Лексика да фразеология. Сёрни культура.

(___ час)

I. Лексикаысь V классын велöдöмторсö мöдпöвъёвтöм. Ас (исконнöй) коми кывъяс. Мукöд кывйысь босьтöм (заимствуйтöм) кывъяс. Быдöнöн вöдитчан (общеупотребительнöй) кывъяс. Профессионализмъяс, диалектизмъяс, жаргонизмъяс. Важмöм кывъяс. Выльöн артмöм кывъяс.

Коми кывлысь кыввор озырмöдан туйяс.

Фразеология кыдз языкознание наукалöн юкöн. Кывъяслöн свободнöя йитчöм да фразеологическöй оборотъяс. Фразеологизмъяслöн медшöр признакъяс. Стилистика боксянь нейтральнöй да стилистическöй рöмъяса фразеологизмъяс. Фразеологизмъяслöн вöдитчöм. Фразеологическöй кывчукöръяс.

II. Кывчукöръясöн вöдитчöмöн кужны гöгöрвоöдны, пырö-ö торъякывйыс важмöм кывъяс лыдö, диалектизмъяс, профессионализмъяс лыдö, кужны гöгöрвоöдны, лоö-ö торъякывйыс асöн либö мукöд кывйысь босьтöмöн.

Велöдöм нин важмöм кывъяслысь вежöртас тöдöм. Художествоа гижöдъясысь диалектнöй, профессиональнöй кывъяс, важмöм кывъяс аддзыны кужöм.

Фразеологизмъясöн вöдитчыны кужöм. Торъякывъясöн, свободнöй кывтэчасъясöн да фразеологизмъясöн кыдз синонимъясöн вöдитчыны кужöм. Художествоа гижöдъясысь фразеологизмъяс аддзыны кужöм.

Фразеологическöй кывчукöръясöн, комиа-роча, роча-комиа кывчукöръясöн вöдитчыны кужöм.

III. Сочинение кежлö материал чукöртöм да анализируйтöм. Сетöм текст дженьыда ас кывйöн висьталöм.

 

Кыв артмöм. Орфография. Сёрни культура.

(___ час)

I. V классын морфемикаысь велöдöмтор мöдпöвъёвтöм.

Коми кывйын медшöр кыв артмöдан ногъяс (способъяс): морфемаясöн (морфологическöй) – суффиксъясöн, суффиксоидъясöн – не- кывводзöн; кывъяс содтöмöн. -ин, -туй, -пи, -улов, -öсь, -а / -я, -ся / -са суффиксъясöн; -мунны, -кывны, -вартны суффиксоидъясöн кывъяс артмöдöм.

Этимология йылысь да кывъяслöн этимологическöй разбор йылысь понятие. Этимологическöй кывкуд.

II. Суффиксъясöн, суффиксоидъясöн, кывъяс содтöмöн выль кывъяс артмöдны кужöм. Этимологическöй кывчукöрöн вöдитчыны кужöм.

III. Керка пытшкöс серпасалöм, татшöм текстлöн тэчас, кыв боксянь аслыспöлöслунъяс. Сочинение кежлö материал сикасалöм. Сложнöй план. Сетöм текстлысь торъя юкöнъяс ас кывйöн висьталöм.

Морфология. Орфография. Сёрни культура.

Эмакыв.

(___ час)

I. Эмакыв йылысь V классын велöдöмтор мöдпöвъёвтöм.

Лыдакыв бердын сулалысь эмакывлöн лыд. Рочысь пырöм эмакывъяслöн лыд.

Эмакывъяслöн вежлöгасьöм. Вежлöгъяслöн медшöр вежöртасъяс. Эмакывъяслысь вежлöг суффиксъяссö гижöм.

Эмакывлöн индан-асалан суффиксъяс, налöн вежöртас, найöс гижöм.

Эмакывъяс кывбöръяскöд гижöм.

Эмакывлöн ичöтмöдан, лелькуйтан да зывöктана суффиксъяс.

Эмакывъяслöн артмöм. Кадакывйысь артмöм эмакывъяс. Кадакывйысь артмöм эмакывъя оборотъяс.

Сложнöй эмакывъяс артмöм да найöс гижöм.

Текст артмöдöмын эмакывлöн тöдчанлун. Эмакыв сказуемöй пыдди.

II. Эмакывлöн лыд формаясöн вöдитчыны кужöм. Вежлöгъяслысь шöр вежöртасъяс тöдöм.

Гижöдын да сёрниын вежлöгъясöн вöдитчыны кужöм. Эмакыв суффиксъяслысь вежöртасъяс торйöдны кужöм) ичöтмöдан, лелькуйтан, зывöктана).

Эмакыв артмöдысь суффиксъяслысь вежöртассö индыны кужöм.

Кывбöра да косвеннöй вежлöга кывбöртöм эмакывъясöн вöдитчöм.

