Cywilizacja europejska - wykład

Cywilizacja zachodnia

Mowienie o europie jako cywilizacji zachodniej.

Europa zachodnia czy wschodnia. Zainicjował piotr wandycz.

Wskazywał że rozróżnienie to upolitycznilo się i odzwierciedlalo politykę zimnej wojny. Uważał że powinno przeprowadzić się weryfikację tego w sensie naukowym. Nie wolno pomijac w cyw. Zachodniej europy wschodniej. Mówił a polityce, muzyce, sztuce, kulturze.Europa wschodnia jako europa słowiańska. Cywilizacja europejska musi być rozumiana w sposób różnorodny ze względu na różnice regionalne.

Larry Wolff – okres oświecenia jako początek popularyzacji koncepcji europy wschodniej. Europa wschodnia była ciemna i zacofana. Kontrastowała z europą zachodnią uważaną za „cywilizowaną”. Percepcja ta wywodziła się z oświeceniowej koncepcji geografii filozoficznej.

Europa Środkowo Wschodnia

Jerzy Kloczkowski – twierdził, że została powszechnie zaakceptowana dopiero od połowy XX wieku. Zaznaczał nowość tej koncepcji w sensie geograficznym, politycznym i historycznym.

Oskar Halecki – specyfika społeczeństw regionu

Koncepcja ta rozwijała się wraz z rozwojem XIX wiecznej historiografii. Kloczkowski omawiał niespójność tej koncepcji, która traktowała współnie państwa o zróżnicowanej strukturze politycznej, społecznej i kulturowej.

Termin „młodsza europa” – zaproponowany przez Kłoczowskiego dla odróżnienia starszego i młodszego kręgu cywilizacji.Starsza to tereny imperium rzymskiego z kulturą łacińską. Europa młodsza to ta która nie znalazła się w imperium rzymskim i przyjęła chrześcijaństwo później.

Wpływ cywilizacji europejskiej w skali globalnej:

Era chrześcijańska – określanie dat, anno domini

Dionizjusz otrzymał polecenie od papieża obliczenie poprawnej daty wielkanocy. Stworzył system linearny i obliczał lata od założenia rzymu Jacques Bossuet zaproponował system minusowego odliczania lat.

Alfabet

Termin „tradycja judeo-chrześcijańska” zaczął pojawiać się od czasów reformacji. Upowszechnił się od połowy XX wieku.Współcześnie mówi się o religiach abrahamowych.

Czy starożytna grecja jest kolebką cywilizacji europejskiej?

Czas i twórcy parthenonu?

Źródła wiedzy o kulturze antycznej

Pytania epistemologiczne.

Konstrukcje kognitywne – np model aryjski: historia rozbitej grecji miała odzwierciedlać sytuację w Niemczech. Niemcy przodowali w naukach nad kulturą grecką. Nauka niemiecka narzucała sój punkt widzenia. Nauka XIX wieczna. Po zjednoczeniu niemiec, kierunek badań przesunął się w kierunku Rzymu. Biel symbolem koncepcji aryjskiej.

Model aryjski zakwestionowany w afrocentrycznej reinterpretacji historii antycznej – Martin Bernal brytysjki i amerykański historyk. Interesował się chinami. Jego dzieło to „Czarna Atena”. Bernal wskazywał na rasizm interpretacji bieli antycznej. Według niego brakowało spojrzenia na korzenie cywilizacji. Postawił tezę o świadomej i celowej fabrykacji historii starożytnej grecji przez rasistowskich i europocentrycznych intelektualistów niemieckich, w mniejszym stopniu także anglosaskich.

Bernal odwoływał się do publikacji George Jamesa, Cheikh Anta Diop, że kolebką cywilizacji była afryka. Europa zawdzięcza ucywilizowanie Afryce. Grecy dokonali kradzieży intelektualnej osiągnięć myśli i technologii afrykańskiej, która legła u podstaw całej tzw. Kultury zachodniej.

Cheikh Anta Diop – wykształcony w Paryżu w dziedzinie chemii i fizyki. Dowodził , że cywilizacje europejskie i azjatyckie wywodzą się z Europy. Podkreślał kradzież intelektualną, białą cywilizację jako symbol zła i kradzieży oraz nieuczciwości intelektualnej. Wykazywał, że egipt to była cywilizacja czarna w sensie rasowym. Odwrócony rasizm „biali wymyślili, a czarni ukradli” J

Bernal analizował koncepcje niemieckie m.in Joachima Winckelmanna. Traktował naukę niemiecką bardzo surowo.

Czy sokrates był murzynem? Czy mozna dostrzec w jego antycznych podobiznach cechy negroidalne? Czy unikalność jego filozofii miały swe korzenie w tradycji czarnej Afryki?

Czy Jezus był murzynem, czy nordyckim blondynem? Czy wizerunki czarnej madonny to potwierdzają?

Przyczyny popularności teorii afrocentrycznej:
- była to reakcja na ideologię kolonializmu i rasizmu
- reakcja na przedstawienie ciągłości tradycji europejskiej począwszy od grecji i rzymu
- zakwestionowanie europejskości tradycji chrześcijańskiej

Krytyka afrocentryzmu – zainicjowana Mary Lefkowitz, profesor filologii i historii antycznej. Wskazywała na błędy chronologiczne – np. że arystoteles korzystał ze zbiorów biblioteki aleksandryjskiej, która jeszcze nie istniała. Krytycy zgodzili się ze tym, że ograniczenie interpretacji korzeni europejskich tkwią tylko w grecji i rzymie jest niewłaściwe. Trzeba patrzeć na inne cywilizacje azjatyckie i afrykańskie.

Zygmunt Freud – uważał, że dwa podstawowe ludzkie popędy to Eros i Thanatos. Używał greckich terminów w psychiatrii. Eros bóg miłości, przetrwania, popęd seksualny. Thanatos instynkt agresji, śmierci, zniszczenia, dążenia do samozagłady. Wychowany w tradycji grekorzymskiej, mówił po łacinie i w grece. Łacińskie terminy ego, id, superego. Kompleks edypa i kompleks elektry.
Freud był oskarżany o androcentryzm i seksizm. Dla Freuda człowiek to był mężczyzna, a kobiety olewał w badaniach. Seksizm wiąże się z dyskryminacją, oparty na różnicach biologicznych, które implikują różnice psychologiczne (płeć określa cechy psychologiczne). Zarzut seksizmu wyszedl z koncepcji rozwoju psychoseksualnego. Twierdził, że tylko chłopcy w wieku 5-6 lat są w stanie prawidłowo rozwiązać kompleks edypa. To powoduje, że rozwijają silne superego. Kobiety nie mogą rozwinąć silnego superego, bo nie rozwiązują kompleksu elektry.
Koncepcja „zazdrość o członek” – kobiety zazdroszczą członka, bo wiedzą, że nigdy go nie będą mieć J

Karen Horney – uczennica Freuda, sformułowała kompleks elektry. Udowadniała, że kobiety mogą prawidłowo rozwiązać kompleks elektry, a w konsekwencji rozwinąć silne superego.
Zaproponowała „zazdrość o łono” – chłopcy czują się gorsi, bo wiedzą, żę nigdy nie urodzą dziecka. Zarówno chłopcy i dziewczynki rozwiązać kompleks elektry i edypa i rozwinąć silne superego. Jej poglądy stały się podstawą do teorii feministycznych.

