Падручнікi, вучэбныя дапаможнікі, курсы лекцый

12. Бригадин П. И.История Беларуси в контексте европейской истории: курс лекций / П. И. Бригадин. - Минск, 2007.

13. Великая Отечественная война советского народа (в контексте Второй мировой войны): учеб. пособие / под ред. А. А. Ковалени, Н. С. Сташкевича. - Минск, 2004.

14. Вернигоров, В. И. Политические партии России и Беларуси: страницы исто­рии: пособие для студентов вузов / В, И. Вернигоров. - Минск, 2006.

15.Вішнеўскі, А. Ф,Гісторыя дзяржавы і права Беларусі; вучэб.дапам. /А. Ф. Biшнеўскі - Мінск, 2003.

16. Гісторыя Беларусі: у 2 ч. / пад рэд. Я. К. Новіка, Г. С. Марцуля. - Мінск, 2007.

17. Гісторыя Беларуci: у 2 ч.: курс лекцый. - Мінск, 2000; 2002.

18. Гісторыя Беларусі. З 1795 г. да вясны 1917 г.: вучэб. дапам. / рэдкал.: I. П. Крэнь, I. I. Коўкель. - Мінск, 2001.

19. Гісторыя Беларусі ў кантэксце еўрапейскай цывілізацыі. Дапаможнік / пад рэд. Л. В. Лойкі -- Мінск, 2005.

20. Гісторыя Беларусі ў кантэксце сусветных цывілізацый / пад рэд. В. I. Галубовіча, Ю. М. Бохана. - Мінск, 2007.

22. Гісторыя Беларусі ў кантэксце сусветных цывілізацый: вучэб. дапам.: у 2 ч. / пад рэд. А. А. Кавалені і В. Ф. Касовіча. - Мінск, 2005.

23. Гісторыя Беларусі (у кантэксце сусветных цывілізацый): вучэб.-метад. ком­плекс / аўт.-склад.: В.П. Вірская [i інш.]. - Мінск, 2005.

24. Гісторыя Беларусі: вучэб.-метад. комплекс /склад.: Д. С. Самахвалаў i інш. -Mінск, 2006.

25. Дзмітрачкоў П. Ф.Беларусь у сярэдневяковы перыяд (V - першая палова XIII ст.): вучэб.-метад. дапам. / П. Ф. Дзмітрачкоў. -Магілёў. 2007

26. Дзмітрачкоў П. ФБеларусь у складзе Вялікагага княства Літоўскага (другая палова XIII - першая палова XVII ст.) / П. Ф. Дзмітрачкоў. Магілёў. 2003.

27. История Беларуси: учеб.-информац. пособие / под ред. А. Г. Кохановского, О. А. Яновского. -- Минск, 2001.

28. История политических партий: материалы для самостоят, работы студентов / под ред. В. К. Коршука, И. Ф. Романовского. - Минск. 2002.

29. История Беларуси: учеб. пособие: в 2 ч. / под ред. Я. И. Трещенка. - Моги­лёв, 2005. - Ч. 2.

30. Каваленя, А. А. Беларусь напярэдадні i ў гады Другой сусветнай i Вялікай Айчыннай войн: дапаможнік / А. А. Каваленя, I. А. Саракавік. – Miнск, 2008.

33. Ковкель, И. И.История Беларуси с древнейших времен до нашего времени / И. И. Ковкель, Э. С. Ярмусик. - Минск, 2006.

34. Котов, А. И.История Беларуси и мировые цивилизации / А. И. Котов. Минск, 2006. 36

35. Методологические проблемы истории: учеб. пособие /под общ. ред. В.Н. Си-дорцова. - Минск, 2006.

36. Парашкоў, С. А.Гісторыя культуры Беларусі: вучэб. дапам. / С. А. Парашкоў. — Магілёў, 2001.

37. Саракавік, I. А. Гісторыя Беларусі ў кантэксце сусветнай гісторыі /Ш. А. Саракавік. - Мінск, 2006.

38. Снапкоўскі, У. Е.Гісторыя знешняй палітыкі Беларусі вучэб. дапам.: у 2 ч. В.Е.. Снапкоўскі. - Mіhck, 2004.

39. Трещенок, Я. И. История Беларуси: учеб. пособие: в 2 ч. I Я. И. Трещенок. -.Могилев.. 2004. - Ч. 1: Досоветский период.

40. Чигринов, П. Г. Очерки истории Беларуси: учеб. пособие / П. Г. Чигринов. -Минск, 2007.

41. Эканамічная гісторыя Беларусі вучэб. дапам. / пад рэд. В. І. Галубовіча. - Miнск, 1999.

Дадатковая

42. Абецедарский, Л. С, Белоруссия и Россия: очерки русско-белорусских связей.второй половины XVI-XVII вв. / Л. С. Абецедарский. - Минск, 1978.

43. Адамушка, У. І. Палітычныя рэпрэсіі 20-50-х гадоў на Беларусі / У. I. Адамушка У.І. Мінск. 1994.

44. Алексеев. Л. В. Полоцкая земля в ІХ-ХІІІ вв, / Л. В. Алексеев. – M., 1966.

45. Асветa i педагагічная думка ў Беларуси са старажытных часоў да 1917 г. -

Мінск, 1985.

46. Асветнікі зямлі беларускай. X - пачатак XX ст.: энцыклапед. даведнік. – Мінск,к. 2006

47. Беларусазнаўства/ пад рэд. П. Брыгадзіна. - Mінck, 1998.

48. Беларусь на мяжы тысячагоддзяў, - Mінck, 2000.

49. Беларусь у Вялікай Айчыннай вайне, 1941-945: энцыклапедыя. -Мінск, 1990.

50. Беларусь в годы Великой Отечественной войны 1941-1945 гг. / А. А. Коваленя А.М. Литвин, В. И. Кузьменко. - Минск. 2005.

51. Беларусы. - Мінск, 2001. - Т. 4: Вытокі i этнічнае развіццё.

52. Белоруссия и Литва. Исторические судьбы северо-западного края. - Минск, 2004.

53. Біч. М. В. Беларускае адраджэнне ў XIX - пачатку XX ст. / М. В. Біч. -. Мінск, 1993.

54. Верашчагіна. А. Гісторыя канфесій у Беларусі: мінулае i сучаснасць /А. Верашчагіна, А. Гурко. – Mінск, 2000.

