Вопрос №18: казацка – славларуянская вайна 1648 – 1651 гг. , вайна рэчы паспалітай і расіі 1654 – 1667 гг. : прычыны, ход і вынікі для Беларусі.

В 1648 - 1651 гг. в Беларуси шла антифеодальная война, которая развернулась в связи с началом восстания под руководством гетмана Б. Хмельницкого на Украине. В освободительной войне украинского народа Б.Хмельницкий и его старшины, стремясь создать собственное государство, планировали включение в него земель юго-востока Беларуси -Поднепровья и Полесья. Летом 1648 г. юг и восток Беларуси были охвачены борьбой казацко-крестьянских отрядов против шляхты, купцов, магнатов и католического духовенства. Казацкие отряды Кривошапки, Гаркуши, Головацкого и других полковников имели в своем составе много белорусов, в первую очередь выходцев из беднейшего крестьянства и мещанства. Из-за полонизации верхов феодального общества это освободительное антишляхетское движение в Беларуси, также как и на Украине, имело явную антипольскую направленность. В 1648 г. казацко-крестьянское войско разбило под Речицей хоругви Великого княжества под командованием Воловича, под местечком Горволь - отряд во главе со стражником Мирским. Восставшие заняли Гомель, Лоев, Брест, Бобруйск, Мозырь, Пинск, Туров, Речицу, Кобрин, Чечерск и другие города и местечки на юге и юго-востоке Беларуси. Жители этих городов почти не оказывали сопротивления восставшим. Шляхта, католическое и унитарное духовенство бежали вглубь княжества. На борьбу с восставшими король направил 14-тысячное войско, имевшее артиллерию. Отряду Мирского удалось взять Пинск. Более трех тысяч мещан, их жен и детей были убиты. Затем войска Великого княжества взяли Брест, Старый Быхов, Слуцк. В Турове все жители, не успевшие отойти вместе с казацко -крестьянскими отрядами, были убиты. Новые бедствия на Беларусь обрушились в ходе войны России с Речью Посполитой в 1654 - 1667 гг. В октябре 1653 г. Земский собор дал согласие принять Украину под власть России. В 1654 г. в Беларусь вошло 100-тысячное войско царя Алексея Михайловича при поддержке казацких отрядов И. Золоторенко. Они разбили войска Великого княжества под Могилевом. При подходе царских войск на его сторону перешло мещанство, Кричева, Орши, Копыля, Нового Быхова, Полоцка. Помимо этого были взяты города Друя, Мстиславль, Витебск, Гомель, Шклов, Речица, Пропойск. Гомель пришлось осаждать сорок дней. Слуцк и Старый Быхов так и не были взяты русскими войсками. Во время компании 1655 г. царские войска захватили Минск и столицу ВКЛ Вильно. В августе - октябре 1655 г. были заняты Гродно, Лида, Новогрудок, Несвиж, Столбцы. Войны с середины XVII века принесли белорусскому народу тяжелые лишения и утраты. Погибло около половины населения Беларуси. В Мстиславском, Полоцком, Витебском поветах пустовало до 70% крестьянских изб. Количество населения Беларуси сократилось с 2,9 млн. человек до 1,4 млн.

 

ВОПРОС №19: Дзяржаўна – палітычны крызіс ў Рэчы Паспалітай ў другой палове ХVІІ – першай палове ХVІІІ ст. Беларусь у Паўночнай вайне (1700 – 1721 гг.).

ВОПРОС №20: Спробы дзяржаўных рэформ у дргуой палове 60-х гадоў ХVІІІ ст.. Першы падзел Рэчы Паспалітай. Чатырохгадовы (1788 – 1792 гг.) сойм. Другі Падзел Рэчы Паспалітай.