Gender, płeć, feminizm:

Typy argumentacji:
1. Argumentum ad hominem – pozamerytoryczny sposób argumentowania
2. Argumentum ad personam
3. Argumentum ad feminam

Św. Brygida – patronka europy 1303-1373

Św. Katarzyna ze Sieny – patronka europy 1347-1380

Św. Edith Stein – patronka europy 1891-1942 – doktor filozofii, uniwersytet w Getyndze. Zginęła w Oświęciumiu bo była żydówką.

Hypatia – zamordowana w Aleksandrii w 415 roku. Pisała traktaty naukowe. Wtedy biblioteka aleksandryjska była centrum naukowym na terenie śródziemnomorskim. Hypatia nie chciała konsekwentnie przejść na chrześcijaństwo. Była filozofem, fizykiem, astronomem. Hypatia wierzy, że jako kobieta nie mogłaby prowadzić badań naukowych, a szczególnie publicznie nauczać. Wtedy to było zakazane i kobiety były wykluczone z funkcji nauczycielskich. Hypatia reprezentuje wartości cywilizacji hellenistycznej.
John Toland 1670-1722 „Hypatia: najpiękniejsza, najszlachetniejsza, najbardziej wykształcona i kulturalna Pani”. Rozdarta na kawałki przez duchowieństwo Aleksandrii dla zaspokojenia jego dumy, rywalizacji i okrucieństwa arcybiskupa Cyryla (Aleksandryjskiego), niezasłużenie nazywanym świętym.
W 391 zakazujące pogaństwa edykty cesarza Teodozjusza wywołały zamieszki, w wyniku których zburzono Serapejon, przy którym funkcjonowała część biblioteki aleksandryjskiej. Czasy Teodozjusza to zerwanie z tradycją antyczną!W 393 roku zakazał igrzysk olimpijskich, a w 395 nakazał zamknięcie wyroczni w Delfach. Wprowadził karę śmierci za homoseksualizm.
Justynian – zaostrzył prawa zakazujące praktyk niechrześcijańskich. Zamknął ostatnie świątynie pogańskie m.in. świątynię Izydy na wyspie File w Egipcie. Nakaz chrztu pod groźbą utraty mienia. W 529 roku zamknął Akademię Platońską i wielu filozofów szukało schronienia w Persji.

Hildegard von Bingen – 1098-1179 – uzyskała wszechstronne wykształcenie w klasztorze, nietypowe dla kobiet w tamtych czasach: znajomość łaciny, Biblii, poglądów autorów wczesnochrześcijańskich, neoplatońskich i nieopitagorejskich. Domagała się wiekszego uznania dla kobiet. Dzięki poparciu Bernarda z Clairvaux i papieża Eugeniusza III mogła spisywać swoje wizje i głosić nauki. Stworzyła wokół siebie atmosferę mistycyzmu przemawiając jako „vox dei”. Rozpoczęła publiczne nauczanie. Znała zastosowanie naturalnych leków w ramach medycyny holistycznej.
Muzyka: odwoływała się do muzyki w raju oraz muzyki anielskiej, której doznawała podczas wizji. Oferowała teologiczną interpretację muzyki, jako prowadzącej do indywidualnego rozwoju duchowego, konieczna jest podczas nabożeństwa. Skomponowała wiele pieśni – chorały gregoriańskie, pieśni nieliturgiczne oraz moralitet.
Dyskutowała kwestie etyczne i prawne, np. była przeciwniczką kary śmierci, pisała o aborcji i ciąży z gwałtu. Współczesna krytyka polega na sceptycznym podejściu do jej wizji.

Maria Skłodowska Curie – 1867-1934 – urodziła się w Warszawie. Jedna z pierwszych kobiet doktorów nauk ścisłych.

Opinie o kobietach i ich wykształceniu:
J.J.Rousseau – celem edukacji kobiet jest wychowanie dobrych, gospodarnych i posłusznych żon
A. De Gobineau – w swej teorii rasowej nazywał rasę czarną „rasą kobiecą”
Dr. Edward Clarke – twierdził, że edukacja kobiet, odbywająca się w okresie wzrostu i rozwoju zdolności prokreacyjnych organizmu, może temu rozwojowi zaszkodzić
Ludwik Rydygier – dowodził, że medycyna nie nadaje się dla kobiet, gdyż „ani siłami ducha, ani siłami ciała do takiego zadania kobieta nie dorosła”

Teorie rasowe i rasistowskie w Europie.

Cywilizacja antyczna nie miała takich koncepcji jeszcze. Te problemu nie stanowiły kwestii, która różniłaby ludzi.
12 października 1942 roku – odkrycie Ameryki – Święto obchodzone w Hiszpanii, krajach latynoskich i USA. Kolumb interpretował swoje odkrocie jako triumf Hiszpanii i katolicyzmu. Uważając chrześcijaństwo za religię misyjną, postrzega swoje odkrycie jako kierowane wolą Boga zadanie rozprzestrzeniania religii. Wskazywał na łatwość nawracania Indian na chrześcijaństwo. Mówił, że są pracowitymi potencjalnymi niewolnikami.

Biskup Las Casas 1484-1566 – protestował przeciwko brutalnemu traktowaniu Indian, jako prymitywnych, dzikich bestii o dziecinnym rozumie, istoty niższe od europejczyków. Rewolucyjne poglądy o równości ludzi i wszystkich ras. Przyjmując teorię monogeniczą przypominał, że wszyscy ludzie wywodzą się od tych samych „pierwszych rodziców”. Autorem jego biografii jest Gustavo Gutierez, który w 1975 roku założył centrum teologicznej refleksji „Bartolome de las Casas”. Gutierez jest twórcą „teologi wyzwolenia” odwołującej się do idei Las Casas.
W praktyce kolonialnej hiszpańskiej i portuglaskiej przeważyły jednak racje ekonomiczne i polityczne, sankcjonujące supremację europejską.

