Этапы политики заграничней украиныы (по презендентским срокам)

1. Леонид Кравчук. (1992?-1994)

1) Декларативна дистанц вобец РФ (критика РФ и экспонование загрожень)

2) Зглашение поступалов двступления до вступления в Всходне Европе.

3) Пропозиция – в стрефе безспеченства. концепция хостала одруцона ПОльскон. Пруба могла опужничь Польске с Пактом Позаатлантицким.

4) Финализованы размовы (стычень 1994?) о впарче финансовей, з РФ, США.

 

2. Кучма (1995-2004)

1) Реализация велевекторовощьчи, пруба.

2) Старал ще проваджить дистанцию вобец РФ и Западем и утшимачь с ними стосунки.

3) В 2004 – в рамах концепици – украины подписано партнерство для покою. Первое пасьвто СССР, вступившее в инициативу.

 

4) В липцу - подписало карту НАТО и РФ. Где од мая 2007. – функция политична.

5) конец. 1998 – появление цели – донжение до членковска в НАТО., ЕС

6) 2002

7) Потом – до пакта североатсантицкего. Имели ситуации парадоксальные – в еднем мещенцу Кучма декларовал до членковска до НАТО, через неск. мясяц -??

8) Добры реляции с ПОлськон (междзды паньствовым пожьеме).

 

3. Ющенко (2005-2010)

1) Года победы помаранчовей революции.

2) 2006 – зостали сформулованы жонд Якуновича, вобец ктруего зостала провадзона помаранцова революция. Презедент пшечив обоза политичнего.

3) Формирование опиний на разных языка (Ющенко – Укр бдолжна стать членом ЕС, потом НАТО). это было зрозумьяне.

4) 2006 –жонд Януковица отказался до членковска в пакте северопулноцным.

 

5) Янукович (2010-2014)

1) Реализация концепции позаблоковощчи. Важное поразумение. Згода на стационавание базы в Севастополю («флота за газ). Обнишка на российский раз.

2) Поврут до велевекторовощьчи – до статусу позаблоковего.

3) к. 2014 – дошло до веле выстомпень (в Киеве) пречившо Януковичови и попераенцови премьерови. Д

 

 

Релации УКРАИНА – ЕС:

1) Р азные позиция. Украина интересовалась Заходем, но была заента своими проблемами.

2) Програм тацис – предназначона для 12 пансьств (опруч пасьств банбалтицких)

3) До 2006 – украина утшимала около 2,5 млдр евро для будовы подстав демокрации. Не было дужой парче.

4) 14 червца 2004 – подписание умовы Украина-ЕС – о всплурраце. пШЕСПЕШЕНИЕ ДО ДЕМОКРАЦИИ, ПОДСТАВ РЫНКОВЫХ.

5) от 2004 – ЕС принята «Европейска политика сонщадства», ктура дотычила и Украины. Появление новых вызваний. Роля Украины значне улегли до звенькшения.

6) грудень 2005 – Ющенко говорил о донжении в ЕС яко о цели стратегичней. Негациация Укр и ЕС – роспочелы ще 2007 року.

7) Кризис 2013 выцофал ще..

8) Парафование умовы – текст негациваны – не повинно цощ зменичь, если не входит в жиче – настпемныый этап – подписание. Подписание ммьяло настоппич на тщиче в Вилье.

9) В 2008 – польска и швеция сформувовали под адресы украины постулат – концепцяи партнерства входнего, ктура закладала релации.. обшару пораджецкого (а венц – арменион, уркианом, молдавиан).

Цель – пшишпешичь процесс прровадзени] реформ. Выник – подписание?

 

Пшет шчитем партнерстве входнего премьер жонжу Украины ошведчил – уркаина не девецефуе о стоважищении, пшенощи на инны час, бо

6) Порошенко (2014- до дищ.)

 

 

Доткливе.

зачишнения.

16 апреля. СНГ

 

Занятия и лиетратура.

 

Грузия.

в 21 веку.

Томаш Боравский – абхазские методоы глошчи.

Экспансия федерации российски на кавказе полудневым.

жунрал – безпеченьство народове 2015 - 36

 

марек макущак – грузинские выборы – мендзы сильней паньствем и демокрацией.

шредек – пункт видзения. 29

ошредек.

 

третью статью она отправит сама.

 

 

 

 Специфика политики езопасности

 

 

Грущия. Ситуация в грузии в 20-х?

 

Tendencji separatyzacji w Gruzji (lata 90& XX w)

v Historja separatyzmów w Gruzij

1) Heterogeniczna struktura ludności (wymiar etniczny i religyjny)

2) Gruzja silnie scentralizowanym państwem przez krótko okres – szczyt rozkwitu za czasów królowej Tamary

3) wpływ innych cywilizacji utrwaliły odrębności regionów

 

v Znaczenie polityki władz sowieckic

1) 1921 – Abchazja republiką związkową

2) 1931 – Układ federacyjny Abcahzji z Gruzińską SRR (republika autinimiczna)

3) Stosunki etniczne w Gruzińskiej SRR (1930-1950)

4) intensyfikacja nacjonalizmów w okresie pierestrojki – sytuacja w abchazji, osetii południowej i Adżarii.

5) 1991 – rpepzydent Zwiad Gamsachurdia

6) Media i mniejszości – hasło «Gruzja dla gruzinów»

 

Konflikty zbrojne w latach 90

1) 10.12.1990 – ponowna deklaracja przyłączenia Osetii Południowej do Osetii Północnej

2) 1.1992 – obalenie Gamsachurdii

3) Nieudane próby smutu na Cchiwali

4) 3.1992 – przewodniczącym Rady Państwa Eduard Szawardnadze

5) 25.06.1992 – porazumenie zawieszjące działania w Odetii – mieszane siły pokojowe na tym obszare

 

Konflikty zbrojne w latacj 90. XX

1) Prszayczyny wojny w Abchazji:

- Uprowadzenie w sąsiednej Megrelii wicepremiera i ministra spraw wewnętrznych Gruzji (pretekst, aby wejść do Gali)

- Zabezpieczenie linii kolejowej w Abchazji (pretest)

- 23.07.1991 – abchski parlamenr przywraca konstytucjię z 1925

- wprozadzenie gruzińskich sił na terytorium Abchazji (przyczyna dla Abchazów) => agresja czy interwencja w por…..

