М011900 – Иностранный язык: два иностранных языка

The plan of the lesson

Teacher: Mukhamedova Ulbosyn

Theme: 29. Unnatural disasters (Opportunities Upper-Intermediate)

Type of the lesson: Listening and Speaking

The aim of the lesson:

1. Developing:

· To develop pupils’ cognitive mechanisms

· To develop their outlook

2. Practical:

· To form pupils’ listening skills

· To develop their communicative skills

3. Educational:

· To give language and speech material on the theme “Global issues”

· To give information about the natural disasters all over the world

Objectives:

· To practice speaking in pairs about the Poverty in our society

· To do the “Before you start” exercise

· To listen the text about the statistics of poverty in the world

· To do the exercises according to the listening task

· To show the pupils the slaid-show

· To watch the short fragment of the video

· To present the new words according to the new theme

· To convey the meaning of the unknown words

Visual aids: electronic textbook,cards, board, textbook, CD, slide-show, video

Learning outcome

Pupils will be able to:

1) To speak about the global phenomenon and the difference between the developed and developing countries

2) To know more about the general statistics of the world poverty and percentage of GNP

3)To develop speaking abilities of pupils

 

Сабақ барысы:

I. Ұйымдастыру кезеңінен кейін, ағылшын тілінде сабақ тақырыбы мен мақсаттары түсіндіріледі.

II. Тақырыпқа байланысты жаңа сөздер интерактивті тақтада таблица түрінде, қысқаша анықтама беріліп таблица түрінде оқушыларға көрсетіледі.

III. Оқушылар жаңа сөздерді интерактивті тақтадан және мультимедиалық презентациядан көре алады, мәтіндегі қиын сөздерді бірнеше рет қайталайды.

1. Тапсырма: Read the following words after the speaker.

Мәтінмен жұмыс: "Hell and High water"

2. Тапсырма: Listen to the text.

Одан кейін сөйлеу әрекетін дамытуға байланысты оқушыларға топтық тапсырмалар беріледі.

3. Тапсырма:

1. Төмендегі проблемалық ситуациялар бойынша диалог құру:

1-ші топқа "Соңғы бір жыл ішінде әлемде орын алған табиғи апаттар жайлы диалог құрастырыңыздар. Диалог құру барысында оқушылар екі түрлі елден келген оқушылардың рөлін ойнайды".

Диалогты айтып болғаннан кейін сыныптағы басқа оқушылар белсенді түрде сұрақ қойып сабаққа араласып отырады.

2-ші топқа мынадай ситуация ұсынылады: "Табиғи апат болған жағдайда үкімет басшылылары зардап шеккен тұрғындарға қандай көмек көрсете алады". Бұл жұмыс оқушылардың мұғаліммен пікір таласы ретінде дайындықсыз жасалады, дайындықсыз сөйлеудің әртүрлі тақырыптағы элементтерін сипаттайды: "Кедейлік деңгейі", "Табиғи құбылыстар" және т.б.

Келесі кезекте электронды оқулықтан "Climate conference collapses" мәтіні тыңдауға беріледі.

Бұдан кейін мұғалім оқушылармен тыңдалған мәтінді қазақша айтып берулерін сұрайды. Сонан соң оқушылар сөйлемдерді қазақшадан ағылшын тіліне аударады.

4. Тапсырма: "Our climate" тақырыбы бойынша шағын әңгіме құрастыру ұсынылады (әңгіменің негізі ретінде ағылшын тілінде тыңдалған мәтін алынады).

5. Тапсырма: Оқушылардың топ бойынша олардың тілдік және сөйлеу даярлықтарына байланысты жеке тапсырмалар бөлініп беріледі.

Белгілі уақыттан кейін бұл тапсырмалар талқыланады, мысалы, казіргі кездегі ауа ластығы мен зиянды газдардың көбеюі, олардың біздің климатымызға тигізетін зияны жайлы және т.б.

6. Тапсырма: Карточкамен жұмыс: тыңдалған мәтін бойынша берілген сөздер мен сөз тіркестерін оқушылар аударуы тиіс.

- raise - көтеру, көбейту

- reduce - азайту

- coal - көмір

- influence - әсер

- pollution - ластануы

Жаңа лексикалық бірліктерді бекіту үшін бос орынға қажетті сөзді қою арқылы көрсетілген жаттығу жұмысы орындалады. Тапсырманың соңында оқушылар өздері орындаған жаттығудың жауабын мұғаліммен бірге тексереді.

7. Тапсырма: Грамматикалық жаттығу. Мұғалім ағылшын тіліндегі шақтарды оқушылардың есіне түсіріп, қайталауға арналған жаттығуды электрондық оқулық пен интерактивті тақта арқылы жасайды.

