Великое переселение народов. Расселение индоевропейцев. Балты и славяне на территории современной белоруссии.

Этнас (ад грэч. ethnos – племя, народ) – устойлівая супольнасць людзей, якая склалася гістарычна на пэўнай тэрыторыі, мае агульную мову, культуру, побыт, псіхалагічныя рысы і самасвядомасць.Індаеўрапейскі перыяд этнічнай гісторыі Беларусі пачаўся ў бронзавым веку з часу рассялення на яе тэрыторыі індаеўрапейскіх плямён. Яго храналагічныя рамкі: 3–2 тыс. гг. да н.э. – да нашага часу.Прыкладна 3 – 2 тыс. гг. да н.э. адбыўся дэмаграфічны выбух, пачалося “вялікае перасяленне народаў”.Інснуе некалькі канцэпцый прарадзімы індаеўрапейцаў. Адна з іх – канцэпцыя еўрапейскай лакалізацыі – Паўночнай Германіі і Паўднёвай Скандынавіі. У канцы ХІХ – пачатку ХХ ст. узнікла званая балканская канцэпцыя прарадзімы індаеўрапейцаў.Найбольш навукова абгрунтаванай з’яўляецца канцэпцыя пярэднеазіяцкай прарадзімы індаеўрапейцаў. У адпаведнасці з ёй праіндаеўрапейцы да міграцыі жылі ў Пярэдняй Азіі, там, дзе цяпер знаходзяцца Іран, Ірак, АфганістанУ 4–3 тысячагоддзі да н.э. пачалася міграцыя праіндаеўрапейцаў са сваёй прарадзімы. Гэты магутны міграцыйны паток стаў крыніцай рассялення праіндаеўрапейцаў у Еўропе, у тым ліку і ў Беларусі.Пры сустрэчы з мясцовым насельніцтвам індаеўрапейцы, якія знаходзіліся на больш высокай ступені сацыяльна-эканамічнага развіцця перамагалі яго і асімілявалі. У выніку асіміляцыі мясцовага неалітычнага насельніцтва індаеўрапейцамі сфарміраваўся новы этнас – балты. Балты жылі на тэрыторыі сучаснай Беларусі да прыходу сюды славян.Каменны век уступіў месца бронзаваму веку (3–2 тыс. гг. да н.э. – 1 тыс. гг. да н.э.). Агульная колькасць насельніцтва ў бронзавым веку магла быць ад 50 да 75 тыс. чалавек.Бронзавы век уступіў месца жалезнаму веку (1 тыс. гг. да н.э. – IV–V стст. н.э.). Мясцовыя плямёны асвоілі жалезаапрацоўку.Ёсць некалькі канцэпцый прарадзімы славян. Но найбольш навукова абгрунтаванай і распаўсюджанай з’яўляецца канцэпцыя цэнтральнаеўрапейскай лакалізацыі славян, паводле якой прарадзімай славян трэба лічыць тэрыторыю дзе сёння знаходзяцца Германія, Чэхія, Славакія, Польшча, самыя заходнія раёны Беларусі. У IV–VII стст. адбылося другое “вялікае перасяленне народаў”. Аднак яго храналагічныя Са сваёй прарадзімы частка славян пачала масавы рух на поўдзень. Сёння гэта – балгары, сербы, харваты, славенцы, македонцы і інш.Другая частка славян са сваёй прарадзімы рухалася на ўсход. Яны асімілявалі мясцовае балцкае, фіна-угорскае і цюркскае насельніцтва. Усходнія славяне сёння – гэта беларусы, рускія і ўкраінцы.У VI–VII стст. славяне пачынаюць пранікаць у балцкі арэал. У VIII–IX стст. пачынаецца масавае рассяленне славян на тэрыторыі сучаснай Беларусі. У выніку славяна-балцкага ўзаемадзеяння ўзніклі крывічы, дрыгавічы, радзімічы – не непасрэдныя продкі беларусаў, а этнічныя супольнасці на тэрыторыі сучаснай Беларусі ў IX – першай палове XII ст.

 

Зарождение гос-венности у вост славян. Полоцкое и Турово-Пинское княжества-первые гос образования на территории Белорусии.

В 9-13 вв на нашей территории сложилтсь условия для зарождения гос-венности:

-внутренние (разделение труда,возникновение городов,имущественное расслоение, существование классов,необх поддержания порядка внутри страны),

-внешние(необх защиты терр от внешнего врага).

Первым гос образованием является Полоцкое княжество.Полоцкая земля находилась на терр сев Белорусии в землях кривичей,включала в себя современную Вит обл., север Минской.На сев-зап владения полоцких князей доходили до Рижского залива.Удобное расположение на водных путях способствовало культ. и экономич.развитию княжества. Впервые столица княжества-город Полоцк упоминается в 862г в «Повести временных лет».В это время Киев и Новгород соперничали друг с другом за объединение вост-слав земель.В этом соперничестве Полоцку отводилась важная роль.В конце 10 в в Полоцке правил князь Рагвалод.Сын Рагнеды и Владимира-Изяслав унаследовал престол.Его сын Брячеслав Изяславович продолжил расширение терр княжества.Следующий князь-Всеслав Чародей.При его правлении княжество достигло пика развития.После смерти Чародея Полоцкое княжество было поделено между 6-ю его сыновьями(раздробленность).В XII в появляются Мин,Вит,Друцкое княжества и др.В 1119 г Мономах захватил Минск,пленил князя Глеба,где он умер.В 1129г киевский князь Мстислав захватил за непослушание 3-х князей Всеславичей и вывез в Византию,где они служили в визант войске.В 1132г они вернулись. Ссылка способствовала налаживанию связей с Византией. В 12в-ослабление князя, усиление вече.Феод раздробленность ослабила княжество.На границе 13-14в Полоцкое княжество вошло в состав ВКЛ.Т.о.Полоцк на протяжении неск веков был столицей крупного княжества.

Турово-Пинское княжество образовалось в границах расселения дрыговичей в бассейне реки Припять.Столица-Туров.Местная династия исчезла во времена князя Владимира.В 988г. Владимир выделил Туров сыну Святополку,кот начал борьбу за его независимость.Он женился на дочке польского короля Балислава Храброго,вместе с ней в Туров привозит католического епископа чем вызывает гнев отца.Предпосылки по которым Туровское княжество могло существовать самостоятельно:1)расположение на торговом пути из Киева в Польшу 2)через Туров проход. одно из ответвлений пути из варяг в греки 3)очень урожайные пахотные земли.После смерти князя Владимира Святополк становится киевским князем но Туров оставляет за собой.После междуусобной войны Ярослав Мудрый захватил престол и отдает Туров своему сыну-Изяславу.Позднее тот становится Киевским князем но Туров оставляет себе. По действующему праву получения наследства туровские князья наследовали киевский престол. В 1113-1125г город с землей перешел к роду князей Мономаховичей.Они держали княжество в качестве дополнения к своим основным владениям.Из летописи известно что в середине 12 в на Туровском престоле уже находился князь Юрий Ярославович.Благодаря ему Туров вышел из подчинения Киева и в нем обосновалась самостоятельная княжеская династия.Во второй половине 12в Туровская земля делится на удельные княжества (Туровское,Пинское,Клецкое,Слуцкое и др.) в каждом из кот правили сыновья Юрия Ярославовича.В конце 13-начале14 веков Туровская земля была включена в состав ВКЛ.

В это время на территори Белорусии существовали Гродненская, Брестская, Новогрудская и др. земли (княжества).В своем развитии они не достигли таких высот, но сыграли значительную роль.