 

v Wojna w Abchazij (1992-1994)

 

Siły stron

1) Gruzja

- brak sił zbrojnych sensu stricte

· Mchedrioni => 1989, powiązania ze światem przestąpczym, założyciel: Dżaba Joseliatni

· Gwardia Narodowa => 1990, zalążek przeszłej armii, dowodza: Tengiz Kitoawni

· przewaga w sprzęcie (часть от РФ)

·  личебность – 20 тыс

· Wsparcia ochotnoków z pańsw obszaru poradzieckiego

2) Abchazja

 

ФОТО

 

v Przebieg dziłań w Abch

· 14.08.1992 - początek wojny (operacja Miecz), wkroczenie do Gali

· Rajd na Suchumi

· 14-17 sierpnia – tymczsowy rozejm, strona gruzińska umacnia swoją kontrolę

· 16 sierpnia – Gruzini atakują Gagrę (dołoczją lokalne siły Mchedrioni)

· 18 sierpnia – Kitowani zajmuje Suchumi, abchaskie władze przenoszą sieę do Gudauty

· Front zachodni (lewy brzeg Gumisty) i front wschodni (

 

ФОТО

 

 

· 1993 – ofensywa zwiadzistów

· rozbicie sił zwoenników Gamsachurdii dzięki wsparciu Federacja Rosyskiej.

· 14.05.1994 – porozumienie regulujące sytuacja w Abchazji (siły WNP)

 

v Rządy Eduarda Szewardnadze po zakończeniu konfluktów.

Rewolucja róż

1) 2001 – studenska opozycja wobec Szawadnadzego

2) 4.2003 – powstaje Khmara => działalonść, cele, organiacja. finansowanie

3) 2.11.2003 – wybory parlamentarne

4) 22.11.2003 – demonstracje w Tbilisi, obalne E.Szewardnadze

5) 1.2004 – wybory przezydenckie

6) Strategiia Saakszwileoggo wobec parapaństw

 

 

Gruzja.

 

литература на следующее занятия.

 

украина в стосуках межд.

 

Анджей Кубер. Украина час пшемен пореволюции годнощьчи. Познань 2017. 2 статьи – Роамнчука, Украина як.. обшар револизации медзынародовей.

 

Анджей шаптицкий. Украинца вобец РОсии. Трудная дрога до незалежнощчи.

 

Томаш Пехаль – цена лояльнощьчи, стосунки з регионами. Праца студиоув всходник – 2017. №73? 1, 2, 4 разделы.

 

Informacja ogólne.

Flaga

Geografia.

Historia

rewolucja róż

tradicjie b zwyczai

 

 

 

Саакашвили.

РЕФОРМЫ.

1) Военная – реинтеграция грузии

2) трансформация господарки – новые инвесторы, наплыв капиталув, знешение поадкования

3) систем эдукации – транспорентнощьчь, борьба с коррупцией

4) систем правы - залежны от..?

5) ограничене вольнощьчи медия

6) волка и транспорентность в сондовництве

7) милитаризация

8) релация школения заходне/американские

9) кадра офицерская (кадры!)

10) выкожистание мажень подчас выбборув

11) удейжание в сектор медия

12) ограничение оппозиции до медиа

13) пшеймование власнощьчи

14) механизм справования владзы – демократичные.

15) соокаш имет свободы децизийне

16) мониполизовал парламент

17) реинтеграция.

18) надавание? обывательства росийсксего – наивенькшая интесифейкация

стрефа безопасности:

19) скутки войны

- перемещение люднощьчи

- усанцование???

- стосунки с РФ дипломатичные

- зниволование в ЕС

 

зажут!

 

 

 

СНГ.

Лекция. ПОлитика загранична РФ.

 

Колейный этап. 2012(2013) – 2014. До кризису Крымскего

 

1999 – истотная политика.

Роспоченч. Конфликт вокруг Косово. Истотны на полит. РФ зе взгленду- первше делания акта атлантицкего.

 

В 1995 – акция в боснии и герцоговине.

Эта акция быа легитимизована. Проив Сербии, Мирошевичови? акиця не имела легитиматизации.

 

1999 – акция нато пшечив сербиии узмысловивла пакт политический --- нато пелни 2 функции:

1) обронная

2) офенсивная (проявлиось в конфликте в косово)

 

До дищай 1999 год трактурется как важный, говорят, что НАТО – не классич собш обронный, но и офенсивный.

Трактуется как..?

 

Ктуры в РФ жкспонуе ще как зарактер экспенсивный.

 

? года зрезигновал ельцин. В марте 2000 - выбооры, ВЫИГРАЛ пУТИН.

2008-2012- ПЕРЕХОДНЫЙ ЭТТАП (МЕДВЕДЕВ У ВЛАСТИ)

 

вернулся на должность

 

начало периода – путиносский.

 

Когда путин обеймовал функции – РФ была в крызисе господарчи, политическем,.

1999- задлоужение 200 млрд долларов.

1900-е – окрес колейных спадкув PKP

 

1998 - ПОСЛЕДНИЙ год тяжелый.

 

сласбая позиция на междунар арене, стурктуре органов.

 

По приенчу владзы путина – широкие джялания по господарке, до взмоцнения институции централных РФ и взмоцнение РФ на арене мн-й.

 

олИГАРХИ, КОТОРЫЕ РЕЗИЗОВАЛИС (ГУСИНСКИЙ, БЕРЕЗОВСКИЙ) – зослаты провадзоны истотны реформы до змьяны систему партийнего.

 

в 1900- «шоковая терапия» не принесла замежоных эффектов, систацяи экономики ухудшилась.  

 

Оппозиция есть. Но это можно сделать, пуки цо – радуется большинством поддержкой, стабильностью от прав человека.

 

В первых словах путин говорил – демократии по типу запада в РФ не будет.

 

Жонд – ауйторитатный.

 

Перспектива – ничего изменний не будет.

 

ПОлит. сил заинтересованных в этом в РФ нет.

 

Важно – проведение 18% податку.

Новая группа управленцев…

сиутация международовая полвияла на консолидацию, уисление поиции.

 

В европы цены на газ были низкие. Сейчас нефта и газ – на этом выкожистали экспортовзы – РФ. Ситуация РФ на цены – улегла ситуация здецидованей поправе.

 

1990 = РФ на 31 млд долларов

 

спустя 6 лет – 2018 млд долл (засаднича ружница)

 

Экспорт – на русовцах натуральных

 

олигерхизация …

 

в 2007 – ПКП РФ прешкрочила 1 билн долларов,

в 12 – 2 билн долл

 

514 млдр долларов.

 

РФ отдала долг (длуг0 в начале 2000 с процентами. А ситуация улегла змьяне.

 

НАКЛАДЫ НА бронь..

потом РФ была на 3-4 месте, после США ПО ЗБРОЕНИЮ.

 

2000 – 10 стычная достала приента документ – концепция безпеченства РФ. Выложены цели в политике заграничней, глувны загрожение.

 

УГРОЗЫ С ПОЗИЦИИ РФ.