Poligenizm – teoria wielu przodków. Biologiczny poligenizm zakładał, że ludzki rodzaj rozwinął się w drodze ewolucji z różnych gatunków zwierząt człekokształtnych w różnych częściach świata. Stał się początkiem teorii rasistowskich, opierając się na tekstach starotestamentowych, wskazując na wyższość rasową jednej lub kilku grup ras białej europejskiej.

Monogenizm – rodzaj ludzki pochodzi od tych samych przodków, a więc stanowią jedność jako gatunek biologiczny. Rasy ludzkie stanowią wynik wpływu środowiska i konieczności przystosowania się do specyfiki klimatu, geografii i diety.

Giordano Bruno oraz Christopher Marlow lansowali teorię, że ludzie wywodzą się od tech lub kilku różnych przodków, a biblijny Adam miał być wyłącznie praojcem narodu żydowskiego. Teorie poligeniczne zdobyły popularność.

W 1655 roku Francuz Isaac de la Peyrere zaproponjował bardziej rozbudowaną teorię poligeniczną, wprowadzając kategorię pre adamitów. Nawiązywał do debat okresu hellenistycznego i rzymskiego, do których odwoływał się św. Augustyn.

Koncepcje monogeniczne, oparte na księdze rodzaju dominowały w teologii i filozofii europejskiej do czasów kolonialnych, kiedy pojawiła się kwestia traktowania ludów nowo odkrytych.

ŚREDNIOWIECZE

Początek umowny to data upadku Cesarstwa Zachodniorzymskiego w 476 roku.

Średniowiecze często nazywane „ciemnymi wiekami”

Renesans Karoliński VIII-IX wiek – odnowa klasycznej łaciny, wypracowanie wzorów pisowni (minuskuła karolińska), powrót do wzorców kultury antycznej, literatury antycznej, rozwój szkolnictwa.

Św. Benedykt z Nursji – założyciel klasztoru benektyktynów, klasztor benedyktynów na Monte Cassino w 529 roku jest najstarszy, z biblioteką i scriptorium. Pochowany na Monte Cassino razem ze swą siostrą bliźniaczką Scholastyką.
Biblioteki i scriptoria w klasztorach benedyktyńskich, cysterskich i innych: „Klasztor bez biblioteki jest jak twierdza bez zbrojowni”.
Biblioteki papieskie na Lateranie i przy Bazylice św. Piotra.

Biblioteki: zbiory antyczne
Pozaeuropejskie ośrodki uniwersyteckie z bogatymi kolekcjami bibliotecznymi.
W IX i X wieku centrum naukowe na Bliskim Wschodzie, dzięki najbogatszym zasobom blibliotecznym, stało się centrum kopiowania i tłumaczenia ksiąg starożytnych świata greckiego, hellenistycznego, rzymskiego, późnego antyku.
Bagdad – Dom Mądrości w Bagdadzie założone w 830 roku. Biblioteka zniszczona w czasie najazdu Mongołów w 1258 roku.
Kair – Al Azhar – najsłynniejsza uczelnia świata muzułmańskiego od X wieku.

Cywilizacja zachodnia/łacińska

Uniwersytety – uniwersytety średniowiecznej Europy powstały przede wszystkim w okresie XI i XII wieku.

Salerno – w 839 roku pierwszy uniwersytet europejski, szkoła medyczna, oparta na tłumaczeniach literatury medycznej arabskiej i żydowskiej.

Od XI-XII wieku: Bolonia, paryż, osxford, w XII wieku: cambridge, padwa, paryska sorbona

Uniwersytet Boloński – prowadził studia prawnicze: po odkryciu zapomnianego kodeksu Justyniana rozpoczęły się studia nad prawem rzymskim – konsekwencją kodyfikacji prawa kanonicznego w XII wieku tzw. Dekret Gracjana Decretum Gratiani

Uniwersytet w Salamance – najstarszy uniwersytet hiszpański założony w 1218 roku.

Wyprawy Krzyżowe XI-XIII

Kontak europejczyków z cywilizacji łacińskiej z cywilizacjami Bliskiego Wschodu: bizantyńską oraz islamską.

Odkrycie najstarszych kościołów chrześcijańskich.

Katastrofalna IV wyprawa 1202-1204 zdobycie i splądrowanie Konstantynopola: skutki intelektualne, kulturowe i religijne
Negatywne, nieodwracalne straty, zniszczenia
Pozytywne dla europy – rozwój architektury, medycyny, astronomi i nauk w Europie.
Dzieła z Konstantynopola przewożone są do Europy m.in do Genui.

Z Hiszpani wyganiani są muzułmanie. Powstaje święta inkwizycja, aby ochrzcić całą Hiszpanię.

Eugenika

Sir Francis Galton był określany jako twórca nowej wiary, a fascynacje matematyka z University of London, Karla Pearsona, nazwane kultem świętej biometryki.

Eugenika określana od XVIII wieku jako forma modernistycznej wiary religijnej.

Galton wprowadził pojęcie eugeniki. W 1869 roku publikuje Hereditary Genius: an inquiry into its laws and consenquences

Książka ta była wielokrotnie wydawana w UK I USA, a także w wielu innych krajach.

W 1883 roku wprowadził on do obiegu termin eugenika. Wyraz ten z greki oznacza „dobre pochodzenie”.
Przez odpowiednią politykę społeczną i udoskonalenie prawa rasa europejska może stać się doskonała.

Galton stawiał pytanie dlaczego niektórzy ludzie są uzdolnieni, odnoszą sukcesy, podczas, gdy inni nie potrafią stawić czoła przeciwieństwą i ponoszą porażki. Sugerował, że w życiu społeczeństw dokonuje się samorzutnie rodzaj naturalnej selekcji. Według niego i jego zwolennikółw eugenika stanowiła naukową dyscyplinę, mającą na celu ulepszenie rasy ludzkiej w sensie bilogicznym intelektualnym i moralnym. Stawała się naukowym substytutem kościelnych dogmatów i sekularną religią. Koncepcja eugeniki odzwieciedla światopogląd modernistyczny wynikający z filozofii oświecenia, optymizm i niezachwianą wiarę w potęgę nauki i rozumu, możliwość racjonalnego przekształcania i ulepszania świata, ludzkości, indywidualnych jednostek.
Galton zaoferował swoje teorie we właściwym czasie, gdy uczeni z dziedzin takich jak bilogia czy demografia wskazywali na niebezpieczeństwa wynikające z niekontrolowanego przyrostu ludności.

Galton był kuzynem Darwina. Zainspirowały go badania Gregora Mendla oraz teorią ewolucji.
Galton wyróżnił eugenikę pozytywną i negatywną. Negatywna miała na celu ograniczenie lub eliminowanie rozrodzczości jednostek słabszych, poprzez sterylizację, aborcję, antykoncepcję. Pozytywna zachęcała do prokreacji osobników lepszych. W 1907 roku założona została organizacja Eugenics Education Society organizująca wykłady, konkursy czy wystawy rasowo najlepszych okazów.
Galton zwracał uwagę na problemy demograficzne i czuł się odpowiedzialny moralnie za losy świata (ludzie biedni rozmnażają się najszybciej).