Эмакыв-синонимъясöн вöдитчыны кужöм.

III. Разнöй сфераын вомгора публичнöй сёрниöн вöдитчöм.

 

Кывберд.

I. Кывберд йылысь V классын велöдöмтор мöдпöвъёвтöм. Качественнöй да относительнöй кывбердъяс.

Кывбердлöн öткодялан тшупöдъяс. Налöн вежöртас. Öткодялан да медвылыс тшупöдъяслöн артмöм, найöс гижанног.

Кывбердлöн артманног. Кывбердъяс артмöдысь суффиксъяс. Эмакывйысь артмöм относительнöй кывбердъяслöн вежöртас. Кадакывйысь артмöм относительнöй кывбердъяслöн вежöртас.

Ичöтмöдан суффиксъяс. Абу тырвыйö качество тшупöд.

Кывбердлöн не- кывводз. Сылöн вежöртас, гижанног. Сложнöй кывбердъяс да найöс гижöм. Визь пыр гижсьысь кывбердъяс. Кывбердлöн эмакыв пыдди мунöм.

Кывберд определение да сказуемöй функцияын.

II. Кывбердлысь öткодялан тшупöдъяс правильнöя артмöдны кужöм. Кывберд суффиксъяслысь вежöртас гöгöрвоöдöм (ичöтмöдан, абу тырвыйö качество тшупöд). Суффиксъясöн кывбердъяс артмöдны кужöм.

Сложнöй кывбердъяс öшыбкаястöг гижöм.

III. Вöр-ва серпасалöм, татшöм текстлöн тэчас, кыв боксянь аслыспöлöслунъяс; матыс да ылыс предметъяс серпасалöм. Сетöм текстысь вöр-ва серпасалöм торйöдöм да ас кывйöн сiйöс висьталöм. Картина серти пейзаж серпасалöм. Вöр-ва йылысь текстöн публичнöй выступление.

 

Лыдакыв.

I. Лыдакыв кыдз кывсикас: сылöн вежöртас, морфологическöй признакъяс: сылöн вежöртас, морфологическöй признакъяс, синтаксическöй тöдчанлун. Лыдакывъяслöн текст артмöдöмын тöдчанлун.

Количественнöй, собирательнöй да порядкöвöй лыдакывъяс, налöн грамматическöй признакъяс.

Тэчас серти лыдакывъяс. Прöстöй, сложнöй да тэчаса лыдакыв.

Ылыс лыдакывъяс да найöс гижöм. Дробнöй лыдакывъяс да найöс гижöм. Лыдакывлöн эмакыв пыдди мунöм.

Эмакыв пыдди мунысь лыдакывлöн вежлöгасьöм.

Лыдакывъяслöн гижанног. Лыдакывъяс öтлаын, торйöн, дефис пыр гижöм.

II. Лыдакывъясöн датаяс петкöдлыны кужöм. Собирательнöй да порядкöвöй лыдакывъясöн вöдитчыны кужöм. Ылыс лыд петкöдлыны кужöм. Сложнöй тэчаса, а сiдзжö ылыс лыда да дробнöй лыдакывъяс гижны кужöм. Сёрниын коми лыдакывъясöн вöдитчыны кужöм.

III. Корöм, тшöктöм (призыв) – публичнöй сёрни (выступление), сылöн тэчас, кыв боксянь аслыспöлöслун. Лыда (цифрöвöй) материала сетöм текст ас кывйöн висьталöм.

 

Нимвежтас.

(___ час)

I. Нимвежтас кыдз кывсикас: сылöн вежöртас, морфология признакъяс, сёрникузяын сылöн синтаксическöй тöдчанлун.

Нимвежтаслöн разрядъяс.

Нимвежтаслöн вежлöгасьöм.

Нимвежтасъяслöн текст артмöдöмын тöдчанлун.

Нимвежтас гижанног.

Нимвежтаслöн кывбöръяскöд гижанног.

II. Нимвежтасöн да сылöн вежлöг суффиксъясöн гижöд кыв нормаяс серти вöдитчöм. Кывсикасъяс нимвежтасöн вежны кужöм. Сёрниын да гижöдын коймöд морта нимвежтасöн вöдитчыны кужöм. Нимвежтасöн сёрникузялысь да текстлысь юкöнъяс йитны кужöм.

III. Сюжета серпасъяс серти висьт лöсьöдöм, ас мöвпалöм серти висьт лöсьöдöм; татшöм текстъясыслöн тэчас, кыв боксянь аслыспöлöслунъяс.

Рассуждение кыдз текст сикас, сылöн тэчас (тезис, аргумент, кывкöртöд), кыв боксянь аслыспöлöслунъяс.

 

Кадакыв.

(___ час)

I. Кадакыв кыдз кывсикас: сылöн вежöртас, морфологическöй признакъяс, синтаксическöй форма.

Кадакывлöн неопределеннöй форма.