8. Тапсырма: Оқушыларға "Unnatural disasters" тақырыбына байланысты видеодан үзінді көрсетіледі. Үзіндіні көріп болған соң, оқушылар өз ойларын ортаға салып, видео жайлы пікірлерін жаңа сөздерді қолдана отырып ағылшын тілінде жеткізеді.

Қорытынды. Мұғалім оқушылармен бірге сабақты қорытындылап, сабаққа белсенді қатысқан оқушылардың білімін бағалайды.

Үйге тапсырма. Табиғи апаттар жайлы қосымша оқулықтар немесе Интернет арқылы өзге де мәліметтер жинақтап, бірнеше топқа бөлініп слайдтар дайындау.

Тәжірибе барысында, ағылшын тілі сабағында біз электронды оқулықтар, мультимедиалық құралдар мен интернет ресурстарын пайдаландық. 1,5 ай көлемінде өткізілген тәжірибе нәтижесін біз оқушылардан тест бақылауын алу арқылы анықтадық. Екі сыныптың эксперимент нәтижелерін салыстыра отырып келесідей пайыздық көрсеткіштер шығардық. Бақылау жұмыстарының анализі көрсеткендей, оқушылар тәжірибе соңында лексикалық тапсырмалар мен грамматикалық тапсырмаларды сәтті орындап, сөйлеу және жазу дағдыларының да жоғарылығаның бақыладық. Тәжірибе нәтижесі ретінде біз оқушылардың компьютерлік технологияларды бұрынғыша тек ойын үшін ғана емес, сонымен қатар білім алу үдерісінде, жеке шығармашылық белсенділігін арттыруда да пайдалануға болатынына көздері жетті.

Диаграмма 2 – Тәжірибе нәтижесінің салыстырмалы көрсеткіші

 

Сабақта әр түрлі жұмыс тәртібі мен іс-әрекет түрлерін пайдалану, лексикалық бірліктерді бірнеше рет қайталату, оларды қатыстыра отырып сөйлемдер құрастыру, заман талабына сай ақпараттар беру, оқу және жаңа ақпараттық құралдарды тиімді пайдалануы оқушылардың сөйлеу қабілеттерін арттырып, сабақтағы өзге де міндеттердің орындалуына көмегін тигізеді.

Мұғалім ағылшын тілі сабағында электрондық оқулықтарды ұтымды пайдалануы керек, өйткені сабақты ол жекелеп өткізеді, яғни мұнда қайта оралу қарым-қатынасы жүзеге асады. Ал қайта оралу барысы – оқытудың негізгі құрамды бөлігі, сабақты ұйымдастырудағы орынды қолданылған естіп-байқау құралы оқытудағы басқару жүйесінің бірлігін құрайды.

Оқушылардың танымдық қасиеті көрнекілікті сезім арқылы қабылдаумен жүзеге асады. Сондықтан да естіп-байқау, көру, қатысымдық таным-сөйлеу, қарым-қатынасқа жағдайда оқу құралдары практикалық қарым-қатынасқа енгізуге мүмкіндік туғызады.

Өзіміз бақылаған тәжірибе көрсеткендей, оқушылар жаңа сабақты есту мен көру арқылы өз жадыларында бес есе жақсырақ сақтайды. Сонымен қатар видеоматериалдарды шетел тілін оқыту үдерісінде қолдану оқушының өз бетінше білім алуға және сөйлеу әрекетіне ынталандырады. Сабақ барысында видео көру оқушыға қосымша күш пен сенім бере отырып, тілді әрі қарай дамытуға ынталандырады. Сонымен қатар біз оқушылардың барлығының сабаққа белсенді араласып, олардың сөздік қоры мен қатар шетел тілін тыңдап түсіну және сөйлеу дағдыларының біршама жақсарғанына көз жеткіздік.

Жүргізілген эксперименттің соңында видео бағдарламалар мен фильмдерді пайдалану маңыздылығын анықтау мақсатында, мұғалімдердің өткізілген сабақтар жөнінде пікірлерін анықтау үшін қайта сауалнама жүргізілді. Зерттеу нәтижесі көптеген мұғалімдердің жоспарланған материалды дәстүрлі сабақтардан гөрі, ақпараттық технологияларға негізделген оқыту құралдарын пайдалану арқылы қызықты, әрі көрнекілік қағидасы негізінде түсіндіретіндіктерін көрсетті.

