Вопрос №47: пачатак вялікай айчыйнай вайны. Абарончыя баі летам 1941 Г. Урадавыя мерапрыемствы па мабілізацыі насельніцтва на адпор ворагу.

1 сентября 1939 г. Германия напала на Польшу и уже 28 сентября была захвачена Варшава. А 22 июня 1941г. напали на СССР. На начальном этапе темп наступ­ления противника составлял около 30 км в сутки. За пер­вые три недели армии агрессора продвинулась вглубь страны на 300 - 600 км. На северо-западном направлении немецко-фашистские войска, несмотря на героическое сопротивление, подошли к Ленинграду Но взять город штурмом не удалось, и враг предпринял блокаду, длив­шуюся 900 дней. Сопротивление врагу началось с первых дней войны- Создавались подпольные организации, партизанские формирования. Одними из первых стали действовать Минский, Гомельский, Пинский областные и Гомельский городской партийные и комсомольские комитеты В июне 1941 г. работник пинского обкома партии В. Корж сформировал партизанский отряд. В Суражском районе Витебской области действовал в 1941 г. отряд М. Шмырева. В Полесской обрасти - партизанский отряд Бу-мажкова и Павловского. И если основу первых парти­занских отрядов составляли бойцы Красной Армии, кото­рые не смогли выйти из окружения, то с зимы 1941г. со­здаются партизанские отряды из местных жителей, а уже весной 1942г. возникают целые партизанские формиро­вания.

На терртории Беларуси действовали 1255 партизанских отря­дов, в которых воевало 370 000 человек.

На южном направлении была захвачена Одесса, что значительно ухудшило положение на юге.

На центральном направлении после захвата в конце июня 1941 г. Минска противник начал наступление на Смоленск. Здесь с 10 июля по 10 октября развернулось ожесточенное оборонительное сражение. Враг был на время остановлен, что не позволило гитлеровцам захва­тить сходу Москву: но сопротивление Красной Армии в Смоленском сражении все же было преодолено.

Группа армий "Центр" продолжила решающее наступ­ление на Москву, сосредоточив на этом направлении до половины всех сип, находившихся на советско-герман-ском фронте. В самой Москве было введено осадное положение. Немецкому наступлению противостояло все население. Отразив немецкое наступлеиие, в начале октября части Красной Армии начали контрудар по груп­пировкам немецко-фашнстских войск. 6 декабря нача­лось наступление Красной Армии. Итогом операции "Тай­фун' по захвату Москвы стал ее полный провал. Битва под Москвой явилась первым крупным поражением гит­леровцев во второй мировой войне, означавшее полный крах плана "молниеносной войны". Советские войска не только отстояли Москву, но и освободили города Калугу, Калинин. Орел. Но главное в том, что победа советских войск под Москвой развеяла миф о непобедимости не­мецких войск. Турция и Япония, намеревавшиеся всту­пить в войну против СССР, воздержались от выступле­ния. Победа советских войск способствовала формиро­ванию антигитлеровской коалиции. Масштабы II Миро­вой войны расширялись. В 7 декабря 1941 г. Япония напала на США. Войну США объявила и Германия.

1 января 1942 г. юридически было оформлено созда­ние антигитлеровской коалиции. В этот день 26 государств подписали Декларацию Объединенных Наций. Антигит­леровская коалиция - это военно-политический союз на­родов и государств, направленный против фашизма

 

ВОПРОС №48: Акупацыйны рэжым нямецка – фашысцкіх захопнікаў на тэрыторыі Беларусі.

