Df aspekt polityczny (Integr. Region.)

· całość i szybkość interakcji społ – kult- polit – ekon kt często poza kontrolą/wiedzą władz, państw

· przepuszczalność granic + kurczenie się czasoprzestrzeni ® zjawisko transnarodowe

Definicja Łoś –Nowak

G. jest kolejnym przejawem głębokich zmian dokonujących się w systemie mn, w jego strukturze i funkcjach - sprawia, że system mn XX i XXI wieku przybiera cechy systemu globalnego.

· - glob zarządzanie, instytucje mn ujednolicają system mn

· - znoszenie barier mdzy krajami

· - globalny rynek tow – usł – kapit + nowy mn podział pracy (wpływa na polit formy wsp)

 

Df Mn Stos Gosp

G. gosp światowej ®proces (a) poszerzenia i pogłębienia współzależności mdzy krajami /regionami wskutek rosnących przepływów mn. i działalności KTN ® tworzy jakościowo nowe powiązania firm, rynków, gospod.

(b) realnego scalania gospodarek narodowych (dynamiczny wzrost obrotów handl, mn. przepływy kapitału / usług, tendencja do traktowania całego świata jako rynku zbytu przez rosnącą liczbę przeds).

 

Cechy G

· wielowymiarowość – przebiega jednocześnie w wielu dziedzinach życia społ. (polit społ-kult);

• scalanie (łączyć w jedną całość) działalności podmiotów na różnych poziomach (gospodarek, rynków i KTN) ® łączenie funkcjon. rozproszonych na świecie podm. poprzez powiązania handl., umowne, inwest-prod.

· mn. współzależność – wzajemne mn. powiązania podmiotów na różnych poziomach ® umożliwia koordynowanie działania zintegrowanych mn. systemów. 2 formy:

§ działalność gospodarcza za granicą

§ jednostronna zależność od zagranicznego silniejszego partnera lub światowego systemu

· silny związek z postępem nauki, techniki i organizacji – rozwój środków transportu i komunikacji służące wytwarzaniu nowych produktów, wdrażaniu elastycznych, wydajnych metod produkcyjnych, zarządzania, organizacji, dystrybucji;

· kompresja czasu i przestrzeni – zjawisko „kurczenia się świata” poprzez wspólne uczestnictwo w wydarzeniach na całym świecie, globalna oferta towarów;

· wielopoziomowość – proces przebiega równolegle na poziomie gałęzi gospodarki, rynków lokalnych, regionalnych, światowych. Największe znaczenie ma G. na poziomie KTN.

· wymykanie się (зникнення) klauzuli suwerenności państwa – władza nie ma na nią wpływu ® dokonuje się poza kompetencją suwerenności czy państwa motorem G? (sporne!)

· granice stają się przepuszczalne, deterytorializacja ® transnarodowa

· dialektyczny charakter – w procesie G. ścierają się powiązane subprocesy i zjawiska, mające często przeciwstawny charakter. Np. globalizacja – regionalizm, integracja – dezintegracja;

Sprzyjające G - przemiany polit i instytucjonalne, w skali świata i pojedynczych krajów: (a) upadek systemu komunistycznego i koniec zimnej wojny, (b) liberalizacja obrotów handlowych i kapitałowych, proces masowej prywatyzacji i deregulacji wielu branż gosp.

 

5. Wymiary globalizacji:

· ilościowy –wielkość, intensywność szybkość przepływów (tow/usł, kapit, technol, inform);

· jakościowy –współzależności/powiązania strukturalno-technolog. rynków /gospodarek

· gospodarczy – światowe rozszerzanie się systemu kapitalistycznego + transformacja lokalnych
gospodarek w jeden "globalny" system.

G. finansowa + technologie IT elektronicznego przepływ śr. fin. + transakcje gosp. na całym świecie w czasie rzeczywistym + szybki rozwój KTN.

· kulturowy turystyka, migracje, komercjalizacja kultury, konsumeryzmu + marketingu mn KTN + rozwój masowych środków komunikacji („makdonaldyzacja”).

· polityczny –normy i org mn (Grupa, WTO) ® wpływ na gosp świata + ograniczanie niezależność państw narodowych.

6. Mechanizm działania procesów G

Rynki

· finansowe: (a) globalne, autonomiczne (postęp technolog) i (b) niestabilne i powiązane
à grożą stabilności i trwałości systemu (efekt domina)

· towar i usług (a) b stabilny, (b) poszerza się przedm. i podmiotowo, (c) G usług fin, transp itp
® wpływa na polityczne funkcji państwa (np. Schell a p. ropowe)

· pracy (a) mniej zglobalizowane, (b) praca zdalna (rewolucja informatyczna),
(c) zglobalizowane rynki regionalne (np.Unia Europejska)

G. dział gosp- zniesienie barier handlu / przepł. kapitału + możliwość dział. gosp na całym świecie BIZ KTN dążących do min. kosztów i max. zysków w skali globalnej. Największe zn. ® dział KTN, kt mają największe zdolności do dostosowania się do ery globalizacji i kształtowania tego procesu.

 

Konkurencyjność -nowa, globalna konkurencja, kt wzmaga presję na megafuzje i przejęcia firm.

G. prod przemysł. -sieć powiązań firm świata zmienia sposób dział. ® specjalizacja i G. strategie

G. wiedzy i technologii - postęp techn transport /telekomunik natychmiast dociera do wszystkich.

G. współzależności i oddziaływań -wysoki stopień powiązań i współzal. ® zjawiska w jednych krajach i regionach oddziałują na inne kraje i regiony.