Эксперимент жұмыстарын қорытындылай келе, шетел тілін оқыту үдерісінде мультимедиалық құралдарды пайдалану мәселесі мен заманауй әдістері кешенді дамып отыруы қажет, себебі осы зерттеу жұмысында қарастырылған құралдардың барлығы оқушының танымдық белсенділігі мен шығармашылық әрекетінің қалыптасуына қолайлы жағдай жасай алады. Сонымен қатар тәжірибелік-эксперименттік жұмыстарынан алынған нәтижелерді талдай отыра келесідей қорытынды жасауға болады:

- шетел тілін оқытудың заманауй талабына сәйкес, оқушылардың танымдық белсенділігін қалыптастыруда мультимедиалық құралдармен қамтамассыз ету қажеттілігі туындайды;

- шетел тілін оқытуда мультимедиалық құралдарды пайдалану оқушылардың қызығушылығын арттырып, олардың білім сапасын жетілдіре алады;

- жаңа ақпараттық технологияларды дәстүрлі немесе дәстүрлі емес сабақтарда пайдалану тиімділігі тек алдын-ала жоспарланған және ұйымдастырылған жағдайда ғана жүзеге асады;

- оқушылардың коммуникативті қабілеттерінің қалыптастыруындағы жаңа ақпараттық құралдардың алатын орны айқындалды;

- тәжірибелік-эксперименттік жұмыс барысында зерттеу болжамы мен теориялық негіздері дәлелденді.

 

 

Қорытынды

Қазіргі заманғы ғылым мен техникалық даму кезеңі оқу-ағарту саласында технологиялық жаңа әдістерді кең көлемде қолдануды қажет етеді. Күнделікті сабақта мультимедиалық құралдарды пайдалану - заман талабы. XXI ғасырда қоғам қажеттілігін қанағаттандыру үшін білім беру саласында төмендегідей міндеттерді шешу көзделіп отыр. Олар: білім сапасын көтеру, компьютерлендіру, интернет, компьютерлік желі, электрондық телекоммуникация, электронды оқулықтар даярлау.

Соңғы жылдары көз алдымызда адамдардың әлеуметтік, мәдени, ғылыми және өндірістік қызмет аясына тікелей әсер еткен компьютерлік революция болды. Компьютердің оқу процесіне де тигізетін өзіндік әсерін жоққа шығаруға болмайды.

Ғылыми-зерттеу жұмысының қорытындысы бойынша білім беру мекемелерінде мультимедиалық құралдарды пайдалану оқушылардың коммуникативті қабілеттерін қалыптастыруға қолайлы жағдай туғызатындығын және оны жүзеге асыру жолдарын тәжірибелік-эксперименттік жұмыс барысында дәлелденді. Шетел тілін оқытуда жаңа ақпараттық құралдарды пайдалану оқушылардың шығармашылық белсенділігін дамытып, заманауй дерек көздерін үйлесімді пайдалана отырып шетел тілін практикалық тұрғыдан жетік меңгеруіне, сонымен қатар оқушылардың сөйлеу және түсіну дағдыларын дамытуға мүмкіндік береді.

Жүргізілген зерттеу жұмысының барысында қарастырылған теориялық мәліметтер мен тәжірибелік-эксперименттік жұмыс жүргізу барысындағы нәтижелер бойынша мынадай қорытынды жасауға мүмкіндік береді:

- оқу үдерісінде жаңа ақпараттық технологияларды пайдалану мәселелері жөніндегі Б.А.Досжанов, Ұ.Т.Нұрманалиева, С.Т.Сиргебаева, Б.Т.Абыканова, Г.Б.Таутаева, Ж.А.Қараев және т.б. педагог ғалымдардың еңбектерін зерттеу жұмысымыздың тірегі ретінде қарастырдық.

- зерттеу жұмысымыздың тақырыбы төңірегінде отандық және шетелдік ғылыми-әдістемелік еңбектері мен тәжірибелік-эксперименттер төңірегінде жасалған талдаулардың нәтижесінде зерттеу жұмысының алға қойған мақсаты орындалып, шетел тілін оқытуда мультимедиалық құралдарды пайдаланудың дидактикалық мүмкіндіктерінің теориялық тұжырымдамасы айқындалып, олардың тиімділігі анықталды.

- зерттеу жұмысының ғылыми болжамын жүзеге асыру мақсатында алдын-ала зерттеу жұмысының міндеттері мен мақсаттары айқындалып, шетел тілін оқытуда мультимедиалық құралдардың қолданыс аясы мен білім беру мекемелеріндегі алатын орны анықталды.

- жүргізілген тәжірибелік-эксперимент жұмысының нәтижесінде оқушылар жаңа ақпараттық құралдарды жетік меңгеруге, бәсекеге қабілетті тұлға ретінде қалыптасуға мүмкіндік алады.

- шетел тілі сабағында оқушылардың танымдық белсенділігін арттыруда компьютерлік технологиялардың педагогикалық мүмкіндіктері қарастырылып, оқыту үдерісінде мультимедиалық құралдарды дәстүрлі және дәстүрлі емес сабақтарда пайдалану арқылы білімді әрі жан-жақты тұлға қалыптастыруға болатындығы анықталды.

