Тест для учителей чувашского языка

 

1. Чăваш чĕлхи мĕнле чĕлхесен йышне кĕрет?

- финн чĕлхисен йышне

- тĕрĕк чĕлхисен йышне

- монгол чĕлхисен йышне

- славян чĕлхисен йышне

2. Пĕр тымартан пулса кайнă сăмахсене мĕнле калаççĕ?

- тăван чĕлхесем

- хурăнташ чĕлхесем

- пĕр тымарлă чĕлхесем

- çывăх чĕлхесем

3. Мĕн вăл историзм?

- халь усă куракан сăмахсем

- пурте пĕлекен сăмахсем

- ĕлĕк каçарура усă курнă,халĕ манăçа тухнă япала ячĕсем

- истори кĕнекисенчи мĕн пур сăмахсем

4. Чăваш алфавитĕнче пурĕ:

- 17 уçă,20 хупă сасă

- 13 уçă, 22 хупă сасă

- 11 уçă, 22 хупă сасă

- 13 уçă, 24 хупă сасă

5. Тĕрĕк халăхĕсем шутне пурĕ миçе халăх кĕрет?

- 27 халăх

- 24 халăх

- 23 халăх

- 26 халăх

6. Мĕн вăл грамматика?

- синтаксиспа лексика

- лексикăпа морфологи

- фонетикăпа графика

- морфологипе синтаксис

7. Ача-пăча калаçни пахчара ян-ян каять. Ку предложени:

- хутсăр

- пăхăнуллă хутлă

- сыпăнуллă хутлă

- союзсăр хутлă

8. Çак предложенин хăш схеми тĕрĕс?

 

1

 

 

2.

 

 

Çуркунне çывхарса килнине туйма пулать:сăртсем çинче юр ирĕлни курăнать,таçта аякра тÿпе кăвакарни палăрать.

9. Атăл çи Пăлхар патшалăх гербĕ:

- пулă-шыв хуçи,шыв хăвачĕ.

- кашкăр-уй хуçи, çут çанталăка тасалăхра тытакан вăй.

- упа-вăрман хуçи, чăвашăн чи пысăк хăвачĕ.

- бар-кушак йăхĕ, сассăр çÿрекен, никамран та хăраман ирĕклĕ хăват.

10. Мĕн вăл сингармонизм?

- предложенири сăмахсен килĕшĕвĕ.

- сăмахри сасăсен килĕшĕвĕ

- сăмахри сасăсен пĕрпекленĕвĕ

- сăмахри сасăсем тухса укни

11. Хунчăкам тесе кама калаççĕ?

- упăшкан шăллĕне

- арăмăн пиччĕшне

- арăмăн шăллĕне

- упăшкан пиччĕшне

12. Çак сăвă йĕркисем камăн?

 Кам-ха, кам çак халăха пĕлет:

 Вăл çĕр-пин сăмахпала пуплет.

 Çĕр-пин юрă-çемĕ кĕвĕлет,

 Çĕр-пин тĕслĕ тĕрĕ вăл тĕрлет…

- Яков Ухсайăн

- Петĕр Хусанкайăн

- Çеçпĕл Мишшин

- Митта Ваçлейĕн

13. Чăваш Республикин Патшалăх Гимнĕн авторĕсем:

- Илле Тукташ, Г.Лебедев.

- В.Урташ, Ф.Лукин.

- П.Хусанкай, Г.Хирбю.

- Н.Ваçанкка, А.ОрловШуçăм.

14. Иван ЯковлевичЯковлев хăçан тата ăçта çуралнă?

- 1868 çулта, Тутарстанăн Аксу районĕнчи Çĕнĕ Усел ялĕнче.

- 1848 çулта,Тутарстанăн Çĕпрел районĕнчи Саплăк ялĕнче

- 1849 çулта,Тутарстанăн Пăва районĕнчи Рункă ялĕнче

- 1848 çулта,Тутарстанăн Теччĕ районĕнчи Кăнна Кушки ялĕнче

15. Шухăш тĕшши тесе мĕне калаççĕ?