Тэрыторыя Беларусі, цалкам ці часткова, знаходзілася пад акупацыяй з чэрвеня 1941 г. да ліпеня 1944 г.Акупацыйны рэжым у Беларусі – гэта сістэма мер, накіраваных на ліквідацыю савецкага грамадска-дзяржаўнага ладу, рабаванне нацыянальных багаццяў і рэсурсаў, зняволенне і знішчэнне беларускага народа.У адпаведнасці з планам “Барбароса” акупанты знішчылі дзяржаўнасць беларускага народа і тэрытарыяльную цэласнасць рэспублікі.Фашысты зацвердзілі бела-чырвона-белы сцяг і герб “Пагоня” – сімвалы эмігранцкага ўрада БНР, які супрацоўнічаў з немцамі.Пры стварэнні фашысцкай акупацыйнай адміністрацыі і паліцэйскіх фарміраванняў немцы выкарыстоўвалі беларускіх нацыяналістаў.Уся паўната ўлады належала фашысцкай ваеннай і цывільнай акупацыйнай адміністрацыі.Генеральны план “Ост” вызначаў праграму каланізацыі захопленых тэрыторый, германізацыі, высялення і знішчэння народаў Усходняй Еўропы.У межах рэспублікі было арганізавана шмат лагераў смерці, гета.Канцлагеры, турмы, гета дзейнічалі практычна ў кожным раёне Беларусі.Палітыка каланізацыі і генацыду ўключала і гвалтоўны вываз савецкіх людзей на катаржныя работы ў Германію.За гады акупацыі Беларусі ў Германію было вывезена амаль усе тэхнічнае абсталявання.На гэтых прадпрыемствах рабочыя працавалі ў прымусовым парадку, праз абавязковую рэгістрацыю на біржах працы. Працоўны дзень доўжыўся 10–12 гадзін.Імкнучыся духоўна заняволіць народ, гітлераўцы разрабавалі ўсе навучальныя установы, Беларускі дзяржаўны гістарычны музей, Дзяржаўную карцінную галерэю, знішчылі тысячы помнікаў старажытнасці.Каб раскалоць адзінства беларускага народа, знайсці ў яго апору, гітлераўцы спрабавалі ствараць нацыяналістычныя арганізацыі.З дазволу акупантаў у чэрвені 1943 г. быў створаны Саюз беларускай моладзі (СБМ), які аб’ядноўваў каля 8 тыс. юнакоў і дзяўчат.У снежні 1943 г. была створана Беларуская цэнтральная рада (БЦР). Рада ставіла мэтай мабілізацыю ўсіх сіл беларускага народа для знішчэння бальшавізму.Падпарадкаваныя Радзе ці створаныя ёю мясцовыя арганізацыі і саюзы – Беларуская самапомач, Саюз беларускай моладзі, Беларускае культурнае аб’яднанне, Беларуская краёвая абарона (БКА) і іншыя.Спроба стварэння беларускай дзяржаўнасці з дапамогай акупантаў не мела рэальнасці.Такім чынам, у час вайны гітлераўцы імкнуліся шырока выкарыстоўваць у сваіх мэтах мясцовае насельніцтва, прымушаючы яго супрацоўнічаць з імі. Гэта з’ява ў 1953 г. атрымала назву калабарацыя. У склад белрускіх калабарацыяністаў уваходзілі палітычныя сілы, якія знаходзіліся ў апазіцыі да камуністычнай партыі і савецкай улады, а таксама тыя асобы, якія свядома пайшлі на службу да фашыстаў. Ужо у пачатку вайны стваралася сетка падпольных цэнтрау i груп. Да жнiуня 1941г. было створана 378 атрадау i дыверсiйных груп.Першыя групы з'явiлiся на тэрыторыi Мiнска, Гомеля, Пiнска,дзе дзейнiчалi падпольныя партыйныя i камсамольскiя камiтэты.28 чэрвеня дау першы бой партызанскi атрад пад кiраунiцтвам В.З.Каржа.У гэты ж час у Кастрычнiцкiм раёне Гомельскай вобласцi змагаецца атрад пад кiраунiцтвам Ц.П.Бумажкова i Ф.I.Паулоускага "Чырвоны Кастрычнiк". Iм першым з партызан 6 жнiуня 1941г. было прысвоена званне Героя Савецкага Саюза. Усяго у 1941г. у Бел. было арганiзавана i дзейнiчала 247 партызанскiх атрадау i падпольных груп,200 падпольных абкомау,гаркомау,райкомау КП(б)Б i камсамолу..Яго удзель-нiкi правялi рад дыверсiй,ажыццявiлi аперацыю па забойству В.Кубэ (А.Мазанiк,Н.Дрозд,М.Осiпава,Н.Траян атрымалi званне Героя Савецкага Саюза).

ВОПРОС №49: Партызанская і падпольная барацьба на тэррыторыі Беларсі супраць нямецка – фашысцкіх захопнікаўт (1941 – 1944 гг.).