Konsekwencje
Powstanie nowych dyscyplin takich jak antropologia, genetyka przyniosło pytania o genezę rodzaju ludzkiego.

Johann Friedrich Blumenbach (1752-1840) – niemiecki badacz historii naturalnej oraz profesor medycyny, fizjologii i antropologii na uniwersytecie w Getyndze. Wywarł wpływ na rozumienie rasy i rasizmu. Zaproponował naukowe wyjaśnienie „nierówności ras”, czyli teorię degeneracji, która lokowała ludzi rasy afrykańskiej, jako podrzędnej, gdzieś pomiędzy rodzajem ludzkim a wielkimi małpami człekokształtnymi.
Blumenbach wpropwadził po raz pierwszy termin „rasa kaukaska” w swej pracy doktorskiej z 1775 roku. Blumenbach przez wiele lat prowadził badania nad czaskami ludzkimi, uznał, że można na ich podstawie wyodrębnić pięć podstawowych ras: kaukaską, czyli białą, mongolską, malajską, czyli brązową, czarną oraz czerwoną amerykańskich indian. Upowszechnił swą typologię w 1795 roku, twierdząc, że rasa kaukaska wywodzi się z rejonu Kaukazu.

W założonym w 1927 roku berlińskim instytucie antropologii i eugeniki, Kaisel Wilhel – Institut fur Antropologie, menschliche Erblehre und eugenike (KWIfa) – uczeni niemieccy rozwijali teorię emipirycznie testowaną w obozach koncentracyjnych m.in przez dr. Mengele.

Na mocy ustaw norymberskich z 1935 roku o ochronie krwi niemieckiej zasady eugeniczne zostały rozszerzone na prawo rodzinne oraz karne

Podążając tym samym naukowym tokiem myślenia władze niemieckie dokonywały sterylizacji tzw bastardów reńskich, czyli dzieci rodziców rasy białej i czarnej. Termin pochodzi z okresu I wojny światowej gdy nadrenia była okupowana przez armię francuską. Wśród żołnierzy znajodowało się wielu pochodzących z francuskich kolonii afrykańskich. Hitler uznawał te dzieci za obrazę narodową. W 1937 roku około 400 osób zostało wysterelizowanych.
Hitlerowskie zbrodnie, eksperymenty skompromitowały koncepcje eugeniczne do tego stopnia, że po II wojnie termin eugenika zniknął z europejskiego słownika naukowego.

Na przełomie XIX i XX wieku ruch eugeniczny zdobywał rosnącą popularność w wielu krajach Europy, szczególnie Wielkiej Brytanii, niemczech, skandynawii i USA. W Szwecji w latach 1936-1976 działały prawa eugeniczne i wysterylizowano tam 63 tys osób uznanych za nieprzydatne ze względów zdrowotnych czy społecznych. Polscy eugeniści w latach 30 tych uważali, że „asymilacja Żydów jest ze względów eugenicznych niepożądaną. Muszą oni bądź to wyemigrować, bądź to ograniczywszy swój przyrost naturalny, po prostu umrzeć.

W USA centrum Station for experimental Evolution w stanie New York na czele z Charlsem Davenportem oraz Lynchburg w stanie Wirginia.

Prawo imigracyjne przez wiele dziesięcioleci XX wieku praktycznie wcielało w życie koncepcje eugeniczne. Na przykład Immigration Act z 1924 roku drastycznie ograniczał napływ niepożądanych emigrantów z Europy wschodniej i południowej, szczególnie Włochów, Polaków i Żydów, preferując natomiast przedstawicieli nordyckiej rasy Europy północnej.
Prezydent Calvin Coolidge, który podpisał akt, głosił hasło „Ameryka musi pozostać Amerykańska” (America must remain American) czyli biała, anglosaska, protestancka.

The Eugenics Board of North Carolina (EBNC) – w Karolinie Północnej praktyki eugenicznej stosowane były do lat 70 XX wieku. W 2013 roku władze wypłaciły odszkodowania osobom przymusowo wysterylizowanym w tamtym czasie.

Od 1907 roku do lat 70 XX wieku około 60 tys Amerykanów zostało wysterylizowanych. Jeżeli rodzina przez trzy pokolenia żyła w biedzie oznaczało to, że jest społecznie bezużyteczna.

 Tradycje Abrahamowe:wzajemne relacje

Judaizm nurtu aszkenazyjskiego i sefardyjskiego. Sefardyjczycy to Żydzi z Hiszpanii, Portugalii, Maroko, Bałkanów

Chrześcijanie: wschodnie chrześcijaństwo, ortodoksyjne (prawosławne); katolicy, protestanci.
Podstawa - Nowy Testament (Ewangelie pisane w języku greckim a właściwie grecki koine, nie klasyczna greka Platona i Arystotelesa, tłumaczone na łacinę, a koptyjski i inne języki. Nie posiadamy pierwszych tekstów, a późniejsze teksty były narażone na pomyłki. Nazwyamy te religie religiami Księgi.

Cechami tych religi jest eksluzywizm (można należeć tylko do jednej) oraz monoteizm!

Zygmunt Freud nazywał religię zbiorową, uniwersalną formą neurozy w pracy z 1927 roku: „Przyszłość pewnego złudzenia”. Sam określa siebie jako bezbożnego Żyda w ostatniej ze swych prac „Człowiek imieniem Mojżesz a religia monoteistyczna”.
Według Freuda, Mojżesz był Egipcjaninem, a nie Żydem. Imię nie jest żydowskie, po drugie, Biblia przedstawia odwrócony ciąg wydarzeń: to żydowska kobieta znalazła go w rzece, bo w opowieściach i legendach zawsze dziecko bogatych rodziców wuchowuje się w trudnych warunkach. Monoteizm też był wynalazkiem egipskim (kult Atona).Freud twierdzi, że monoteizm wywodzi się z Egiptu.
Freud sugerował, że wiara w niewidzialnego Boga przygotowała grunt nie tylko dla rozwoju nauki i literatury, ale także filozoficzne introspekcji, refleksji nad niewidzialnym, ale bardzo dynamicznym życiem wewnętrznym, tendencją do poznania i zrozumienia samego siebie.
Freud sugerował, że judaizm otwierał takie możliwości, dając impuls dla osiągnięć cywilizacji zachodniej. Próbując wyjaśnić niezwykłe osiągnięcia intelektualne współczenych mu żydowskich uczonych, wskazywał na intelektualne wartości judaizmu. Podobną sytuację upatrywał w protestantyzmie. Zasatanawiał się dlaczego tak wielu Żydów jest laureatami nagrody Nobla. Tłumaczył to szeroką wyobraźnią tych ludzi, bo mieli oni surowy zakaz przedstawiania osoby Boga.
Nurty chrześcijańskie, które rozszerzyły wierzenia i przyjęły kult świętych, tworzyły wyobrażeniowe malarstwo i rzeźbę, pozbawiały się poprzez dosłowność element abstrakcyjnego myślenia i postrzegania, zatracając wartości spekulacji intelektualnej.