55. Всенародная борьба в Белоруссии против немецко-фашистских захватчиков в годы Великой Отечественной войны: в 3 т. ~ Минск, 1983-1985.

56. Гістарычны шлях беларускай нацыі i дзяржавы. - Mіhck, 2001.

57. Вялікае княства Літоўскае. Энцыклапедыя: у 2 т. - Мінск, 2005; 2006.

57. Гісторыя Беларусі: у 6 т. / рэдкал.: М. Касцюк (гал. рэд.) [i iнш]. - Mіhck. 2000 2006. - Т. 1: Старажытная Беларусь: ад першапачатковага засяления да сярэдзіны ХІІІ ст.; Т. 3: Беларусь у часы Рэчы Паспалітай (XVIl-XVІІІ стст.); Т. 4: Беларусь у складзе Расійскай iмnepыi (канец XVIII - пачатак XX ст.); Т. 5: Беларусь у 1917 -1945 гг.

58. Гісторыя сялянства Беларусі: у 3 т. - Mihck, 1997. - Т. 1.; 2002. - Т. 2.

59. Гісторыя Беларусі перыяду капіталізму / пад. рэд. А. П. Жытко. - Мінск. 2005.-Ч. 1.

60. Голенченко, Г. Я. Идейные и культурные связи восточнославянских народов в XVI - середине XVII в. / Г. Я. Голенченко. - Минск, 1989.

61. Греков, И. Б. Восточная Европа и упадок Золотой Орды / И. Б. Греков. - М., 1975.

63. Дзмітрачкоў, П. Ф. Старажытная гісторыя Бeлapyci / П. Ф. Дзмітрачкоў. - Магілёў, 1999.

64. Довнар-Запольский, М. В. История Белоруссии / М. В. Довнар-Запольский. -Минск, 2003.

65. Ермаловіч, М /. Старажытная Беларусь: полацкі i новагародскі перыяды / М. I. Ермаловіч. - Мінск, 2001.

66. Ермаловіч, М. I. Беларуская дзяржава Вялікае княства Літоўскае / М. I. Ерма- ловіч. - Мінск, 2003.

67. Живописная Россия: Литовское и Белорусское Полесье. - Минск, 1993. 68. Загорульский, Э. М. Древняя история Белоруссии: очерки этнической исто­рии и материальной культуры (до IX в.) / Э. М. Загорульский. - Минск, 1977.

69. Загарульскі, Э. М Заходняя Русь. ІХ-ХІІІ стст. / Э. М. Загарульскі. - Mіhck, 1998.

70. Ігнатоўскі, У М. Кароткі нарыс гісторыі Беларусі / У. М. Iгнaтoўcкi. - Mіінск, 1991.

71. Иллюстрированная хронология истории Беларуси. - Минск, 1998.

72. Игнатенко, И. М. Революция в историческом процессе. Очерки. / И. М. Игнатенко. - Минск, 1997.

73. История Белорусской ССР. - Минск, 1977.

74. История Европы. Научное редактирование и предисловие к русскому изда­нию В. С. Кошелева. - Минск; М., 1996.

75. История Беларуси: словарь-справочник / под ред. С. Ф. Дубенецкого. Минск, 2000.

76. Казлоў, Л. Р. Беларусь на сямі рубяжах / Л. Р. Казлоў, А К. Цітоў. -Мінск, 1993.

77. Канфесіі на Беларусі (канец XVIII-XX ст.). - Мінск, 1998.

78. Карскі, Я. Беларусы / Я. Kapcкi. - Мінск, 2001.

79. Касцюк, М. Бальшавіцкая сістэма ўлады на Беларусі / М. Касцюк. - Мінск, 2000.

80. Краўцэвіч, А. К. Стварэнне Вялікага княства Літоўскага / А. К. Краўцэвіч. -Мінск, 1998.

81. Круталевич, В. А. История Беларуси: становление национальной держав­ности (1917-1922 гг.) /В. А. Круталевич. - Минск, 2003.

83. Ладысеў У. Ф. Паміж Усходам i Захадам: станаўленне дзяржаўнасці i тэрыта-рыяльнай цэласнасці Беларусі (1917-1939 гг.) / У. Ф. Ладысеў, П. І. Брыгадзін. - Мінск, 2003.

84. Ластоўскі В Ю. Кароткая гісторыя Беларусі / В. Ю. Ластоўскі - Mihck, 1992

85. Лыч, Л. Навіцкі У.Гісторыя культуры Беларусі / Л. Лыч, У. Навіцкі - Mihck, 1997.

86. Марцуль, Г С. Гісторыя Беларуси: насельніцтва, фарміраванне i вызначэнне этнічных i дзяржаўна-адміністрацыйных межаў, беларускае замежжа/ Г. С. Мар­цуль, М. С. Сташкевіч. - Mihck, 1997.

87. Mipaнoвіч, Я. Найноўшая гісторыя Беларусі / Я. Mipaнoвіч. - СПб., 2003.

88. Мяснікоў, А, Сто асоб беларускай гicтopыі / А. Мяснікоў. - Mihck, 2008.

89. Нарысы гісторыіi Беларусі: у 2 ч. / пад рэд. М. П. Касцюка. - Мінск, 1994—1995.

90. Основы идеологии белорусского государства: учеб. пособие / под общ. ред. Г А. Василевича, Я. С. Яскевич. -Минск, 2004.

91. Очерки истории науки и культуры Беларуси. IX-XX вв. - Минск, 1996.

92.Падокшын. С. А. Беларуская думка ў кантэксце гicтopыі i культуры / С. А. Падокшын. - Мінск, 2003.

94. Памяць: гісторыка-дакументальныя хроннікі гарадоў i раёнаў Беларусі. -Мінск, 1985-2004.

95. Пашута, В. Т. Древнерусское наследие и исторические судьбы восточных славян / В. Г. Пашута, Б. Н. Флоря, А. Л. Хорошкевич. -- М., 1982.

96. Пилипенко, М. Ф. Возникновение Белоруссии: новая концепция / М. Ф. Пиліпенко. - Минск, 1991.

97. Пичета. В. И. История белорусского народа/ В. И. Пичета. - Минск, 2003.

98. Пічэта, У.І. Гісторыя Беларусі/У I.Пічэта. - Mihck, 2005.

