale z drugiej strony są to istotne układy genetyczne. Wspólne cechy ale i zróżnicowane populacje genetyczne. (* Indie – „gen sierpowaty” – jeżeli jednostka ma ten gen z dwójki rodziców to umiera na anemię, jeżeli z jednego rodzica – zyskuje odporność na lokalne choroby, m.in. malarię) – rola adaptacyjna genetyki.

 

Wykorzystuje teorie ewolucji Darwina à osoby bardziej dostosowane przeżywają, dobór naturalny

Ewolucja organiczna (G. Lenski):

1) Ciągłość przez reprodukcję

2) Innowacja poprzez genetyczną rekombinację i mutację

3) Zanikanie, wymieranie przez dryf genetyczny i dobór naturalny

4) Ewolucja oznacza organiczną dywersyfikację i pojawienie się wyższych poziomów zdolności populacji do mobilizowania energii i informacji

Ewolucja społeczno-kulturowa:

1) Ciągłość poprzez socjalizację

2) Innowacje przez wynalazki, odkrycia, zmiany i dyfuzję

3) Zanikanie, wymieranie przez selekcję elementów wewnątrz społeczeństw

4) Ewolucja – zdolność coraz wyższe adaptacji (mobilizacji, informacji, etc.)

 

Twierdził, że mamy podstawowe potrzeby indywidualne. Reprodukcja, wychowanie dzieci nie są jednak możliwe indywidualnie àmusimy tworzyć systemy społeczne. Zaspokajając jedne potrzeby odkrywamy inne potrzeby, rozwiązując problemy tworzymy problemy.

Ewolucyjna typologia społeczeństw - podział społeczeństw:

1) Społeczeństwa proste, zbierackie i łowieckie

2) Społeczeństwa rozwinięte zbierackie i łowieckie à społeczeństwa rybackie

3) Społeczeństwa proste, ogrodnicze à proste społeczeństwa pasterskie

4) Społeczeństwa rozwinięte ogrodnicze

5) Społeczeństwa proste, rolnicze

6) Społeczeństwa rozwinięte rolnicze

7) Społeczeństwa przemysłowe

 

Stwierdził, że najistotniejszy w społeczeństwie jest element techniczno-ekonomiczny.

Najbardziej egalitarne były pierwsze społeczeństwa (różnice i pozycje społeczne określała płeć i wiek).

 

Społeczne organizacje charakteryzują role społeczne (różne układy społeczne).

W ramach organizacji występują grupy społeczne, klasy społeczne, podział pracy.

Kultura to system symboli i przekazywania informacji (ludzki język, język pisany, język sztuczny- zapis nutowy, matematyczny, język ciała). Kultura to także ideologia!

Ideologia to normatywny system społeczeństwa (światopogląd, wartości moralne, normy)

Instytucje (stałe odpowiedzi na pojawiające się problemy) i systemy instytucjonalne:

1) Pokrewieństwo – tworzy strukturę zobowiązań i odpowiedzialności między krewnymi, określa zasady wyboru małżonków i stosunki między nimi

2) Ekonomia (technologia) – produkcja i dystrybucja dóbr cenionych w społeczeństwie

3) Ustrój polityczny (podejmowanie decyzji) – dystrybucja władzy i zbiorowe podejmowanie decyzji

4) Religia, wierzenia, praktyki

5) Edukacja (przystosowanie do pełnienia ról w społeczeństwie) – przygotowuje do podjęcia produktywnych ról w spoeczeństwie

 

Społeczno-kulturowa ewolucja jest procesem o niezwykle długim trwaniu!

 

Ewolucja biologiczna a kulturowa:

- Geny nie są symbolami - geny generują zachowania a symbole można interpretować, symboliczna informacja może być zmieniana, rewidowana

- Inne wzory przepływu informacji - Mamy do czynienia z dyfuzją kulturową

- Procesy selekcji kulturowej są dobrowolne, najczęściej świadome

Ciągłość społeczno kulturową zapewnia zwyczaj i socjalizacja

 

Innowacje:

§ Czynniki środowiskowe (dyfuzja)

§ Czynniki wewnętrzne – inteligencja i dążenie do celu

 

Trendy ewolucyjne:

1) Społeczno-kulturowa dywersyfikacja

pierwsza faza: multiplikacja społeczeństwa,

druga faza: dyferencjacja – pojawiają się inne role społeczne, różnice spowodowane izolacją kulturową: - wewnątrz złożonych nowoczesnych społeczeństw,

- między prostymi a złożonymi społeczeństwami)

2) Społeczeństwa sieciowe i zaawansowanie form technologicznych

3) Współczesny ewolucjonizm przyjmuje probabilistyczny punkt widzenia – zmienna technologiczna jest bardzo istotna, to odpowiednik zmian w puli genów co nie oznacza, że ewolucja jest procesem kumulatywnym.

 

 

Wykład 12: