Друк у прадваенныя годы. (17 вопрос)

В 1940 г. количество газет по сравнению с 1937 г. увеличилось почти на 300 и достигло 8806. Разовый тираж всей газетной периодики за эти годы вырос с 36,2 до 38,4 млн. экз В предвоенные годы продолжался процесс дифференциации прессы. Создаются новые центральные отраслевые газеты: «Черная металлургия», «Угольная промышленность», «Нефть», «Машиностроение» и др.

Неуклонно росла сеть газет на национальных языках. К 1939 г. количество изданий, выходивших в национальных советских республиках, достигло 2500. Структура многонациональной советской прессы получила дальнейшее развитие за счет печати вошедших в состав СССР западных областей Украины, Белоруссии, Молдавии, Латвии, Литвы, Эстонии. В новых советских республиках начался интенсивный процесс строительства однопартийной советской журналистики. Создавалась дифференцированная система периодики как на русском, так и на национальном языках. Вышли новые республиканские газеты «Советская Молдавия», «Советская Латвия», «Советская Литва», «Советская Эстония».

В 1939–1940 гг. происходит развитие внутриредакционной структуры. Появляются новые отделы, в частности, отдел пропаганды учреждается в центральных газетах «Правда», «Красная Звезда», «Комсомольская правда», а также в республиканских, краевых и областных партийных и комсомольских газетах; укрепляются отделы критики и библиографии; реорганизуются штаты областных, краевых и республиканских газет, в их штаты вводятся собкоры по группе районов, укрепляются районные газеты.

В конце 30-х гг. каких-либо серьезных изменений в журнальной периодике не было. В 1937–1940 гг. число журналов возросло лишь на 22 издания и достигло 1822 названий.

Дальнейшие сдвиги произошли в советском радиовещании. Среднесуточный объем Центрального радиовещания в 1940 г. составил 64,3 часа, в том числе на основные программы приходилось 41,3 часа, на передачи для зарубежных слушателей – 23 часа.

В предвоенные годы ускорялись темпы строительства телевидения. 5 ноября 1938 г. начались опытные передачи Московского телевизионного центра на Шаболовке. Месяцем раньше – 1 октября – вышел в эфир телевизионный центр в Ленинграде. В феврале 1939 г. была проведена первая телевизионная передача в Киеве. В стране начинался процесс освоения электронного телевидения с разложением изображения на 343 строки.

Проблематика советской журналистики в предвоенные годы была тесно связана с пропагандой «величайших побед социализма в СССР», провозглашенных в марте 1939 г. на XVIII съезде ВКП(б), и описаниями мрачных картин жизни капиталистического мира. Причем сравнение «у нас» и «у них» всегда было в пользу советской страны и ее народов, начавших борьбу за выполнение третьей пятилетки.

В конце марта 1939 г. «Правда» публикацией письма коллектива завода «Красный пролетарий» положила начало освещению в прессе соревнования имени Третьей пятилетки. В многочисленных материалах, поступавших из крупнейших городов страны и ведущих промышленных предприятий, газеты и радио рассказывали о дальнейшем развитии индустриальной базы, о крепнущей оборонной мощи страны. В газетах стали постоянными рубрики, связанные с соревнованием имени Третьей пятилетки, регулярно появлялись Доски почета и другие формы агитационного и организационного участия печати в активизации соревнования.

Материалы газет не оставляли сомнений в том, что отрасли тяжелой индустрии справляются с плановыми заданиями, и количество отправляемых Красной Армии танков, самолетов, орудий и другой боевой техники неуклонно растет. И это действительно было так. За три с половиной года, предшествовавших Великой Отечественной войне, в СССР было произведено около 23 тысяч боевых самолетов – истребителей и бомбардировщиков, часть из которых – новых типов.

С вооруженной мощью Советского государства не могла не считаться фашистская Германия. Чтобы обезопасить себя, Гитлер настоял на том, чтобы 23 августа 1939 г. – за неделю до нападения на Польшу – был подписан договор между СССР и Германией о ненападении.

Сегодня, более чем полвека спустя, стало известно, что присоединение к СССР Прибалтийских республик, Западной Украины, Западной Белоруссии, Бесарабии и попустительство Советского государства агрессивным действиям Германии в Западной Европе стало результатом их тайного сговора, являвшегося составной частью советско-германского договора «О дружбе и границах», подписанного в конце сентября 1939 г.

Международная проблематика во второй половине 30-х гг. занимала значительное место на страницах советской печати. Немало внимания уделялось забастовочной борьбе трудящихся всех стран за свои экономические и гражданские права, подавлению революционного движения внутри капиталистических государств, событиям в Испании, мировому антифашистскому движению. Однако после заключения пакта о ненападении со страниц советских газет исчезла критика фашизма и его агрессивного характера. Договор с Германией назывался гарантом мира и расхваливался на все лады.