Перамога савецкiх войск пад Масквой спрыяла развiццю партызанскага руху. З вясны 1942г. пачынаюць з'яуляцца партызанскiя брыгады i злучэннi.1-й Беларускай брыгадай камандавау М.Шмыроу.

Партызанскi рух пачынае узмацняцца пасля стварэння 30 мая 1942г. Цэнтральнага штаба партызанскага руху пад кiраунiцтвам Панамарэнкi П.К. Штаб партызанскага руху на Беларусi узначальвау П.Калiнiн.

У ходзе барацьбы з ворагам у канцы 1943г. партызанам удалося вызвалiць значную частку Беларусi - 60%. З мэтай разгрому партызан фашысты праводзiлi карныя экспедыцыiАднак гэтаэкспедыцыя не дала жаданых вынiкау ворагу.

Вышэйшым уздымам барацьбы партызан была дэзарганiзацыя ваенных перавозак "рэйкавая вайна

Супраць захопнiкау вялi барацьбу не толькi партызаны i падпольшчыкi, але i насельнiцтва.

 

 

ВОПРОС №50: Вызваленне Беларусі ад нямецка-фашысцкіх захопнікаў.

Пасля перамогi у Курскай бiтве, Чырвоная Армiя пачала наступленне ад Неве-ля да Чорнага мора. Восенню 1943г. яна уступiла на тэрыторыю Беларусi, 23 ве-расня быу вызвалены першы раённы цэнтр БССР - г.Камарын. За восень-зiму былi вызвалены 36 раёнау i 2 абласных цэнтра - Гомель i Мазыр. Важнае значэнне у гэтым мела фарсiраванне Дняпра у раёне Львова.. Вялiкую дапамогу наступаючым часцям Чырвонай Армii аказалi падпольшчыкi i партызаны. У 1944г. пачауся завяршальны этап Вялiкай Айчыннай вайны - поунае выгнанне ворагау з савецкай зямлi, вызваленне народау Еуропы. Значную ролю у рашэннi задач на гэтым этапе адыграла Беларуская наступальная аперацыя (кодавая назва "Баграцiён"). Гiтлераускае камандаванне надавала вялiкае значэнне утрыманню Беларусi, бо яна была важным плацдармам, якi прыкрывау усходне-прусскi i вар-шауска-берлiнскi стратэгiчныя напрамкi. Былi падрыхтаваны абарончыя рубяжы на рэках Днепр, Бярэзiна, Свiслач, Нёман i iнш. Рад гарадоу аб'яулены крэпасцямi (Мiнск, Вiцебск, Орша, Магiлёу i iнш.),якiя не належалi здачы. У Беларусi бы-ла моцная групiроука нямецкiх войск У красавiку-маi генштаб Чырвонай Армii распрацавау план аперацыi "Баграцi-ён".Яго ажыццяулялi войскi наступных франтоу: 1-ы Беларускi (камандуючы гене-рал армii К.К.Ракасоускi), 2-i Беларускi (генерал-палкоунiк Г.Ф.Захарау), 3-i Беларускi (генерал-лейтэнант I.Д.Чарняхоускi), 1-ы Прыбалтыйскi (генерал ар-мii I.Х.Баграмян) пры падтрымцы Дняпроускай флатылii, авiяцыi далёкага дзеян-

ня i ПВА. Удзельнiчалi у аперацыi партызанскiя злучэннi.Савецкiя войскi пераузышлi ворага Задума Вярхоунага Глаунакамандавання была наступнай - франты адначасова пе-раходзяць у наступленне на Вiцебскiм, Багушэускiм, Аршанскiм i Бабруйскiм напрамках,разбураюць фронт абароны ворага, акружаюць i знiшчаюць яго групоукi у раёне Вiцебска i Бабруйска i выходзяць на Мiнск з мэтай знiшчэння i акружэння асноуных сiл групы армiй "Цэнтр" на усходзе Мiнска. Вясной праводзiуся рад мерапрыемствау па падрыхтоуцы да наступлення Наступленне пачалося 23 чэрвеня 1944г. Спачатку быу нанесены бомбавы удар авiяцыяй, потым праведзена артылерыйская падрыхтоука..Ужо на 3-цi дзень была акружана Вiцебская групiроука працiунiка i вызвалены Вiцебск.Да канца чэрвеня 1944г. былi вызвалены Орша, Магiлёу, Бабруйск. Развярнулiся баi за Мiнск. Гiтлерауцы