Паўночная вайна ў БеларусіПаўночная вайна (1700-1721 гг.) вялася кааліцыяй еўрапейскіх дзяржаў – Расіяй, Саксоніяй, Даніяй (так званы Паўночны саюз) супраць Швецыі. У ходзе вайны Расія імкнулася забяспечыць сабе выхад да Балтыйскага мора, ІІрэтэндуючы на тэрыторыі Карэліі і Інгрыі. Кароль Аўгуст II разлічваў далучыць да сваіх уладанняў Эстляндыю і Ліфляндыю і тым самым умацаваць сваё становішча ў Рэчы Паспалітай. Пад час вайны тэатрам ваенных дзеянняў становіцца тэрыторыя, якая прасціралася з поўначы на поўдзень на 600 – 650 і з захаду на ўсход на 360 – 800 вёрст і закранала частку тэрыторыі Літвы, Польшчы, Украіны і амаль усю Беларусь [2, c. 211].Ваенныя дзеянні сіламі Саксоніі распачаў Аўгуст II. У лютым 1700 г. саксонскі корпус у 10 тыс. чалавек уварваўся ў Лівонію каб знянацку захапіць Рыгу, але гэтыя разлікі не спраўдзіліся, бо армія не мела артылерыі, без якой аблога Рыгі была бесперспектыўнай.Рэч Паспалітая ў гэты час перажывала глыбокі ўнутрыпалітычны крызіс. Грамадства падзялілася на праціўнікаў і прыхільнікаў шведаў. У ВКЛ на бок шведаў перайшлі Сапегі і Патоцкія, якія разам з ворагам руйнавалі гарады і вёскі. Агінскія і Вішнявецкія шукалі падтрымкі ў рускай арміі. Тэрыторыя Беларусі часта станавілася полем баёў. Першае сутыкненне адбылося ў пачатку 1706 г. каля Гародні, дзе шведы блакіравалі і ледзь не знішчылі 60-тысячную расійскую армію фельдмаршала Г. Агільві. Асобныя шведскія атрады пераходзілі на левы бераг Нёмана і рабілі глыбокія рэйды па тылах расійскай арміі, перашкаджаючы падвозу прадуктаў харчавання да Гародні. Гарады і маёнткі прыхільнікаў Аўгуста II мэтанакіравана разбураліся і спусташаліся. Найбольш пацярпелі ўладанні канцлера ВКЛ Караля Станіслава Радзівіла і князёў Вішнявецкіх. Былі спалены Карэлічы, Нягневічы, Мір, Свержань, Клецк. Шведы разрабавалі Наваградак і канчаткова разбурылі яго замак, са Слуцка спагналі значную кантрыбуцыю. Пасля кароткіх аблог захапілі і зруйнавалі Ляхавічы і Нясвіж. У красавіку 1706 г. у бітве каля Клецка шведы разграмілі 5-тысячны расійскі атрад Няплюева [3, c. 30].У канцы сакавіка 1706 г. расійская армія пакінула Гародню і, не ўступаючы ў сутычкі са шведамі, пачала адыходзіць да Берасця, а потым па поўначы Украіны да Кіева. Каб адрэзаць шляхі адыходу Агільві, шведскі кароль з асноўнымі сіламі рушыў праз Палессе ў напрамку да Пінска. Не здолеўшы знішчыць расійскую армію, Карл XII уварваўся ў Саксонію, дзе пасля шэрага ваенных перамог прымусіў Аўгуста II падпісаць Альтранштацкі мірны дагавор у верасні 1706 г. (паблізу Лейпцыга). Аўгуст II адмовіўся ад польскай кароны на карысць Станіслава Ляшчынскага, ад саюзу з Расіяй, згадзіўся адклікаць саксонцаў з рускай арміі і выдаць Карлу XII усіх рускіх, якія знаходзіліся ў саксонскай арміі, аддаць шведам польскія крэпасці Кракаў і Тыкоцін і г.д.У 1708 г., на тэрыторыі Беларусі зноў разгарнуліся актыўныя баявыя дзеянні. Сюды былі сцягнуты асноўныя сілы расійскай арміі (каля 70 тыс. чалавек). 