Różny poziom korzystania przez kraje z G ® lepiej rozwinięte więcej korzystają (zdolność p. do dostosowania się do wyzwań G i przemian polit kt pociąga za sobą G)

 

7. Pokrewne pojęcia:

· internacjonalizacja gospodarki – w tradycyjnym rozumieniu oznacza rozwój stosunków mn. między względnie niezależnymi gospodarkami oraz przedś. Narodowymi (w zasadzie proces ilościowy dotyczący wzrostu handlu zagr). Gdy G. jest procesem jakościowym i poza poszerzaniem zasięgu stosunków gospodarczych zawiera w sobie funkcjonalną integrację rozproszonych po całym świecie działań - oznacza nową jakość internacjonalizacji gosp.

· transnacjonalizacja gospodarki – oznacza stopień powiązań gospodarki z gospodarką światową głównie poprzez działania KTN. Proces ten dokonuje się drogą transferu i alokacji zasobów (kapitału, technologie, metod organizacji) z jednej gospodarki do drugiej.

· „działanie na odległość” – współzależność i wzajemne przenikanie się zdarzeń lub działań w życiu poszczególnych ludzi i w skali globalnej. Na etapie globalizacji zdarzenia i działania w jednej części świata mają znaczenie dla indywidualnych podmiotów i społeczeństw.

· globalizacja przemysłu – pozycja konkurencyjna danego przedsiębiorstwa na jednym rynku jest kształtowana w dużym stopniu pod wpływem jego pozycji na innych rynkach i odwrotnie.

· globalizacja działalności KTN – rozszerzanie i pogłębianie działań przedsiębiorstw zmierzające do wytwarzania i sprzedawania produktów i usług na większej liczbie zagranicznych rynków. Globalnie konkurujące KTN optymalizują efekty w układzie ogólnoświatowych i jednocześnie dostosowują się do wymagań rynków lokalnych.

· W ramach KTN zachodzi również proces „integracji korporacyjnej” ® włączanie nowych jednostek (zagr. filii) do struktur organizacyjnych KTN (rozbudowa systemów korporacyjnych). Scalanie działań w różnych jedn. org. oznacza się terminem „integracji funkcjonalnej”.

 

8. Cechy/następstwa G,:

1. Mobilność i jej wartość 2. Uwolnienie kapitału i decyzji od miejsca

4. Segregacja przestrzenna 5. Wykluczenie 6. Bezcielesność władzy

7. Kurczące się czas i przestrzeń 8. Nieustanny ruch 9. proces nieodwracalny (?)

G. nie znosi istniejącego porządku mn. (państwa, pr, org, inst) ®nadaje mu nowy sens.

Trudno ocenić co jest skutkiem G. a co się dzieje niezależnie (dawna internacjonalizacja, integracja)

Zmiana roli, pozycji i funkcji państw (granice, migracje, ludność, prawa i swobody, przepływ inform.)

 

Globalizacja – PROCES

· stosunki społeczne o światowym zasięgu ® łączą lokalności ® wydarzenia oddziałują na siebie w sali globu

· wzajemne warunkowanie się tego co globalne i lokalne, niezależnie od położenia w przestrzeni

· odterytorialnienie zjawisk i procesów społecznych: analogiczne zjawiska ekon, polit, demogr, społ, kultu, niezależnie od kontekstu geogr i gospod.

· wykształcenie się transnarodowej przestrzeni społecznej (ujednolicanie się świata) ® całość wzajemnie powiązanych elementów gosp i wspólnej kultury.

· ujednolicanie się wartości, zwyczajów i technologii

· wizja świata jako „jednego miejsca” (single place)

Istota

· Wzrost znaczenia pozapaństwowych uczestników życia mn: org. mn., NGOs, KTN, medi

· nowe regulacje mn: zasada nieproliferacja broni atomowej, R2P(respons.to protect)

· Wzrost pluralizmu aktorów SM - Multi level governance w UE - rządzenie na poziomie lokalnym, regionalnym itp.- różne podmioty, które działają w ramach gosp. światowej usiłujemy włączyć w to rządzenie, poziom bogactwa i rozwoju poszczególnych państw i regionów

G. jest jednocześnie: procesem, dyskursem (forma organizacji języka), stanem i teorią.

 

*** G. aspekty teoretyczne ***

w l’60 zaczęto używać pojęcia G

pierwsze koncepcje z XIX w dotyczyły wąskich powiązań - Mocarstwo Bryt a jego kolonie.

Koncepcje teoretyczne oparte na klasycznych teoriach ekonom wolnego handlu (Smith itp.)

Pierwszy dowód na obecność G w Integr.Region- Mc’ Luhan ‘66 „globalna wioska” –opisał efekt G

Świat staje się „single place” – bariery geogr, polit, migracji ludności uległy zniesieniu

Kompresja czasu i przestrzeni, zanik odrębnych jednostek państwowych ® 1 wspólnota / miejsce.

 

Teorie podkreślające:

1. dążenia do ujednolicenia: (a) systemu-świata - Wallerstein, (b) makdonaldyzacji – Ritzer

2. różnorodność: (a) globalizacji - Huntington, (b) globaljnej ekumeny – Hannerz, (c) globalnego obszaru – Robertson, (d) glokalizacji – Bauman