99. Равяка, К. А. Антычная спадчына на Беларусі / К. А. Равяка, - Mihck, 1998.

100. Pэлігія і царква на Беларусі: энцыклапед. даведнік. - Мінск, 2001.

101. Самусік. А. Ф. Помнікі гicтopыi i культуры Беларусі /А. Ф. Самусік.--Мінск,2004.

102. Сарокін, А. М. На ростанях айчыннай гісторыі. Беларуская вёска: ад Дэкрэта да Кодэкса аб зямлі (1917-1990-я гг.) / А. М. Сарокін. - Мінск, 1999.

103. Сачанка, Б. Беларуская эміграцыя / Б. Сачанка. - Mihck, 1991.

104. Седов, В. В. Славяне в древности: в 2 т. / В. В. Седов. - М, 1994.

105. Семенникова, Л. И. Россия в мировом сообществе цивилизаций / Л. И. Се-менникова. — М., 2006.

106. Славутыя імёны Бацькаўшчыны. - Мінск, 2000; 2003. - Вып. 1-2.

107. Слука, А. Г. Нацыянальная ідэя: шлях народа/ А. Г. Слука. - Мінск, 2005. 108. Страницы истории Компартии Белоруссии. Суждения, аргументы, факты. -Минск, 1990.

109. Ткачоў, М. А. Замкі i людзі / М. А. Ткачоў. - Мінск, 1991.

110. Тойнби. А. Дж. Постижение истории / А. Дж. Тойнби. - М., 1991.

111. Францыск Скарына i яго час. Энцыклапедычны даведнік. - Мінск, 3988.

112.Фроянов, И. Я. Киевская Русь: очерки социально-политической истории / И. Я. Фроянов.- Л., 1980.

113. Ходзін, С. М. Гісторыя культуры Беларусі ў 1920-1930-я гг. / С. М. Ходзін. — Мінск, 2001.

114. Шалькевіч, В. Ф. Гісторыя палітычнай i прававой думкі Беларусі / В. Ф. Шалькевіч. - Mihck, 2002.

115. Ширяев, Е. Е. Беларусь: Русь Белая, Русь Черная и Литва в картах / Е. Е. Ши­ряев.- Минск, 1991.

116. Штыхов, Г. В. Города Белоруссии по летописям и рукописям (IX-—XIII вв.) / Г. В. Штыхов. - Минск, 1975.

117. Цiтoў, А. Геральдыка беларускіх местаў / А. Цітоў. - Mihck, 1998.

118. Цяплова, В. А.Гісторыя Беларусі XIX ст. / В. А. Цяплова, А. Г. Каханоўскі, I. Л. Г'рыбко. - Мінск, 2004.

119. Чарняўскі, М. М, Ілюстраваная гісторыя старадаўняй Беларусі: першабытны перыяд / М. М. Чарняўскі. - Мінск, 2003.

120.Энцыклапедыя гісторыі Беларусі: у 6 т. - Mihck, 1993-2003. Этнаграфія Беларуси:Энцыклапедыя, - Мі нск1989.

121.Юхо, Я. А. Гісторыя дзяржавы i права Беларусі: у 2 ч. / Я. А. Юхо. - Mihck, 2000; 2003.

122. Яковец, А. История цивилизаций / А. Яковец. - М., 1995.

123. Ясперс, К. Смысл и назначение истории / К. Ясперс. - М., 1994.

124. Вансовіч Л.В. Беларусазнаўства/ Л. Вансовіч. – Мінск, 2005.

 

ТЭМАТЫКА СЕМІНАРСКІХ ЗАНЯТКАЎ

Семінар 1. Вялікае княства Літоўскае, Рускае, Жамойцкае (другая палова XIII — першая палова XVI ст.). 2 гадзіны.

1. Прычыны ўзнікнення ВКЛ і яго тэрытарыяльны рост.

2. Грамадска-палітычны лад ВКЛ.

3. Знешняя палітыка ВКЛ.

4. Формы феадальнай уласнасці на зямлю і феадальнай залежнасці. Фарміраванне фальварачна-паншчыннай сістэмы. Аграрная рэформа 1557 г.

5. Сацыяльна-эканамічнае развіццё гарадоў. Гарадское самакіраванне.

6. Царква і рэлігія ў ВКЛ. Рэфармацыя і контррэфармацыя. Брэсцкая царкоўная вунія 1596 г.

Асноўная літаратура

1. Бычкова М.Е. Русское государство и Великое княжество Литовское с конца XV века до 1569 г. М., 1996.

2. Блинова Т. Иезуиты в Белоруссии. Мн., 1990.

3. Гофф Ж. Ле. Цивилизация средневекового Запада. М., 1992.

4. Дворниченко А.Ю. Русские земли в Великом княжестве Литовском: Очерки истории общины, сословий, государственности (до начала XVI в.). СПб., 1993.

5. Дмитриев М.В. Православие и реформация. Реформацонные движения в восточнославянских землях Речи Посполитой во второй половине XVI в. М., 1990.

6. Ермаловіч М. Беларуская дзяржава Вялікае княства Літоўскае. Мн., 2000.

7. Канфесіі на Беларусі (канец XVIII-XX ст.). - Мінск, 1998.

8. Краўцэвіч А.К. Стварэнне Вялікага княства Літоўскага. Мн., 1998.

9. Марозава С. Уніяцкая царква ў культурна-гістарычным развіцці Беларусі (1596—1839). Гродна, 1996.

10. Насевіч В.Л. Пачаткі Вялікага княства Літоўскага: Падзеі і асобы. Мн., 1993.

11. Падокшын С.А. Унія. Дзяржаўнасць. Культура (Філасофска-гістарычны аналіз). Мн., 1998.

12. Пичета В.Н. Белоруссия и Литва XV—XVI вв. (Исследования по историисоциально-экономического, политического и культурного развития). М., 1961.

13. Pэлігія і царква на Беларусі: энцыклапед. даведнік. - Мінск, 2001.

14. Эканамічная гісторыя Беларусі. Вучэб. дапам. / пад рэд. В. І. Галубовіча. - Miнск, 1999.

 

Дадатковая літаратура

1. Гуревич Ф.Д. Древний Новогрудок. Л., 1981.

2. Кром М.М. Меж Русью и Литвой. Западнорусские земли в системе Русско-литовских отношений конца XV—первой трети XVI в. М., 1995.