1) Донжение нект паньств до РАЗВЕЗЫВАНИЯ ПРОблемов (Косово)

2) Через нато была принята новая концепция страгетгична].

3) Росшежение нато, принятие новых пнаьств до нато (реакиця на первое пошежение нато – чехия, венгрия)

лИТВА ЛАТВИЯ Эстония – приняты в НАТО.

 

кАЛИНИНГРАД – СО ВСЕХ строн граничить с членами НАТО.

 

 

3) поПЫТКА ИГНОРИРОВАНИЯ россии?

ЦЕЛЬ политика РФ ельцинаи путина – донжение групп до пощадания властной стревы вплыву (в первую очередь бывших СНГ, без стран байлийтских.

 

Эффеектность была низкая.

2014 – крым. вспарче пропрос оппозиционеров.

 

днобегуновозь … од велю лат систем – оценяще как некожистный и есть один из целей – донжение до взмоцнение велибегуновощьси.

 

 

Угроза – прбы подважение ингрельнощьчи РФ.

1999 2001 = ПУТИН ОБУМУЕ УЖНД ПРЕЗИНЕТА.

 

ВАЖНое задание – швят, узнали пробелемы чеченци и тыло бы..

 

Делания стабильности РФ в утшимании интегральнощьчи.

Усиле тернеций.

 

УГРОЗА ТРЕТЬЕ – БОРЬБА С ТЕРРОРИЗИЫ

 

УГРО ЧЕТР – ЭКОНОМИЧЕСК (РЕЩЕННИЕ)

 

 

ПРИНЯТИЕ ЧЕРЕЗ ПАНЬСТВО ГАЗОВЫХ..

«ПОЛИТИКА ЛЮБВИ».

группы управленцев утсаналвиавают цены на газ – в хаивсимости от своей ситуациии в стране.

 

ОЧЕРЕДНАЯ ЦЕЛЬ -ОДЕЙШЬЧЕ ОТ.. УСТРОЙ ПОЛИТИЧНЫ.

 

слЕД ЦЕЛЬ – гарант без-ти – бронь яндрова. силы стратегичны – наиважнейшие.

 

независимости от периодов –б безопасность, милитарные – были США.

 

 

ОЧЕРД ЦЕЛЬ – ДОНЖЕНИЕ ДО зачищения нато?

 

донжение моцартсва пшез россии моцарствао??

 

*донжение до утшивания рады безпеченсьтва.

 

 

оч. цель – донжение до ослабления тенденциия.

 

иртервенця гуманитарная.

 

после атаки в сша 2001 = все - изменения в росс амер отношениях.

 

общая борьба с терроризмом.

 

путин хотел достичь (ущенгночь) в антитреерр коалиции:

1) угруппование чечнски, сша узнали терроризм

2) взмоцнение позиции

3) преконание, что држужба позволит бушу избавиться от ракет? (неудалось)

 

 

трактат – 2 страны ограничили ракеты.

 

окрес погоршения стосунков.

1) сша и ирак?

2) РФ против милитарного развития вираке

3) 2004 – принятие в нато надбалтийских паньств. для РФ важно было что

шанх

 

 

революция квятова – революция руж в грузии.

 

Посел 2004 – в мышлении путина – абы в РФ колор рев имела место. стало – нейтрализование джялань. АП поддержала.

 

2012 – принятие в устаовдавце развензань – институция позажоновы, черпая срества из иных стран – дали - институций агентуральных. Погоршая.

 

Важно – выступление путина 2007 – на конференции безопасности. Путин, выстемпуен эмоционлаьно – раскритиковал политику США на мн арене. Всказуенц –.. Не сама трещьчь наиважнейща – важно – эмоциональный фон.

 

2008 - саммит нато в букаресте – принятие декларации – узнана аспирация грузии и украины цо до членковства нато. незвыкле вызвание для РФ.

ОБСУЖДЕНИЕ ЕВЕНТУАЛЬНОГО ЧЛЕНКОВСТВА УКРАИНЫ И ИГРУЗИИ В НАТО.

 

обсуждение – что будет с черноморским флотом?

 

 

откеды был начат вопрос крыма в РФ?

 планированы или раньше?

 

считает что это было с 2008 – який способ – як справне..

 

это не од хок за короткий час. Это планирование было цдецинования вчешне и хорошо проведено с позиции интересов РФ, а не других.

 

2008 – РФ – поделила красную линию – от которой нельзя цофнуть – это осетинский конфликт.

 

Силы зостали поконаны. НаЧАЛ КОНФЛИКТ – ГРУЗИЯ – УЗНАЛ, ЧТО В ГРУЗИИ ЕСТЬ НЕСКОЛЬКО..?

 

Саакашвили – РФ не одпове милитарне о децизии.

 

щерпень – новая политика РФ ОБШАРУ ПОРАДЗЕЦКЕГО. коНФЛИКТ – ПУТИН ПОВЕДЖЯЛ, же то есть конец на обшаре политичным.

 

2009-2010: ззбройный конфликт в.. дошел до значней поправы. В США зашла новая владза с Обамой. Через 2 года – в росс-амер отношения – политика ресету.

Финал: 2009. Подписание поразумения о знишении брони неклюарной.

 

 

2011-2012 – спорный момент РФ и США – квестия интервенции членов НАТО. Справа колейной версии тарчы ракетовой. Версия Буша юниона выповеджяна в 2009 року – не означала резигнации.

 

 

2014-2018 – на след занятии

 

 

BEZPIECZEŃSTWO EUROPEJSKIE 07.05.2013

BEZPIECZEŃSTWO OBSZARU WNP

1. WYZWANIA I ZAGROŻENIA DLA BEZPIECZEŃSTWA W  REGIONIE

2. GŁÓWNE OBSZARY NIESTABILNOŚCI I KONFLIKTY W  REGIONIE

3. DZIAŁANIA NA RZECZ UMACNIANIA BEZPIECZEŃSTWA NA OBSZARZE WNP

4. NOWE TENDENCJE EWOLUCJI ŁADU BEZPIECZEŃSTWA W REGIONIE

Wspólnota Niepodległych Państw (ros. Содружество Независимых Государств, СНГ - Sodrużestwo Nezawisimych Gosudarstw, SNG; ang. Commonwealth of Independent States, CIS) – regionalne ugrupowanie integracyjne utworzone na mocy układu białowieskiego z 8 grudnia 1991 roku. Zrzesza większość byłych republik Związku Radzieckiego. Zajmuje się m.in. współpracą polityczną, gospodarczą i problemami bezpieczeństwa międzynarodowego.