добра умацавалi горад (былi перакiнуты дадатковыя войскi, збудавана драуляная сцяна, за якой размяшчалiся танкi i гарматы). Аднак i гэта не астанавiла савецкiх воiнау..У ба-ях за Мiнск вызначылiся многiя савецкiя воiны. Першым уварвауся у горад танк Д.Г.Фролiкава. У баях на вулiцах Мiнска вызначыуся камандзiр танкавага узвода М.Колычау. Iм, а таксама А.С.Бурдзейнаму,было прысвоена званне "Ганаровы грамадзянiн г.Мiнска". Мiнск быу вызвалены 3 лiпеня. У раёне Мiнска была акружана 100 тыс. групоука ворага. 7 дзен спрабавалi вырвацца фашысты з "Мiнскага катла". 70 тыс. гiтлерауцау было забiта, 35 тыс. узята у палон. У ходзе далейшага наступлення савецкiя войскi 28 лiпеня вызвалiлi г.Брэст. Фашысты былi выгнаны з беларускай зямлi. Вялiкая Айчынная вайна i фашысцкая акупацыя прынелсi беларускаму народу вялiзарныя бедствы: загiнула больш за 2 млн. 200 тыс. чалавек, толькi прамыя страты склалi 75 млрд. р., былi разбураны гарады, вескi, прамысловыя прадпрыемствы. Аднаўленне эканомiкi пачыналася адразу пасля вызвалення – у канцы 1943—1944 году.

 

 

ВОПРОС №52: Аднаўленне і развіццё сельскай гаспадаркі Беларусі ў другой палове 1940-х – першай палове 1980-х гг.

Сакавіцкі (1965 г.) пленум ЦК КПСС прыняў пастанову “Аб неадкладных мерах па далейшым развіцці сельскай гаспадаркі СССР”. Уводзіўся цвёрды і нязменны план нарыхтовак на пяць гадоў наперад для кожнага калгаса, саўгаса, раёна, вобласці, рэспублікі. Павялічваліся закупачных цэн на прадукцыю ў сярэднім у 1,5-2 разы. Адмяняліся абмежаванні на ўтрыманне жывёлы ў асабістай дапаможнай гаспадарцы калгаснікаў, рабочых і служачых. Паляпшалася матэрыяльна-тэхначнага забеспячэння калгасаў. Пачалося правядзенне меліярацыі, вапнавання кіслых глеб, паляпшэнне лугоў і пашаў. Усе гэтыя работы праводзіліся дзяржавай. Калгасы і саўгасы ўмацоўваліся на прынцыпах гаспадарчага разліку, адмянялася рэгламентацыя гаспадарчай дзейнасці (Статут сельскагаспадарчай арцелі 1969 г.). У сельскую гаспадарку ўкараняліся дасягненні навукі і перадавога вопыту, павышалася роля спецыялістаў і навукоўцаў. На Беларусі пачалося будаўніцтва буйных адкормачных комплексаў у жывёлагадоўлі. У розных раёнах рэспублікі былі пабудаваны птушкафабрыкі на 6 млн. галоў птушкі, кароўнікі на 958 тыс. галоў, свінарнікі на 856 тыс. галоў. Праводзілася меліярацыя, асушана 957 тыс. га зямельных плошчаў. Буйныя памеры набыла хімізацыя – пастаўкі ўгнаенняў сельскай гаспадарцы ўзраслі амаль у 1,9 раза, у т.л. калійных больш чым у 2,6 разоў. Для ўнясення ўгнаенняў і апрацоўкі палёў хімікатамі пачала выкарыстоўвацца авіяцыя. Як вынік павялічыўся валавы збор збожжа ў 1,5 раза (за пяцігодку), прадукцыя жывёлагадоўлі ўзрасла на 34%. Ураджайнасць вырасла з 10 ц/га (сярэдзіна 60-х гг.) да 17-40 ц/г ў 1970 г. Сітуацыя ў карэнным чынам змянілася. Калгасы цяпер не былі крыніцай, за кошт якой будавалася прамысловасць. Сельская гаспадарка стала адным з буйнейшых аб’ектаў капіталаўкладанняў. У канцы 1970 гадоў у СССР рэзка акрэслілася харчовая праблема. Краіна не забяспечвала сябе прадуктамі харчавання. Агульны кошт імпарту харчавання ў СССР павялічыўся ў 6 разоў з 1970 г. і дасягнуў 10 млрд. руб., гэтыя лічбы перавысілі памеры бюджэту БССР. У маі 1982 г. была прынята Харчовая праграма СССР на перыяд да 1990 года, згодна з якой ствараліся Аграрна-прамысловыя комплексы (у БССР – “Белаграпрам”). АПК аб’яднаў у межах аднаго рэгіёну калгасы, саўгасы, прадпрыемствы, якія перапрацоўвалі сельскагаспадарчую прадукцыю, а таксама прадпрыемствы машынабудаўнічай і хімічнай вытворчасці, што працавалі на сельскую гаспадарку. Але Харчовая праграма не планавала карэннай перабудовы гаспадарчага механізму на вёсцы, таму яна была правалена. Як вынік гэтага, у сярэдзіне 80-х гг. было ўведзена нармаванае забеспячэнне па шэрагу прадуктаў. Сельскагаспадарчая палітыка партыі ў тыя часы не жадала вырашаць дзве галоўныя праблемы вескі – адхіленне селяніна ад зямлі і ад вынікаў сваёй працы.