Konsekwencje monoteizmu w wersji judaistycznej: intelektualne osiągnięcia, umiejętność myślenia abstrakcyjnego, koncepcja nieskończoności: rozwoju matematyki, impuls dla rozwoju filozofii i literatury, osiąganie dojrzałości intelektualnej w dziedzinach naukowyhc i politycznych (np. demokracja).

Nowe średniowiecze?
Procesy skierowane ku przełamaniu narodowej odrębności i ku wytworzeniu uniwersalnej jedności świata – nazywamy końcem historii nowożytnej i końcem jej ducha indywidualistycznego, a początekigo nowego Średnioweicza.
W tym znaczeniu internacjonalizm komunistyczny jest już zjawiskiem nowego Średnioweicza, a nie starej historii nowożytnej i również do nowego średniowiecza trzeba zaliczyć wszelką wolę do religijnego zjednoczenia, do połączenia rozerwanych części chrześcijańskiego świata, wolę realizacji uniwersalnej duchowej kultury, co przejawia się w wyższej warstwie duchowej współczensej ludzkości.
Nie znaczy to bynajmniej, że nowe Średniowiecze będzie wyłącznie pacyfistyczne i nie będzie miało wojen. Wojny będą już nie tyle narodowo polityczne, ile duchowo –religijne.
Koncepcja nowego Średniowiecza pojawiła się po I wojnie światowej. Zaproponował ją Nikołaj Aleksandrowicz Bierdiajew w traktacie „Nowe Średniowiecze” (napisał też ważny traktat „Rosyjska idea). Koncepcja eschatologicznej misji narodu rosyjskiego w czasach ostatecznych.

„Trzeci Rzym”
Doktryna teologiczna, historiozoficzna i polityczna, zaproponowana po raz pierwszy w 1510 roku przez prawosławnego zakonnika z Pskowa Filoteusza w liście do kniazia Wasyla III.
Pierwszy Rzym – centrum chrześcijaństwa – upadł ze względu na herezję: podwójny upadek w 476 roku i w 1054 roku.
Drugi Rzym – Konstantynopol został podbity przez niewiernych w 1453 roku.
Trzeci Rzym – Bóg wyznaczył Moskwę na ostateczne (historiozoficznie i eschatologicznie) centrum chrześcijaństwa. Trzeci Rzym stanie się słońcem, który ma oświecić cały świat.
Moskwa stawała się spadkobierczynią Bizancjum poprzez małżeństwo Iwana III Srogiego z Zofią Paleologue. Iwan w 1478 roku przyjął tytuł cara.

Symbolika religijna
Ryba – ichtis, litery słowa ułożone w kolejności oznaczają Jezus Chrystus Boga Syn Zbawiciel
Katolicos – powszechny, Ortodox – prawosławny.
Symbolika protestancka
Nauka opartan na Biblii, jako symbolu globalnej religii.

Religioznastwo ma początek w XIX wieku szczególnie w Niemczech. Zaczyna studiować się języki orientalne i stare. Niemiecka nauka koncentruje się na badaniach chrześcijaństwa. Mówili, że zanim powstały cztery ewangelie istniała księga/dokument Q, która zawierała powiedzenia Jezusa. Rękopisy z Qumran.

Andrei Rublow
„Trójca” Rublowa – jedna z najwazniejszych i najbardziej tajemniczych ikon.

Auckland Museum, UNC Novgorod icons, concept of Holy Wisdom.
Koncepcja mądrości bożej. Sofia, Logos. Filozoficzna tradycja sokratesa (filo-zofia), hellenistyczna, neoplatońska, w chrześcijaństwie: gnoza i prawosławie (Kościół prawosławny oficjalnie uznał za herezję).
Koncepcja rozważana przez Bierdiajewa, Hildegard von Binden, Filon z Aleksandrii.

Uniwersalne koncepcje Imperium Łacińskiego w średniowieczu:
- tradycja kontynuuacji symboliki Cesarstwa Rzymskiego
- symboliczne przedstawienie wydarzenia, jakie miało miejsce w Boże Narodzenie 800 roku: mozaika w Bazylice św Jana na Lateranie przedstawia symboliczne wręczenie przez św Piotra sztandaru wodzowi Franków Charlemagne oraz paliusza papieżowi Leonowi III
- Bizantyjczycy przenieśli „pępek świata” do Konstantynopola do świątyni Mądrości Bożej zbudowanej w VI wieku przez cesarze Justyniana.

Kościół katolicki i tradycja antyczna.
- Andrzej Flis „Chrześcijaństwo i Europa”. Wskazuje, że średniowieczne sformalizowanie struktur oraz rytułałów prowadziło do rozwoju nurtów opozycyjnych.
- Reformacji, która „dążyła do oczyszczenia prawdziwej wiary pogdańskich zniekształceń odrodzenia pierwotnej, ascetycznej religijności chrześcijańskiej”
- Renesansu „zmierzającego w przeciwnym kierunku, który stawiał sobie za cel wyzwolenie kultury grecko-rzymskiej z kościelnego gorsetu i przywrócenie jej Europie w pełnym blasku”.
- Flis widzi w reformacji ruch wzmacniający wątki judaistyczne, starotestamentowe, a osłabiające humanizm, elementy grecko rzymskie. Przeciwnie w wypadku katolicyzmu opartego o tradycje grecko-rzymskie.

Civil religion – religia obywatelska (świecka, sekularna)
- Benedict Anderson „Wspólnoty wyobrażone” - określił koncepcję „narodu” jako wyobrażone wspólnoty, istniejące wyłącznie w ludzkiej wyobraźni, kognitywną konstrukcję społeczną i polityczną. Ludzie wyobrażają sobie, że stanowią wspólnotę. Terminy do dyskusji: percepcja, subiektywizm percepcyjny, konstrukcje społeczne i polityczne, konstrukcje kognitywne.
Ceremoniały religii obywatelskiej: hymn, święta narodowe.

Antinoos – kochanek cesarza Hadriana. Po jego śmierci cesarz ogłosił go herosem, wznosił pomniki i urządzał igrzyska na jego cześć. Przedstawiany był jako ideał młodzieńczej piękności. Kult przetrwał do upadku Rzymu.