3 захаду ў Беларусь увайшлі шведскія войскі (амаль 35 тыс.). Яны занялі Гародню і пачалі прасоўвацца ў напрамку Ліда - Смаргонь – Вілейка - Менск. 14 ліпеня 1708 г. каля м. Галаўчын на Магілёўшчыне адбылася бітва, у якой шведы атрымалі апошнюю значную перамогу ў вайне з Расіяй. Агульныя страты расіян склалі больш за 1,7 тыс. чалавек. Шведы захапілі 10 гармат і вялікую колькасць баявых прыпасаў. Расійская армія адышла за Днепр і сканцэнтравалася ў раёне м. Горкі. 18 ліпеня 1708 г. шведы занялі Магілёў. Тут яны затрымаліся амаль на месяц. Шведскі кароль спадзяваўся сустрэць корпус Левенгаўпта, які рухаўся з Ліфляндыі з вялікім абозам, і тым самым значна папоўніць свае сілы перад будучым наступленнем. Аднак дарэмна змарнаваўшы час, Карл XII так і не дачакаўся падмацавання. 15 жніўня 1708 г. шведская армія пераправілася праз Днепр і рушыла на ўсход [1, c. 105].Недалёка ад Мсціслава адбыліся дзве бітвы паміж шведамі і расійскім войскам - 10 верасня 1708 г. каля в. Добрае і 20 верасня 1708 г. каля в. Раеўка. Яны не аказалі значнага ўплыву на агульны ход ваенных падзей, таму што на той момант расійскае камандаванне лічыла немэтазгодным уступаць са шведамі ў рашаючую бітву і працягвала адвод сваіх войскаў. 21 верасня 1708 г. шведская армія выйшла да межаў Расіі. Аднак для паспяховага наступлення далей у Карла XII не было дастаткова сіл. Шведскі кароль заручыўся падтрымкай украінскага гетмана І. Мазепы і ў канцы верасня павярнуў на Украіну. Услед за шведамі рушыла і расійская армія пад камандаваннем фельдмаршала Б. Шарамецьева. На дапамогу Карлу XII з Прыбалтыкі ішоў атрад на чале з Левенгаўптам з абозам зброі і харчу. Каб не дапусціць яго злучэння з галоўнымі сіламі шведаў, быў выдзелены атрад з конніцы і гвардыі ў 12 тыс. чалавек, які ўзначаліў Пётр I.Бітва адбылася 28 верасня (10 кастрычніка) 1708 г. ля в. Лясной на паўднёвы ўсход ад Магілёва на р. Сож. Шведы пацярпелі паражэнне. 3 16 тыс. чалавек шведы згубілі 10 тыс., 17 пушак, 44 сцягі і абоз з 8 тыс. павозак. Левенгаўпт прыйшоў да Карла XII без зброі і без харчу. Бітва пры Лясной аказала істотны ўплыў на далейшы ход вайны. У значнай ступені дзякуючы поспеху на беларускай зямлі расійская армія змагла перамагчы шведаў і ў рашаючай бітве пад Палтавай 8 ліпеня 1709 г.Пасля Палтавы і капітуляцыі галоўных шведскіх сіл каля Перавалочны 11 ліпеня 1709 г. Паўночная вайна праходзіла пры поўнай перавазе Расіі. Ст. Ляшчынскі пакінуў краіну і ўцёк у Памеранію, куды спешна адыходзілі рэшткі шведскай арміі. Са згоды расійскага двара і пры падтрымцы саксонскіх войскаў у канцы жніўня 1709 г. у Варшаву вярнуўся Аўгуст II. 3 гэтага часу Рэч Паспалітая фактычна не прымала ўдзелу ў Паўночнай вайне, яе працягваў Аўгуст II сіламі адной Саксоніі [1, c. 107].Бедствы насельніцтва Беларусі падчас ваеннага ліхалецця. Чарговая вайна прынесла жыхарам беларускіх зямель велізарныя страты. Утрыманне шматтысячных армій Расіі і Швецыі цалкам забяспечвалася за кошт пабораў з мясцовага насельніцтва. Пры несвоечасовай выплаце накіроўваліся ўзброеныя атрады для “экзекуцыі” – прымусовага спагнання