 

ВОПРОС №54: Беларусь на міжнароднай арэне ў другой палове 1940-х – канцы 1980-х гг.

Международно-политический статус Беларуси после Второй мировой войны изменился. 1 февраля 1944 г., накануне конференции в Думбартум-Оксе где планировалось обсудить проект Устава Организации Объединенных Наций (ООН), Верховый Совет СССР принял закон, по которому все союзные республики получили право вступать в непосредственные отношения с зарубежными государствами, заключать с ними договоры и обмениваться консульскими и дипломатическими представительствами. В марте 1944 г. был создан Народный комиссариат (с 1946 г.- Министерство) иностранных дел Беларуси. Первым министром стал К. Киселев. Из всех союзных республик только Беларусь и Украина стали членами ООН, учитывая их вклад в разгром фашизма, огромные людские и материальные потери. 26 июня 1945 г. БССР вместе с другими 50 государствами подписала Устав ООН, ратифицированный Верховным Советом БССР 30 августа 1945 г. По инициативе белорусской делегации 1-я сессия Генеральной Ассамблеи ООН приняла резолюцию о выдаче и наказании военных преступников. В феврале 1947 г. БССР подписала мирные договоры с Болгарией, Италией, Румынией, Венгрией и Финляндией. Только за 1944-1955 гг. БССР подписала более 30 международных договоров, соглашений и конвенций. БССР стала членом ряда международных организаций: Международного союза электросвязи и Всемирного почтового союза (1947), Всемирной метеорологической организации (1948), Всемирной организации здоровья (1948), Международной организации труда (1954), Организации ООН по делам образования, науки и культуры (ЮНЕСКО). Однако связи БССР с зарубежными странами в первое послевоенное время были незначительны. Их развитию мешали трудности восстановления хозяйства, "холодная война", политика "закрытости" советского общества, негативного отношения властей ко всем, кто имел контакты с представителями других стран. Внешнеполитическая деятельность БССР проводилась в русле международной политики СССР, скоординированной с политикой стран членов Варшавского Договора и Совета Экономической Взаимопомощи. Все вопросы отношений с иностранными государствами, международными организациями решались с ведома союзных органов. Характер и масштабы внешнеполитической деятельности республики определялись общими процессами развития международной обстановки, противоборством двух систем и их внешнеполитических союзов. Повышению авторитета БССР на международной арене способствовало открытие в 1958 г. Постоянного представительства Белорусской СССР при ООН. В дальнейшем Беларусь избиралась непостоянным членом Совета Безопасности при ООН (1974-1975 гг.), 4 раза избиралась в Экономический и Социальный Совет. Она участвовала в работе 70 международных организаций и их органов. Беларусь стала соавтором 10 проектов резолюций по вопросам разоружения. По предложению БССР Генеральная Ассамблея ООН в 1971 г. приняла Конвенцию о нераспространении срока давности на военных преступников и преступления против человечества. Через участие в международных и межправительственных организациях республика укрепляла свой авторитет на международной арене. В области внешнеэкономических