 

19. Газета “Звезда” у 1921-1925гг. (немного 3 вопроса)

Вялікую ролю ў развіцці рабселькораўскага руху, у яго аб’яднанні і арганізацыі адыгралі цэнтральныя газеты Беларусі на чале са “Звяздой” У 1921-1923гг. “Звязда” на сваіх старонках часта выступала за матэрыяламі, у якіхз абмяркоўваліяся розныя пытанні рабселькор.руху.

 У нумары ад 3 ліпеня 1923г., напрыклад, гзаета змясціла памятку рабкора, у якой давала парады рабочы карэспандэіам аб тым, як пісаць, на што звяртаць увагу ў першую чаргу.

6 верасня 1923 г. пад рубрыкай “Запамятай, ваенкор!” “Звезда” звярталася з просьбай прасылаць карэспандэнцыі аб жыцці, вучобе, адпачаынку салдат, паведамляла пра тое, што пры газеце створаны аддзел “Сярод дзяцей”.  У студзені 1922 г. Адбыўся першы сход рабкораў “Звязды”. Сход даў штуршок да пашырэння і паглыблення сувязі газеты з рабкорамі.  З ростам рабсель-га руху востра паўстала неабходнасць у абмене вопытам рабоыт, у выбары новых арганізацыйных форм.

З 12 па 19 студзеня “Звязда” правяла “Нядзелю друку” пад дэвізам “15000”. 12 студзеня 1923 г. У дзевятаым нумары “Звязда” падкрэслівала, што “Нядзеля друку” павінна пашырыць колькасць падпісчыкаў, узмазніціь сувязь чытача за газетай і павялічыць колькасць рабочых карэспандэнтаў.

Нумар “Звезды” ад 7 лютага 1925 г. адкрываўся перадавой “Да Усебеларускага з’езда селькораў”. У ей адзначалася: “Селькор знаходзіцца на самых перадавых пазіцыях...”. 12 верасня 1924 г. газета друкавалася на чатырох, шасцi, а са студзеня 1925 г. - на васьмi палосах фармату «Звезды». Яна даволi хутка прывабiла чытачоу інфармацыяй з далёкіх куткоу вёскi, запрасiла да удзелу вялікую колькасць селькорау, рэдакцыя атрымлiвала шмат пісем ад сялян.

Кiраунiк беларускага урада А. Чарвякоу у «Звезде» сфармулявау задачы на перспектыву. Ён прапанавау сканцэнтраваць увагу на «трох кiтах» сацыялiстычнай эканомiкi: сельскай гаспадарцы, прамысловасцi i культурным бу-даунiцтве. Аднак у знаёмых iдэях сацыялiстычнага будаунiцтва загучалi новыя матывы. У сяле налiчвалася больпi за 700 тыс. аднаасобнiкау, неабходна было накiраваць iх па сацыялiстычным шляху, гэта значыць надыходзiу перыяд калектывiзацыi. Усе большую моц набiралi сераднякi i кулакi, апошнія давалi да 30 % сельгаспрадукцыi. Ставiлася задача абмежаваць iх дзей-насць, не даць аб'яднацца з сераднякамi, а утварыць саюз сераднякоу i беднякоу. Класавая барацьба у вёсцы узмацнялася. Наблiжауся новы перыяд у развіццi грамадства.

Аднак неабходна падкрэслiць своеасаблiвасць гэтага перыяду у развiццi беларускай журналiстыкi. У складаных палiтычных умовах беларускi друк стау неад'емнай часткай сацыяльнага кіравання, што спрыяла стварэнню у рэспублiцы эфектыуных органау улады. Разам з гэтым друк стау арганiчным звяном гаспадарчага комплексу i на аснове прапаганды заканамернасцей новай эканамiчнай палiтыкi садзейтчау аднауленню народнай гаспадаркi i стварэнню асноу савецкай эканомікi. I нарэшце, беларускi друк умацоувау дэмакратычны падмурак нацыянальнай культуры.

