Сутнасть уяуленняу аб рэчыва-полевай матэрыи

Пачынаючы з 19ст. зрабилася традыцыяй личыць што усе прадметы складаю.цца з рэчыва и поля,значыть у структурных адносинах физ. матэрыя дзелицца на рэчыва и на поле. Рэчыва надзелена энергияй и массай памиж якими иснуе узаемасувязь.19 ст. пачало узгадвацца поле як други вид матэрыи,яки не надзелены массай пакою,а надзелены массай энергии.Филасофия пачынае выкарыстоувать паняцце поле у абстракнасти.Утой самы час як физичнае поле николи не бывае абстракным а яно заусёды праяуляецца як нешта вельми дакладнае.Выяуленне шчыльнай узаемасувязи памиж рэчывам и полем прывяло да паглыбленных уяуленняу як у сферы физики так и у сферы филасоускага матэрыялизма па пытанню структурнасти матэрыи.На гэтай падставе были дакладна размежаваны катэгорыи тэорыи рэчыва и матэрыи.

 

 

Матэрыи и рух, асноуныя формы руху.

Прызнанне факта иснавання матэрыи прадугледжвае прызнанне што матэрыя находзицця у няспыннай рухливасти,значыть рух гэта усеагульны и абавязковы спосаб иснавання матэрыи.У гисторыи филасофии па рознаму тлумачылася разуменне руху.Напрыклад,у механицызме-рух гэта перамяшчэнне тела и змяненне яго месцазнаходжання; матэрыялисты 18 ст. Гольбах и Толанд личыли што рух иснуе сам па сябе и крыница руху знаходзицца у им самим; у сучасны момант рух характырызуецца универсальнасцю.

Асноуныя формы руху матэрыи:

1.Механичная форма руху.Яна ахопливае рух структурных адзинак,пачынаючы ад самай дробнай пылинки и далей.

2.Физичнаяформа руху. Носьбитами гэтага руху выступають не прадметы,а малекулы.

3.Химичная форма руху. Носьбитами гэтага руху выступають атамы.

4.Биялагичная форма руху.Биялагичным рухам зйяуляюцца любыя працэссы жыцця.

5.Сацыяльная форма руху. Носьбитами гэтага руху выступае чалавек и грамадства у цэлым,як складаная структура.

 

Виртуальнасть и карпускулярна хвалевы дуализм.

Квантавая тэорыя называе виртуальными частинками кароткажывучыя прамежкавыя становишча микрасистэмы.Виртуальнасть гэта не характарыстыка иснуючых микрапрацэсса и зйявау,а тольки прыблизна и вельми зручны спосаб их разгляду.

Сучасны физичны малюнак свету яки атрымау назву квантавым зяуляецца трэтим па лику гисторыи физики филасофии.Ен дапоуниу и узмацниу механичны и электрадынамичны малюнак свету:злучыу их памиж сабой.

1.Механичны малюнак свету.Тут матэрыя разумелася як нейкая прадметная субстанцыя,якая складаецца з недзялимых и нязменных атамау и якия перамшчаюцца па бязмежнай прасторы.

2. Электрадынамичны малюнак свету.Тут увесь свет уяуляуся у выглядзе универсальнага поля,якое рухаецца па прынцыпу хвали.

3.Квантавы малюнак свету.Гэты варыянт злучае памиж сабою два папярэдния тыпы руху.

Адкрыцци 20ст. у сферы физики дали новае тлумачэнне паняццю рух.Яны засведчыли што два тыпы руху иснуюць тольки у двуадзинстве.

 

 

Энергетызм і пытанне цепл смерці сусвету.

Сутнасть гэтай канцэп.-пач 20ст-пад час афармлення новай фіз.Яе сутнасць:у перспектыве раунамер размеркаванне энергіі і сусвет памрэ ад недахопу цяпла.Матэрыя і рух непарыуна связаны таму палажэнні канцэпцыі датычыцца да сферы руху.