- шетел тілін оқытудың тиімділігін арттыру үшін бүгінгі күннің талабына сәйкес интерактивті оқыту әдісін, электронды оқыту құралдарын, компьютерлік бағдарламаларды, Интернет-сайттар, видео немесе көркем фильмдерді жүйелі түрде пайдалана отырып, оқушылардың шығармашылық белсенділігін арттыруға болады.

- мультимедиалық құралдардың заманауи технологияларын енгізу – оқу процесінің мәнін байытады, оқушыларға қатты әсер етеді, балалардың тіл үйренуге деген ынтасын арттырып, көрнекілік қағидасының жаңа жолдары қарастырылып, олардың оқытудың барлық кезеңдерінде әр түрлі педагогикалық формада жүзеге асыру арқылы оқушылардың танымдық белсенділіктерін дамытудағы маңызы айқындалды.

- сабақ өткізу барысында Интернет ресурстарын пайдалану оқушыларды шетел тілін ақиқат өмірде қолдана алуға үйретіп, мұғалім мен оқушы арасында тығыз байланыс орнатуға мүмкіндік жасай отыра, оқушының коммуникативті қабілетінің қалыптасуына қолайлы жағдай жасай алатындығы дәлелденді.

- аутентикалық және шынайы видео мәліметтерді шетел тілін оқыту үдерісінде пайдалану оқушылардың өз бетімен білім алуына және танымдық белсенділіктерін ынталандыруға мүмкіндік беретіндігі айқындалды.

Білім беру саласында көтерілетін өзекті мәселелердің бірі - жаңа ақпараттық технологияларды орта мектептерде қолдану тиімділігі. Бұл шетел тілін оқытудың жаңа техникалық құралы ғана емес, сонымен қатар тілді үйретудің жаңа форма мен әдісі ретінде қарастырылып отыр. Шетел тілін оқытудың негізгі мақсаты оқушының коммуникативті мәдениетін қалыптастыру және дамыту, оның шетел тілін практикалық қолданыста пайдалану қабілетін дамыту.

Қазіргі таңда білім беру үдерісінде жаңа ақпараттық технологияларды пайдалану қажет не қажет еместігін талқылауды қажет етпейді.. Қазіргі заман қоғамы бұл сұраққа жаңа ақпараттық мәдениетті құру арқылы белсенді түрде еніп кетті.

Мемлекетте білім жүйесін жаңарту үдерісі жүріп жатқан қазіргі таңда мұғалімнің кәсіби қызметіне қойылатын негізгі талап ақпараттық таным болып табылады. Ал, мультимедиалық құралдарды қолдану оқу барысын жеңілдету, одан әрі дамыту мен оқушыларға оқу материалдарын жеткізу мақсатын көздеуі тиіс.

 

 

Пайдаланылған әдебиет:

1. Қазақстан Республикасының білім беру жүйесін 2015 жылға дейін дамыту тұжырымдамасы. //Астана, - 2004. – 65б.

2. Қазақстан Республикасының "Білім туралы" Заңы. //Алматы, – 2010. - 75б.

3. Қараев Ж.А. Активизация позновательной деятельности учащихся в условиях преминения компьютерной технологии обучения: дисс. док. пед. наук. - Алматы, 1995. – С.335.

4. Нұрғалиева Г.К., Тілеуова С.С. Ақпараттандыру – білім беруді реформаландырудың негізгі механизмі. //Гуманитарлық ғылымдар сериясы. – Алматы, 2006. - №1. - 286б.

5. Дацюк Г.И. Психолого-педагогические особенности применения информационных-коммуникативных технологий в учреждених общего среднего образования: дисс. канд. пед. наук. - М., 2001. – С.175.

6. Бабанский Ю.К. Оптимизация учебно-воспитательного процесса: Методические основы – М.: Педагогика, 1982. – С.192.

7. Молдабаева К.Е. Білімді ақпараттандырудың маңызды факторы – Интернетке шығу. //Қазақстан және ТМД елдеріндегі білім беруді ақпараттандырудың ІV- Халықаралық форумының ғылыми мақалалар жинағы Алматы, 2006. – 392б.

8. Могилёв А.В. Интернет приходит в школу. Воронеж: ВГПУ, 2001. – С.240.

9. Полат Е.С. Метод проектов на уроках иностранного языка. //ИЯШ. – 2000. - № 2.- С.98.

10. Беспалько В.П. Системно-методическое обеспечение учебно-воспитательного процесса подготовки специалистов. – М.: Высшая школа, 1998. – С.288.

11. Вымятнин В.М., Демкин В.П. Мультимедия курсы: методология и технология разработки. – Томск, 2003. – С.265.

12. Гаффин А.К. Путеводитель по глобальной компьютерной сети Интернет. – М.: ТПП Сфера, 1995. – С.269.