20. Сатырычныя выданні ў гады Вялік.Айчын.вайны. (15 вопрос)

На працягу ўсей вайны газеты-плакаты “Раздавім фашысцкую гадзіну” і “Партызанская дубінка” сродкамі сатыры выкрывалі звярынае аблічча гітлераўскіх заваеўнікаў, шаленыя планы нацыстаў. Чорная постаць фашысцкага бандыта з яго чалавеканенавісніцтвам і духоўнай спустошанасцю, цынізмам і нахабнасцю, прагнасцю да крыі і чужога дабра выразна выступае на старонках агітплакатаў у шматлікіх памфлетах, фельетонах, сатырычных замалеўках, мініяцюрах, вершах, частушках, байках, гумарэсках, прыгодніцкіх апавяданнях, анекдотах, жартах, падтэкстоўках пад карыкатурамі і іншых творах, у якіх фашысцкія вылюдкі імянуюцца суровымі словамі: людаеды, звяры, знішчальнікі. Едкая, гнеўная сатыра выкрыквала не толькі крывавы воблік фашызму, але і чалавеканенавісцнікія планы бліцкрыга, крывавы тэрор на часова зававаных савецкіх тэрыторыях і многія іншыя злачынвсты нацыстаў. Пярод партызан і насельніцтва акупіраванай тэрыторыі вялікай папулярнасцю карысталася “Малая партызанская энцыклапедыя”. Аўтарамі яе былі пісьменнікі, журналісты. Яны выкарыстоўвалі канкрэтныя факты, народны гумар, простанародную мову з яе ярка выражаный эмацыянальнай экспрэсія. Работнікі друку паказвалі подлы чалавеканенавісніцкі воблік лютых забойцаў. Цікава сказаць, што многія падпольный і партызанскія выданні перадрукоўвалі   “Малую партызанскую энцыклапедыю”, выкарыстоўвалі яе асобныя матэрыялы і факты ў лістоўках і адозвах да народа.

21. Выданні беларускай плыні ў перыяд нямецкай і польскай акупацыі (1918-1920гг). (1 вопрос)

У першай палове лютага 1919 г. пачалася інтэрвенцыя буржуазнай Польшчы супраць Савецкай Расіі. 19 лютага быў створаны Заходні фронт.

З першых жа дзен інтэрвенцыі друк Беларусі дзейсна дапамагаў партыі і Савецкаму ўраду мабілізоўваць насельніцтва на барацьбу з польскімі легіянерамі. Газеты страсна заклікалі рабочых, сялян, салдат, усіх сумленных грамадзян на шкадаваць сіл і жыцця дзеля абароны заваеў рэвалюцыі.

3 мая 1919 г. “Звязда” надрукавала адозву “Працоўнаму насельніцтву Польшчы, Саветам рабочых, чырвонаармейскіх і сялянскіх дэпутатаў, усім працоўным, усім, усім, усім”, дзе падкрэслівалася, што польскія легіянеры для таго, каб вярнуць улады памешчыкаў і капіталістаў.

4 мая “Звязда” надрукаваала спіс членаў Цэнтральнага Камітэта Камуінстычнай партыі Літвы і Беларусі, якія накіроўваліся на фронт.

21 мая 1919 калі польскія легіены дакаціліся да Вілейкі і пагражалі Мінску, “Звезда” на усю першую паласу вялікімі літарамі надрукавала шматрадковую “шапку”-заклік: “Рабочыя, сяляне, чырвонаармейцы! Сацыялістычнай рэвалюці неабходна ваша абарона!”.

У акупіраваных раенах Беларусі выдаваліся лістоўкі, адозвы партыйных падпольных арганізацый, распаўсюджваліся цэнтральныя газеты “Звязды” і інш. 17 мая 1920 г. выйшаў першы нумар падпольнай газеты “Белорусская правда” – орган партызан-камуністаў. Гэты нумар адкрваўся заклікам: “Таварышы, браты, рабочыя і сяляне Беларусі!...”

У інфармацыі “Дапамога блізка” паведамлялася пра тое, што Чырвоная Армія вызваліла Лепель, Дзясну, Глыбокае, Дрысу, Ігумен і інш.

З 16 кастрычніка 1919 г. “Соха і молот” пачала друкаваць “Старонку чырвонаармейца”.

1 лютага 1920 г. у Смаленску выйшаў першы нумар газеты “Савецкая Беларусь” – орган ЦВК і СНК БССР. Нумар быў падпісаны рэдактарамі – Чарвяковым, Кнорым, Бурбісам і Шантаром.

“Савец.Бел.”. на сваіх старонках актыўна праводзіла масавыя кампаніі “Тыдзень-фронту”, “Тыдзень – на карысць абароны”, і інш.

Такім чынам, у суровыя і грозныя гады замежнай ваеннай інтэрвенцыі і грамадзянскай вайны друк Беларусі, пераадольваючы цяжкасці, палымяна клікаў масы на барацьбу з акупантамі, няшчадна выкрываў конгтррэвалюцыянераў, палка абараняў заваевы сацыялістычнай рэвалюці.