Юöртана наклонениеа кадакыв. Кадакывлöн кад категория: öнiя, локтан, I колян, II колян кад.

Кадакывлöн лыд.

Кадакывлöн морт категория, морт серти вежласьöм.

Соссяна кадакывъяс. Налöн кад, морт, лыд серти вежласьöм. Соссяна кадакывъяс гижанног.

Тшöктана наклонениеа кадакывъяс. Найöс гижанног.

Вуджана да вуджтöм кадакывъяс.

Морттöм кадакывъяс. Морттöм кадакывъяслöн синтаксическöй тöдчанлун.

Звукоподражательнöй да изобразительнöй кадакывъяс.

Кадакывлöн артмöм. -мунны, - видзны, - вартны, - кывны, - керны суффиксъясöн артмöм кадакывъяс да найöс гижанног.

Парнöй кадакывъяс. Найöс гижанног. Визь пыр гижсьысь мукöд кадакывъяс.

Кадакывлöн текст артмöдöмын тöдчанлун.

II. Кадакывлöн кад формаясöн вöдитчыны кужöм. Соссяна кадакывъясöн гижöд кыв нормаяс серти вöдитчыны кужöм.

Кадакыв-синонимъясöн вöдитчыны кужöм.

Морттöм кадакывъясöн вöдитчыны кужöм.

III. Мый йылысь кö кывлöм подув вылын висьт лöсьöдöм, сылöн тэчас, кыв боксянь аслыспöлöслунъяс. Сетöм текст сылöн кутшöмкö герой нимсянь ас кывъясöн висьталöм. Дась текст юкöн сетöмöн сюжетнöй картинкаяс серти висьт лöсьöдöм.

 

VI классын велöдöм материал повторитöм да систематизируйтöм.

(___ час)

Бöрйöм тема серти.

I. Велöдчысьяс долженöсь тöдны VI классын велöдöм кыв юкöнъяслысь определениеяссö, сёрни понятиеяссö, орфографияысь да пунктуацияысь правилöяссö, кужны подулавны ассьыныс вочакывъяссö видлöгъяс вайöдöмöн.

II. VI класс помалiгöн велöдчысьяслöн долженöсь лоны татшöм кужöмлунъяс да навыкъяс:

– ясыд, гöгöрвоана тэчаса кывъяс видлавны кыв артмöм боксянь, VI классын велöдöм кывсикасъяс видлавны морфология боксянь; кык сюрöса члена сёрникузяяс да морттöм кадакывйöн петкöдлöм öти сюрöса члена сёрникузяяс видлавны синтаксис боксянь;

– тöдны да вöдитчыны велöдöм нин гижöд кыв нормаясöн.

Орфографияысь. Торъякывъясысь аддзыны велöдöм нин орфограммаяс, кужны подулавны ассьыныс видзöдлассö, правильнöя гижны велöдöм нин орфограммаяс вылö торъякывъяс; аддзыны да бырöдны орфографическöй öшыбкаяс.

Пунктуацияысь. Аддзыны сёрникузяясысь смыслöвöй юкöнъяс, кодъясöс колö торйöдны препинание пасъясöн, подулавны препинание пасъяс сувтöдöмсö, сувтöдны пасъяссö велöдöм нин правилöяс серти.

Йитöда сёрниысь. Лöсьöдны сложнöй план. Подробнöя, дженьыда да юкöнъяс бöрйöмöн (выборочнöя) кужны ас кывйöн висьтавны повествовательнöй текст, кöнi эм мусер (пейзаж), керка пытшкöс серпасалöм.

Темасö да шöр мöвпсö тöд вылö босьтöмöн сочинение кежлö материал чукöртны да систематизируйтны.

Описание-сочинение гижны.

Рассуждение-сочинение гижны.

Гижны висьт сяма сочинение (мыйкö йылысь тöдмалöм, кывлöм, мыйкö аддзылöм бöрын).

Серпаса гижöдъясысь аддзыны описание, рассуждение юкöнъяс.

Гижны ас олöм йылысь висьт.

Тöдны официально-делöвöй стиль.

Сöвмöдны ас текстлысь содержаниесö да кыв боксянь тэчöм-лöсьöдöмсö (велöдöм нин кыв материал серти).

Кужны ясыда, стöча, грамотнöя вочавидзны велöдöм нин материал серти юалöмъяс вылö, сетöм тема йылысь сёрнитны (выступайтны).

Кужны выразительнöя лыддьыны гижöм (прозаа да поэтическöй) текст.

 

VII КЛАСС

(___ час)

Коми кыв кыдз сöвмысь явление.

(1 час)

V – VI классъясын велöдöмтор мöдпöвъёвтöм.

(___ час)

Публицистика стиль, сылöн жанръяс, кывйыслöн аслыспöлöслунъяс.