3. Пашуто В.Т. Образование Литовского государства. М., 1989.

4. Pэлігія і царква на Беларусі: энцыклапед. даведнік. - Мінск, 2001.

5. Тарле В.М. Очерки истории колониальной политики западноевропейских государств.М., 1965.

 

Семінар 2. Эканамічнае і палітычнае становішча Беларусі ў складзе Рэчы Паспалітай (другая палова XVI — XVIIІ ст.). 2 гадзіны.

1. Утварэнне Рэчы Паспалітай (1569 г.) і статус ВКЛ у яе складзе.

2. Сацыяльна-эканамічнае развіццё Беларусі.

3. Войны сярэдзіны ХVІІ – пачатку XVIII стст. і іх наступствы для Беларусі.

4. Палітычны крызіс Рэчы Паспалітай і спробы яго пераадолення.

5. Падзелы Рэчы Паспалітай 1772, 1793 і 1795 гг. Гісторыка-прававая ацэнка падзелаў.

Асноўная літаратура

1. Бродэль Ф. Материальная цивилизация, экономика, капитализм ХV-ХVIII вв.: В 3 т. Т.1. М., 1986.

2. Лойка П.А. Шляхта беларускіх зямель у грамадска-палітычным жыцці Рэчы Паспалітай другой паловы XVI — першай трэці XVII ст. Мн., 2002.

3. Мальцев А.Н. Россия и Белоруссия в середине XVII в. М., 1974.

4. Марозава С. Уніяцкая царква ў культурна-гістарычным развіцці Беларусі (1596—1839). Гродна, 1996.

5. Падокшын С.А. Унія. Дзяржаўнасць. Культура (Філасофска-гістарычны аналіз). Мн., 1998.

6. Подокшин С.А. Реформация н общественная мысль Белоруссии и Литвы (вторая половина XVI — начало XVII в.). Мн., 1970.

7. Сагановіч Г. Невядомая вайна. 1654 — 1667. Мн.. 1995.

8. Флоря Б.Н. Русско-польские отношения и балтийский вопрос в конце XVI — начале XVII в. М., 1973.

Дадатковая літаратура

1. Абецедарский Л.С. Белоруссия н Россия: Очерки русско-белорусских связей второй половины XVI—XVII в. Мн., 1978.

2. Голубеў В.Ф. Сялянскае землеўладанне і землекарыстанне на Беларусі XVI—XVIII стст. Мн., 1992.

3. Грицкевич А.П. Частновладельческие города Белоруссии в XVI—XVIII вв. Мн., 1975.

4. Копысский З.Ю. Социально-политическое развитие городов Беларуси в XVI - первой половине XVII в. Мн., 1975.

5. Лойка П.А. Прыватнаўласніцкія сяляне Беларусі: Эвалюцыя феадальнай рэнты ў другой палове XVI—XVIII ст. Мн., 1991.

 

Семінар 3- 4. Беларусь у перыяд станаўлення буржуазнага грамадства (другая палова XIX ст. — люты 1917 г.). 2 гадзіны.

1. Змены ў становішчы Беларусі пасля далучэння да Расіі.

2. Беларусь у вайне 1812 г.

3. Сацыяльна-эканамічныя перамены пасля адмены прыгону.

4. Грамадска-палітычны рух у канцы ХІХ – пачатку ХХ ст.

5. Рэвалюцыя 1905-1907 гг. і яе ўплыў на Беларусь.

6. Фарміраванне прафесійнай беларускай нацыянальнай культуры.

Асноўная літаратура

1. Біч М. Беларускае адраджэнне ў XIX - пачатку XX ст. Гістарычныя асаблівасці, узаемаадносіны з іншымі народамі. Мн., 1993.

2. Бич М. О. Развитие социал-демократического движения в Белоруссии. Мн., 1973.

3. Бригадин П. М. Эсеры в Беларуси (конец XIX — февраль 1917 г.). Мн., 1994.

4. Неместьева Т.Ф. Россия в системе европейского рынка. Конец XIX—начало XX в. М., 1991.

5. Крук У.П. Сялянскі рух на Беларусі 1864—1900 гг. Мн., 1993.

6. Лосинский Н.Б. Революционно-демократическое движение в Беларуси (1870 -- 1884). М., 1983.

7. Национальные окраины Российской империи: Становление и развитие системы управления. М., 1997.

8. Савицкий Э. М. Революционное движение в Белоруссии (август 1914 — февраль 1917 гг.). Мн., 1981.

9. Самбук С. М. Политка царизма в Белоруссии во второй половине XIX века. Мн., 1980.

10. Смалянчук А.Ф. Паміж краёвасцю і нацыянальнай ідэяй. Польскі рух на беларускіх і літоўскіх землях 1864—1917 гг. Гродна, 2001.

11. Смирнов А. Ф. Восстание 1863 года в Литве и Белоруссии. М., 1963.

12. Шыбека Захар. Гарады Беларусі (60-я гады XIX — пачатак XX стагоддзя). Мн., 1997.

Дадатковая літаратура

1. Арлоў У. А. Прысуд выканаў невядомы. Ігнат Грынявіцкі. Мн., 1992.

2.Болбас М. Ф. Прамысловыя прадпрыемствы дарэвалюцыйнай Беларусі. Мн., 1988.

3. Бунд в Беларуси. 1897—1921: Документы и материалы / Сост. Э. М. Савицкий. Мн., 1997.

4. Липинский Л. П. Столыпинская аграрная реформа в Белоруссии. Мн., 1978.

5. Луцкевіч А. За дваццаць пяць гадоў (1903—1928). Вільня, 1928 (2-е выданне -1992).

6. Панютич В. П. Социально-экономическое развитие белорусской деревни в 1861 — 1900 гг. Мн., 1990

7. Шабуня К. И. Аграрный вопрос и крестьянское движение в Белоруссии накануне и в период революции 1905 —1907 гг. Мн., 1962.

8. Шалькевич В.Ф. Калиновский: страницы истории. Мн., 1989.

 

Семінар 5. Беларусь у Кастрычніцкай рэвалюцыі 1917 г. Шляхі фарміравання беларускай дзяржаўнасці на пераломе эпох.

1. Абвастрэнне сацыяльна-эканамічнага, палітычнага крызісу ў Pacii i расстаноўка палітычных cіл на Заходнім фронце i ў Беларусі восенню 1917 г.