Прыклад:напаленная печ паступова адае цяпло і яно распред ровномерно па пакою.І пакой раунамерно астывае.Сусвет астыне як пакой.Гэта бред,бо ігнаруецца факт што гэта размеркаванне справ. Толькі для тепл энергіі.У фізікі гэты закон асэнсоуваецца толькі з аднаго боку:колькаснага і пры гэтым абстрагуецца ад якаснага(звязнага з ім).

 

 

Прастора и час як форма быцця матэрыи.

Прастора и час зйяуляецца важными атрыбутами матэрыи.Няма ни аднаго прадмета прыроднай зйявы ци працэсса яки не надзелены прасторава-часавыми величынями и гистарычна аформилася 2 падыходы у рауменни прасторы:

1.Субстанцыяльная канцэпцыя.Тут прастора и час разглядаюцца як нешта самастойна иснуючае побач з матэрыи.

2.Рэляцыйная канцэпцыя. Тут прастора и час разглядаюцца не як асобная самастойныя сутнасти,а як формы иснавання формы абекта.

Даюцца наступныя характырыстыки прасторы и часу:

1.Абектыунасть и усеагульнасть прасторы и часу.

2.3-мернасть прасторы.

3.Незваротнасть часу и яго аднамернасть.

4.Аднароднасть и изатропнасть прасторы и часу.

 

Тыпалогия рэальных прасторау.

У сучасны момант прызнаюцца 4 тыпы реальных прасторау:

1.Суветная прастора.Кали дапустить думку што сусвет зйяуляецца адзиным,то неабходна за абавязковасцю прызнавать,што адзинай зйяуляецца и прастора.

2.Матэрыяльная прастора. Так як кожны прадмет мае уласную форму руху,то гэты ж прадмет утрымливае унутры сябе и уласную прастору.

3.Перцэптуальная прастора.(перцэпцыя з лат. летуценни, фантазии)Тыповым узорам перцэпцыи прасторы зйяулюецца прасторавыя параметры и суадносины памиж прадметами падчас снобачанняу,фантазии, галюцынацый.

4.Канцэптуальная.Гэта тэарэтычная мадэль усведамлення рэальнай прасторы і часу.

5.Идыальная прастора.Поруч з вышей узгадаными прасторами як формами рэальнасти иснуе таксама идыальная прастора.Упершыню идыальная прастора была аписана Платонам.У новы час идыальная прастора асэнсоувалася Анры Пуанкарэ.Паводле яго прастора анталагична (прыродна)не иснуе,але яна иснуе тольки гнясиялагична (пазнавальна).

Прасторава-часавы кантыніум. Усе прадметы існуюць, у адзінстве трохмернай прасторы і аднамернага часу.

 

Свядомасть. Варыянтнасть яе тлумачэння.

Пытанне свядомасти разглядаюцца физиялогияй, психалогияй, кибернетыкай,але наибольш абагуленнае и самае шырокае уяуленне аб свядомасти прысутничае у филасофии.У гисторыи филасофии иснують некальки супратьлеглых канцэпцый тлумачэння свядомасти.

1.У нутры матэрыялизма иснують наступныя канцэпцыи разгляду свядомасти:

- вульгарный матэрыялизм(Фогт,Бюхнэр,Малешот(фран)). Тут личылася што чалавечая свядомастть у цэлым выпрацоуваюцца па аналогии таго як жоуть выпрацоуваецца пячонкай.

- гилазаизм(Спіноза). Тут личылася што свядомастю надзелены не тольки чалавек, але и усе жывыя истоты и нават физичныя прадметы.

2.Идыялизм дае тлумаченне свядомасти у 2 вар:

- аб’ектны ідэалізм(Піф.,Плат.,Гег.) абгрунтоувае, што свядомасть і думки чала існують самі па сабе і яны не залежать ад чалавека.

- суб’ектны(Дж.Бэрклі) ідэалізм прызнавау, што свядомасть ствараецца субектам.

3.Дуализм(Дэкарт).Тут личыцца што матэрыя и свядомасть иснують адначасова, паралельна и незалежна адна ад другой и тольки выпадкова могуть узаемна каардынавацца, супадать.