 

Historia

WNP powstała na mocy tzw. układu białowieskiego z 8 grudnia 1991 r. podpisanego przez prezydentów Rosji Borysa Jelcyna i Ukrainy Leonida Krawczuka, i Przewodniczącego Rady Najwyższej Białorusi Stanisława Szuszkiewicza, jako alternatywa ustrojowa dla byłych republik ZSRR, pragnących zrzucić radzieckie zwierzchnictwo Kremla (jako ośrodka władzy nadrzędnej) bez narażenia się na zarzut separatyzmu i idących za tym potencjalnych konsekwencji. WNP obejmowała wówczas jedynie trzy kraje słowiańskie: Rosję, Ukrainę i Białoruś. Na mocy protokołu z Ałma Aty z 21 grudnia 1991 do organizacji przystąpiło kolejnych osiem republik rozwiązanego ZSRR: Kazachstan, Kirgistan, Mołdawia, Turkmenistan, Uzbekistan, Tadżykistan, Armenia i Azerbejdżan. W organizacji nie znalazły się państwa bałtyckie, Gruzja przystąpiła w roku 1993 po obaleniu rządu Zwiada Gamsachurdii.

 

Podczas konferencji białowieskiej delegacja rosyjska zaproponowała nazwę Wspólnota Demokratycznych Państw, uzasadniając to tym, że proponowana przez ukraińską delegację nazwa Wspólnota Niepodległych Państw, zawierała dwa synonimy, gdyż państwo z samej natury jest niepodległe. Jednak ze względu na istniejącą w czasach ZSRR niepełną niepodległość państw satelickich, delegacje wszystkich trzech państw zdecydowały się na ukraińską propozycję[1]. Statut WNP podpisany został 22 stycznia 1993 r., wszedł w życie dwa lata później, do tej pory nie ratyfikowała go Ukraina, co powoduje, że formalnie Ukraina posiada status członka stowarzyszonego.

 

22 października 1993 akces do WNP zgłosiła Gruzja, po tym jak obalony został rząd Zwiada Gamsachurdii, a prezydentem Gruzji został Edward Szewardnadze. Od tego czasu wspólnota liczyła 12 członków. W lutym 2006 Gruzja wystąpiła z Rady Ministrów Obrony WNP ze stwierdzeniem "Gruzja obrała kurs na członkostwo w NATO i nie może być członkiem dwóch struktur militarnych jednocześnie"[2].

 

12 sierpnia 2008 prezydent Gruzji Micheil Saakaszwili ogłosił, że jego kraj występuje ze Wspólnoty Niepodległych Państw, 14 sierpnia gruziński parlament jednomyślnie przyjął odpowiednią uchwałę w tej sprawie. 18 sierpnia 2008 Ministerstwo Spraw Zagranicznych Gruzji poinformowało Sekretariat Wykonawczy WNP o wystąpieniu Gruzji ze wspólnoty. Decyzja weszła w życie po upływie roku, 18 sierpnia 2009[3] i od tego czasu do WNP należy znowu 11 państw.

 

Członkowie

Rodzaje członkostwa

Członkami założycielami WNP są trzy kraje (Białoruś, Rosja i Ukraina), które podpisały porozumienie białowieskie o likwidacji ZSRR w grudniu 1991 roku. Członkostwo zwyczajne posiada obecnie jedenaście krajów: Armenia, Azerbejdżan, Białoruś, Kazachstan, Kirgistan, Mołdawia, Rosja, Tadżykistan, Ukraina i Uzbekistan. Turkmenistan był członkiem zwyczajnym do 2005 roku, od tego czasu posiada status członka stowarzyszonego.

 

Statut Wspólnoty Niepodległych Państw (punkt 7) przewiduje możliwość przyznania członkostwa każdemu państwu "które podziela cele i zasady Wspólnoty i przyjmuje na siebie zobowiązania

statutu". Warunkiem przystąpienia nowego państwa jest jednomyślna zgoda dotychczasowych członków. Zapis jest o tyle ważny, że oznacza, iż WNP może wykraczać poza obszar byłego Związku Radzieckiego. W 2008 Afganistan wyraził swoją chęć członkostwa w WNP, obecnie uczestniczy on jako obserwator w Zgromadzeniu Parlamentarnym WNP (jest to zgodne z punktem 8 Statutu WNP, który dopuszcza, że za zgodą Rady Głów Państw w posiedzeniach organów WNP mogą partycypować przedstawiciele innych państw w charakterze obserwatorów). W latach '90 swoją chęć członkostwa w WNP wyraziły również nieuznawane przez społeczność międzynarodową podmioty jak np. Abchazja, Krym, Czeczenia, Tatarstan czy Naddniestrze. W praktyce państwa członkowskie odrzuciły powyższe prośby, obawiając się nasilenia ruchów separatystycznych chcących wykorzystać członkostwo w WNP jako de facto uznanie w prawie międzynarodowym.

 

Z państw byłego ZSRR trzy republiki nadbałtyckie - Litwa, Łotwa i Estonia nie wstąpiły do WNP. Ze względu na swoje członkostwo w NATO oraz Unii Europejskiej jest mało prawdopodobne aby zdecydowały się wstąpić do WNP w przyszłości.

 

Specjalny status w WNP posiada także Turkmenistan, który jako jedyny nie ratyfikował Statutu WNP, co sprawia, że od samego początku de iure nie jest członkiem Wspólnoty, lecz jest z nią stowarzyszony.

 

Cele

Celem WNP jest prowadzenie wspólnej polityki zagranicznej państw (ze wspólnej polityki wyłączone są kwestie obronne, uregulowane odrębnym traktatem taszkenckim z maja 1992 roku), stworzenie wspólnej przestrzeni gospodarczej, wspólnego systemu komunikacyjnego, jak również ochrona środowiska, prowadzenie wspólnej polityki migracyjnej i zwalczania przestępczości. Kwestie te reguluje deklaracja ałmacka oraz statut z 1993 roku.

 

Organy WNP

WNP jest typową organizacją międzyrządową, brak w niej organów ponadnarodowych. Jej głównymi organami są[4]:

 

· Rada Szefów Państw - najwyższy organ WNP, decydujący m.in. o użyciu sił zbrojnych państw członkowskich i ustanowieniu mandatu sił pokojowych WNP;

· Rada Szefów Rządów - organ odpowiedzialny za koordynowanie współpracy organów wykonawczych WNP;

· Rada Ministrów Spraw Zagranicznych - organ odpowiedzialny za koordynowanie polityki zagranicznej państw członkowskich;

· Rada Ministrów Obrony - organ odpowiedzialny za koordynowanie polityki wojskowej państw członkowskich - nigdy nie uczestniczyli w nim przedstawiciele Gruzji, Mołdawii, Turkmenistanu i Ukrainy;

· Rada Ministrów Spraw Wewnętrznych - organ powołany w 1996 roku w celu koordynacji zwalczania terroryzmu i zorganizowanej przestępczości;

· Rada Dowódców Wojsk Ochrony Pogranicza - organ odpowiedzialny za ochronę granic i stref ekonomicznych - w jego pracach nie uczestniczy Azerbejdżan, Mołdawia i Ukraina.