Muzeum Narodowe 1862
Wyspa Muzeów 1830
British Museum 1753
Ermitaż 1764
Galeria Trietiakowska 1856
Prado 1819
Rijksmmuseum 1800

Tradycja judeo chrześcijańska
Reformacja dążyła do oczyszczenia prawdziwej wiary z pogańskich zniekształceń i odrodzenia pierwotnej „ascetycznej religijności chrześcijańskiej”. Ruch wzmacniający wątki judaistyczne, starotestamentowe, osłabiające humanizm, element grecko rzymski. Katolicyzm oparty był o tradycje grecko rzymskie.
Problem antysemityzmu w tradycji chrześcijańskiej np. antysemityzm Lutra.
Ruchy apokaliptyczne – filosemityzm.

Samuel Huntington (1927-2008) – zderzenie cywilizacji 1993, protest polityków takich jak Madeleine Albright i religioznawców jak Karen Armstrong. Drugie dzieło S.H. to „Kim jesteśmy?”
Teoria ta wydawała się większości polityków i religioznawców absurdalna. Ambasador USA przy ONZ, a następnie sekretarz stanu Albright określiła ją jako „absurdalna, szokująca, nie do zaakceptowania”. Podobnie zareagowała Karen Armstrong.

Obrazy religi obywatelskiej: John Gast „American Progress”, Eugene Delacroix „Wolność”, rzeźba Bolesława Jeziorańskiego z 1904 roku „Polska Umęczona”.

Nacjonalizm w Europie

DNA?
Według NYT z 2008 roku powołującego się na badania genetyczne, populacja hiszpanii i portugalii, która uchodzi tradycyjnie za najbardziej katolicką w europie, w prawie jednej trzeciej jest pochodzenia żydowskiego i arabskiego. Około 20% mieszkańców Półwyspu Iberyjskiego to potomkowie sefardyjskich Żydów; około 11% nosi DNA Arabów i Maurów, którzy przybyli z afryki północnej. Polskie DNA – mieszanka słowiańsko – skandynawska.

Nacjonalizm
Ruchy i ideologie nacjonalistyczne zmieniły wcześniejsze sposoby myślenia i percepcji świata; feudalna świadomość opierała się na lojalności wobec władcy czy suwerena. Nowoczesny nacjonalizm kształtował świadomość w oparciu o poczucie przynależności narodowej. Specjaliści, badający zjawisko nowoczesnego nacjonalizmu wysuwają, tezę, że najtragiczniejsze i najkrwawsze konflikty europejskie wynikały z ideologii nacjonalistycznej.
Współczesne różne formy nacjonalizmów nadal istnieją pomimo często pojawiających się prognoz o ich zanikaniu. Europejczycy ciągle jeszcze określają się według kryteriów narodowych zamiast europejskich. Podstawą są różnice kulturalne, miejsce geograficzne, wspólna historia i pamięć ważnych dla tradycji narodowej wydarzeń.
Nacjonalizm jest rezultatem systemu edukacyjnego, kształtowany poprzez „religię obywatelską”, literaturę i kulturę narodową, a także wspierany poprzez stworzenie i rozwój dyscyplin naukowych, takich jak historia, filologie, językoznawstwo, literaturoznawstwo.

Związki etniczne o charakterze ciągłości historycznej
Związki obywatelskie, relacja między polityką a kulturą
Związki oparte o rozumienie praw indywidualnych, „Praw człowieka”

Historycznie, nacjonalizm zdobył wyjątkowy wpływ, oferując emocjonalne związki z szeroko rozumianą grupą, poczucie przynależności, wspólnoty, wsparcia.

Tożsamość religijna – dominowała do XIX wieku, np niemiecka protestancka czy katolicka.
Tożsamość religijno – narodowa – stereotypy Polak – Katolik, Niemiec – Luteranin, Anglik – Anglikanin.

Lloyd Kramer „Nationalism in Europe and America. Politics, Cultures, and Identities since 1775”.
Nacjonalizm jako rezultat systemu edukacyjnego, kształtowany poprzez religię obywatelską, literaturę I kulturę narodową, a także wspierany poprzez stworzenie I rozwój dyscyplin naukowych takich jak historia, filologie, językoznastwo, literaturoznawstwo.
„Tożsamość narodowa nie jest cechą wrodzoną”. Nikt nie rodzi się z poczuciem przynależności narodowej, to poczucie zostaje wykształcone przez procesy wychowawcze w rodzinie, w szkole i w społeczeństwie. Systemy powszechnej edukacji, tworzone od oświecenia, tworzyły i przekazywały treści narodowe. Dzieci uczą się tożsamości narodowej w rodzinie, szkole, w kontaktach społecznych.

Język: tworzenie jednego, wspólnego języka narodowego.
XIX wieczni nacjonaliści rozwijali jeden wspólny język narodowy.
Porównanie: misjonarze nawracający na wspólną religię/nauczyciele – misjonarze, uczący wspólnego języka np. XIX wiecznej Francji było ponad 30 lokalnych dialektów, podobnie było w Niemczech.
Różnice między językiem używany w miastach i w regionach wiejskich.
Język francuski i niemiecki, który rozpowszechnił się na dworach monarszych, wśród arystokracji i intelektualistów stanowił jedną z form języka.
Dopiero od rewolucji francuskiej zaczęto tworzyć jeden wspólny język, który miał być używany przez cały tworzący się naród
Decyzją Komitetu Ocalenia Publicznego z 1794 roku miał być tworzony jeden wspólny język „w jednej i niepodzielnej republice język musi być jeden. Zróżnicowanie dialektów to federalizm”.

Kształtowanie języków narodowych.
Hiszpania – wybór dialektu kastylijskiego jako jedynego i obowiązującego w okresie faszystowskiej dyktatury Franco.
Włochy/Italia – Alessandro Francesco Tommaso Manzoni w 1840 roku opublikował pracę dotyczącą standardów języka włoskiego, opartego na dialekcie toskańskim. W okresie dyktatury Mussoliniego przymusowa italianizacja.

Rola historii i historyków.
Terminy: historia, historiografia, historia historiografii, historiozofia.
Historycy, filozofowie, poeci odgrywali ważną rolę w konstruowaniu nowoczesnej tożsamości.
Przykład:
Jules Michelet – w wykładach w College de France przedstawiał Francuzów jako naród wyjątkowy, dający wyjątkowe dary dla ludzkości. Posługiwał się retoryką religijną nazywając Francuzów „mesjaszem narodów. Poprzez swoje cierpnienie i poświęcenie stawali się zbawcami ludzkości.
Adam Mickiewicz – stosował podobne metafory podczas swoich wykładów w College de France, nazywając Polskę Chrystusem narodów.
Johann Gotlieb Fichte – filozof niemieckiego klasycznego idealizmu, „Adres do narodu niemieckiego” z 1808 roku. W ważnych dla kształtowania niemieckiego nacjonalizmy antynapoleońskiego mowach do „narodu niemieckiego” odwoływał się do cech „niemieckości”, antycznych, rzymskich/antyrzymskich korzeni niemieckich.