На сучасны момант прыродазнаучы і філ. Матэрыалізм прызнае, што свядомасць гістар. Узнікае толькі з узнікненнем чал-ка і у кожным выпадку належыць дакладнаму чалу, грамадству.

 

 

Дыялектыка и яе прынцыпы

Сакрата: дыялектыка-гэта метад пры пошуках исцины праз супярэчливыя думки и разважанни. Дыялектыка выяуляе найбольш агульныя сувязи и адносины памиж прадметами, фиксуе моманты супрацьстаяння унутры прадметау, памиж ими.Д. Бывае Абьект. Д-систэма сувязяу, адносин, супярэчнасцей, якия иснуюць рэальна у прыроде и грамадствах.Субьект. Д-адлюстраванне у чал интэлекце и памяци абьект. Д.Прынцыпы дыялектыки:1 узаемасувязи: Узаемасув. иснуе памиж усими прадметами на макра- и мегаузроуни.Сувязи бываюць:А)Унутраныя. Яны иснуюць памиж структурными элементами, якия утвараюць дадены прадмет.Б)Знешния сув.-адносины памиж прадметами.Унутр сув зауседы больш устойливыя.

2. Развицця.Ва усих прадметах усё рухаецца, зникае, узникае, пераутвараецца.Тлумачэнни пр. Развицця:

А)Найбольш пашыр.:Р.-рух ад прастога да складанага-паступальны прагрэс.Б)Р.-зменливасць увогуле.У паняцце Р. уключ моманты прагрэсу и рэгрэсу

 

 

39. Дыялектычныя законы

Закон(у 19 ст)- неабходная устойливая и пауторная сувязь памиж прадметами и зьявами, якая замацоуваецца у пэуных фармулёуках. Закон перахода колькасных змяненняу у якасныя і наадварот (са стратай асобных уласцівасцей прадмет не губляе свае існаванне(дрэва з лістотай),якасць-тэза,колькасць-антытэза,мера-сінтэз(пераход аднаго прадмета у другі праз змяненне якасці (кіпенне вады)) Закон адзінства і барацьбы супрацьлегласцей. Усе думкі існуюць толькі у супрацьлегласці (асіміляцыя-дэсіміляцыя, друг без друга не існуюць) Закон адмаулення адмаулення Гэты З.выражае паступальнасць і пауторнасць(Зерне-тэза,праростак-антытэза,т.к.тут адмауляецца першапачатковы стан зерня(1ае адмауленне,колас-сінтэз(2ое адмауленне),а у коласе шмат першапачатковых зерняу)) Развіцце думкі чал-ка праз наст. Прынцыпы: 1)кола(колазварота)развіцце разглядаецца толькі,як пауторнасць і цыклічнасць.2)прамой лініі. Яна скіравана у бясконцасць,ілюструе сутнасць тэорыі лінейнага працэсу(толькі наперад!).3)спіраль(сінтэз1 і 2)

 

Синэрггетыка

Паводле дыял усе прадметы и зьявы выступаюць узаемадейничаючы памиж сабой.Паводле Шрёдингера самаарганизуюцца не тольки жывыя истоты, але и неарганичныя прадметы и сусвет уцэлым.Синэргетыка-миждысцыплинарная навука, якая займаецца вывучэннем самаарганизаваных систэм(аутар-ням физ Хаккен). С. абапираецца на некласичную тэрмадынамику, якая мае справу тольки з адкрытыми систэмами. Пачаткам самаарганизацыи зьяуляюцца выпадковыя адхиленни систэмы ад пункту раунаваги-флуктуацыи.Пакольки систэма пастаянна узаемадейничае з акаляючым асяроддем, яны паступова узмацняюцца,старая структура разбураецца и утвар новая адкрытая систэма.Высновы:1)любы працэс развицця можа адбывацца тольки у адкрытых систэмах(Дяржава можа развивацца, кали яна звязана з инш дзярж).2)Флукт-гэта той пускавы механизм, яки скироувае далейшае развиццё гэтай систэмы.Тольки у адкрытых систэмах Яны здольны да разбурэння гэтых систэм.