 

Siedziba Sekretariatu Wykonawczego WNP, który wykształcił się z Komitetu

Koordynacyjno-Konsultacyjnego, znajduje się w Mińsku. Dotychczasowi sekretarze (przewodniczący Komitetu) to[potrzebne źródło]:

 

· Iwan Korotczenia

· Borys Bierezowski

· Jurij Jarow

· Władimir Ruszajło

 

Sekretarza powołuje i odwołuje jednomyślnie Rada Szefów Państw, choć w historii zdarzało się, iż czynił to samodzielnie prezydent Rosji[potrzebne źródło].

 

Pozostałe organy WNP to[potrzebne źródło]:

 

· Międzyrządowy Komitet Ekonomiczny

· Komitet Statystyczny

· Komitet Kosmiczny

· Komitet Transportu

· Międzypaństwowy Komitet Lotniczy

 

Wyróżnić możemy też organy pomocnicze, tj. Międzyparlamentarne Zgromadzenie (Państw Członkowskich) Wspólnoty Niepodległych Państw z siedzibą w Petersburgu, Komisję Praw Człowieka WNP oraz Trybunał Gospodarczy[potrzebne źródło].

 

Praktyka funkcjonowania WNP

Do WNP należy większość krajów byłego ZSRR, jednak inicjatywy rozwijające i konkretyzujące współpracę krajów jedenastki nie spotkały się z pozytywnym odzewem. Zdecydowanie odrzucona (nawet przez Rosję) została idea utworzenia Związku Euroazjatyckiego zgłoszona przez Nursułtana Nazarbajewa oraz propozycje integracyjne Alaksandra Łukaszenki. Bliższą integracją w ramach Wspólnoty zainteresowana jest (oprócz Rosji) głównie Białoruś oraz kraje azjatyckie tj. Kazachstan, Kirgistan i Tadżykistan. Wraz z Rosją należą one do Unii Celnej WNP oraz są stronami Euroazjatyckiej Wspólnoty Gospodarczej (EaWG).

 

Na spoistość WNP negatywnie wpływają istniejące na jej terenie organizacje subregionalne, tj. GUAM (inaczej zwany Organizacją na Rzecz Demokracji i Rozwoju), w którego skład wchodzą Gruzja, Ukraina, Azerbejdżan i Mołdawia.

 

We wrześniu 2003 podpisano na Krymie Układ o Budowie Wspólnej Przestrzeni Gospodarczej, obejmujący oprócz Ukrainy Rosję, Białoruś, Kazachstan. Jego sygnowanie fetowane było w Rosji

jako znaczący krok na drodze do integracji gospodarczej krajów byłego ZSRR, tym bardziej, że traktat podpisała niechętna dotąd zacieśnianiu ekonomicznych więzów Ukraina.

 

W chwili obecnej WNP jest tworem amorficznym, będącym obiektem zainteresowania głównie dla wąskiego grona specjalistów i badaczy z dziedziny nauk społeczno-politycznych.

 

Integracja wojskowa

Bazuje głównie na Traktacie o bezpieczeństwie zbiorowym z Taszkentu i obejmuje jedynie część krajów WNP (formalnie umowy te nie są częścią dorobku prawnego WNP). Traktat taszkencki podpisało sześć państw w maju 1992 roku: Rosja, Armenia, Uzbekistan, Kirgistan, Tadżykistan i Kazachstan. W grudniu 1993 roku do Układu dołączyła Białoruś (zrywając z polityką neutralności prowadzoną przez socjaldemokratów i konserwatystów), Gruzja i Azerbejdżan. Dwa ostatnie państwa wraz z Uzbekistanem wystąpiły z porozumienia w maju 1999 roku (Uzbekistan powrócił do ugrupowania w 2006 r.). Do Układu nie przystąpiły Ukraina, Turkmenistan i Mołdawia. W 2002 roku sygnatariusze Układu utworzyli Organizację Układu o Bezpieczeństwie Zbiorowym.

 

Organizacje alternatywne

W związku z niespełnieniem przez WNP wszystkich oczekiwań, stworzono szereg organizacji alternatywnych, skupiających część byłych republik radzieckich:

 

· Euroazjatycka Wspólnota Gospodarcza (EaWG)

· GUAM – Organizacja na Rzecz Demokracji i Rozwoju

· Organizacja Układu o Bezpieczeństwie Zbiorowym (OUBZ)

· Organizacja Współpracy Środkowoazjatyckiej

· Państwo Związkowe Rosji i Białorusi (PZRiB / ZBiR)

· Wspólna Przestrzeń Gospodarcza (patrz: Układ o Budowie Wspólnej Przestrzeni Gospodarczej)

 

Istnieją ponadto organizacje, w których skład wchodzą państwa nieuznawane na arenie międzynarodowej:

 

· Wspólnota Nieuznawanych Państw (WNP-2) (Содружество непризнанных государств)

· Wspólnota "Na rzecz demokracji i praw narodów" (Сообщество "За демократию и права народов")

 

Do organizacji, w których byłe republiki radzieckie stanowią znaczną część członków, lecz skupiających też inne państwa należą:

 

· Forum Morza Czarnego na rzecz Partnerstwa i Dialogu

· Grupa Zadaniowo-Kooperacyjna Morza Czarnego

· Inicjatywa Baku

· Organizacja Współpracy Gospodarczej Państw Morza Czarnego

· Rada Państw Morza Bałtyckiego

· Szanghajska Organizacja Współpracy (SOW)

· Wspólnota Demokratycznego Wyboru (WDW)

 

Państwa członkowskie Wspólnoty Niepodległych Państw - kraje byłego ZSRR uczestniczące w regionalnym ugrupowaniu integracyjnym. Państwami założycielskimi były Rosja, Białoruś i Ukraina, których prezydenci (odpowiednio - Borys Jelcyn, Stanisław Szuszkiewicz oraz Leonid Krawczuk) 8 grudnia 1991 podpisali układ białowieski. Na mocy protokołu z Ałma Aty z 21 grudnia 1991 do WNP dołączyło jeszcze osiem państw: Armenia, Azerbejdżan, Kazachstan, Kirgistan, Mołdawia, Tadżykistan, Turkmenistan i Uzbekistan. 9 grudnia 1993 WNP poszerzono o Gruzję, jednak kraj ten opuścił ugrupowanie 18 sierpnia 2009 roku[1]. Obecnie WNP liczy zatem 11 państw. Szczególny jest jednak status Turkmenistanu i Ukrainy, które nie ratyfikowały dotychczas Statutu WNP[2]. Spośród postsowieckich republik członkami Wspólnoty Niepodległych Państw nie były jedynie Litwa, Łotwa i Estonia.