2. Барацьба агульнарасійскіх ліберальна-дэмакратычных i беларускix нацыянальных партый i арганізацый за выбар шляхоў грамадскага развіцця Pacii i Беларусі.

3. Устанаўленне Савецкай улады ў Беларусі. Барацьба з германскімі noльскімі інтэрвентамі.

4. Шляхі фарміравання беларускай дзяржаўнасці на нацыянальна-дзмакратычнай i рэвалюцыйна-класавай асновах.

5. Абвяшчэнне Беларускай Народнай Рэспублікі.

6. Стварэнне беларускай савецкай дзяржаўнасці. Роля i месца БССР у складзе СССР.

Асноўная літаратура

История Европы. Мн., 1996.

Игнатенко И.М. Октябрьская революция и самоопределение Белорус-сии. Мн., 1992.

Калубовіч Я. Крокі гісторыі. Мн., 1992.

Карр Э. История советской России. М., 1990. Кн. 1.

Круталевич В.А. Рождение Белорусской советской республики: В 2 т. Мн., 1975, 1979;

Круталевич В.А. История Беларуси: Становление национальной державности. Мн., 1999.

Маргунский С.П. Созданне н упроченне белорусской государственнос-ти. Мн., 1958.

Матэрыялы па гісторыі Беларусі. Мн., 1997.

Нарысы гісторыі Беларусі: У 2 ч. Мн., 1995.

Октябрь 1917 г. и судьбы политической оппозиции: В 3 ч. Гомель, 1993.

Показания А. Смолича от 20 октября 1930 г. // Навіны Беларускай ака-дэміі. 1992. 11,18снежня.

Победа Советской власти в Белоруссии. Мн., 1967.

Рудовіч С. Час выбару: Праблема самавызначэння Беларусі ў 1917 годзе. Мн., 2001.

Сташкевич Н.С. Приговор революции: крушение антнсоветского движения в Белоруссии (1917 - 1925). Мн., 1985.

Цвикевич А. Краткий очерк возникновения Белорусской Народной Республики. Мн., 1992.

Энцыклапедыя гісторыі Беларусі: У 6 т. Мн., 1991 - 2001. Т. 1 - 6.

 

Семинар 6. Беларусь у міжваенны перыяд. 1920—1939 гг.

1. Грамадска-палітычныя пераўтварэнні

2. Сацыяльна-эканамічныя пераўтварэнні (нэп, індустрыялізацыя, калектывізацыя).

3. Палітычныя рэпрэсіі ў Беларусі ў 30-я гады.

4 Заходняя Беларусь ў складзе Польшчы (1921 – 1939).

Асноўная літаратура

1. Адамушка Ул. Палітычныя рэпрэсіі 20—50-х гадоў на Беларусі. Мн., 1994.

2. Касцюк М. Бальшавіцкая сістэма ўлады на Беларусі. Мн., 2000.

1. Ершова Э. Б. Исторические судьбы художественной интеллигенции Белоруссии (1917—1941). М., 1994.

4. Мяснікоў А. Ф. Нацдэмы. Мн., 1993.

5. На крутым павароце: ідэалагічна-палітычная барацьба на Беларусі ў 1929— 1931 гг.: Дакументы, матэрыялы, аналіз / Аўтар-склад. Р.П.Платонаў. Мн., 1999.

6. Полуян В.А. Революционно-демократическое движение в Западной Белоруссии (1927—1939 гг.). Мн., 1978.

Дадатковая літаратура

1. Бяспалая М.А. Беларуская вёска ў першыя гады НЭПа (1921 — 1923). Мн., 1999.

2. Васілеўская Н. У. Абвінавачваецца ў нацыянал-дэмакратызме [пра наркама асветы БССР А. В. Баліцкага]. Мн., 1995.

3. Кандыбовіч С. Разгром нацыянальнага руху ў Беларусі. Мн., 2000.

4. Кухарев Б.Е. Сельское хозяйство Западной Белоруссии (1919—1939). Мн., 1975.

5. Сорокин А. М. Аграрный вопрос в Западной Белоруссии. Мн., 1968.

6. Янушкевіч Я. Неадменны сакратар Адраджэння: Вацлаў Ластоўскі. Мн., 1995.

 

Семинар 7. Эканамічнае і культурнае жыццё незалежнай Беларусі (1991 – 2009 гг)

1. Асноўныя тэндэнцыі сацыяльна-эканамічнага развіцця Рэспублікі Беларусь. Пошук шляхоў пераходу да рыначнай эканомікі.

2. Духоўнае i культурнае жыццё беларускага народа на мяжы XX-XXI стст. Нацыянальна-культурнае адраджэнне. Далейшае фарміраванне беларускай нацыянальнай ідэі.

3. Месца рэлігіі ў духоўным адраджэнні: узаемаадносіны дзяржавы i царквы.

4.Асэнсаванне гістарычнага мінулага i сучаснасці ў творах літаратуры i мастацтва.

Літаратура

Эканамічная гісторыя Беларусі вучэб. дапам. / пад рэд. В. І. Галубовіча. - Miнск, 1999.

Беларусазнаўства/ пад рэд. П. Брыгадзіна. - Mінck, 1998.

Беларусь на мяжы тысячагоддзяў, - Mінck, 2000.

Верашчагіна. А. Гісторыя канфесій у Беларусі: мінулае i сучаснасць /А. Верашчагіна, А. Гурко. – Mінск, 2000.

Гісторыя беларускага мастацтва: у 4 т.

Лыч, Л. Навіцкі У. Гісторыя культуры Беларусі / Л. Лыч, У. Навіцкі - Mihck, 2003.

Слука, А. Г. Нацыянальная ідэя: шлях народа/ А. Г. Слука. - Мінск, 2005.

Энцыклапедыя гісторыі Беларусі: у 6 т. - Mihck, 1993-2003. Этнаграфія Беларуси:Энцыклапедыя, - Мі нск1989.

Ясперс, К. Смысл и назначение истории / К. Ясперс. - М., 1994.

Вансовіч Л.В. Беларусазнаўства/ Л. Вансовіч. – Мінск, 2005.