связей решающую роль играло Министерство внешней торговли СССР. Оно определяло экспортные заказы, организовывало поставки в республику импортного оборудования и промышленных товаров. Во второй половине 50-х - первой половине 80-х годов экспорт Беларуси увеличился во много раз. Если в 1956 г. более 100 предприятий республики поставляли свою продукцию в 47 стран, то в 1985 - 300 предприятий более чем 100 государствам. В целях расширения торгово-экономических связей БССР подписала Конвенцию о международных выставках. В 60-70-е гг. на выставках в Брюсселе, Японии, Лейпциге, Канаде, Польше и других городах и странах золотыми призерами выставок были тракторы МТЗ, БелАзы, силосоуборочные комбайны и прицепы. В 60-х гг. БССР принимала участие более чем в 200 международных выставках. За это время 30 изделий 18 предприятий получили 37 почетных дипломов. БССР также проводила специализированные международные выставки, что свидетельствует о признании ее достижений в той или иной области науки и техники. В Минске проводились выставки "Порошковая металлургия -73", "Холод-78" и др. Большая часть продукции белорусских предприятий направлялась странам - членам СЭВ. Около10% экспортных поставок в 70-е гг. приходилось на долю стран Азии, Африки и Латинской Америки. На развитые капиталистические страны - 20%. Белорусским оборудованием оснащались предприятия, которые строились с помощью СССР в разных странах мира. В их числе Бхилайский металлургический комбинат в Индии, Асуанская ГЭС в Египте, цементный завод в Йемене и др. Белорусские специалисты оказывали помощь в поиске полезных ископаемых и проведении геологоразведочных работ в Афганистане, Иране, Мозамбике, Сирии, Мали и др. В республику ввозились новые технологии, оборудование, товары широкого потребления. Только с 1961 по 1969 гг. в БССР поступило 120 комплектов импортного оборудования, которыми оснащено почти 100 предприятий, в том числе Гродненский и Полоцкий химкомбинаты, Слуцкий и Жабинковский сахарные заводы и др. Важную роль в укреплении отношений с зарубежными странами играли культурные связи, которые осуществлялись государственными творческими союзами и коллективами, учебными и научными заведениями, Белорусским обществом дружбы и культурной связи с зарубежными странами, Комитетом молодежных организаций Беларуси. Беларусь в 60-х - первой половине 80-х гг. вела подготовку кадров для зарубежных стран. К концу 1985 г. в республике получили образование около 10 тыс. зарубежных граждан, в том числе около 4 тыс. студентов получили высшее и более 1 тыс. среднеспециальное образование, 2,5 тыс. стали высококвалифицированными рабочими. Обогащению культуры способствовал выпуск книг иностранных авторов в переводе на белорусский и русский языки За послевоенный период общий тираж переведенных книг зарубежных авторов составил 10 млн. экземпляров. За 1946-1985 гг. за пределами СССР было издано 342 отдельные книги 55 белорусских писателей. Культурные и научные связи в эти годы развивались в основном со странами Восточной Европы, меньше - с капиталистическими странами.

 

ВОПРОС №55: Развіццё культуры, навукі і адукаці ў БССР у другой палове 40-х – сярэдзіне 80-х гг. ХХ ст.

