Якія з прыведзеных ніжэй сцверджанняў характэрны для складаназлучаных сказаў?

1. 2,3,5.                                               

2. 1,4,5.

3. 1,4,5.

4.3,4,5.

5.3,4,5.

6.1,3.

7. 4) 6 косак, 2 кропкі з коскай.

8.1,4.

9.1.2,3,4.

10.Пастаўце патрэбныя знакі прыпынку і зрабіце сінтаксічны разбор сказа:

Шугнуць часамі з зелені лясной аблогі ўверх, нібы фантаны, два аленя рогі ці іншы звер мігне істужкай жаўтаватай між дрэў і гасне, як прамен

 

 

Складаназлучаны сказ (ІІ варыянт)

1) Складаназлучаны сказ – гэта разнавіднасць складанага сказа.

2) Часткі складанага сказа аб’ядноўваюцца ў адно цэлае пры дапамозе інтанацыі.

 3) Часткі складанага сказа аб’ядноўваюцца ў адно цэлае пры дапамозе злучальных злучнікаў.

4) Часткі ў складаназлучаным сказе раўнапраўныя.

5) У складаназлучаным сказе можа быць толькі дзве прэдыкатыўныя часткі.

2.Адзначце складаназлучаныя сказы:

1) Закрыеш вочы, і дзіўныя вобразы адзін за адным лунаюць у карагодзе бясконцым.

2) Загадуем сад навокал, там зязюля закукуе.

3) Ці помніш ты сваёй зямлі прасторы, ці бачыў ты віры імклівых рэк?

4). Ці то блізкасць падзей, ці то свежае начное паветра напаўняла сэрца Васіля Іванавіча асаблівай прыўзнятасцю.

5) Стары ўсміхнуўся, і ўсмешка разгладзіла густыя маршчакі на лбе.

3.Падкрэсліце граматычныя асновы толькі ў складаназлучаных сказах:

1) Працавіты наш дзень адпачыць адышоў, толькі стужка зары дагарае над садам.

2) Сымон ніколі не скардзіўся, што ў яго ныюць ногі ці ломіць паясніцу.

3) Начны лес, ціхі, ледзь улоўны гул маразявых соснаў, цішыня лясных нетраў – адным словам, усё настройвала на роздум.

4) Празвініць у сенях муха, альбо хрусне дзесь сучок.

5) Мікіта трохі саромеўся, і прамова яго была не зусім гладкая, але ён гаварыў шчыра, з перакананнем.

 

4.Адзначце сказы, якія адпавядаюць схеме [ ], і [ ]:

1) Часам трапляліся на гэтай неабсяжнай раўніне вялізныя купы нагрувашчанага камення, часам буры конус – нейкі пакрыўджаны Богам чалавек выбіраў трапу невядома дзеля чаго, – часам сіратліва глядзела на дарогу адным акенцам хатка з высокім комінам, і вакол яе – ані дрэўца.

2) Заўтра трэба будзе заказаць старасту фурманку і паехаць да воласці забраць школьныя прыналежнасці, трэба пазнаёміцца там з настаўнікамі і параіцца з імі наконт розных пытанняў, звязаных са школай, трэба таксама зайсці і да бацюшкі і запрасіць яго прыехаць сюды адслужыць малебен перад пачаткам заняткаў.

 3) Стаяў калісь тут бор стары, і жыў лясун у тым бары.

 4) Нямала навальніц бачыла ліпа, і не адзін раз перуны білі ў яе верхавіну, але яна ўсё вытрымала.  

5) Трапяталі матылькі і гулі мошкі.

5. Адзначце сказы, дзе правільна расстаўлены знакі прыпынку:

1) У цішыні часта і звонка падалі кроплі бярозавіку ў бляшаны бачок, ды ледзь чутна шапацела голле.

2) Стукаюць спрытныя малаткі ды раз-пораз пераліваюцца косы срэбным шорхатам мянташак.

3) Тым часам сонца выйшла ўгору і з безгранічнага прастору шырокай плынню агнявою ня зямлю шчодраю рукою лье блеск гарачы і яскравы; і вянуць скошаныя травы, і выглядаюць нудна палі.