Retoryczny styl Micheleta stopniowo znikał z profesjonalnych prac historyków, jednakże w pracach historycznych, w programach i podręcznikach zachowała się do czasów współczesnych tendencja do wykazywania niezwykłości własnej historii, wykazywanie wyjątkowości własnych poświęceń narodowych, przekonanie o wyjątkowych osiągnięciach narodowych.

Gestalt – termin określający specyficzną terapię psychologiczną; dotyczy badań nad percepcją.

Początki religii. Nazwę hinduizm wprowadzają brytyjczycy w XIX wieku z powodu odróżnienia religii w spisach podatkowych.

Pojawia się pojęcie procesu narodowotwórczego.  Co było pierwsz nacjonalizm czy proces narodowotwórczy?

Nacjonalizm kulturowy
Johan Gottfrie Herder (1744-1803) – niemiecki poeta, filozof, duchowny luterański, uznany za autora koncepcji nacjonalizmu kulturowego. Wychował się w tradycji oświeceniowej, ale stał się ideologiem romantyzmu. Herder rozumiał naród jako organiczną grupę charakteryzującą się odmiennym językiem, kulturą i „duchem”. Zwolennik nacjonalizmu, który podkreślał wartości kultury narodowej.
Inicjator pierwszych stereotypów etnicznych w XIX-XX wiecznej kulturze europejskiej.

Stereotypy – pojęcia wprowadzone w filozofii, stosowane w socjologii, psychologii, psychologii społecznej, antropologii. Oznacza uproszczony, oparty o ograniczoną informację, często emocjonalnie zabarwiony, oparty na indywidualnej lub zbiorowej percepcji obrazu rzeczywistości.
Stereotypy etniczne – uproszczone wyobrażenia o własnym/innych narodach.

Jedność czu wielość cywilizacji europejskich.
Wielokulturowość (według Andrew Heywood) – temrin opisowy i normatywny, „odnosi się do różnorodności kulturowej, wynikającej z funkcjonowania w ramach społeczeństwa dwóch lub większej liczby gryp, których poglądy i praktyki generują odróżniające je zbiorowe poczucie tożsamości”. Termin związany z dywersyfikacją społeczną wynikającą z różnic rasowych, etnicznych, językowych. Oznacza aprobatę dywersyfikacji

Isaiah Berlin (1909-1997) – brytyjski historyk i filozof, urodzony w Rydze. Wierzył w moralny pluralizm tzn. myśl, że konflikty wartości są nieogłącznym elementem życia człowieka i społeczeństwa.

Herber Spencer (1820-1903) – przyjął założenie o słuszności zastosowania koncepcji determinizmu biologicznego w życiu społecznych w formie „darwinizmu społęcznego”.

Ludwik Gumplowicz – na gruncie polskim zasady Dariwnizmu społecznego reprezentował Ludwik Gumplowicz. Pochodził z postępowej i zasymilowanej, zaangażowanej w ruch niepodległościowy, rodziny żydowskiej. Absolwent z doktoratem Wuniwersytetu Jagiellońskiego, nie uzyskał jednak habilitacji ze względu na silnie antyklerykalne poglądy. Później został docentem i profesorem prawa Uniwersytetu w Grazu, publikując w języki niemieckim. W 1909 roku popełnił wraz z żoną samobójstwo.
Rozumie rasy ludzkie nie w sensie antropologicznych, ale jako wspólnotę interesów ludzi, zmierzających do uzyskania określonego statusu politycznego i ekonomicznego. Posługiwał się przykładem arystokracji europejskiej. Wszyscy byli wymieszani rodowo, i nie było jednej arystokracji polskiej, niemieckiej, angielskiej. Romanowie mówili po niemiecku, królowa Wiktoria była Niemką.

Nicolaus Copernicus
Problematyka
- zmiana sposobu myślenia, rozumienia świata i wszechświata
- średniowieczna filozofia i nauka opierała się na filozofii i fizyce Arystotelesa
- uważał on, że świat ziemski jest inny/odrębny od niebiańskiego, co znajdowało też odbicie w sztuce średniowiecznej

- Rewolucja kopernikańska w kontekście cywilizacji europejskiej, zachodniej, czy światowej? Zmiana w rozumieniu naukowym czy sposobie myślenia? Ataki religijne Lutra, Melachtona i Kalwina
- Kontekst kulturowy – inni znakomici uczeni współcześni Kopernikowi: Duńczyk Tycho de Brahe, niemiec Johannes Kepler, Włoch Galileo Galilei
- Pytanie o oryginalność teorii kopernikańskiej: Arystarch z Samos III w. P.n.e. arabscy uczeni z XIII i XIV wieku, Muayad al din al Urdi oraz Nasir al Din al Tusi.

Andreas Vesalius – lekarz z Brabancji, zajmował się anatomią ciała ludzkiego, główne dzieło „De humani fabrica libri septem z 1543 roku.

Terminologia Freuda:
ego- w keirunku psuchodynamicznym oraz w psychoanalizie racjonalny aspekt osobowości
Id- według freuda „pleasure principle”, pierwotna, prymitywna część ludzkiej osobowości w dużym stopniu nieuświadomiona, złożona z biologicznych instynktów i prymitywnych popędów.
superego- część osobowości obejmująca zinternalizowane wartości moralne i społeczne, przyswojone i zaakceptowane przez jednostkę.

Egzekucja 27 listopada 1620 roku w Warszawie.
Krawawy publiczny spektakl trwał kilka godzin od 9 do 16. Skazany za nieudany zamach na króla Michał Piekarski lat 23, najprawdopodobniej z problemami psychiatrycznymi. Wywieziono go z zamknu królewskiego na wał zamkowy następnie przez Krakowskie Przedmieście na rynek i dalej ku nowemu miastu gdzie na rynku dokonała się kaźń. Kat palił mu prawą rękę, potem obciął, a następnie lewą. Gdy był bez rąk przystąpiono do rozczłonkowania. Konie nie mogły rozerwać jego ciała więc kat dokonał nacięcia na jego korpusie co spowodowało oderwanie prawej nogi. To stało się przyczyną śmierci Piekarskiego (wcześniej torturowano go i przybijano mu ręce i nogi) Pozbierane zwłoki poddano spaleniu zaś prochy wsypano do Wisły.