13. Соболева М.Н., Гомулина Н.Н., Брагин В.Е. Электронный учебник нового поколения. //Информатика и образование. – 2002. - №6. – С.239.

14. Пассов Е. И. Основы коммуникативной методики. - М.: Русский язык, 1989. – С.278.

15. Добудько Т.В. Формирование профессианальной компетентности учителя в условиях информатизации образования: дисс. док. пед. наук. – Самара, 1999. – С.171.

 

Резюме

реферата диссертации на соискание академических степеней магистра образования по специальности

Summary

on the thesis submitted to confer for scholarly degree of "Master of Education"

The plan of the lesson

Teacher: Mukhamedova Ulbosyn

Theme: 29. Unnatural disasters (Opportunities Upper-Intermediate)

Type of the lesson: Listening and Speaking

The aim of the lesson:

1. Developing:

· To develop pupils’ cognitive mechanisms

· To develop their outlook

2. Practical:

· To form pupils’ listening skills

· To develop their communicative skills

3. Educational:

· To give language and speech material on the theme “Global issues”

· To give information about the natural disasters all over the world

Objectives:

· To practice speaking in pairs about the Poverty in our society

· To do the “Before you start” exercise

· To listen the text about the statistics of poverty in the world

· To do the exercises according to the listening task

· To show the pupils the slaid-show

· To watch the short fragment of the video

· To present the new words according to the new theme

· To convey the meaning of the unknown words

Visual aids: electronic textbook,cards, board, textbook, CD, slide-show, video

Learning outcome

Pupils will be able to:

1) To speak about the global phenomenon and the difference between the developed and developing countries

2) To know more about the general statistics of the world poverty and percentage of GNP

3)To develop speaking abilities of pupils

 

Сабақ барысы:

I. Ұйымдастыру кезеңінен кейін, ағылшын тілінде сабақ тақырыбы мен мақсаттары түсіндіріледі.

II. Тақырыпқа байланысты жаңа сөздер интерактивті тақтада таблица түрінде, қысқаша анықтама беріліп таблица түрінде оқушыларға көрсетіледі.

III. Оқушылар жаңа сөздерді интерактивті тақтадан және мультимедиалық презентациядан көре алады, мәтіндегі қиын сөздерді бірнеше рет қайталайды.

1. Тапсырма: Read the following words after the speaker.

Мәтінмен жұмыс: "Hell and High water"

2. Тапсырма: Listen to the text.

Одан кейін сөйлеу әрекетін дамытуға байланысты оқушыларға топтық тапсырмалар беріледі.

3. Тапсырма:

1. Төмендегі проблемалық ситуациялар бойынша диалог құру:

1-ші топқа "Соңғы бір жыл ішінде әлемде орын алған табиғи апаттар жайлы диалог құрастырыңыздар. Диалог құру барысында оқушылар екі түрлі елден келген оқушылардың рөлін ойнайды".

Диалогты айтып болғаннан кейін сыныптағы басқа оқушылар белсенді түрде сұрақ қойып сабаққа араласып отырады.

2-ші топқа мынадай ситуация ұсынылады: "Табиғи апат болған жағдайда үкімет басшылылары зардап шеккен тұрғындарға қандай көмек көрсете алады". Бұл жұмыс оқушылардың мұғаліммен пікір таласы ретінде дайындықсыз жасалады, дайындықсыз сөйлеудің әртүрлі тақырыптағы элементтерін сипаттайды: "Кедейлік деңгейі", "Табиғи құбылыстар" және т.б.

Келесі кезекте электронды оқулықтан "Climate conference collapses" мәтіні тыңдауға беріледі.

Бұдан кейін мұғалім оқушылармен тыңдалған мәтінді қазақша айтып берулерін сұрайды. Сонан соң оқушылар сөйлемдерді қазақшадан ағылшын тіліне аударады.

4. Тапсырма: "Our climate" тақырыбы бойынша шағын әңгіме құрастыру ұсынылады (әңгіменің негізі ретінде ағылшын тілінде тыңдалған мәтін алынады).

5. Тапсырма: Оқушылардың топ бойынша олардың тілдік және сөйлеу даярлықтарына байланысты жеке тапсырмалар бөлініп беріледі.

Белгілі уақыттан кейін бұл тапсырмалар талқыланады, мысалы, казіргі кездегі ауа ластығы мен зиянды газдардың көбеюі, олардың біздің климатымызға тигізетін зияны жайлы және т.б.

6. Тапсырма: Карточкамен жұмыс: тыңдалған мәтін бойынша берілген сөздер мен сөз тіркестерін оқушылар аударуы тиіс.