 

Statut Wspólnoty Niepodległych Państw (punkt 7) przewiduje przyznanie członkostwa każdemu państwu "podzielającemu cele i zasady Wspólnoty i przyjmuje na siebie zobowiązania statutu". Warunkiem przystąpienia nowego państwa jest jednomyślna zgoda dotychczasowych członków. Zapis jest o tyle ważny, gdyż oznacza że nie WNP w sensie członkostwa wykraczać może poza obszar byłego Związku Radzieckiego. W 2008 Afganistan wystosował swoją chęć członkostwa w WNP, obecnie uczestniczy on jako obserwator w Zgromadzeniu Parlamentarnym WNP (jest to zgodne z punktem 8 Statutu WNP, który dopuszcza za zgodą Rady Głów Państw w posiedzeniach organów WNP mogą partycypować przedstawiciele innych państw w charakterze obserwatorów). W latach 90' swoją chęć członkostwa w WNP wyraziły również tzw. nieuznawane przez społeczność międzynarodową podmioty jak np. Abchazja, Krym, Czeczeńska Republika Iczkerii, Tatarstan czy Naddniestrze. W praktyce państwa członkowskie odrzuciły powyższe prośby obawiając się nasilenia ruchów separatystycznych chcących wykorzystać członkostwo w WNP jako de facto uznanie w prawie międzynarodowym.

 

5. POROZUMIENIA WOJSKOWE: DWUSTRONNE, TRAKTAT TASZKENCKI I ORGANIZACJA UKŁADU O BEZPIECZEŃSTWIE ZBIOROWYM

Traktat taszkencki (formalnie Układ o bezpieczeństwie zbiorowym WNP) – umowa międzynarodowa zawarta 15 maja 1992 roku w Taszkencie między Rosją, Uzbekistanem,

Kazachstanem, Tadżykistanem, Armenią i Kirgistanem, mający na celu współdziałanie

państw-sygnatariuszy w kwestiach obronności. W zamyśle inicjatora - Federacji Rosyjskiej - układ ten miał stworzyć mechanizm bezpieczeństwa dla członków Wspólnoty Niepodległych Państw[1]. Nie objął on ostatecznie swym zasięgiem wszystkich państw członkowskich WNP, jednak w 1993 przyłączyły się do niego jeszcze trzy kraje - Azerbejdżan (24 września), Gruzja (9 grudnia) i Białoruś (31 grudnia).

 

Z założenia układ taszkencki miał dwoisty charakter - tworzył zarówno systemem bezpieczeństwa zbiorowego, jak i sojusz wojskowy. 2 kwietnia 1999 roku zawarto Protokół o przedłużeniu Układu o bezpieczeństwie zbiorowym, jednak jego sygnatariuszami znów została wyłącznie część państw WNP - były to Armenia, Białoruś, Kazachstan, Kirgistan, Rosja i Tadżykistan.

 

Organizacja Układu o Bezpieczeństwie Zbiorowym (OUBZ) układ zbiorowego bezpieczeństwa niektórych państw WNP.

 

Historia powstania

U źródeł jej powstania leży podpisanie 15 maja 1992 traktatu taszkenckiego o bezpieczeństwie zbiorowym. Traktat ten podpisały: Armenia, Kazachstan, Kirgistan, Rosja, Tadżykistan i Uzbekistan. Azerbejdżan przystąpił 24 września 1993, Gruzja 9 grudnia 1993, Białoruś 31 grudnia 1993. Traktat

ten uprawomocnił się 20 kwietnia 1994.

 

Sygnatariusze wyrzekli się groźby użycia siły wobec państw trzecich, zadeklarowali nieprzystępowanie do sojuszy wojskowych, zapewnili, że agresja na którekolwiek z państw układu, będzie potraktowane jako atak na całą organizację. Po pięciu latach obowiązywania traktatu - 2 kwietnia 1999 nastąpiło jego odnowienie, jednak już w innym składzie. W międzyczasie organizację opuściły Azerbejdżan, Gruzja i Uzbekistan, tworząc, wymierzoną w dominację rosyjską w regionie organizację GUAM.

 

7 października 2002 w Kiszyniowie pozostałe sześć państw sygnatariuszy traktatu taszkenckiego powołało Organizację Układu o Bezpieczeństwie Zbiorowym.

 

Cele polityczne

Układ ten nosi znamiona organizacji hegemonicznej, gdzie naczelna rola przypada Federacji Rosyjskiej. Wyraźna jest asymetria potencjału militarnego Rosji i pozostałych sygnatariuszy, zmuszonych kierować się rosyjską racją stanu. W rzeczywistości układ ten jest próbą zachowania hegemonii przez Rosję na obszarze postradzieckim i ma na celu uniemożliwienie byłym republikom radzieckim pełnej integracji ze strukturami euroatlantyckimi[potrzebne źródło].

 

Działalność

Członkowie układu przeprowadzają liczne manewry wojskowe z udziałem wielu żołnierzy. Zazwyczaj są to ćwiczenia armii rosyjskiej i armii jednego z członków układu. m.in. 17 czerwca 2006 na Białorusi, niedaleko od polskiej granicy rozpoczęły się rosyjsko-białoruskie manewry Tarcza Związku 2006 z udziałem 8 800 żołnierzy. 17 sierpnia 2006 do organizacji tej powrócił Uzbekistan, który po raz wtóry opuścił sojusz w 2012 roku[1].

 

4 lutego 2008 podczas szczytu w Moskwie zapadła decyzja o utworzeniu sił szybkiego reagowania[2].

 

Państwa członkowskie

· Obecni członkowie:

o Rosja (1994)

o Białoruś (1994)

o Kazachstan (1994)

o Kirgistan (1994)

o Tadżykistan (1994)

o Armenia (1994)

 

· Opuściły ją:

o Azerbejdżan (1999)

o Gruzja (1999)

o Uzbekistan (opuścił w 1999, przyjęty ponownie w 2006, opuścił po raz wtóry w 2012)

 

 

Bezpieczeństwo obszaru WNP

WNP - Wspólnota niepodległych Państw. Regionalne ugrupowanie integracyjne na obszarze byłego ZSRR utworzonego w grudniu 8 grudnia 1991 roku podczas spotkania w Puszczy Białowieskiej prezydentów Rosji- Borysa Jelcyna i Ukrainy- Leonida Krawczuka oraz przewodniczącego Rady Najwyższej Białorusi Stanisława Szuszkiewicza. Do protokołu z Ałma Aty przystąpiło jeszcze 8 byłych republik radzieckich: Armenia, Azerbejdżan, Kazachstan, Kirgistan, Mołdowa, Tadżykistan, Turkmenistan i Uzbekistan. Gruzja do WNP przystąpiła 9 grudnia 1993.