4) Вось адгарэла восень залаціста-чырвонымі барвамі, і абляцела жоўта-бурае лісце асін, бяроз, клёнаў.

5) Ён лёгка павёў левай рукой – і палілася песня.

6.Адзначце сказы, дзе правільна расстаўлены знакі прыпынку і вызначаны від адносін паміж часткамі:

1) Ці то воз быў занадта цяжкі, ці то лёд пад вясну аслабеў, але ўся фурманка з коньмі шухнула пад лёд (паміж 1-й і 2-й часткамі пералічальна-размеркавальныя адносіны, паміж 2-й і 3-й – супастаўляльныя адносіны).

2) У змроку, у іле ляжаць карасі; у зеллі багністым жыруюць язі, у ціне лянівыя ходзяць ліні, – а ў тонях пярэстыя спяць акуні (паміж часткамі далучальныя адносіны).

 3) Ігналя схваціўся, як бы ад цяжкага сну, азірнуўся, – ажно вакол яго стаіць грамада людзей (паміж часткамі далучальныя адносіны раптоўнасці).

4) Невысокі чалавек сярэдніх год шпарка ішоў па шырокім гасцінцы, затым ён збочыў на палявую сцежку і скрыўся за ўзгоркам (паміж часткамі адносіны паслядоўнасці).

 5) Сонца даўно ўжо схавалася за бор, і ноч, нібы чорная коўдра, накрывала ўсход (паміж часткамі размеркавальныя адносіны).

7.Якія знакі прыпынку трэба паставіць у наступным сказе:

У студзені і лютым пёк мароз ды гуляла-шалела мяцеліца а вось цяпер усё паласкавела і завірухі зніклі і мароз паслабеў і неба пачало блакітнець а пасмялелае сонца дзёрзка памкнулася ўгору.

1) 7 косак; 2) 5 косак; 3) 1 двукроп’е, 1 кропка з коскай, 5 косак; 4) 6 косак; 5) 5 косак, 1 кропка з коскай.

8.Адзначце сказы, у якіх на месцы пропускаў трэба паставіць коскі:

1) Жаўтком міргне нядрэмны святлафор__ і я спыню сваё таксі.

 2) Пад напорам буры рыпелі кроквы__ і глуха стагналі сцены.

 3) Беларуская зямліца мяне ўзгадавала__ а маці на мове беларускай песні мне спявала.

 4) Чалавецтва прайшло вялікі шлях__ і гэты шлях нас вучыць мудрасці.

 5) Сяло__ і бацькава хата.

9.Адзначце сказы, у якіх ёсць агульны даданы член або агульная даданая частка:

1) На рэчцы глуха грукала турбіна і шумела вада.

2) У кузнях гухкаў аб кавадла молат і цяжка соп кавальскі мех.

3) У рэдкім лесе сосны разрастаюцца букетамі і ядловец, як кіпарыс, стройны.

4) У апошнія дні ўсё мацней прыгравала сонца і павявала душнаватым водарам бярозавага лісця.

5) Сонца ў нашых прадзедаў называлася Дажджбогам і лічылася яно Богам ураджаю, святла, дабра і цяпла.

10.Пастаўце патрэбныя знакі прыпынку і зрабіце сінтаксічны разбор сказа:

Па начах трашчалі дрэвы і ў небе ззяў халодны поўны месяц і было светла нават у лесе і самыя доўгія ночы не вельмі стамлялі

 

Адказы ІІварыянт

1. 1,3,6.

2. 1,3,5,7.

3. 4,5,7.

4. 3.

5. 2,3,4,5.

6. 1,3,4.

7. 2)5 косак.

8. 1,3,4.

9. 1,2,3,4.

10.Пастаўце патрэбныя знакі прыпынку і зрабіце сінтаксічны разбор сказа:

Па начах трашчалі дрэвы, і ў небе ззяў халодны поўны месяц, і было светла нават у лесе, і самыя доўгія ночы не вельмі стамлялі.