Egzekucja Ravaillaca 1610. Niski status społeczny, problemy psychiatryczne, tortury w czasie przesłuchania. Tortury w czasie publicznej egzekucji, wymazanie nazwiska.

Herostrates-szewc żyjący w IV wieku p.n.e. w Efezie, owładnięty obsesją zyskania wiecznej sławy. Uznał, że miejsce w historii może mu zapewnić tylko wielka zbrodnia. Spalił w 356 p.n.e. efeski Artemizjon, jeden z siedmiu cudów świata. Został skazany na śmierć.

W oświeceniu zastanawiano się nad sensem tortur. Stworzono gilotynę aby skazany nie cierpiał.

Michela Foucault – francuski intelektualista, przedstawiciel postmodernistycznej analizy, podkreślający nieustanny proces kreowania siebie i społeczeństwa. Autor studiów z zakresu funkcjonowania i istoty instytucji społecznych (więzienia, szpitale psychiatryczne) zajmował się historią psychiatrii, historią seksualności. W 1958-59 przebywał w Warszawie, oficjalnie dyrektor Centrum Francuskiego Uniwersytetu Warszawskiego. Opuścił Warszawę po aferze homoseksualnej. Podstawowe problemy: władza, karanie i dyscyplinowanie, karanie dyscyplinarne daje profesjonalistom władzę, koncepcja choroby psychicznej, wola wiedzy.

„historia szaleństwa w dobie klasycyzmy”
Analizował też rozumienie szaleństwa w cywilizacji europejskiej. W okresie średniowiecza popularne było dążenie do izolacji ludzi, którzy byli chorzy na choroby zakaźne, które deformowały ciała np. trąd. Średniowiecze i renesans: wykluczenie ludzi chorych, w tych chorych psychicznie, poprzez wywożenie („łódź szaleńców”) – wykluczenie
Od wieku XVII według Foucault popularyzacja izolacji osób chorych psychicznie w zakładach dla obłąkanych. Nazywa je Wielkim Uwięzieniem. Wynalazek pojęcia histeria: wyłącznie kobiecy problem (spowodowana przez wędrującą macicę albo uterus). Histeria, z greckiego hystera=macica.
Prowadził badania, opisywał i zmarł w paryskim szpitalu Salpetriere.

Paryski szpital Salpetriere
Pinel 1745-1826 – ojciec nowoczesnej psychiatrii, pierwsze próby klasyfikacji chorób
Jean Martin Charcot
Sigmund Freud
Maria Montessori
Jacques Lacan

Zespół stresu pourazowego, zaburzenie stresowe pourazowe
Początkowo: szok wybuchowy, szok okopowy.
I wojna światowa – masowe przypadki, potwierdzające, że mężczyźni mogą mieć problemy psychiczne.
Rodzaj zaburzeń psychicznych polegający na stanach depresyjno lękowych spowodowanych nadmiernym stresem i stałym napięciem w sytuacji zagrożenia życia i zdrowia; stany lękowe, duszności i osłabienie.

Dyscyplina, tortury i egzekucje.
Analiza historii dyscypliny w cywilizacji europejskiej Foucaul: dyscyplinowaniu służy cały system edukacji, szczególnie mikropenalizacją czasu np. karząc za spóźnienie czy nieobecność.
Foucault zwrócił uwagę na przełomowy charakter pracy Jeremy Benthama z 1787 roku „Panopticum or Inspection House” z zaleceniem nieustannej kontroli indywidualnych zachowań tak, aby niczego nie dało się ukryć.

Interpretacje
Freud uważał, że naistotniejsze prawdy dotyczące ludzkiej świadomości pozostającej w mrokach podświadomości, do których nie dociera światło rozumu. Było to odrzucenie filozofii kartezjańskiej, filozofii świadomości: koncepcja świadomości czy „cogito” jest iluzją.
Natomiast kluczowe znaczenie nabiera interpretacji symboli, a nawet nakazywała uznanie prymatu symboli.
W interpretacji snów symbolika ma kluczowe znaczenie. Sny nie mają znaczenia dosłownego, ale symboliczne.
Libido

Wilhelm Wundt: Psychologia eksperymentalna
Wundt – 1879 roku stworzył pierwsze laboratorium. Wundt był fizjologię i uważał, że psychologia powinna posługiwać się metodologią biologii, chemii, fizjologii.

Akcja T4 „eliminacja życia niewartego życia”
- decyzja podjęta we wrześniu 1939 roku w Sopocie o eutanacji Niemców – osób upośledzonych, chorych psychicznie, schizofreników i epileptyków, pacjentów domów opieki i szpitali psychiatrycznych.
Do 1941 roku zabito ponad 70 tysięcy pacjentów szpitali psychiatrycznych i niepełnosprawnych. W oficjalnym raporcie wyliczono szczegółowo koszt utrzymania jednego pacjenta i informacje o poczynionych oszczędnościach.

Dylematy nauki

Do XIX wieku naukowców i artystów finansowali mecenasi/monarchowie. Kształtowało to sytuację zależności. Książki były drogie i trzeba było mieć pieniądze, żeby je kupić.
W XIX wieku powstała nowa sytuacja. Państwo stało się sponsorem, ale też zaczęło wymagać.

Fritz Haber, laureat Nobla z chemii w 1918 roku za syntezę amoniaku. Urodzony we Wrocławiu w rodzinie chasydzkiej, później przeszedł na luteranizm. Pracował nad metodami wytwarzania nawozów sztucznych; podczas I wojny amoniak używany był przez niemcy do produkcji bronii. Haber stał na czele badaczy-chemików w berlińskim instytucie chemii fizycznej, którzy także zdobywali Nobla, pracując nad produkcją gazów trujących: Otto Hahn (1944), Gustav Hertz (1925), James Frank (1925).

Clara Immerwahr-Haber – Studiowała chemię na uniwersytecie we Wrocławiu, była pierwszą kobietą, która zdobyła doktorat z chemii z wyróżnieniem. Przeciwniczka wykorzystywania nauki w celach wojennych.

I wojna światowa
Konwencja Haska z 1907 roku zabraniała użycia broni chemicznej; jego prace umożliwiły produkcję cyklonu. Pierwsze zastosowanie prac zespołu Habera miało miejsce pod Ypres w 1915 roku, on sam został awansowany do stopnia kapitana. Jego żona w tym samym dniu popełniła samobójstwo.

Egas Moniz – 1949 roku nobel za lobotomię. Portugalczyk Antonio Caetano de Abreu Freire Egas Moniz.

Познавательные статьи:



Техника нижней прямой подачи мяча

Комплекс физических упражнений для развития мышц плечевого пояса

Стандарт Порядок надевания противочумного костюма

Общеразвивающие упражнения без предметов