- шухăш тăрăх предложенири тĕп ыйту çине хуравлакан сăмаха

- предложенири ытти сăмахсене пăхăнман тĕп члена

- япала ятне ăнлантаракан кĕçĕн члена

- пĕр ыйтурах тăрса предложенире пĕр сăмахпах çыхăнакан члена

16. П.Н.Осипов çырнă трилоги хăшĕ?

- «Кăра çилсем»

- «Сĕве Атăла юхса кĕрет»

- «Элкей таврашĕ»

- «Айтар»

17. «Салампире» усă курнă çак йĕркесенчен хăшĕ хайлав шухăшне уçса парать?

- «Хĕр ĕмĕрĕ - хăналăх, арăм ĕмĕрĕ – яланлăх».

- «Каснă чĕлле каялла çыпăçтараймăн»

- «Юратса кĕтме пĕлекенсем,шанчăка çухатманнисем - телейлĕ!»

- «Чыса çамрăкран упра»

18. А.Артемьев çырнă «Симĕс ылтăн» хайлава мĕнпе повесть теççĕ?

- Автобиографилле повесть

- Историлле повесть

- Психологилле повесть

- Приключенилле повесть

19. «Ягуар» калава кам çырнă?

- А.Кипеч

- М.Кипек

- Л.Агаков.

- В.Туркай

20. 1822 çултаН.Я.Бичурин Вырăс патшалăхĕн столицине Петербурга таврăннă, анчах ăна тĕн сучĕпе айăпланă, утрав çине ссылкăна янă.Мĕншĕн?

- Тĕн йăлийĕркисене пăснă тесе айăпланă

- Тĕн ĕçĕпе ĕçлемесĕр пурăннă тесе айăпланă

- Чиркÿ пурлăхне сутнă тесе

- Тăван çĕр-шыва сутнă тесе

21. В.Алентей повеçе мĕншĕн «Хырсем ĕмĕрех ем-ешĕл» тесе ят панă?

- Хырсем Гриша Антоновăн палăкĕ вырăнне шутланаççĕ

- Çамрăкла вилнĕ паттăрсем нихăçан та ватăлмаççĕ,ĕмĕрех çамрăк тăраççĕ.

- Икĕ хуравĕ те тĕрĕс мар

- Икĕ хуравĕ те тĕрĕс

22. Мĕн вăл романтизм?

- Литературăпа ÿнер юхăмĕ; унăн тĕллевĕ - пурнăçа пур май таран тулли те тĕрĕс сăнласси

- 19-мĕш ĕмĕрти литература юхăмĕ;вăл расна йышши вăйлă характерсене сайра тĕл пулакан ларутăрура сăнлать

- 19-20-мĕш ĕмĕрсенчи реализм традицийĕсене татнă юхăмсен пĕрлехи ячĕ

23. Чăваш литературинчи эрех сиенĕ çинчен сăнлакан хайлавсем:

- Марфа Трубина «Хăнаран», Б.Чиндыков «Аçу»

- Марфа Трубина «Асăнмалăх,савăнмалăх», Л.Агаков «Салтак ачисем»

- Илпек Микулайĕ «Госпитальте», Исаев Мĕтри «Лисук чăптаçă»

- Н.Мăранькка «Ĕмĕр сакки сарлака», А.Артемьев «Салампи»

24. Союзсăр хутлă предложенири хутсăр предложенисене пĕр-пĕринпе мĕн çыхăнтарать?

- интонаци пĕрлĕхĕ

- пайсен вырăн йĕрки

- аффикс

- хыç сăмах

25. Çакă çутă тĕнчере вăйли çук та этемрен»çак йĕркесене кам каланă?

- Çеçпĕл Мишши

- Петĕр Хусанкай

- Константин Иванов

- Яков Ухсай

26. Хăш ваттисен сăмахĕнче хыç сăмах пур?

- Хитре çеçкен кунĕ кĕске.

- Пĕччен йывăçа çил ытларах тустарать.

- Хурамана çамрăк чух аваççĕ.