- raise - көтеру, көбейту

- reduce - азайту

- coal - көмір

- influence - әсер

- pollution - ластануы

Жаңа лексикалық бірліктерді бекіту үшін бос орынға қажетті сөзді қою арқылы көрсетілген жаттығу жұмысы орындалады. Тапсырманың соңында оқушылар өздері орындаған жаттығудың жауабын мұғаліммен бірге тексереді.

7. Тапсырма: Грамматикалық жаттығу. Мұғалім ағылшын тіліндегі шақтарды оқушылардың есіне түсіріп, қайталауға арналған жаттығуды электрондық оқулық пен интерактивті тақта арқылы жасайды.

8. Тапсырма: Оқушыларға "Unnatural disasters" тақырыбына байланысты видеодан үзінді көрсетіледі. Үзіндіні көріп болған соң, оқушылар өз ойларын ортаға салып, видео жайлы пікірлерін жаңа сөздерді қолдана отырып ағылшын тілінде жеткізеді.

Қорытынды. Мұғалім оқушылармен бірге сабақты қорытындылап, сабаққа белсенді қатысқан оқушылардың білімін бағалайды.

Үйге тапсырма. Табиғи апаттар жайлы қосымша оқулықтар немесе Интернет арқылы өзге де мәліметтер жинақтап, бірнеше топқа бөлініп слайдтар дайындау.

Тәжірибе барысында, ағылшын тілі сабағында біз электронды оқулықтар, мультимедиалық құралдар мен интернет ресурстарын пайдаландық. 1,5 ай көлемінде өткізілген тәжірибе нәтижесін біз оқушылардан тест бақылауын алу арқылы анықтадық. Екі сыныптың эксперимент нәтижелерін салыстыра отырып келесідей пайыздық көрсеткіштер шығардық. Бақылау жұмыстарының анализі көрсеткендей, оқушылар тәжірибе соңында лексикалық тапсырмалар мен грамматикалық тапсырмаларды сәтті орындап, сөйлеу және жазу дағдыларының да жоғарылығаның бақыладық. Тәжірибе нәтижесі ретінде біз оқушылардың компьютерлік технологияларды бұрынғыша тек ойын үшін ғана емес, сонымен қатар білім алу үдерісінде, жеке шығармашылық белсенділігін арттыруда да пайдалануға болатынына көздері жетті.

Диаграмма 2 – Тәжірибе нәтижесінің салыстырмалы көрсеткіші

 

Сабақта әр түрлі жұмыс тәртібі мен іс-әрекет түрлерін пайдалану, лексикалық бірліктерді бірнеше рет қайталату, оларды қатыстыра отырып сөйлемдер құрастыру, заман талабына сай ақпараттар беру, оқу және жаңа ақпараттық құралдарды тиімді пайдалануы оқушылардың сөйлеу қабілеттерін арттырып, сабақтағы өзге де міндеттердің орындалуына көмегін тигізеді.

Мұғалім ағылшын тілі сабағында электрондық оқулықтарды ұтымды пайдалануы керек, өйткені сабақты ол жекелеп өткізеді, яғни мұнда қайта оралу қарым-қатынасы жүзеге асады. Ал қайта оралу барысы – оқытудың негізгі құрамды бөлігі, сабақты ұйымдастырудағы орынды қолданылған естіп-байқау құралы оқытудағы басқару жүйесінің бірлігін құрайды.

Оқушылардың танымдық қасиеті көрнекілікті сезім арқылы қабылдаумен жүзеге асады. Сондықтан да естіп-байқау, көру, қатысымдық таным-сөйлеу, қарым-қатынасқа жағдайда оқу құралдары практикалық қарым-қатынасқа енгізуге мүмкіндік туғызады.

Өзіміз бақылаған тәжірибе көрсеткендей, оқушылар жаңа сабақты есту мен көру арқылы өз жадыларында бес есе жақсырақ сақтайды. Сонымен қатар видеоматериалдарды шетел тілін оқыту үдерісінде қолдану оқушының өз бетінше білім алуға және сөйлеу әрекетіне ынталандырады. Сабақ барысында видео көру оқушыға қосымша күш пен сенім бере отырып, тілді әрі қарай дамытуға ынталандырады. Сонымен қатар біз оқушылардың барлығының сабаққа белсенді араласып, олардың сөздік қоры мен қатар шетел тілін тыңдап түсіну және сөйлеу дағдыларының біршама жақсарғанына көз жеткіздік.

Жүргізілген эксперименттің соңында видео бағдарламалар мен фильмдерді пайдалану маңыздылығын анықтау мақсатында, мұғалімдердің өткізілген сабақтар жөнінде пікірлерін анықтау үшін қайта сауалнама жүргізілді. Зерттеу нәтижесі көптеген мұғалімдердің жоспарланған материалды дәстүрлі сабақтардан гөрі, ақпараттық технологияларға негізделген оқыту құралдарын пайдалану арқылы қызықты, әрі көрнекілік қағидасы негізінде түсіндіретіндіктерін көрсетті.

