Адамнын кукыктарын, бостандыктары мен Занды мудделерин сотта коргау кагидасынын мазмуны неде.

*+ Арбир адам бузылган немесе даулы конституциялык кукыктарын, бостандыктарын немесе занмен коргалатын мудделерин коргау ушин КР АИЖК-де белгиленген тартиппен сотка жугинуге кукылы. Мемлекеттик органдар, занды тулгалар немесе азаматтар занда козделген жагдайларда озге адамдардын немесе адамдардын белгисиз бир тобынын кукыктарын жане занмен коргалатын мудделерин коргау туралы сотка арыз берип жугинуге кукылы

*+ Прокурор озине жуктелген миндеттерди жузеге асыру максатында жане азаматтардын, занды тулгалардын кукыктарын, когамдык жане мемлекеттик мудделерди коргау ушин талап койып (арыз берип) сотка жугинуге кукылы. Егер занга кайшы келсе немесе алдекимнин кукыгын жане занмен коргалатын мудделерин бузса, сотка жугину кукыгынан бас тарту жарамсыз болады

*+ Ешкимге озинин келисиминсиз ол ушин занда белгиленген соттылыгын озгертуге болмайды. Жогары турган соттын озинен томенги соттын жургизетин исин тараптардын келисиминсиз алып коюга жане оны озинин ис жургизуине кабылдауга кукыгы жок

Азаматтык исти козгау ушин негиз болып табылады:

*+ Арыз

*+ талап арыз

Азаматтык сот исин жургизудин турин атаныз:

*+ Ерекше талап арыз ондириси

*+ буйрык ондириси

*+ талап арыз ондириси

Азаматтык дау аралык соттын карауына берилуи мумкин:

*+ Тараптардын келисими бойынша

*+ Занда корсетилген талаптарга сай

Азаматтык ис жургизудин кагидасы болып табылады:

*+ Жариялылык,

*+ сот исин жургизудин тили,

*+ диспозитивтилик, сайысушылык

Апелляциялык соттын окилеттигин атаныз:

*+ Шешимди озгериссиз калдырып, шагымды немесе наразылыкты канагаттандырмай тастау;

*+ сот шешимин озгерту; шешимди жойып, жана шешим шыгару; материалдык немесе процессуалдык кукык нормаларын бузушылык аныкталганда шешимди жойып, исти жанадан карауга жиберу;

*+ шешимди толыктай немесе ишинара жойып, сот ондирисин токтата алады немесе арызды караусыз калдырады

Апелляциялык сатыдагы сотпен ис кандай шекте каралады:

*+ Истi апелляциялык тартiппен карау кезiнде сот бiрiншi сатыдагы сот шешiмiнiн зандылыгы мен негiздiлiгiн толык колемiнде тексередi;

*+ апелляциялык сатыдагы сот малiмделген талап кою шегiнде жана фактiлердi аныктап, тараптын далелдi себептер бойынша бiрiншi сатыдагы сотка беруге накты мумкiндiгi болмаган жана далелдемелердi зерттей алады.

Азаматтык ис жургизу кукыгынын кайнар коздерин атаныздар:

*+ Казакстан Республикасынын Конституциясы;

*+ азаматтык истер бойынша сот исин жургизуди егжей - тегжей регламентациялайтын Казакстан Республикасынын Азаматтык ис жургизу кодекси;

*+ Казакстан Республикасы Президентинин Жарлыктары, Казакстан Республикасы Укиметинин каулылары, Казакстан Республикасынын катысуымен Халыкаралык шарттар;

Азаматтык сот исин жургизуде жогаргы кадагалауды жузеге асыратын, Прокуратуранын кызмети кандай зан актилеримен реттеледи:

*+ Казакстан Республикасынын Конституциясымен;

*+ «Казакстан Республикасынын Прокуратурасы туралы» Казакстан Республикасы Занымен;

*+ Казакстан Республикасынын Азаматтык ис жургизу кодексимен;

Азаматтык ис жургизу кукыктык катынастарынын субъектилерин атаныз:

*+ азаматтар мен уйымдар;

*+ шетел азаматтары жане азаматтыгы жок тулгалар;

*+ шетел касипорындары мен уйымдары;

Азаматтык ис жургизудеги тараптарга тусиник бериниздер:

*+ тараптар - бул азаматтык ис жургизудин негизги субъектилери, оларсыз ис жургизу мумкин емес;

*+ тараптар-бул даулы материалдык кукыктык катынастын субъектилери;

*+ тараптар- бул талаптык ис жургизудеги истерге катысушы тулгалар, олардын кукыктары мен миндеттери туралы дауды сот шешеди;

Аткарушылык ис жургизудин катысушыларын атаныз:

*+ аткарушылык ис жургизудеги тараптар баскаша атауга ие ондирип алушы жане борышкер;

*+ сот орындаушысы-бул мемлекеттик кызметте туратын жане соттар мен озге де органдардын каулыларын орындау бойынша занмен оган жуктеген миндеттерди орындаушы лауазымды тулга;

*+ аткарушылык ис жургизудеги сот (судья);

Азаматтық іс жүргізу құқық ғылымы:

*ҚР және шетелдегі азаматтық іс жүргізу құқығының даму заңдылығы, маңызы, сипаты табиғаты туралы теориялар, концепциялар, көзқарастар жүйесі, оның тәжірибеде қолданылуы

*азаматтық іс жүргізу құқығының біртұтас және оның жеке институттарының тарихи дамуының зерттелуі

*азаматтық іс жүргізу мен азаматтық іс жүргізу құқығының маңызды проблемалары бойынша ғылыми білімдердің жиынтығы

Азаматтық іс жүргізудегі үшінші тұлғалар:

*негізгі тараптар арасындағы басталған іске дербес талаптарын мәлімдеу үшін қатысушы тұғалар

*мүддесі тараптардың мүдделерімен сай келмейтің тұлғалар

*мүдделерін қорғау мақсатында талапкер не жауапкер жағынан қатысатын тұғалар

Азаматтық іс жүргізудегі ұйымдастырушылық принцип:

*барлық адамдардың заң мен сот алдындағы принципі

*адамның құқықтарын бостандықтары мен заңды мүдделерін қорғау

*сотта істі қараудың жариялылық принципі

Азаматтық іс жүргізудегі сот тапсырмасының түсінігі:

*басқа қалаларда дәлелдеме жинау қажеттілігі туралы өтінішті қанағаттандырған жағдайда тиісті сотқа бегілі бір іс жүргізу әрекетін жасауға істі қараушы сот тапсырма береді

*басқа аудандағы сотқа белгілі бір іс жүргізу әрекетін жасауға істі қараушы сот тапсырма береді

Азаматтық іс жүргізуде еріксіз келтіру шарасы қолданбайды:

*прокурорға

*арыз берушіге

Азаматтық іс мәні бойынша сотта қарауға жатады:

*аудандық, облыстық мамандандырылған және ҚР Жоғарғы сотында

*облыстық сотта

Азаматтық істі қарау және шеші мерзімі:

*мемлекеттік қызметкерлердің шешімдерін даулау туралы істер бір айға дейін шешіледі

*алимент өндіріп алу туралы іс бір айға дейін шешіледі

*арыз түскен сәттен екі айға дейін қаралып шешіледі

Азаматтық істі бірінші сатыдағы сотта қарау мерзімі:

*алимент өндіріп алу туралы істер бір айға дейінгі мерзімде

*азаматтық істердің жекелеген санаттары үшін заңдарда ҚР АІЖК-нің 174-бабында көрсетілген мерзімдерден өзге де мерзімдер белгіленуі мүмкін

Азаматтық істі сотта қарауға әзірлеу барысында қандай әрекетке жол берілмейді:

*шешім шығаруға

*істі қарауға кейінге қалдыру

Азаматтық істі бірінші сатыдағы сотта қараудың бөлімдері:

*әзірлеу бөлімі, істі мәні бойынша қарау

*сот жарыссөздері, прокурордың қорытындысы

Азаматтық іске қатысушы тұлғалар ҚР АІЖК-нің 44 бабына сәйкес

*ерекше сот ісін жүргізуге қатысатын мәлімдеушілер мен мүдделі адамдар

Азаматтық іске қатысушы тұлғалардың құрамына кіретін процеске қатысушы:

*даудың нысанасына дербес талаптарын мәлімдейтін үшінші тұлға

Азаматтық іске прокурордың қатысуы:

*мемлекеттің мүддесін қозғвйтын істер бойынша

*өз бастамасымен қатысады

Азаматтық істерді қарап шешуде азаматтық іс жүргізу құқық қатынастарының түрлері

*негізгі

Апелляциялық шағымды немесе наразылықты қайтару жағдайлары:

*шағымды немесе наразылықты берген тұлғаның өтініші бойынша

*егер шағымдану немесе наразылықты кетіру мерзімі өтіп кетсе

*шағымды, наразылықты қозғалыссыз қалдыру туралы судьяның қаулыдағы нұсқаулары мерзімінде орындалмаса

Апеллияциялық сатыдағы соттың өкілеттілігі:

*бірінші сатыдағы соттың шешімін өзгертуге

*шешімді өзгіріссіз қалдыруға

*бірінші сатыдағы соттың шешімінің күшін жоюға және шешім шығаруға

Апелляциялық сатыдағы тараптар мен бітімгершілік келісім жасаудың мүмкіндігі:

*ҚР АІЖК-не сәйкес, тараптардың бітімгершілік келісімі сотқа жолданған жазбаша арыздарында көрсетілуі тиіс

*тараптардың бітімгершілік келісім жасаған салдарынан апелляциялық сатыда бірінші сатыдағы сот шешімінң күшін жойылып, іс бойынша іс жүргізу қысқартылуы мүмкін

*апелляциялық сатыда тараптар бітімгешілік келісімге келе алады

Апелляциялық қараудың нысанасы:

*істі қарау мен шешу кезінде АІЖ заңы нормаларының сақталуын тексереді

*материалдық құқық нормаларының қолданылуы мен түсіндірілуімен дұрыстығын тексереді

*сот істе бар және қосымша табыс етілген материалдар бойынша істің нақты мән жайы анықталуын тексереді

 

Азаматтық сот ісін жүргізуде жоғары қадағалаудағы жүзеге асыратын прокуратураның қызметін реттейтін заң актілері:

*ҚРАІЖК

 

Б