1) Wyzwania i zagrożenia dla bezpieczeństwa obszaru WNP.

1.1 Niebezpieczeństwo proliferacji BMR

Rosja odziedziczyła po ZSRR BMR, środki jej przenoszenia oraz związane z tym technologie, jak również usadzenia służące do prac badawczo- rozwojowych i produkcji tego rodzaju broni.

W państwach poradzieckich poziom życia zdecydowanie się obniżył, co mogło skutkować „ nieszczelnością” poradzieckiego kompleksu nuklearnego. Obawiano się odpływu z regionu materiałów rozszczepialnych oraz technologii nuklearnych i rakietowych, a także naukowców i kadry technicznej- ich status materialny gwałtownie się zmniejszył, chętnie emigrowali na zachód gdzie dostawali zdecydowanie większe wynagrodzenie.

W latach 90. Obszar ten stał się potencjalnym źródłem proliferacji BMR, mogła to być świadoma polityka republik poradzieckich, ale co bardziej prawdopodobne nastąpiło to przez brak efektywnej kontroli nad potencjałem. Niektóre kraje rozwijające się mogły chce c pozyskać BMR lub produkty do jej pozyskania lub grupy terrorystyczne znajdujące się na tym obszarze jak i poza nim.

Na zachodzie za szczególne zagrożenia uważano możliwość niekontrolowanej

„ ucieczki umysłów”

USA obawiało się naruszenia przez Rosja reżimu NPT(non-proliferation treaty; układ o nierozprzestrzenianiu broni jądrowej z 1968) i podjęcia przez nią współpracy z państwami nie przychylnymi lub wrogimi.

Nowe istotne cele:

 

· Zabezpieczenie warunków składowania i demontażu poradzieckich głowic nuklearnych przeznaczonych go likwidacji.

· Utylizacja materiałów rozszczepialnych

· Konwersja znaczącej części poradzieckiego kompleksu nuklearnego na działalność cywilna(nowe miejsca pracy itp.)

· Kontynuowanie współpracy w zakresie demontażu wycofanych z użycia

środków przenoszenia broni nuklearnej.

 

START I - porozumienie o redukcji ograniczeniu strategicznych uzbrojeń ofensywnych. 31. Lipca 1991. Dot. państw poradzieckich takich jak m.in. Ukraina czy Białoruś- one dołączyły do Start I na mocy protokołu lizbońskiego z 23 maja 1992, państwa te staja się bezatomowe i dołączają do NPT. W praktyce strategiczna głowice nuklearne trafiły do Rosji, pod jej kontrola znalazła się również poradziecka taktyczna broń  nuklearna

Bano się ze na terenie WNP dojdzie do kradzieży materiałów rozszczepialnych i ewentualnej proliferacji substancji radioaktywnych i wykorzystania ich do ataków terrorystycznych lub podobnych.

Zachód domagał się również zabezpieczenia i zaprzestania wykorzystywania starszych reaktorów jądrowych. Zachód zapewnił środki finansowe na zabezpieczenie kompleksu nuklearnego= WZROST BEZPIECZENSTWA W REGIONIE.

Program Kooperatywnego Zmniejszania Zagrożeń- CTR inna nazwa programu Nunna- Lugara, stanowiła główne źródło amerykańskiej pomocy dla państw WNP na wzmocnienie kontroli nad poradzieckimi instalacjami nuklearnymi. 1991; realizacja na 3 płaszczyznach:

1. Niszczenie i demontaż

2. Zapewnienie tzn.” ciągłości opieki”- kontrola środków zabezpieczających broń jądrową i materiały rozszczepialne.

3. Demilitaryzacja i konwersja sprzętu.

Pieniądze dla Rosji i 3 pozostałych państw. Od 2000 USA wydały 2,7 mld $,a sama Rosja dostała 1,7mld. $ Poprawa bezpieczeństwa poradzieckiego potencjału nuklearnego. priorytetem stworzenie skutecznego reżimu fizycznej kontroli i zbilansowania zasobów materiałów rozszczepialnych. Przekształcenie zakładów o profilu zbrojeniowym, na produkcje cywilną.

 

 

Problemy na linii Waszyngton- Moskwa to nieproliferacja BMR na terenach Korei, Indii, Iranu- Rosja mówi ze to układy czysto komercyjne i nie naruszył porozumień międzynarodowych.

1.2 Konflikty etniczne i ruchy separatystyczne na obszarze  WNP

Przed 1991 rozsadzały ZSRR od wewnątrz, a istniały od samego pocz. jego istnienia- były jednak skutecznie tłumione przez zabiegi ideologiczne.

Różne narody pod względem kulturowym i Religijnym. Ukraina czy Białoruś związane z Europą, ale są takie, które są silnie związane z Azją Środkową. W miarę wyczerpywania się ideologii, możliwość współistnienia tych grup przestała być możliwa. (w efekcie powstał 15 niepodległych państw)

Upadek ZSRR nie rozwiązał konfliktów regionalnych, wręcz przeciwnie, narastały one ze zdwojoną siła. Wybuch agresji i zbrojnych wystąpień.

 

1.3 Niebezpieczeństwo rozprzestrzeniania fundamentalizmu islamskiego w regionie.

Ustabilizowanie sytuacji na obszarze byłego ZSRR było o tyle trudne, ze w sąsiednim Afganistanie sytuacja była dość trudna. Po wycofaniu się wojsk radzieckich w 1989 rozpoczęła się walka o władzę pomiędzy ugrupowaniami partyzanckimi.

Talibowie(talib- uczeń, student)- afgańskie skrajne ugrupowanie fundamentalistyczne powstałe w 1992 w wyniku rozłamu w opozycji muzułmańskiej. Po zdobyciu większej części kraju ustanowili państwo islamskie, prawo muzułmańskie (szariat) i zmienili nazwę pan twa na Islamski Emirat Afganistanu.

Było to zagrożeniem dla państw Azji Środkowej- fundamentalizm. A hasła fundamentalistów trafiają na bardzo podatni grunt. W państwach po radzieckich w Azji Środkowej wyznawcy islamu stanowią 90- 70 %. Natomiast w Rosji i Gruzji 14 i 10 %. Przesuwanie się ideologii na północ Azji ma wpływ nieszczelność granic zwłaszcza tadżycko- afgańskiej. Biorąc pod uwagę ze po 1989 na terenie WNP miały miejsce liczne wojny domowe i konflikty w Czeczeni, grunt dla ugrupowań radykalnych był wyjątkowo dobry. Obie kwestie nie pozostały bez wpływu na obszar WPN.