КАНТРАЛЮЕМАЯ САМАСТОЙНАЯ РАБОТА СТУДЭНТАЎ

Кіруемая самастойная работа студэнтаў выконваецца згодна з вучэбным планам па тэме № 13 «Дасягненне суверынітэту і дзяржаўнай незалежнасці Рэспублікі Беларусь” (1991 – 2010 гг.). -- (8 гадз.) праз вусны адказ і абарону пісьмовай работы па адной з прапанаваных ніжэй тэм. Аб’ём пісьмовай работы да 4 старонак (магчымы рукапісны варыянт), шрыфт 14, Times New Roman, водступ – адзінарны. Пісьмовая работа павінна уяўляць сабой самастойную аналітычную работу. У высновах – абавязкова павінен прысутнічаць аргументаваны пункт гледжання аўтара па даследуемай праблеме. Таксама абавязковы спіс выкарыстанай літаратуры (уключаючы сайты Intrnet). Для падрыхтоўкі можна выкарыстоўваць рэкамендаваную ніжэй літаратуру. Акрамя таго, студэнты павінны шукаць дадатковыя крыніцы ў вядучых бібліятэках краіны: Нацыянальнай бібліятэцы Рэспублікі Беларусь, Цэнтральнай навуковай бібліятэцы Нацыянальнай акадэміі навук Беларусі, раённых і іншых буйных бібліятэках Мінска.

Тэма 13. Дасягненне суверэнітэту і дзяржаўнай незалежнасці Рэспублікі Беларусь (1991 – 2010 гг.)

Вучэбныя пытанні

1. Нарастанне крызісу савецкай сістэмы. Распад СССР i новыя суадносіны ciл на сусветнай арэне.

2. Утварэнне Садружнасці Незалежных Дзяржаў. Абвяшчэнне Рэспублікі Беларусь. Заканадаўча-прававое афармленне дзяржаўнага суверэнiтэту Рэспублікі Беларусь.

3. Шляхі ўмацавання яе дзяржаўнага суверэнітэту.(Увядзенне прэзідэнцкай формы кіравання. Вынікі рэспубліканскіх рэферэндумаў 1995, 1996, 2004 гг.).

4. Канстытуцыя Рэспублікі Беларусь 1994 г. (са зменамі i дапаўненнямі прынятымі на рэспубліканскім рэферэндуме 24 лістапада 1996 г.).

5. Складванне шматпартыйнасці. Фарміраванне ідэалогіі беларускай дзяржавы.

 

Каб паспяхова выканаць самастойную кіруемую работу студэнту трэба самастойна вывучыць дадзеную тэму у адпаведнасці з вышэйназванымі вучэбнымі пытаннямі, у вызначаны тэрмін прадставіць выкананую пісьмовую работу і прайсці сумоўе (собеседование) па кантрольных пытаннях тэмы.

Пісьмовае заданне: ў адпаведнасці са сваім варыянтам (глядзі табліцу) сфармуляваць асноўны змест і значэнне адпаведных дакументаў (не дапускаецца механічная перадрукоўка тэкста дакумента).

На тытульным лісце пісьмовага задання акрамя агульна прынятых звестак аб навучальнай установе і студэнце неабходна вызначыць: дысцыпліну, тэму самастойнай кіруемай работы, нумар варыянта, сутнасць задання.

 

Размеркаванне пісьмовых заданняў паміж студэнтамі

 

№	Парадкавы нумар прозвішча студэнта ў спісе групы	Назва дакумента і раздзела
1.	1, 9, 17, 25, 33	Дэкларацыя аб дзяржаўным суверэнітэце БССР
2.	2, 10, 18, 26, 34	Канстытуцыя Рэспублікі Беларусь. Раздел 1.Асновы канстытуцыйнага ладу.
3.	3, 11, 19, 27, 35	Канстытуцыя Рэспублікі Беларусь. Раздел 2. Асоба, Грамадства. Дзяржава.
4.	4, 12, 20, 28, 36	Канстытуцыя Рэспублікі Беларусь. Раздел 3. Выбарчая сістэма. Рэферэндум.
5.	5, 13, 21, 29, 37	Канстытуцыя Рэспублікі Беларусь. Раздел 4. Глава 3. Прэзідэнт РБ.
6.	6, 14, 22, 30, 38	Канстытуцыя Рэспублікі Беларусь. Раздел 4. Глава 4. Парламент – Нацыянальны сход
7.	7, 15, 23, 31, 39	Канстытуцыя Рэспублікі Беларусь. Раздел 4. Глава 5. Урад – Савет міністраў РБ. Глава 6. Суд. Глава 7. Пракуратура.
8.	8, 16, 24, 32, 40	Канстытуцыя Рэспублікі Беларусь. Раздел 5. Мясцовае кіраванне і самакіраванне

 

Кантрольныя пытанні тэмы

1.Прычыны краху савецкага дзяржаўнага і грамадскага ладу

2.Дэкларацыя аб дзяржаўным суверэнітэце БССР.

3. Канстытуцыя Рэспублікі Беларусь.

4. Рэферэндум 1995 года.

5. Рэферэндум 1996 года.

6. Рэферэндум 2004 года.

7. Усебеларускія народныя сходы.

8.Асаблівасці беларускай мадэлі сацыяльна-эканамічнага развіцця ў 1994 – 2005 гг.

Прыкладны спіс літаратуры

Канстытуцыя Рэспублікі Беларусь 1994 года (са змяненнямі і дапаўненнямі). Прынята на рэспубліканскім рэферэндуме 24 лістапада 1996 года. Мінск: Беларусь. 1997. 91 с.

Вішнеўскі А.Ф. Гісторыя дзяржавы і права Беларусі: вучэб. дапам./ А.Ф.Вішнеўскі – Мінск: Акад. МУС Рэспублікі Беларусь, 2003. – 319 с.

Гісторыя дзяржавы і права Беларусі ў дакументах і матэрыялах (Са старажытных часоў да нашых дзён) /Пад агульн. рэд. прафесара А.Ф.Вішнеўскага: Вучэб. дапам. – Мінск: Акадэмія МУС РБ. 1998. – 311 с.

Новік Я.К., Ад старажытных часоў – па 2008 г.: вучэб. дапам./ Я.К.Новік, І.Л.Качалаў, Н.Я.Новік; пад рэд. Я.К.Новіка. – 2-е выд. – Мінск: Выш. Шк., 2010. –512 с.