Пасля смерцi I.В.Сталiна 5 сакавiка 1953г. краiна стала вызваляцца ад

iдалапаклонства i страху. Важнай прадумовай развіцця культуры з’яўляецца неабходны адукацыйны ўзровень насельніцтва. У пасляваенны перыяд адбылося аднаўленне і далейшае развіццё сістэмы адукацыіУ 70-я гады была ўведзена ўсеагульная сярэдняя адукацыя моладзі.Паспяхова развівалася вышэйшая адукацыя.У 1959 г. было створана Міністэрства вышэйшай і сярэдняй спецыяльнай адукацыі БССР.За пасляваенныя гады колькасць сярэдніх спецыяльных навучальных устаноў значна павялічылася.Высокімі тэмпамі развівалася сетка культурных устаноў – бібліятэк, клубаў, музеяў, тэатраў і кінатэатраў.Паспяхова развівалася навука. Цэнтрам навуковай працы ў рэспубліцы становіцца Акадэмія навук БССР.Быў створаны Інстытут фізікі і матэматыкі, у якім пачалі развівацца новыя навуковыя напрамкі. Арганізаваны ў 1957 г. Інстытут машыназнаўства і аўтаматызацыі перайменаваны пазней.Вучоныя ВНУ прымалі ўдзел у распрацоўцы актуальных тэарэтычных і прыкладных праблем.Беларускія вучоныя праводзілі таксама даследаванні ў галіне біялогіі, хіміі, генетыкі і інш.Дасягненні сусветнага ўзроўню навука Беларусі мае ў матэматыцы, оптыцы і спектраскапіі.

З 1959г. уводзiцца абавязковая 8-гадовая адукацыя.Ствараюцца сярэднiя шко-лы з вытворчым навучаннем, адкрываюцца школы-iнтэрнаты для дзяцей сiрот. Працавалi школы рабочай i сельскай моладзi. Сярэднюю адукацыю з 1956 да 1965г. атрымалi 600 тыс. чалавек.Перабудова iшла i у ПТВ. У пачатку 60-х гадоу з'явiлiся гарадскiя i сельскiя ПТВ. Пашыралася i удасканальвалася база ВНУ, дзе вялiкую ролю адыгрывау БДУ,у якiм вучылiся 10 тыс. студэнтау.Але галоуным не дастаткам у дзейнасцi народнай адукацыi была непрыкрытая русiфiкацыя усiхзвенняу школы, тэхнiкума, ВНУ.

У 50-60-ыя гады ажывiлася дзейнасць беларускай навукi. Б.Сцяпанау зрабiу важныя адкрыццi у вобласцi люмiнiсцэнцыi. М.Паулючэнка даследвау механiзм хiмiчных рэакцый. Вывучэннем прыродных рэсурсау рэспублiкi займалiся К.Лукашоу,

Т.Багамолау, А.Махнач i iнш.

У 50-ыя гады выйшла "Гiсторыя Беларускай ССР", "Гiсторыя Полацка", "Гiсторыя Мiнска" i iншыя працы.

Ужо гэты невялiкi пералiк гаворыць аб тым, што "адлiга" станоуча сказалася на развiццi народнай адукацыi i навукi.Але ужо у 60-ыя гады пачынаецца працэс дэбеларусiзацыi культуры.Ва умовах унiтарнай савецкай дзяржавы навука i культура БССР фармiравалiся як частка агульнадзяржаунай навукi i культуры. Найбольш адчувальным вынiкам гэтага для беларускай культуры было амаль поунае

выцясненне беларускай мовы.

ВОПРОС №57: Канстэтуцыя Рэспублікі Беларусь. Фарміраванне прававой дзяржавы і грамадзянскай супольнасці ў Беларусі.

19 сентября 1991 г. Вер­ховный Совет БССР принял новое название государства Республика Беларусь. 20 сентября 1991 г. на сессии Верховного Совета было принято постановление "О со­здании Вооруженных сил Республики Беларусь'.

было 8 декабря 1991 г. В этот день руководители Белару­си, Украины и России подписали соглашение о приоста­новлении существования СССР и об образовании Со­дружества Независимых Государств (СНГ). Это произош­ло в резиденции Вискули в Беловежской пуще. Бела­русь вступила в новый этап своего развития.

Важное значение имело принятие 15.03.1994 г. Консти­туции РБ. Впервые был введен институт президентской власти в Беларуси. В июле 1994 г. в результате всенарод­ных выборов Президентом Республики Беларусь стал А.

Беларусь создано двухпалатное Национальное собра­ние, которое состоит из Палаты представителей и Совета Республики. Согласно Конституции, РБ - унитарное де­мократическое социально-правовое государство, кото­рое основывается на принципе разделения властей -

Государственными языками в РБ являются белорус­ский и русский. Символами РБ как суверенного государ­ства являются государственный флаг, герб и гимн. Се­годня Республика Беларусь признана всеми крупней­шими странами мира.