Kotlina Fergańska(na granicy Tadżykistanu, Kirgistanu i Uzbekistanu) liczne ugrupowanie fundamentalistyczne m.in. Islamski Ruch Uzbekistanu (IRU) oraz Partia Wyzwolenia Islamu- maja poparcie od państw islamskich i stosują metody terrorystyczne. Dużo do utworzenie w Azji Środkowej państwa islamskiego. IRU wspiera też talibów. Peryferyjne położenie regionu ma wpływ na wzrost postaw fundamentalnych. W Czeczeni powstaje coraz więcej grup eksternistycznych, do tego od połowy lat 90. Radykalizm islamski wyjątkowo nabiera na sile. Radykalizacje pogłębia zła sytuacja gospodarcza.

Turcja i Iran rywalizują z Rosja, USA i UE o wpływy w regionie WNP. Głównie chodzi o Azję Środkową. Obawa przed napływem radykalizmu z Iranu. Radykalizm w Turcji zdecydowanie osłabł ze względu na jej aspiracje do UE.

1.4 Przemyt narkotyków.

Przemyt narkotyków z Afganistanu do Azji Środkowej i dalej do Europy i Ameryki. Jest to największy problem tego kraju- narkohandel- opium i pochodne. 92% światowej produkcji opium, eksport wart 2,8 mld, ponad 60% PKB tego państwa. Zyski ze sprzedaży heroiny służ do utrzymania jednostek militarnych na własne potrzeby, ale tez dla talibów, Al-Kaidy i innych ugrupowań ekstremistycznych z Azji Śr..

Narkotyki w regionie WNP powodują choroby takie jak Aids itp. Ale też spadek demograficzny.

Proceder sprzedaży narkotyków często jest powiązany z handlem bronią(Osetia południowa i Czeczenia) co wpływa na obniżenie bezpieczeństwa tego obszaru.

 

 

ROZPAD BLOKU WSCHODNIEGO

Elementy rozpadu państw sytemu Socjalistycznego

1. problemy gospodarcze – niewydolność gospodarcza

2. kryzys polityczny – powstanie różnych ugrupowań opozycyjnych

3. nieudolność władzy w ZSRR (Andropow i Czernienko)

4. wojna afgańska – pokazała słabość ZSRR

5. przyspieszenie wyścigu zbrojeń przez USA

 

1 lipca 1990r. – likwidacja Układu Warszawskiego w Pradze; wtedy to straciły moc obowiązującą traktaty O przyjaźni, współpracy i pomocy wzajemnej z 14 maja 1959r. oraz przedłużający go protokół z kwietnia 1985r. W tym spotkaniu uczestniczyli Prezydenci Polski, Czechosłowacji, Bułgarii i Rumunii oraz wiceprezydent ZSRR i Premier Węgier. Ustalono, iż należy budować nową Europę na podstawie Aktu Końcowego KBWE oraz Paryskiej Karty Nowej Europy. Powoli rozpoczął się proces wypełnienia luki po układzie Warszawskim nowymi umowami dwustronnymi.

 

RWPG – Rozpad tej organizacji przyspieszony został załamaniem wymiany handlowej pomiędzy ZSRR a krajami Europy Środkowej. Zrezygnowano z rozliczenia transakcji w rublach transferowych. Rynki Europy Środkowo-Wschodniej zostały zalane przez towary z Europy Zachodniej. Wiele gałęzi przemysłu zaczęło upadać, gdyż były uzależnione od rynków sąsiadów. 28 czerwca 1991r. – Budapeszt, rozwiązanie RWGP; miano w ciągu 90-ciu dni zająć się likwidacją majątku po byłej organizacji.

 

Polityka narodowościowa w ZSRR była błędna. Forsowano ideę narodu radzieckiego; konflikty narodowościowe zaczęły nabrzmiewać i doprowadziły do rozpadu ZSRR od wewnątrz. Gorbaczow rozpoczął proces przywracania języków narodowych kolejnych republik. Odpowiednie ustawy lub dekrety były wydawane w kolejnych republikach związkowych. Zakazywały one dyskryminacji obywateli z powodu odmienności języka i dopuszczały funkcjonowanie języków miejscowych w lokalnych organach                                               władzy

a także zapowiadały ochronę języka przez Państwo (te reformy potwierdzone przez Radę ZSRR

24 kwietnia 1990 r. prowadziły do odrodzenia się świadomości narodowej w republikach związkowych).

Drugą przesłanką likwidacji ZSRR było podważenie imperialnej istoty ZSRR przez postulaty i deklaracje suwerenności poszczególnych republik związkowych (1988r. – Estońska SRR, 1989r. – Litewska SRR- w konstytucji znalazł się zapis o konieczności zatwierdzania ustaw ZSRR przez Radę Najwyższą Republiki Litwy). Trzecią przesłanką likwidacji ZSRR były proklamacje niepodległości poszczególnych republik

11 marca 1990r. Litwa, 30 marca Estonia, 4 maja Łotwa.

Gorbaczow pragnął powstrzymać proces rozpadu poprzez opowiedzenie się za suwerennością republiki związkowych – nie przyniosło to skutku. Na czwartym Zjeździe Deputowanych Ludowych Gorbaczow zaproponował zorganizowanie referendum na temat odnowienia państwowości federacyjnej i równoprawności suwerennych republik Mimo nacisków Moskwy sześć państw nie zorganizowało referendum.

19-21 sierpnia 1991r.- pucz o charakterze konserwatywnym antygorbaczowskim upadł i na jego fali ogłosiły niepodległość kolejne republiki: Ukraina 24 sierpnia, Białoruś 25 sierpnia, Mołdawia 27 sierpnia, Uzbekistan 31 sierpnia 1991r. Pod wpływem wydarzeń na Nadzwyczajnym Zjeździe Deputowanych Ludowych ZSRR 2-5.09.1991r. podjęto oświadczenie, które opowiedziało się za:

- przyspieszeniem zawarcia odpowiedniego układu (utworzenie związku na zasadach konfederacji)

- zawarcie umów finansowo-gospodarczych

- układu o zasadach bezpieczeństwa zbiorowego

- porozumieniu o nie rozpowszechnianiu broni jądrowej

- ustawy o nowych organach władzy i administracji państwowej w okresie przejściowym

- uznanie niepodległości republik, które nie zdecydowały się na przystąpienie do konfederacji

 

Projekt Związku Suwerennych Państw upadł. Zawarto co prawda układ o Wspólnocie Gospodarczej (podpisało go początkowo 8 republik)