Гісторыя Беларусі: Вучэб. дапам У 2 ч. Ч. 2. Люты 1917 г. – 2000 г./ Я.К.Новік, Г.С.Марцуль, Э.А.Забродскі і інш.; Пад рэд. Я.К.Новіка, Г.С.Марцуля. – 2-е выд., перапрац. і дап. – Мн.: Універсітэцкае, 2001. –464 с.

Лыч, Л. Навіцкі У. Гісторыя культуры Беларусі / Л. Лыч, У. Навіцкі - Mihck, 2003.

Слука, А. Г. Нацыянальная ідэя: шлях народа/ А. Г. Слука. - Мінск, 2005.

Энцыклапедыя гісторыі Беларусі: у 6 т. - Mihck, 1993-2003.

Вансовіч Л.В. Беларусазнаўства/ Л. Вансовіч. – Мінск, 2005.

Беларусь на мяжы тысячагоддзяў, - Mінck, 2000.

Эканамічная гісторыя Беларусі вучэб. дапам. / пад рэд. В. І. Галубовіча. - Miнск, 1999.

Ясперс, К. Смысл и назначение истории / К. Ясперс. - М., 1994.

 

ПРОТОКОЛ

согласования учебной программы «История Беларуси»

по изучаемой учебной дисциплине с другими дисциплинами специальности

 

Название дисциплины, с которой требуется согласование	Название кафедры	Предложения об изменениях в содержании учебной программы по изучаемой дисциплине	Решение, принятое кафедрой, разработавшей учебную программу (с указанием даты и номера протокола)
1.Политология	Кафедра истории права и гуманитарных дисциплин
2.Основы идеологии белорусского государства	Кафедра истории права и гуманитарных дисциплин
3.Социология	Кафедра истории права и гуманитарных дисциплин
4.Философия	Кафедра истории права и гуманитарных дисциплин

 

 

Дополнения и изменения к учебной программе

по изучаемой дисциплине

на 2011 / 2012 учебный год

№№ пп	Дополнения и изменения	Основание
1.   2. 3. 4.   5.	Дзяржаўны суверэнітэт і яго атрыбуты (гісторыя герба, сцяга, гімна). Беларуская мова: мінулае і сучаснасць. Беларусы ў свеце. Нацыянальны менталитэт. Нацыянальны характар і самасвядомасць беларусаў. Нацыянальныя меншасці Беларусі.

 

Учебная программа пересмотрена и одобрена на заседании кафедры

(протокол № 1 от _29 августа 2011 г.

Заведующий кафедрой

 

 

УТВЕРЖДАЮ

Декан факультета

 

 

Гісторыя Беларусі

Аўтар -- Мандрык Іван Уладзіміравіч – доктар гістарычных навук, прафесар кафедры сацыяльна-гуманітарных дысцыплін Установы адукацыі Федэрацыі прафсаюзаў Беларусі Міжнародны універсітэт”МИТСО” (Віцебскі філіял)

 

Рэцэнзенты: Космач В.А., доктар гістарычных навук, прафесар, Талкачоў В.І., кандыдат гістарычных навук, дацэнт.

 

Падаецца айчынная гісторыя ад старажытных часоў да сённяшняга дня. Аўтар, зыходзячы з сучаснай распрацоўкі гістарычнай навукі, высвятляе праблемы станаўлення чалавека, фарміравання беларускай народнасці і нацыі, сацыяльна-эканамічнага, палітычнага і культурнага развіцця краіны ў кантэксце сусветнай гісторыі.

Адрасуецца студэнтам, выкладчыкам гуманітарна-грамадскіх дысцыплін.

 

УВОДЗІНЫ Ў ДЫСЦЫПЛІНУ “ГІСТОРЫЯ БЕЛАРУСІ”

У свой час расійскі пісьменнік і палітычны дзеяч М.Г.Чарнышэўскі казаў, што можна не ведаць многіх навук і быць адукаваным чалавекам, але нельга быць адукаваным чалавекам, не ведаючы гісторыі. У гэтых словах выразна прасочваецца думка, што ўсе навукі непасрэдна ці ўскосна ўплываюць на светапогляд асобы, і ўсё ж прыярытэт у фарміраванні ідэй і поглядаў чалавека, асабліва моладзі, належыць гуманітарным дысцыплінам і больш за ўсё гісторыі краіны. Як заўважыў румынскі дзеяч нацыянальнага руху Н. Бальчэску: “Гісторыя ёсць першая кніга народа…Народ без гісторыі з’яўляецца проста варварскім людам…”.

Уяўляецца, што на Зямлі ўжо няма нацый і народнасцей без акадэмічных выданняў гісторыі сваіх краін.

Гісторыя народа ў параўнанні з іншымі гуманітарнымі навукамі (якія аналізуюць асобныя грамадскія з’явы) – навука комплексная, інтэгральная, бо яна вывучае ўсю сукупнасць з’яў грамадскага жыцця на працягу ўсей гісторыі грамадства. Гісторыя кожнага народа мае сваю адметнасць, яна вылучае яго сярод іншых народаў.

Гісторыя ў адрозненне ад іншых навук пазбаўлена магчымасці непасрэдна назіраць падзеі ці ўзнаўляць іх у эксперыменце. Напісаць аб мінулым магчыма толькі з дапамогай захаваўшыхся крыніц. У гэтым выпадку аб’ектыўнасць гістарычнага мінулага, выкладзеная сучаснымі гісторыкамі, залежыць ад сумленнасці і прафесіяналізму аўтараў. Перад імі стаіць найгалоўнейшая задача адысці ад ідэалагічнага ўплыву, разглядаць гістарычныя падзеі адпаведна аб’ектыўным заканамернасцям, ва ўзаемасувязі з гістарычнымі працэсамі іншых краін. Праўдзівае адлюстраванне мінулага – гэта прыярытэтная задача гістарычнай навукі.

Гісторыя выконвае такія найважнейшыя функцыі як пазнавальная, практычная, выхаваўчая. Вывучэнне гісторыі пашырае жыццёвыя гарызонты чалавека, рабіць яго мацнейшым. Увага да гісторыі краіны – прымета прагрэсіўнага развіцця грамадства. Яна звязана з тым, што наша краіна перажывае пераломны момант свайго развіцця. У гісторыі мы хочам убачыць нашу будучыню, шукаем адказ на пытанні: хто мы, на што мы здольныя, што ў нашых дзеяннях, у стратэгіі з'яўляецца выніковым, дастойным далейшага развіцця і ўдасканальвання.