 

ВОПРОС №60: Першыя крокі ў знешняй палітыцы незалежнай Беларусі. Інтэграцыйныя працэсы на постсавецкай прасторы. Працэс станаўлення саюза Беларусі і Расіі. Адносіны Беларусі з краінамі далёкага замежжа.

Палітычны крызіс працягваўся. 8 снежня 1991 г. у Бела-вежскай пушчы (у Віскулях Камянецкага раёна Брэсцкай воб-ласці) кіраўнікі Расіі, Беларусі і Украіны Б. Ельцын, С. Шушке-віч і Л. Краўчук, ігнаруючы волю сваіх народаў, якая была выказана на агульнасаюзным рэферэндуме 17 сакавіка 1991 г., дэнансавалі дагавор 1922 г. аб утварэнні СССР і тым самым разбурылі вялікую і магутную дзяржаву. Гэты дзяржаўны пера-варот быў здзейснены са згоды прэзідэнта СССР М. Гарбачова. На руінах СССР утварылася аморфная, нежыццяздольная Са-дружнасць Незалежных Дзяржаў.

Абвяшчэнне незалежнасці Беларусі. Яшчэ да распаду СССР 27 ліпеня 1990 г. сесія Вярхоўнага Савета БССР прыняла Дэкларацыю аб дзяржаўным суверэнітэце Беларускай ССР. Было абвешчана вяршэпства на тэрыторыі рэспублікі Кансты-туцыі БССР і яе законаў. Гэтмм быў пакладзены пачатак шляху да дзяржаўнага суверэнітэту.

Дзяржаўны пераварот у Маскве ў жніўні 1991 г. узмацніў цэнтрабежныя тэндэнцыі. Нечарговая сесія Вярхоўнага Савета БССР у жніўні гэтага года прыняла пастанову аб забеспячэнні палітычнай і эканамічнай самастойнасці Беларускай ССР У гісторыі Беларусі пачаўся новы этап - этап незалежнай дзяржавы.

Адбылася замена назвы рэспублікі і дзяржаўнай сімволікі. Беларускую Савецкую Сацыяліс-тычную Рэспубліку надалей на:шнаці, «РэспублІка Беларусь», а ў скарочаных і састаўных назвах - «Беларусь». Дзяржаўнымі сімваламі Рэспублікі Беларусь гтнлі бсла-чырвона-белы сцяг і герб «Пагоня».

Пасля абвяшчэння незалежнагці Інмінрусі ІІачалася работа па фарміраванню органаў дзяржаўмага кіракаммя. Былі створа-ны Узброеныя Сілы. АрганізавамІ,І мытпая глужба, новая бан-каўская сістэма, камітэты па кіранаішю д.Іяржаўнай маёмасцю і па знешніх эканамічных суннзнхРэспубліка Беларусь - прэзідэнцкая рэгпубліка. 15 сакаві-ка 1994 г. была прынята Канстытуцыя (Асноўны Закон) Рэспуб-лікі Беларусь. Ёю наша дзяржана абвяіпчалася ІІрэзідэнцкай рэспублікай.

Першым Прэзідэнтам РэсІІублікі Беларусь быў выбра-ны А. Р. Лукашэнка.

НЕХВАТАЕТ ВОПРОСОВ:

ВОПРОС №11: Барацьба ВКЛ з Вялікім княствам Маскозўскім і крымскімі татарамі ў сярэдзіне ХV – ХVІ стст.

ВОПРОС №51: Аднаўленне і развіццё памысловасці Беларусі ў другой палове 1940-х – першай палове 1980-х гг.

ВОПРОС №53: Асноўныя тэндэнцыі громадзянска – палітычнага развіцця Беларусі ў другой палове 1940-х – першай палове 1980-х гг.

ВОПРОС №56: Асаблівасці грамадска – палітчнага развіцця Беларусі ў пачатку 90-х гадоў ХХ ст. Дэкларацыі аб дзяржаўным суверэнітэце.

ВОПРОС №58: Тэндэнцыі эканамічнага развіцця Рэспублікі Беларусь. Шляхі пераходу да рыначнай эканомікі ў канцы ХХ – пачатку ХХІ ст. Сацыяльная палітыка дзяржавы.

ВОПРОС №59: Духоўнае і культурнае жыццё беларускага народа ў канцы ХХ – пачатку ХХІ ст.