- Вăрман киле пушă ямасть.

27. Сыпăнуллă союзсен мĕнле ушкăнсем пур?

- çыхăнтару,пĕрлештеру, уйăру.

- сыпăнтару, хирĕçлев,уйăру.

- пĕрлештеру,хирĕçлев,уйăру.

- çыхăнтару, пĕрлештеру,хирĕçлев.

28. Чăваш чĕлхинче сыпăк тĕвви мĕнрен килет?

- хупă сасăран

- уçă сасăран

- юнашар тăракан икĕ хупă сасăран

- юнашар тăракан икĕ уçă сасăран

29. Мĕн вăл морфологи?

- чĕлхе наукин пуплев пайсем, грамматика пĕлтерĕшĕ, грамматика формисемпе категорийĕсем çинчен вĕрентекен пайĕ.

- сăмахсене сасăсемпе пусăм тĕлĕшĕнчен тĕрĕс калама вĕрентекен чĕлхе наукин пайĕ.

- уйрăлми тачă çыхăннă сăмах майлашăвĕсем çинчен вĕрентекен пай.

- пуплев епле йĕркеленнине тĕпчекен грамматика пайĕ.

30. Хăш паллă çыравçăсем Яковлев шкулĕнче вĕреннĕ?

- В.Элпи, М.Федоров.

- Трубина Мархви, К.Иванов.

- М.Волкова, Çеçпĕл Мишши.

- Р.Сарпи, Юхма Мишши.

31. Çеçпĕл Мишши пурнăçĕ çинчен Украинăра камсем кĕнеке çырнă?

- Ю.Збанайкий, П.Чичканов.

- Павло Тычина,Ф.Покрышень.

- Н.Рубис,С.Репьях.

- Павло Тычина,Н.Рубис.

32. Чăвашла кинокартинăсем укерес ĕçе кам пуçарса янă?

- Ф.П.Павлов.

- И.С.МаксимовКошкинский.

- П.Н.Осипов

- Исаев Мĕтри

33. Сăпатлантару тесе мĕне калаççĕ?

- пĕр ăнлав вырăнне тепĕр ăнлава тулашри е шалти çыхăнăвне кура калани.

- çынна е пулăма ячĕпе калас вырăнне урăх сăмахсемпе калани.

- çут çанталăк пулăмĕсене, япаласемпе ăнлавсене чунлă, чĕрĕ чун пек туса кăтартни.

- пĕрпĕр япалана,пулăма витĕмлĕрех кăтартма ăна урăх япала е пулăм пек ытарлăн сăнлани.

34. Мĕн вăл аллитераци?

- юнашар тăракан хупă сасăсем пĕрпекленни

- хупă сасăсем вăрăммăн илтĕнни

- уçă сасăсен янăравлăхĕ

- хупă сасăсен янăравлăхĕ.

35. Халăх сăмахлăхĕнче тата илемлĕ литературăра этем пурнăçĕн пусине çут çанталăкри пулăмсемпе ытарлă кăтартнине мĕн теççĕ? (тĕслĕх, юман-атте, хăва-хĕр…)

- танлаштарни

- антитеза

- эпитет

- символ

36. К.В.Иванов чаплă «Нарспи» поэмине мĕнле сăвă виçипе çырнă?

- силлабика

- силлабо-тоника

- тоника

- пĕри те тĕрĕс мар

37. Мĕн вăл урок?

- класа йĕркелени

- вĕренÿ ĕçĕн тĕп форми

- вăйă

- пĕри те тĕрĕс мар

38. Икĕ сыпăклă сăвă виçисен ятне палăртăр:

- дактиль

- амфибрахи

- ямб

- анапест

39. Хăйĕн ĕçĕсенче чăваш чĕлхин фонетикипе морфологине тата синтаксисне тĕплĕн те туллин çутатса паракан, тĕнчипе паллă 17 томлă словарь авторĕ:

- Н.И.Золотницкий

- Н.И.Ашмарин.

- С.П.Горский

- В.Г.Егоров.