ПАдзелы

На фоне эканамiчнага развiцця еурапейскiх краiн у XYII-XYIII ст.Рэч Паспалiтая выглядала застылай у летаргiчным сне.Узровень канца XYI ст.застауся вышэйшай адзнакай гаспадарчай i ваеннай магутнасцi краiны.Каб рушыць паперад - патрэбны рэформы у грамадстве:палiтычныя,ваенныя,эканамiчныя.Неаб-

ходнасць была i у канцынтрацыi улады у руках манарха-дыктатара.Шляхта ж нежадала паступiцца сваiм усеуладзем,якое перарастала у разгул анархii.Вольны Сойм "дзякуючы" "лiберум вета" стау недзеяздольным.

Такое становiшча у Рэчы Паспалiтай старанна апекавалi суседзi:Прусiя,Аустрыя i Расiя.Iм было выгадна мець суседам слабую краiну. Але з 60-х гадоу XYIII ст. у Польшчы "РП" пачала праводзiцца iнтэнсiуная рэфармацыйная дзейнасць.Дзякуючы рэформан Тызенгауза на пауночным захадзе Беларусi з'явiлася значная колькасць мануфактур,скасоуваецца шэраг прывiлей шляхты,арганiзуец

ца i працуе "адукацыйная камiсiя". У 1764 г. было уведзена абмежаванне на ужытак права "лiберум вета",але ужо гэтыя рэформы прывялi да незадаволенас цi з боку магнатау якiя iмкнулiся як i раней панаваць у краiне. Грамадства аказалася расколатым на варожыя групоукi,якiя шукалi падтрымкi у больш моцных суседзяу:Расii,Аустрыi,Прусii.З дапамогай апошнiх пачалi стварацца канфедэрацыi "узброенныея арганiзацыi": у 1767 г.у Слуцку i Тарунi (Расiя i Прусiя).У адказ на гэта была створана канфедэрацыя у Бары (Украiна 1768г)

Пачалiся межусобныя войны.Расiя для абароны праваслауных увяла 40 тыс.войска,якое i разбiла барскiх канфедэратау у 1771 годзе.Пасля гэтых падзей адбываецца у 1772 годзе першы падзел Рэчы Паспалiтай.Да Расii адыйшла Усходняя частка Беларусi з гарадамi Полацк, Вiцебск, Ворша, Магiлеу, Рагачоу,Гомель

Але нават гэта трагiчная падзея не астанавiла варагуючыя магнацкiя гру

поукi.Выратаваць Рэч Паспалiтую магла толькi цэнтралiзацыя.Такая спроба была зроблена 3 мая 1791 года, падчас прыняцця канстытуцыi Рэчы Паспалiтай першай у Еуропе. Канстатуцыя 3 мая заклала асновы вываду Рэчы Паспалiтай з палiтычнагу крызiсу i ставiла яе на шлях буржуазнага развiцця. Але час рэфармавання быу упушчаны.Ды гэтыя мерапрыемствы выклiкалi незадаволенасць у Расii Аустрыi i Прусii.У сярэдзiне мая 1792 года Расiя накiравала у Польшчу 100 тыч. войска.Пад час баявых дзеянняу войскi Рэчы Паспалiтай панеслi паражэнне Опсай, Мiрам, Зельвай, Бярэсцем.Рэч Паспалiтая капiтулiравала, канстытуцыя 1791 года была адменена.А у студзенi 1793 года Прусiя, Аустрыя i Расiя ажыццявiлi другi падзел Рэчы Паспалiтай.Да Расii адыйшлi землi Беларусi па лiнii Друя-Пiнск.Стала зразумела,што ад канчатковага падзелу Рэчы

ВОПРОС №21: Паўстанне 1794 г. Т.Касцюшка і Я.Ясінскі. Трэці раздел Рэчы Паспалітай.

Паспалiтай можа выратаваць рашучае супрацiуленне аб'яднанага грамадства. Паустанне 1794г. на чале з Тадэвушам Касцюшкам давала для гэтага апошнi шанс.Але атрады Касцюшкi не вытрымалi удары рускiх войск на чале з Суворавым.6 лiстапада 1794 года рускiя войскi занялi Варшаву.Паустанне было разгромлена,чакаць выратавання Рэчы Паспалiтай цяпер не было адкуль.

У кастрычнiку 1795 года Расiя,Прусiя, Аустрыя ажыццяуляюць трэцi падзел Рэчы Паспалiтай.Па iм уся тэрыторыя Беларусi была далучана да Расiйскай iмперыi.Сяляне,гараджане спакойна успрынялi далучэнне да Расii.Новыя парадкi заусёды неслi у сябе надзею на лепшую будучыню,на мiрнае жыццё.

 

 

ВОПРОС №22: Аднаўленне сельскай і гарадской гаспадаркі ў пачатку ХVІІІ ст. Становішча гарадоў. Развіццё гандлю. Антыфеадальныя выступленні беларускага сяляства. Культура Беларусі ў ХVІІ – ХVІІІ стст.