Эксперимент жұмыстарын қорытындылай келе, шетел тілін оқыту үдерісінде мультимедиалық құралдарды пайдалану мәселесі мен заманауй әдістері кешенді дамып отыруы қажет, себебі осы зерттеу жұмысында қарастырылған құралдардың барлығы оқушының танымдық белсенділігі мен шығармашылық әрекетінің қалыптасуына қолайлы жағдай жасай алады. Сонымен қатар тәжірибелік-эксперименттік жұмыстарынан алынған нәтижелерді талдай отыра келесідей қорытынды жасауға болады:

- шетел тілін оқытудың заманауй талабына сәйкес, оқушылардың танымдық белсенділігін қалыптастыруда мультимедиалық құралдармен қамтамассыз ету қажеттілігі туындайды;

- шетел тілін оқытуда мультимедиалық құралдарды пайдалану оқушылардың қызығушылығын арттырып, олардың білім сапасын жетілдіре алады;

- жаңа ақпараттық технологияларды дәстүрлі немесе дәстүрлі емес сабақтарда пайдалану тиімділігі тек алдын-ала жоспарланған және ұйымдастырылған жағдайда ғана жүзеге асады;

- оқушылардың коммуникативті қабілеттерінің қалыптастыруындағы жаңа ақпараттық құралдардың алатын орны айқындалды;

- тәжірибелік-эксперименттік жұмыс барысында зерттеу болжамы мен теориялық негіздері дәлелденді.

 

 

Қорытынды

Қазіргі заманғы ғылым мен техникалық даму кезеңі оқу-ағарту саласында технологиялық жаңа әдістерді кең көлемде қолдануды қажет етеді. Күнделікті сабақта мультимедиалық құралдарды пайдалану - заман талабы. XXI ғасырда қоғам қажеттілігін қанағаттандыру үшін білім беру саласында төмендегідей міндеттерді шешу көзделіп отыр. Олар: білім сапасын көтеру, компьютерлендіру, интернет, компьютерлік желі, электрондық телекоммуникация, электронды оқулықтар даярлау.

Соңғы жылдары көз алдымызда адамдардың әлеуметтік, мәдени, ғылыми және өндірістік қызмет аясына тікелей әсер еткен компьютерлік революция болды. Компьютердің оқу процесіне де тигізетін өзіндік әсерін жоққа шығаруға болмайды.

Ғылыми-зерттеу жұмысының қорытындысы бойынша білім беру мекемелерінде мультимедиалық құралдарды пайдалану оқушылардың коммуникативті қабілеттерін қалыптастыруға қолайлы жағдай туғызатындығын және оны жүзеге асыру жолдарын тәжірибелік-эксперименттік жұмыс барысында дәлелденді. Шетел тілін оқытуда жаңа ақпараттық құралдарды пайдалану оқушылардың шығармашылық белсенділігін дамытып, заманауй дерек көздерін үйлесімді пайдалана отырып шетел тілін практикалық тұрғыдан жетік меңгеруіне, сонымен қатар оқушылардың сөйлеу және түсіну дағдыларын дамытуға мүмкіндік береді.

Жүргізілген зерттеу жұмысының барысында қарастырылған теориялық мәліметтер мен тәжірибелік-эксперименттік жұмыс жүргізу барысындағы нәтижелер бойынша мынадай қорытынды жасауға мүмкіндік береді:

- оқу үдерісінде жаңа ақпараттық технологияларды пайдалану мәселелері жөніндегі Б.А.Досжанов, Ұ.Т.Нұрманалиева, С.Т.Сиргебаева, Б.Т.Абыканова, Г.Б.Таутаева, Ж.А.Қараев және т.б. педагог ғалымдардың еңбектерін зерттеу жұмысымыздың тірегі ретінде қарастырдық.

- зерттеу жұмысымыздың тақырыбы төңірегінде отандық және шетелдік ғылыми-әдістемелік еңбектері мен тәжірибелік-эксперименттер төңірегінде жасалған талдаулардың нәтижесінде зерттеу жұмысының алға қойған мақсаты орындалып, шетел тілін оқытуда мультимедиалық құралдарды пайдаланудың дидактикалық мүмкіндіктерінің теориялық тұжырымдамасы айқындалып, олардың тиімділігі анықталды.

- зерттеу жұмысының ғылыми болжамын жүзеге асыру мақсатында алдын-ала зерттеу жұмысының міндеттері мен мақсаттары айқындалып, шетел тілін оқытуда мультимедиалық құралдардың қолданыс аясы мен білім беру мекемелеріндегі алатын орны анықталды.