Гісторыя дае бескампрамісны адказ на пытанне: што ўдалося зрабіць нашай краіне, нашаму народу за час свайго існавання. І ад гэтай гістарычнай рэчаіснасці, якой бы яна не была, як бы не характарызавалася, нам не адысці.

Магчыма, як ніколі раней, мы зараз добра разумеем, што гісторыя – гэта частка нас саміх, гэта наша «поле бою», на якім ажыццяўляецца інтэлектуальная бітва для зацвярджэння жыццёва важных для нас каштоўнасцей. Веданне гісторыі аб’ядноўвае людзей, кансалідуе іх супольныя намаганні ва ўмацаванні дзяржавы.

Вывучэнне спадчыны на сучасным этапе спрыяе духоўнаму адраджэнню і выхаванню нацыянальнай самасвядомасці, глыбокаму і дакладнаму ўяўленню тых гістарычных шляхоў, якімі ішоў беларускі народ.

Дадзены курс лекцый скіраваны ў большай меры, чым папярэдні (выданне 2005 г.), на даследаванне асаблівасцей і агульных заканамернасцей гістарычнага развіцця Беларусі ў кантэксце сусветных цывілізацый, што дазваляе больш дакладна ацаніць станоўчае і недахопы нашых мінулых часоў. Той, хто будзе вывучаць дадзены курс, пазнае, як ішло гістарычнае развіццё ў сувязі з агульнымі еўрапейскімі заканамернасцямі і адметнымі толькі для беларусаў праявамі. Як адзначаюць нацыянальныя гісторыкі, беларускі народ прайшоў праз усе тыя ж самыя формы дзяржаўнасці (манархія, таталітарызм, дэмакратыя), этапы сацыяльна-эканамічнага развіцця (варварства, аграрнае, індустрыяльнае, постіндустрыяльнае грамадства) і культурнага развіцця (візантыйскі, раманскі стыль, готыка, рэнесанс, барока, класіцызм, эклектыка ці мадэрнізм, постмадэрнізм), што і іншыя народы.

Агульнымі былі і этапы хрысціянскага жыцця: прыняцце Хрысціянства, Рэфармацыя, Контррэфармацыя, свабода веравызнання і атэізм, адраджэнне Хрысціянства.

Плённае ўспрыманне студэнтамі спадчыны ў дачыненні да сусветнай гісторыі дапаможа ацэньваць тыя матэрыяльныя, духоўныя, эканамічныя, ідэйныя элементы мінулага, якія трэба пераймаць, у якіх выпадках страчанае можа быць адноўлена і ад якіх негатыўных момантаў трэба адысці. З засваеннем гістарычных падзей чалавек можа не толькі задаволіць інтарэс, але і ўявіць сабе: а што магчыма ўзяць з мінулага, каб не дапускаць памылак, больш эфектыўна выкарыстоўваць вопыт, набыты людзьмі, раней уступіўшымі ў жыццё.

Як бачна, сённяшні этап у развіцці нашага грамадства ставіць у вышэйшай ступені рэзка і востра жыццёва важныя праблемы развіцця ўсей сукупнасці нашых грамадскіх адносін, жыцця чалавека, месца Беларусі ў сучаснай цывілізацыі, перспектыў развіцця ідэалаў, зацверджаных нашай ідэалогіяй, - праблемы, якія мы прынцыпова не можам вырашаць, не звяртаючыся да гісторыі. Наша сёння нельга адарваць ад нашага мінулага, і ўрокі мінулага нам неабходны для фарміравання будучыні. І не выпадкова па гэтаму кожнае пакаленне асэнсоўвае гісторыю нанава. У гэтым няма нічога надзвычайнага. Гісторыя такая ж невычарпальная, як і прырода. Кожны новы ўзровень у развіцці грамадства пашырае гарызонт, ставіць усё новыя і новыя пытанні перад гісторыкамі і дае ім напрамак пошуку адказаў на іх.

Тыя праблемы, якія разглядаюцца ў гістарычнай навуце, маюць асаблівае значэнне для сістэмы адукацыі нашай краіны і ў многім залежыць ад прафесійнай кампетэнцыі выкладчыкаў гісторыі, што займаюцца развіццём студэнцкай моладзі, якая адлюстроўвае культурны і маральны патэнцыял грамадства ўвогуле.

Такім чынам, адзначым: прадметам гісторыі Беларусі з’яўляецца працэс развіцця чалавека ва ўсей разнастайнасці і ва ўзаемасувязі з іншымі народамі і краінамі, тэхналагічны і эканамічны спосаб вытворчасці на тэрыторыі Беларусі.

Доўгі час у аснову тлумачэння гістарычных падзей быў пакладзены фармацыйны падыход: абгрунтоўвалася заканамерная праз рэвалюцыйны шлях змена грамадска-эканамічных фармацый (першабытна-абшчынная, рабаўладальніцкая, феадальная, капіталістычная, камуністычная). На дадзеным этапе, як лічыць большасць навукоўцаў, павінен мець месца цывілізацыйны падыход да пазнання гісторыі.

У аснове цывілізацыйнага падыходу знаходзіцца развіццё духоўнага свету чалавека праз дасягненні навукі, культуры, асветы, якія матэрыялізуюцца ў сродках працы, эканамічных і сацыяльных адносінах. Цывілізацыйныя этапы ў гісторыі – гэта больш высокая сацыяльна-культурная ступень у адносінах да папярэдніх.

Значны уклад у вывучэнне і напісанне гісторыі Беларусі ўнеслі В. Ластоўскі, М. Доўнар-Запольскі, В. Шчарбакоў, Л. Абецэдарскі і іншыя навукоўцы.

З мноства надрукаваных на сёння падручнікаў, у якіх гісторыя нашай краіны будуецца на сучасных навуковых распрацоўках, выкладаецца ўзважана, трэба адзначыць падручнік па гісторыі Беларусі пад рэдакцыяй прафесараў Я.К.Новіка і Г.С.Марцуля, “Нарысы гісторыі Беларусі”, падрыхтаваныя М.П.Касцюком, У.Ф.Ісаенкам, Г.В.Штыхавым, “Гісторыя Беларусі” пад рэдакцыяй В.У. Галубовіча, Ю.М. Бохана. З такіх крыніц студэнт па