Напярэдадні Люблінскай уніі на Беларусі пражывала 1 800 тыс. жыхароў, якія па свайму сацыяльна-эканамічнаму становішчу адносіліся да трох саслоўяў: шляхты, сялян, мяшчан. Шляхецкае саслоўе дзялілася на групоўкі. Найбольш буйнымі былі магнаты. Яны складалі сенатарскае саслоўе і валодалі ў большасцю сялянскіх гаспадарак.Самай шматлікай была група дробнай шляхты, але ў яе руках былі толькі 28% сялянскіх гаспадарак.У сярэдзіне XVI ст. шляхта, як ваенна-служылае саслоўе, пачынае разлагацца знутры: шукала багацця праз рамяство і гандаль. У 1633 г. сейм абвясціў, што не толькі шляхціч, але і яго нашчадкі назаўсёды будуць пазбаўлены шляхецкіх правоў за гандаль ці шынкарства.Самым шматлікім саслоўем феадальнага грамадства былі сяляне. Аграрная перабудова гаспадаркі была вызначана каралём у 1557 г. Незалежна ад мясцовых асаблівасцей рэформы, яе вынікі ўсюды былі аднолькавыя: заснаванне фальварачнай гаспадаркі, канчатковае запрыгоньванне сялян, павелічэнне сялянскіх павіннасцей, рост даходаў дзяржаўнага скарбу і шляхты.У выніку рэформы адбыліся змены ў прававым становішчы сялян. Пасля рэформы сяляне дзеляцца на наступныя катэгорыі: цяглыя, асадныя, сяляне-слугі.У выніку аграрнай рэформы адбыліся амаль што рэвалюцыйныя змены:1) Была разбурана сялянская абшчына ў Цэнтральнай і Заходняй Беларусі, дзе пачало ўкараняцца падворнае землекарыстанне;2) змяніліся катэгорыі сялян, іх прававое і эканамічнае становішча;3) сялянская гаспадарка пачала ўцягвацца ў рыначныя адносіны;З другой паловы XVII ст. пачынаецца эканамічны заняпад Беларусі. Ён быў выкліканы ўзмацненнем феадальнага прыгнёту, разбурэннем гаспадаркі, як у выніку антыфеадальнай, нацыянальна-вызваленчай барацьбы, так і знешніх войнаў. Аднаўляць разбураную гаспадарку пачалі з раздачы зямлі сялянам і перавод іх на грашовы і натуральны аброк.З аднаўленнем гаспадаркі вяртаецца паншчына і павялічваюцца павіннасці.Яшчэ адным саслоўем былі мяшчане – жыхары гарадоў. Саслоўе мяшчан павялічвалася за кошт вольных сялян, уцекачоў і прыгонных.Да першай паловы XVIII ст. магдэбургскае права мелі ўсе буйныя гарады.Саслоўе мяшчан складалася з заможных вярхоў, сярэдняга пласта і беднаты.Асновай эканамічнага жыцця гарадоў былі рамёствы і гандаль.У той час пачынаюць стварацца ўласныя карпарацыі рамеснікаў – цэхі.Пашыраўся гандаль як унутраны, так і знешні. Найбольш трывалыя сувязі былі з Расіяй, Польшчай, Левабярэжнай Украінай, Рыгай, з краінамі Заходняй Еўропы.У 1784 г. было завершана будаўніцтва канала Агінскага, які злучаў Нёман з Прыпяццю. У 1781 г. пачалося будаўніцтва Днепра-Бугскага канала.Такім чынам, сельская і гарадская гаспадарка Беларусі да сярэдзіны XVIII ст. была ў асноўным адноўлена.

ВОПРОС №23: Культура Беларусі ў ХVІІ – ХVІІІ стст.

Развитие Бел. культуры в 16-18в. проходило в неблагоприятных условиях находясь в составе РП, Бел. переживала с ней кризис он ощущался во всех сферах жизни.

Сейм 1668 под угрозой изгнания из страны запретил жителям переходить из каталич.в др.религии. Ко 2-ой половине 18ст. отнгосится распространение идей просвящения.Просвещение –это антифеодальная буржуазная идиология периода становления капитолистических отношений. Идеи просвящения нашли отражения в философии, лит-ре, искус-е. Самые известные мыслители Бел. Были: Милентий Смотриций- обществ-о-политический и церковный деятель писатель Обобщением его научного и педогогического труда стала книга «Грамматика М. Смотрицкого».

Афанасий Филиппович – бел. писатель публицист церковный деятель.Самое знаменитое его произ-е «Диариум».