- жүргізілген тәжірибелік-эксперимент жұмысының нәтижесінде оқушылар жаңа ақпараттық құралдарды жетік меңгеруге, бәсекеге қабілетті тұлға ретінде қалыптасуға мүмкіндік алады.

- шетел тілі сабағында оқушылардың танымдық белсенділігін арттыруда компьютерлік технологиялардың педагогикалық мүмкіндіктері қарастырылып, оқыту үдерісінде мультимедиалық құралдарды дәстүрлі және дәстүрлі емес сабақтарда пайдалану арқылы білімді әрі жан-жақты тұлға қалыптастыруға болатындығы анықталды.

- шетел тілін оқытудың тиімділігін арттыру үшін бүгінгі күннің талабына сәйкес интерактивті оқыту әдісін, электронды оқыту құралдарын, компьютерлік бағдарламаларды, Интернет-сайттар, видео немесе көркем фильмдерді жүйелі түрде пайдалана отырып, оқушылардың шығармашылық белсенділігін арттыруға болады.

- мультимедиалық құралдардың заманауи технологияларын енгізу – оқу процесінің мәнін байытады, оқушыларға қатты әсер етеді, балалардың тіл үйренуге деген ынтасын арттырып, көрнекілік қағидасының жаңа жолдары қарастырылып, олардың оқытудың барлық кезеңдерінде әр түрлі педагогикалық формада жүзеге асыру арқылы оқушылардың танымдық белсенділіктерін дамытудағы маңызы айқындалды.

- сабақ өткізу барысында Интернет ресурстарын пайдалану оқушыларды шетел тілін ақиқат өмірде қолдана алуға үйретіп, мұғалім мен оқушы арасында тығыз байланыс орнатуға мүмкіндік жасай отыра, оқушының коммуникативті қабілетінің қалыптасуына қолайлы жағдай жасай алатындығы дәлелденді.

- аутентикалық және шынайы видео мәліметтерді шетел тілін оқыту үдерісінде пайдалану оқушылардың өз бетімен білім алуына және танымдық белсенділіктерін ынталандыруға мүмкіндік беретіндігі айқындалды.

Білім беру саласында көтерілетін өзекті мәселелердің бірі - жаңа ақпараттық технологияларды орта мектептерде қолдану тиімділігі. Бұл шетел тілін оқытудың жаңа техникалық құралы ғана емес, сонымен қатар тілді үйретудің жаңа форма мен әдісі ретінде қарастырылып отыр. Шетел тілін оқытудың негізгі мақсаты оқушының коммуникативті мәдениетін қалыптастыру және дамыту, оның шетел тілін практикалық қолданыста пайдалану қабілетін дамыту.

Қазіргі таңда білім беру үдерісінде жаңа ақпараттық технологияларды пайдалану қажет не қажет еместігін талқылауды қажет етпейді.. Қазіргі заман қоғамы бұл сұраққа жаңа ақпараттық мәдениетті құру арқылы белсенді түрде еніп кетті.

Мемлекетте білім жүйесін жаңарту үдерісі жүріп жатқан қазіргі таңда мұғалімнің кәсіби қызметіне қойылатын негізгі талап ақпараттық таным болып табылады. Ал, мультимедиалық құралдарды қолдану оқу барысын жеңілдету, одан әрі дамыту мен оқушыларға оқу материалдарын жеткізу мақсатын көздеуі тиіс.

 

 

Пайдаланылған әдебиет:

1. Қазақстан Республикасының білім беру жүйесін 2015 жылға дейін дамыту тұжырымдамасы. //Астана, - 2004. – 65б.

2. Қазақстан Республикасының "Білім туралы" Заңы. //Алматы, – 2010. - 75б.

3. Қараев Ж.А. Активизация позновательной деятельности учащихся в условиях преминения компьютерной технологии обучения: дисс. док. пед. наук. - Алматы, 1995. – С.335.

4. Нұрғалиева Г.К., Тілеуова С.С. Ақпараттандыру – білім беруді реформаландырудың негізгі механизмі. //Гуманитарлық ғылымдар сериясы. – Алматы, 2006. - №1. - 286б.

5. Дацюк Г.И. Психолого-педагогические особенности применения информационных-коммуникативных технологий в учреждених общего среднего образования: дисс. канд. пед. наук. - М., 2001. – С.175.

6. Бабанский Ю.К. Оптимизация учебно-воспитательного процесса: Методические основы – М.: Педагогика, 1982. – С.192.

7. Молдабаева К.Е. Білімді ақпараттандырудың маңызды факторы – Интернетке шығу. //Қазақстан және ТМД елдеріндегі білім беруді ақпараттандырудың ІV- Халықаралық форумының ғылыми мақалалар жинағы Алматы, 2006. – 392б.

8. Могилёв А.В. Интернет приходит в школу. Воронеж: ВГПУ, 2001. – С.240.