Казимир Лыщинский мыслитель атеист и педагог. Написал труд на латыне «О несуществовании бога» первый употребил термин атеист.

Георгий Конисский –архиепископ философ и писатель, написал около 80 произ-ий.

Бел.лит-ра 16-18 в. становится все более светской и демократии.Самые известные произведение того периода – политические сатиры. 1.«Речь Мелешки»авторство и время написания неизвестно.Автор высмеивает Бел. шляхту, кот-я перинимает обычаи, гонится за всем неземным.2. «Письмо к Обуховичу» появление было вызвано Смоленско-русским командованием. Смолениским горнизоном командовал Казимир Обухович, ходили слухи что он был подкуплен русскими эта сатира высмеивает продажность и взяточничество Обуховича. В 16-18 в. Произошли изменения в поэзии, произошло зарождение светской лирики, особенно любовной. Наиболее известный представитель поэзии Семион Полоцкий –бел. и руск. писатель и просветитель, церковный деятель. Напечатал 2 сборника стихов «Ветроград многоцветный и Рифмологион Произошли изменения в школьном деле. На бел. открывались православные братсие школы. Они являлись как центрами образования так и центрами книгопечатания. Одной из отличительных особенностей этого периода то что образование было в руках монашеских орденов наибольшее кол-во школ принадлежали ордену изуитов. Первое такое заведение открылось в Вильне далее оно было переименовано в изуитскую академию. Во второй пол. 18в. Известный деятель образования Польши С. Катарский начал школьное дало (реформа Катарского: в 1773 году создана образовательная комиссия, которая осуществляла общее руководство реформой, вводились новые предметы и мн. др.) По этой реформе Ягелонский университет в Кракове и главная школа ВКЛ- высшая ступень новой системы образования. Среднюю ступень образования сост. окружные школы, они имели светское направление, изложение религии в них запрещалось. В кач. низшей системы образования по реформе предусматривалась открытие проф.училищ, что осталось лишь на бумаге.

ВОПРОС №24: Асноўныя накірункі палітыкі самадзяражаўя ў Беларусі ў канцы ХVІІІ – першай палове ХІХ ст.

В результате 3-ех разделов РП. к России были присоеденены Бел. земли. На протяжении болього периода времени царизм осуществил здесь ряд мер В 1796г. Была проведена террит.-административная реформа котор. Предусматривала деление на Губегрни и паветы, в результате были образованы 3 губерни: Беларусская губерня с Витебском, Минская с Минском, Литовская с Литвой. Указом от 23 октября 1772г. Население приводилось к присяге, люди котор. Отказывались должны были покинуть тер. Рос. Империи им довалось 3 месяца для продажи для продажи своей недвижимости. Большинство дворян чтобы не потерять владения присягали Екатерине. На присоединенных бел. землях была ликвидирована власть крупных феодалов. Они были лишены права иметь свои войска и крепости. Были изданы указы о упорядочении жизни еврейсеого народа на наш. тер. Им запрещалось жить в сельск. местн. И заниматься с\х.. В 1801г. Была проведена еще одна админ.- тер. Реформа. В результате на Бел. образов. 6 губернь: Могилевская, Витебская, Смоленская, Виленская, Минская и Гродненская.С целью создания опоры для своей власти на нашей терр.царизмом вводили у нас русское землепользование.Состояние бел.крест.после присоединения ухудшилось.Они были переведены на общий тип налогообложения кот. существ. по всей имп.ерии, но денежная рента и гос-ые налоги на бел. до 1811г. собирались серебряной монетой. На Бел. была введена рекрутская повинность. Рекрутами были мужчины от 19 до 35 лет. В 1812г.брали по 8 рекрутов. На бел. прекращались действия Магдебурского прав. Основной задачей царизма на бел. землях была политика Русификации. После подавление восстание 1820-1821 гг. был закрыт Виленский универс., а в 1863 -1864 – закрыт горе- горецский сельскохоз. Институт. В 1840 г. была отмененено действие статута и запрещено употребление в официальном документе название Литва и Беларусь, вместо них- северо-зап. Край. Проводниками руссификац. Политики били русские учителя: священники и чиновники Большой воед бел-ой нации нанесла политика нац-го раздела бел в соответствии с верой: если православный- русский, католик- поляк.